του Παντελή Σαββίδη
Με αφορμή την επίσκεψη Μπάϊντεν στη Μέση Ανατολή, ο Τόμας Φρίντμαν, παλαίμαχος και πολύ γνωστός δημοσιογράφος των New York Times, κωδικοποιεί ως εξής τις επιλογές που έχει το Ισραήλ να ζήσει περισσότερο εν ειρήνη:
-Μπορούν να έχουν ένα δημοκρατικό κράτος στο Ισραήλ και τη Δυτική Όχθη, αλλά με την πάροδο του χρόνου, και με τα υψηλά ποσοστά γεννήσεων μεταξύ των Αράβων, αυτό το κράτος μπορεί να μην είναι εβραϊκό.
-Μπορούν να έχουν ένα εβραϊκό κράτος στο Ισραήλ και τη Δυτική Όχθη, αλλά αυτό δεν θα είναι δημοκρατικό.
-Ή μπορούν να έχουν ένα κράτος που είναι εβραϊκό και δημοκρατικό, αλλά αυτό το κράτος δεν μπορεί να κατέχει για πάντα τη Δυτική Όχθη.
Ο Φρίντμαν, όπως και η στήλη εδώ, προτείνουν την τρίτη λύση. Ένα εβραϊκό κράτος που δεν θα κατέχει την Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ.
Άλλη λύση στο παλαιστινιακό δεν υπάρχει.
Μια τέτοια λύση θα βοηθήσει στην μεγάλη βελτίωση των σχέσεων του Ισραήλ με την Σαουδική Αραβία, που σημαίνει βελτίωση των σχέσεών του με τον σουνητικό αραβικό κόσμο.
Το Ισραήλ, εστιάζει, επίσης, πολύ στην αντίθεσή του με το Ιράν αλλά η αντίθεση αυτή θα μπορέσει να ελεγχθεί αν υπάρξει λύση στο Παλαιστινιακό.
Λογικά, σε μια τέτοια λύση θα πρέπει να ανταποκριθούν και οι Παλαιστίνιοι αν και σχετικές προσπάθειες στο παρελθόν τις τορπίλισαν, σε συνεργασία με ισραηλινούς που, επίσης, αντιτίθεντο.
Μια τέτοια λύση και η βελτίωση των σχέσεων Ισραήλ- Σαουδικής Αραβίας εξυπηρετεί και την Ελλάδα η οποία προσπαθεί να αναπτύξει τις δικές της συνεργασίες στη Μέση Ανατολή με όλους.
Η συνεργασία Ελλάδας- Κύπρου- Ισραήλ είναι ο πυρήνας της ανάπτυξης της ελληνικής διπλωματίας στην περιοχή, στον οποίο προστίθενται, κατά περίπτωση, η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αλλά μια ικανή διπλωματία μπορεί να αναπτύσσει αυτές τις συνεργασίες χωρίς να έρχεται σε αντίθεση ακόμη και με το Ιράν.
Διατήρηση επαφών με το Ιράν, μπορεί να βοηθήσει και την ισραηλινή υπόθεση.
Μπορεί η ελληνική διπλωματία να διαδραματίσει έναν τέτοιο ρόλο;
Δυστυχώς, δεν είμαι αισιόδοξος, αν κρίνω απο την υπόθεση διαχείρισης της κρίσης με το ρωσικό δεξαμενόπλοιο με ιρανικό αέριο ανοικτά της Εύβοιας.
Ακόμη και η αμεσοδημοκρατική συνέλευση του καφενείου θα έδινε καλύτερη λύση στην κρίση εκείνη.
Η Ελλάδα έχει καλές σχέσεις με όλες τις χώρες της περιοχής. Και θα πρέπει να τις προωθήσει. Τις χάλασε με το Ιράν λόγω της τελευταίας κρίσης αλλά θα πρέπει να τις αποκαταστήσει.
Οι σχέσεις με την Σαουδική Αραβία είναι κομβικές, γι αυτό ας μην κάνουμε κριτική, αβρόχοις ποσί, στην παραχώρηση Patriot απο την Ελλάδα.
Οι σχέσεις είτε των ανθρώπων είτε των κρατών αναπτύσσονται στη λιγική “δίνω και παίρνω”.
Αν θέλουμε να πάρουμε, πρέπει και να δώσουμε.
