RYAN GINGERAS
5 Οκτωβρίου 2022
«Τα νησιά που κατέχετε δεν μας δεσμεύουν, θα κάνουμε ότι χρειάζεται όταν έρθει η ώρα. Όπως λέμε, μπορεί να έρθουμε ξαφνικά ένα βράδυ». Έχουν περάσει πλέον εβδομάδες από τότε που ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απείλησε ρητά ότι θα εισβάλει στην Ελλάδα, χρησιμοποιώντας την ίδια γλώσσα που χρησιμοποιούσε πριν από προηγούμενες τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία. Μια μυριάδα ζητημάτων διχάζουν την Αθήνα και την Άγκυρα, αλλά ο Ερντογάν έχει επικεντρώσει τώρα την οργή του στη στρατιωτικοποίηση των νησιών του Αιγαίου από την Ελλάδα. Ενώ η ελληνική στρατιωτική παρουσία εκεί παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό συνεπής τις τελευταίες δεκαετίες, η Άγκυρα επιμένει ότι παραβιάζει τις συνθήκες του 1923 και του 1947 που καθιέρωσαν την κυριαρχία της Ελλάδας στα νησιά.
Όπως υποστήριξα τον Ιούνιο, μια σύγκρουση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας φαίνεται όχι μόνο πιθανή αλλά και ενδεχόμενη. Η προσεκτική ανάγνωση των πρόσφατων δηλώσεων από Τούρκους αξιωματούχους, καθώς και το μοτίβο των γεγονότων τους τελευταίους μήνες, έχουν απλώς αυξήσει τον κίνδυνο. Σοβαρές συνέπειες είναι πιθανό να περιμένουν τόσο την Τουρκία όσο και την Ελλάδα σε περίπτωση που τα δύο κράτη έρθουν σε σύγκρουση. Ωστόσο, η ρητορική του Ερντογάν, καθώς και τα συμφέροντα και η ιδεολογία του, υποδηλώνουν ότι η Άγκυρα μπορεί να είναι πρόθυμη να αντιμετωπίσει αυτούς τους κινδύνους.
Πρελούδιο μιας απειλής
Υπήρχαν ενδείξεις στις αρχές του καλοκαιριού ότι οι εντάσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας μειώνονταν. Με τη σύναψη συμφωνίας που θα επιτρέψει στη Σουηδία και τη Φινλανδία να υποβάλουν αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ, ο Ερντογάν φάνηκε πολύ πιο πρόθυμος να πετύχει ένα ακόμη χτύπημα κατά των Κούρδων πολιτοφυλακών στη Συρία – μια επιχείρηση που ανέβαλε υπό την πίεση της Ρωσίας και της Αμερικής. Οι φόβοι για ανανεωμένες ελληνοτουρκικές εχθροπραξίες εκτοξεύτηκαν ξανά στις αρχές Αυγούστου με την καθέλκυση ενός νέου τουρκικού πλοίου γεώτρησης που φέρεται να κατευθυνόταν προς αμφισβητούμενα ύδατα στη Μεσόγειο. Όμως, παρά τις υψηλές προσδοκίες στον τουρκικό εθνικιστικό Τύπο, το ταξίδι προχώρησε στα ύδατα με ασφάλεια εντός των ορίων της άμεσης ακτογραμμής της Τουρκίας.
