της Ευμορφίας Δημητρακοπούλου.

Έπειτα από ένα 12ωρο ταξίδι με ιταλική φρεγάτα ο Fayez al-Sarraj κατέπλευσε από την ναυτική βάση Sfax της Τυνησίας στην Λιβύη στις 30 Μαρτίου 2016. Ο “ισχυρός” άνδρας al-Sarraj, πρόεδρος του Προεδρικού Συμβουλίου της Λιβύης και πρωθυπουργός της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας (GNA), δεν εξελέγη. Επελέγη, όπως και τα μέλη της κυβέρνησής του. Στις 8 Οκτωβρίου 2015 ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ στη Λιβύη Bernardino Leon τον ανακοίνωσε ως επικεφαλής της κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας. Ο ΟΗΕ γύρισε την πλάτη στο δημοκρατικά εκλεγμένο κοινοβούλιο του Τομπρούκ. Ξένοι διπλωμάτες άρχισαν τις διαρροές, ότι αν και μη νομιμοποιημένος, μπορεί να πετύχει την εθνική ενότητα. Η συμφωνία Skhirat (17/12/2015), διορισμού του, δεν προσέφερε στον Al-Sarraj την εθνική υποστήριξη από το Γενικό Εθνικό Κογκρέσο και την εκλεγμένη Βουλή των Αντιπροσώπων στην ανατολική Λιβύη. Χωρίς τους Δυτικούς η κυβέρνηση του θα είχε καταρρεύσει. Όμως γιατί τον στηρίζουν άπαντες; Ίσως λόγω του βιογραφικού του.

Ο Faiz Mustafa Fawzi al-Sarraj γεννημένος στις 20 Φεβρουαρίου του 1960 στην Τρίπολη της Λιβύης προέρχεται από μια εξέχουσα, πλούσια πολιτική οικογένεια, η οποία διέθετε καταστήματα και τεράστια έκταση γης. Ο πατέρας του Mustafa ήταν εκ των ιδρυτών του κράτους μετά την ανεξαρτησία από την Ιταλία. Ήταν μέλος του Κόμματος του Κογκρέσου, μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων και υπουργός κατά την διάρκεια της μοναρχίας και επί καθεστώτος Καντάφι.

Ο υιός al-Sarraj απέκτησε πτυχίο στην Αρχιτεκτονική και τον Πολεοδομικό Σχεδιασμό από την Σχολή Μηχανικών του Πανεπιστημίου της Τρίπολης το 1982 και μεταπτυχιακό το 1999. Εργάστηκε ως μηχανικός στη διαχείριση έργων του Ταμείου Κοινωνικής Ασφάλισης, στον στρατηγικό σχεδιασμό αρχιτεκτονικών έργων στην κυβέρνηση Καντάφι και στον ιδιωτικό τομέα. Η σύζυγός του είναι αρχιτέκτονας και έχει τρεις κόρες. Ξεκίνησε την πολιτική του σταδιοδρομία ως μέλος της Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου το 2014 και εξελέγη στη Βουλή των Αντιπροσώπων, αλλά δυο μήνες αργότερα εγκατέλειψε την χώρα, όταν ομάδες πολιτοφυλάκων κατέλαβαν την Τρίπολη. Επιστρέφοντας επεδίωξε έναν εθνικό διάλογο, που θα έβγαζε την χώρα από την πολιτική κρίση.

Ο al-Sarraj πέραν του θρησκεύματος έχει στενούς δεσμούς με την Τουρκία, γιατί είναι τουρκικής καταγωγής. Οι απόγονοι των Οθωμανών Τούρκων στη Λιβύη αντιπροσωπεύουν σημαντική δεξαμενή ισχύος για την Άγκυρα. Η κοινότητα ζει κυρίως στην Τρίπολη, την Μισράτα, την Ζαβίγια, την Βεγγάζη και την Ντέρνα. Δεν είναι τυχαίο ότι η εξουσία του al-Sarraj περιορίζεται στην επαρχία της Τριπολιτάνα.

Η συμφωνίες στρατιωτικής, ναυτικής συνεργασίας και ενίσχυσης των στρατιωτικών σχέσεων που υπέγραψε ο al-Sarraj με τον Ερντογάν την περασμένη εβδομάδα “αποκαλύπτουν την φιλοδοξία της Τουρκίας να επεκταθεί στην Αφρική και τη Μεσόγειο”, δήλωσε ο ταξίαρχος του Εθνικού Στρατού της Λιβύης Khalid Mahjoub. Η συμφωνία αποτελεί κυρίως σύμβολο πολιτικής. Όπως το μνημόνιο Συνεργασίας υπέγραψε ο al-Sarraj με την Ιταλία στις 2 Φεβρουαρίου 2017. Έτσι,  εξηγείται μεταξύ άλλων οπλικών, εμπορικών, πετρελαϊκών κ.λ.π. συναλλαγών η φυγή (όχι η παρεμπόδιση) της Ιταλικής ΕΝΙ από το οικόπεδο 3 της Κυπριακής ΑΟΖ, το 2018. Οι άσπονδοι “φίλοι” γείτονες μας θυμίζουν την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974. Η Λιβύη των “Αδεσμεύτων” στάθηκε στο πλευρό του Ετσεβίτ, που ζήτησε στρατιωτική βοήθεια. Ο Καντάφι έστειλε στην Τουρκία εννέα αεροσκάφη DC-4 με  όπλα, πολεμικά Μιράζ και ένα σμήνος F-5, αρνούμενος μάλιστα να δεχθεί χρήματα. Όπως δήλωσε ο τούρκος πρέσβης Taner Baytok στην Hurriyet το 2011, «κανείς δεν έκανε για την Τουρκία ότι έκανε ο Καντάφι. Προσφέρθηκε να βοηθήσει διπλωματικά, στα αραβικά κράτη και στα Ην. Εθνών για το Κυπριακό». Τον Σεπτέμβριο  του 1974 ο υπουργός οικονομικών Deniz Baykal παραβρέθηκε στην επέτειο ανεξαρτησίας της Λιβύης. Δηλώνοντας υπερήφανος για τους τούρκους, ο Καντάφι τον ρώτησε: «Γιατί δεν καταλάβατε ολόκληρο το νησί; Εάν οι Έλληνες κινηθούν θα κάνουμε ότι μπορούμε να βοηθήσουμε».[1] Τον Ιανουάριο του 1975, ο υπουργός πετρελαίου της Λιβύης διακήρυξε: «Με ένα νεύμα και ένα κάλεσμα οι πετρελαιοπηγές της Λιβύης διατίθενται στον ηρωικό λαό της Τουρκίας». Ομοίως, ο πρωθυπουργός Abd-al-Salaam Jalud είπε: «Είμαστε πρόθυμοι να πολεμήσουμε στο πλευρό της Τουρκίας και να μοιραστούμε ότι έχουμε με τον τουρκικό λαό».[2]

Η Λιβύη βαδίζει στην πεπατημένη. Το ίδιο οι Ευρωπαίοι και ο ΟΗΕ. Κατά μάνα, κατά κύρη, κατά γιο και θυγατέρα. Τι περιμένει η Ελλάδα;

Ευμορφία Δημητρακοπούλου

[1] Hurriyet, Bir Kaddafi anısı, Tufan Turenc, 25 Şubat 2011, http://www.hurriyet.com.tr/bir-kaddafi-anisi-17115996

[2] Alon Liel, Turkey in the Middle East: Oil, Islam, and Politics, Lynne Rienner Publ., Colorado U.S. 2001 σσ. 176-177