Πάντως, με τα μέχρι σήμερα γνωστά απο την περιοδεία Μπάϊντεν στην περιοχή, θα πρέπει να κρατάμε μικρό καλάθι. Θα δούμε, όμως, στο τέλος τα αποτελέσματα.
Εάν επιτευχθεί τετραμερής με τη συμμετοχή της Αιγύπτου θα είναι καθοριστική εξέλιξη (κλειδί /game changer). Η αρχή σύγκλισης θα μπορούσε να γίνει για θέματα ενέργειας.
Οι διπλωματικές σχέσεις με Σ. Αραβία, Ιορδανία, ΗΑΕ είναι σημαντικές, αλλά όχι στο επίπεδο της Αιγύπτου εντός τετραμερούς.
Χρειάζεται προσπάθεια, υπομονή, ικανότητα και αντανακλαστικά.
Το σχήμα GICE (Greece, Israel, Cyprus, Egypt) είναι δυνητικά εφικτό παρά τη μεγάλη απόσταση Αιγύπτου – Ισραήλ.
Πρέπει να δρομολογηθεί κάποια λύση στο παλαιστινιακό για να συμμετάσχει η Αίγυπτος στην τετραμερή
Έχω την εντύπωση ότι καμμία λύση δεν πρόκειται να δρομολογηθεί στο Παλαιστινιακό, αν δεν φύγει από την μέση η Χαμάς, η οποία είναι “ασυμβίβαστη”, διότι άλλως χάνει το raison d’être της.
Νέα ισραηλινή επίθεση στη Γάζα
Mέχρι την άνοδό της (και “κατσίκωμά” της, όπως θα έλεγε η συγχωρεμένη Μαλβίνα Κάραλη) στην εξουσία (2006), κάτι πήγαινε να γίνει, μετά την συνεννόηση των Μαχμούτ Αμπάς και Αριέλ Σαρόν στο Κάϊρο. Οι Ισραηλινοί είχαν αρχίσει να αποσύρουν τούς οικισμούς. Η άνοδος τής Χαμάς στην εξουσία τα χάλασε όλα. Το είχε πει και ο Αμπάς ότι ήταν μέγιστο σφάλμα.
“Οι σχέσεις είτε των ανθρώπων είτε των κρατών αναπτύσσονται στη λιγική “δίνω και παίρνω”.
Αν θέλουμε να πάρουμε, πρέπει και να δώσουμε.”
Μέχρι σήμερα δίνομε. Έχομε πάρει τίποτε; Η ελληνική “διπλωματία” είναι για … Νόμπελ.
Πριν αρκετά χρόνια, τον Ιανουάριο του 2006, στις ελεύθερες εκλογές που έγιναν υπό την επίβλεψη διεθνών παρατηρητών, νικήτρια αναδείχθηκε η Χαμάς. Όμως τα αποτελάσματα εκλογών είναι αποδεκτά μόνον αν συμβαδίζουν με τα σχέδια και τα συμφέροντα των ρυθμιστών τωΝ εξελίξεων στην περιοχή. Η Χαμάς είχε ξεκαθαρίσει ότι θα αποδέχονταν τη λύση των δύο κρατών, αποδεχόμενοι τη διεθνή συναίνεση που μπλοκάρεται από τις ΗΠΑ και το,Ισραήλ πάνω από 40 χρόνια. Ας λέει ο Φρίντμαν ότι θέλει. Τη δουλειά του κάνει. Μεροκάματο βγάζει.
Για τις εκλογές το έγραψα, όπως και ότι ο Μαχμούτ Αμπάς χαρακτήρισε το αποτέλεσμα ατυχές. Η Χαμάς ουδέποτε δέχτηκε την δημιουργία δύο κρατών (προφανώς την μπερδεύεις με την Φατάχ) και αυτό διότι η διακήρυξή της δεν δέχεται το κράτος τού Ισραήλ και αποβλέπει στην δημιουργία ενιαίου ισλαμικού παλαιστινιακού κράτους. Πρώτα “τσακώθηκε” με την Φατάχ, η οποία την έθεσε εκτός νόμου και τώρα έχει κάτσει στο σβέρκο των Αράβων τής Γάζας, ρίχνοντας ρουκέτες στο Ισραήλ. Ασφαλώς, έτσι δεν μπορεί να λυθεί το “Παλαιστινιακό”, γι αυτό έγραψα ότι πρέπει η Χαμάς να φύγει από την μέση. Άλλωστε, η Χαμάς δεν έχει σκοπό την επίλυση τού εν λόγω προβλήματος, διότι μ’ αυτήν θα χαθεί ο λόγος υπάρξεώς της, μαζί με τα “τυχηρά”, που τής αποφέρει, κυρίως από το Ιράν.