Η καλοκαιρινή ηρεμία έληξε την τελευταία εβδομάδα του Αυγούστου, αφού τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν πολλά επεισόδια μεταξύ των Τούρκων και των Ελλήνων στρατιωτικών. Η πρώτη συνάντηση, σύμφωνα με το τουρκικό υπουργείο Άμυνας, σημειώθηκε όταν ελληνικά πολεμικά αεροσκάφη παρενόχλησαν τουρκικά αεροσκάφη που συμμετείχαν σε αποστολή του ΝΑΤΟ πάνω από τη Μεσόγειο. Μέρες αργότερα, Τούρκοι αξιωματούχοι ισχυρίστηκαν ότι ένα ελληνικό αντιαεροπορικό σύστημα S-300 κλείδωσε τουρκικά F-16 κοντά στην Κρήτη. Οι ανώνυμες ελληνικές αρνήσεις για τις συναντήσεις αυτές δεν πέτυχαν τίποτα για να σταματήσουν την οργή της Άγκυρας. Με τα δύο περιστατικά να συμβαίνουν κατά τη διάρκεια των τελετών της εκατονταετηρίδας που σηματοδοτούν το τέλος του Τουρκικού Πολέμου της Ανεξαρτησίας, ο Ερντογάν επέκρινε την ανάπτυξη των ρωσικών S-300 από την Ελλάδα ως απόδειξη της ελληνικής κακίας και απιστίας προς το ΝΑΤΟ. Σε αυτό το πλαίσιο ο πρόεδρος της Τουρκίας απείλησε να έρθει χωρίς προειδοποίηση για τα νησιά της Ελλάδας.
Τα λόγια του Ερντογάν προκάλεσαν γρήγορη κριτική. Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτήρισε την ομιλία του ως εσκεμμένα επιθετική, προερχόμενη από έναν ηγέτη που φαίνεται «να έχει μια περίεργη καθήλωση με τη χώρα μου». Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ επανέλαβε στη συνέχεια την επιθυμία της Ουάσιγκτον «όλα τα μέρη να αποφύγουν τη ρητορική και να αποφύγουν τη λήψη μέτρων που θα μπορούσαν να επιδεινώσουν περαιτέρω τις εντάσεις», δηλώνοντας ότι η κυριαρχία των ελληνικών νησιών του Αιγαίου «δεν αμφισβητείται». Ορισμένοι παρατηρητές εντός και εκτός Τουρκίας έχουν υποστηρίξει ότι η πτώση των δημοσκοπήσεων του Ερντογάν χρησίμευσε ως κύρια έμπνευση για το ξέσπασμά του. Αντιμέτωπος με την επανεκλογή του το 2023, μπορεί να επιχειρεί «να ανατρέψει το ρεύμα» απευθύνοντας έκκληση στους εθνικιστές ψηφοφόρους που απέτυχε να συσπειρώσει στη βάση του.
Η Πολιτική της Αποστρατιωτικοποίησης
Από την ομιλία του Ερντογάν στις αρχές Σεπτεμβρίου, τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, σε συντονισμό με το επίσημο Υπουργείο Επικοινωνιών της χώρας, διατήρησαν έναν σταθερό ρυθμό σχολίων για το Αιγαίο. Μεταξύ των πιο σταθερών επικρίσεων που εκφράστηκαν από επίσημους και δημοφιλείς κριτικούς είναι η πεποίθηση ότι η Ελλάδα έχει στρατιωτικοποιήσει παράνομα τα νησιά της στα ανοιχτά της Ανατολίας. Αυτός ο ισχυρισμός βασίζεται σε ρήτρες δύο χωριστών συνθηκών που αφορούν την κυριαρχία της Ελλάδας στα νησιά της. Σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923, «δεν πρόκειται να κατασκευαστούν ναυτικές βάσεις ή οχυρώσεις» στα πέντε κύρια νησιά του Βορείου Αιγαίου. Παρόλα αυτά, οι όροι επιτρέπουν στην Ελλάδα να διατηρήσει μια «κανονική ομάδα» τακτικών στρατευμάτων εκεί. Αντίθετα, η Συνθήκη των Παρισίων του 1947 ορίζει κατηγορηματικά ότι τα ελληνικά Δωδεκάνησα στα νότια «θα παραμείνουν αποστρατιωτικοποιημένα». Η Ελλάδα, ωστόσο, υποστηρίζει ότι οι όροι νοήθηκαν ως υπόσχεση προς την Ιταλία, η οποία παραχώρησε τα νησιά στην Αθήνα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεδομένου ότι η Ιταλία είχε καταλάβει τα νησιά από την Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1913, η Τουρκία αποκλείστηκε από τις διαπραγματεύσεις το 1947, με αποτέλεσμα να συζητηθεί η υπόσχεση σε σχέση με την Άγκυρα.
Είναι δύσκολο να βρεις Τούρκους σχολιαστές σήμερα πρόθυμους να αναλύσουν πλήρως την αντιφατική φύση αυτών των συμφωνιών. Χωρίς αποτυχία, φωνές σε τουρκικά μέσα ενημέρωσης αναφέρονται στα εδάφη της Ελλάδας στο Αιγαίο ως «τα νησιά υπό καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης (gayri askeri statüdeki adalar). Η ζομποποιημένη χρήση αυτής της έκφρασης συνοδεύτηκε από μια ροή ρεπορτάζ που κόβουν την ανάσα σχετικά με την τοποθέτηση στρατευμάτων και εξοπλισμού στα νησιά. Πολλαπλές διαδικτυακές πηγές έχουν δημοσιεύσει άρθρα με στατικές εικόνες υποτιθέμενων παράνομων βάσεων και αεροδρομίων από όλο το ελληνικό Αιγαίο. Οι σχολιαστές αναφέρουν επανειλημμένα την ύπαρξη δεκάδων χιλιάδων Ελλήνων στρατιωτών που είναι φρουροί στα νησιά. Η βάση αυτών των αριθμών, ωστόσο, φαίνεται να προέρχεται από μελέτες που έγιναν πριν από περισσότερα από 30 χρόνια. Πρόσφατα, το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων της Τουρκίας, η Τουρκική Ραδιοφωνία και Τηλεόραση, δημοσίευσαν φωτογραφίες από drone που δείχνουν ελληνικά πλοία να ξεφορτώνουν δεκάδες τεθωρακισμένα οχήματα στα ελληνικά νησιά Λέσβο και Σάμο. Οι σχολιαστές στην Τουρκία άρπαξαν αμέσως τις εικόνες αποδεικτικών στοιχείων της επιθυμίας της Ελλάδας να «στρατιωτικοποιήσει» το Αιγαίο. Το πιο δυσοίωνο, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι η αποτυχία αποστρατιωτικοποίησης των νησιών θα μπορούσε να θέσει επίσημα υπό αμφισβήτηση την κυριαρχία τους.
Ο ίδιος ο Ερντογάν έχει ξεκαθαρίσει ότι οι ενέργειες της Ελλάδας στο Αιγαίο δεν είναι η μοναδική πηγή έντασης. Από την υπογραφή συμφωνίας αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας μεταξύ της Ουάσιγκτον και της Αθήνας το 2019, έχει δυσφημήσει την υποστήριξη των ΗΠΑ προς την Ελλάδα, απορρίπτοντας ισχυρισμούς ότι οι αμερικανικές προσπάθειες στην περιοχή στοχεύουν στην υποστήριξη του πολέμου της Ουκρανίας κατά της Ρωσίας. Οι υποστηρικτές του στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης ενισχύουν τακτικά αυτές τις αμφιβολίες. Ο στόχος της Ουάσιγκτον, υποστηρίζεται συχνά, είναι να πολιορκήσει την Τουρκία. Η άρση του εμπάργκο όπλων των ΗΠΑ στην Κυπριακή Δημοκρατία, καθώς και η υποστήριξη των ΗΠΑ για κουρδικές μαχητικές δραστηριότητες στη Συρία, αναφέρονται συχνά ως περαιτέρω στοιχεία αυτής της συνωμοσίας. Φαίνεται όλο και περισσότερο ότι ο Ερντογάν έχει φτάσει να πιστεύει τις χειρότερες αμερικανικές προθέσεις. Η παράδοση όπλων από την Ουάσιγκτον στην Ελλάδα, δήλωσε ενώπιον των Ηνωμένων Εθνών, αποτελούσε «μια συγκαλυμμένη κατοχή». Η αμερικανική και ευρωπαϊκή υποστήριξη, προειδοποίησε στη συνέχεια την Αθήνα, «δεν θα σας σώσει».