Τα αραβικά πετρελαιοπαραγωγά κράτη πωλούν το 90% της παραγωγής τους στην Κίνα.
Αίγυπτος και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στις 30.12.2021 διασυνδέθηκαν με την Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα της Σαγκάης που δημιούργησαν οι BRICS..
Αίγυπτος κι Αλγερία ήταν προσκεκλημένες και παρεβρέθηκαν στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής των BRICS (33/24.6.2022).
Νομίζω ότι ο πρωτολειος σχηματισμός ενώσεων όπως το West Asia Quad ή ο υπό συζήτηση East-Med Quad αλλά κι η επίσκεψη Mπάιντεν στην περιοχή , πρώτιστο σκοπό τους έχουν την αποκατάσταση του Αμερικανικού ελέγχου στην συγκεκριμένη περιφέρεια, με την ταυτόχρονη απώθηση της Κίνας.
Σουέζ κι έξοδος του προς Ανατολική Μεσόγειο αναδεικνύονται σε κομβικά σημεία.
Οι θρησκευτικοί διχασμοι κι οι πόλεμοι ανέκαθεν υπέκυπταν πίσω τους είτε πολιτικά κίνητρα όταν αναφέρονταν στα εσωτερικά πλαίσια ενός κράτους, είτε γεωπολιτικά όταν σχετίζονταν με ολόκληρες γεωγραφικές ζώνες.
Κατά την άποψη μου εάν λυθούν οι κατά τόπους πολιτικές , αλλά κι ευρυτερες γεωπολιτικές αντιθέσεις , θα επέλθει εν πολλοίς καταλλαγή και στις θρησκευτικές αντιθέσεις .
Από ότι φαίνεται αυτοί που τις εργαλειοποιησαν στο παρελθόν δεν μπορούν να τις επιλύσουν σήμερα μόνοι τους.
Χθες έβλεπα την εικόνα της θερμής χειραψίσς Αλ Σίσι -Μπάιντεν και σκεφτόμουν πόσος βαθμός υποκρισίας κρύβονταν πίσω από το διάπλατο χαμόγελο του Αιγυπτιου Προέδρου. Το χέρι του μέσα σε 20 περίπου μέρες έσφιγγε με την ίδια θέρμη το χέρι Σι Τζιπινγκ και Τζόε Μπάιντεν…
Η εντύπωση μου είναι ότι το Ισραήλ δεν πρόκειται να “θυσιαστεί” πριν ξεκαθαρίσουν εντελώς τα πράγματα.
Ζητάει στο θέμα της Αιγύπτου ο Ελληνισμός να βγάλει τα κάστανα από την φωτιά.
Αυτή την στιγμή υπάρχει το πλεονέκτημα της πεινασμένης ενεργειακά ευρωπαϊκής αγοράς της οποίας ο μοναδικός εκπρόσωπος στην περιοχή είμαστε Ελλάδα και Κύπρος.
Οι περιστάσεις αυτές αναβαθμίζουν τον γεωπολιτικό μας ρόλο αναμφίβολα.
Αρκεί εμείς να θέλουμε αφενός και να μπορούμε αφετέρου να διεκπεραιώσουμε επιτυχώς έναν τέτοιο ρόλο,
Μοιάζει με ανεπιλυτο γρίφο κι όνειρο θερινής νυκτός , αλλά εάν ενωθεί όλη η εσωτερική περιφέρεια (Rimland) από Ανατολική Μεσόγειο μέχρι τον Κόλπο της Βεγγάλης, το σχήμα θα αποκτήσει την δική του δυναμική και θα αναδειχθεί σε ρυθμιστή παγκόσμιων εξελίξεων.
Κάτι τέτοιο μόνον εμείς οι Έλληνες το καταφέραμε ,κι αυτό το επιτύχαμε μόνον μία φορά στο παρελθόν.
Επομένως κρύβεται κάπου μέσα μας η τεχνογνωσία της υλοποίησης του .