Τι θέλει ο Ερντογάν;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να αμφιβάλλουμε για τη σοβαρότητα των απειλών του Ερντογάν. Μια μικρή πλειοψηφία Τούρκων ψηφοφόρων, σύμφωνα με μια δημοσκόπηση, παραμένει πεπεισμένη ότι τα λόγια του είναι απλώς μια εκλογική στρατηγική που έχει σκοπό να «δημιουργήσει μια ατζέντα» πριν από την ψηφοφορία του επόμενου έτους. Ένα ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό, το 64% σύμφωνα με την έρευνα, δεν πιστεύει ότι υπάρχει «εχθρότητα μεταξύ του τουρκικού και του ελληνικού λαού». Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι μια σύγκρουση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας θα είχε καταστροφικές επιπτώσεις στις εύθραυστες οικονομίες και των δύο κρατών. Τα έσοδα από τον τουρισμό, ιδιαίτερα από τα θέρετρα στις ακτές του Αιγαίου, αποτελούν περίπου το 15% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Τουρκίας (και περίπου το 18% του ελληνικού). Και τα δύο κράτη εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη θαλάσσια ναυτιλία για το εμπόριο. Πριν από τον COVID-19, το 87 τοις εκατό του τουρκικού εμπορίου μεταφερόταν μέσω παραθαλάσσιων λιμένων εισόδου. Εκτός από οποιαδήποτε πιθανή οικονομική ζημιά, οι διεθνείς συνέπειες της σύγκρουσης δεν θα ήταν λιγότερο σοβαρές. Τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν υποδηλώσει έλλειψη ανοχής για οποιαδήποτε επίθεση σε κυρίαρχο ελληνικό έδαφος. Αντίθετα, ούτε οι Βρυξέλλες ούτε η Ουάσιγκτον φαίνεται να πιστεύουν τους τουρκικούς ισχυρισμούς για ελληνική επιθετικότητα.
Ωστόσο, λίγοι στην Ελλάδα εμφανίζονται πρόθυμοι να πάρουν ελαφρά τα λόγια του Ερντογάν. Τις τελευταίες εβδομάδες τόσο οι έντυπες όσο και οι τηλεοπτικές συζητήσεις για την Τουρκία επικεντρώθηκαν περισσότερο στην πιθανότητα πολέμου. Με την Ελλάδα να κατευθύνεται προς τις δικές της εκλογές το 2023, ο Μητσοτάκης έχει δηλώσει σθεναρά ότι οποιαδήποτε άμεση απειλή κατά της ελληνικής κυριαρχίας αποτελεί «κόκκινη γραμμή» για τη χώρα. Ενώ επικρίνει έντονα την απόφαση της κυβέρνησης να υπογράψει αμυντική συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Αλέξης Τσίπρης προσπάθησε να εξισορροπήσει την επιθυμία του να ανατρέψει τον Μητσοτάκη με τη δική του δέσμευση να υπερασπιστεί τη χώρα σε περίπτωση σύγκρουσης. Υπάρχουν και άλλα, λιγότερο διακριτά σημάδια ότι η Αθήνα προετοιμάζεται για το χειρότερο. Δημοσιεύματα τον Ιούλιο αναφέρουν ότι ο ελληνικός στρατός έχει αρχίσει να αναπτύσσει μια «ομπρέλα» κατά των drone στα νησιά του Αιγαίου χρησιμοποιώντας ισραηλινή τεχνολογία. Πιο πρόσφατα, ελληνικά και γαλλικά πολεμικά πλοία πραγματοποίησαν κοινές ασκήσεις στο Αιγαίο Πέλαγος ως μέρος ενός ευρύτερου αμοιβαίου αμυντικού συμφώνου που υπογράφηκε το 2021.
Οι κίνδυνοι σύγκρουσης, ωστόσο, δεν φαίνεται να αποθαρρύνουν πλήρως τον Ερντογάν ή τους εκλογικούς του αντιπάλους. Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, επικεφαλής του μεγαλύτερου αντιπολιτευόμενου κόμματος της Τουρκίας, καταδίκασε τη δέσμευση του Ερντογάν να «έρθει ξαφνικά μια νύχτα». Ένας πραγματικός ηγέτης, υποστήριξε, θα επαναλάμβανε την εισβολή της Τουρκίας το 1974 στην Κύπρο και απλά θα καταλάμβανε τα «κατεχόμενα» απο την Ελλάδα νησιά χωρίς απειλητικές προειδοποιήσεις. Ένας εκπρόσωπος του εθνικιστικού Κόμματος IYI επανέλαβε αυτά τα συναισθήματα. Ο Ερντογάν, υποστήριξε, είχε αποδείξει την ανικανότητά του να ηγηθεί, με το να μην κάνει την Ελλάδα να «πληρώσει κόστος» για την αποστολή τεθωρακισμένων οχημάτων στη Σάμο και τη Λέσβο. Αν και δεν πίστευε ότι ήταν δυνατός ένας πόλεμος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, ήταν βέβαιος ότι οποιαδήποτε σύγκρουση θα οδηγούσε στην απώλεια των νησιών της Ελλάδας. Ίσως η πιο εντυπωσιακή επίδειξη φιλοπολεμικού αισθήματος προήλθε από τον σύμμαχο του συνασπισμού του Ερντογάν, τον εθνικιστή ηγέτη Devlet Bahceli. Τον Ιούλιο, πόζαρε χαρούμενος με έναν χάρτη που απεικονίζει τα περισσότερα από τα ελληνικά νησιά του Αιγαίου, συμπεριλαμβανομένης της Κρήτης, ως τουρκικό έδαφος. Πιο πρόσφατα, ο Μπαχτσελί δήλωσε ενώπιον της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης ότι η «κυριαρχία, τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, η θαλάσσια δικαιοδοσία και ο εναέριος χώρος» πολλών ελληνικών νησιών «αναμφίβολα και νομικά» ανήκουν στην Τουρκία.
Αν και δεν υποδηλώνει απαραιτήτως μια άμεση σύγκρουση, αυτή η γενική συρροή απόψεων σχετικά με την Ελλάδα εγείρει ένα προφανές ερώτημα: Τι θα ήλπιζε να πετύχει η Άγκυρα με περαιτέρω κλιμάκωση; Ελλείψει σαφέστερων απαιτήσεων από τον Ερντογάν, ελάχιστοι στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης τόλμησαν να κάνουν μακροσκελείς εικασίες. Αρκετοί πρώην ανώτεροι στρατιωτικοί έχουν προτείνει τον αποκλεισμό των νησιών της Ελλάδας ή την άμεση επίθεση σε αυτά, με την ελπίδα να αφαιρεθούν ύποπτες βάσεις και όπλα. Μια πολύ πιο ολοκληρωμένη και πιο λεπτή πορεία δράσης μπορεί να βρεθεί στα γραπτά του Hasan Basri Yalcin, ενός συχνού σχολιαστή ειδήσεων και πρώην επικεφαλής έρευνας στο κορυφαίο think tank της Τουρκίας, το Ίδρυμα Πολιτικής, Οικονομικής και Κοινωνικής Έρευνας (SETA). Η απειλή του Ερντογάν να «έρθει χωρίς προειδοποίηση», πιστεύει ότι ήταν η αρχή μιας μακροπρόθεσμης επιχείρησης με στόχο την κατάληψη των νησιών του Αιγαίου. Από νομική άποψη, υποστηρίζει ότι η Άγκυρα πρέπει να κατηγορήσει την Ελλάδα για παραβίαση των Συνθηκών της Λωζάνης και των Παρισίων, ακυρώνοντας έτσι την κυριαρχία της Αθήνας στα εδάφη της. «Το καλύτερο παράδειγμα για μια τέτοια στρατηγική», καταλήγει ο Yalcin, «είναι η Κύπρος». Μια εισβολή και κατοχή του νησιωτικού εδάφους της Ελλάδας, όπως η επίθεση της Τουρκίας στην Κύπρο το 1974, θα βοηθούσε «να επαναπροσδιοριστεί το καθεστώς των νησιών».
Γιατί ο Ερντογάν να επιλέξει να ακολουθήσει αυτή την πορεία δράσης; Ίσως, όπως υποστήριξε ένας σχολιαστής, η προσωπική απογοήτευση του Ερντογάν με την αυξημένη δύναμη και παρουσία της Ελλάδας στη διεθνή σκηνή να τον ωθήσει σε κλιμάκωση. Η επιθυμία για εκλογική νίκη ή ακόμα και η συνταγματική δυνατότητα να αναβάλει τις εκλογές επικαλούμενος απειλή πολέμου, θα μπορούσε επίσης να παίξει κάποιο ρόλο. Φαίνεται επίσης να υπάρχει ένας γενικός αέρας τουρκικής αυτοπεποίθησης ως προς το αποτέλεσμα οποιασδήποτε αντιπαράθεσης με την Ελλάδα. Από αυτή την άποψη, το πολιτικό κλίμα της Τουρκίας έχει μεγάλη ομοιότητα με αυτό των Ηνωμένων Πολιτειών πριν από την εισβολή στο Ιράκ το 2003. Με τον ίδιο τρόπο που πολλοί Αμερικανοί αντιμετώπισαν το Ιράκ ως μια υπερώριμη απειλή για την ασφάλεια της Μέσης Ανατολής, υπάρχει μια παρόμοια απτή αίσθηση τουρκικής αγανάκτησης και ανυπομονησίας όταν πρόκειται για ελληνικά ζητήματα. Όπως και με την προσέγγιση της Ουάσιγκτον έναντι του Σαντάμ Χουσεΐν το 2002, υπάρχει μια έντονη αίσθηση αισιοδοξίας στην Άγκυρα ότι οποιαδήποτε σύγκρουση με την Ελλάδα θα ήταν σύντομη, αποφασιστική και νικηφόρα. Η Τουρκία, άλλωστε, έχει ταπεινώσει την Ελλάδα στο πεδίο της μάχης περισσότερες από μία φορές στο παρελθόν. Με τον ίδιο τρόπο που το Κοσσυφοπέδιο, η Βοσνία και ο Πόλεμος του Κόλπου φάνηκαν να αποτελούν παράδειγμα της στρατιωτικής υπεροχής της Αμερικής έναντι του Ιράκ, ο σχολιασμός της Τουρκίας συμμερίζεται γενικά την πεποίθηση του Ερντογάν ότι οι επεμβάσεις της χώρας στη Συρία, το Ναγκόρνο-Καραμπάγκ, το Ιράκ και τη Λιβύη έχουν δείξει την ανδρεία του στρατού της Τουρκίας. Και όπως οι υπαινιγμοί φανατισμού που εμφανίσθηκαν στην αμερικανική κάλυψη ειδήσεων του πολέμου το 2003, εξέχοντες Τούρκοι σχολιαστές περιγράφουν επίσης τους Έλληνες ανταγωνιστές τους ως εγγενώς αδύναμους και θηλυκούς. Εν ολίγοις, αν ο Ερντογάν όντως επιλέξει τον πόλεμο, μπορεί να οφείλεται στο ότι, όπως πολλοί άλλοι, πιστεύει ότι η επιτυχία είναι εξασφαλισμένη.
Φυσικά, μια τουρκική επίθεση κατά της Ελλάδας θα προκαλούσε δυνητικά ανεπανόρθωτη ζημιά στη σχέση της Άγκυρας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, ιδιαίτερα δεδομένης της αμυντικής συμφωνίας της Ελλάδας με τη Γαλλία και της ισχυρής παρουσίας του προσωπικού των ΗΠΑ στο Αιγαίο. Στη σκιά της εισβολής στην Ουκρανία, οποιαδήποτε απόπειρα κατοχής ελληνικού εδάφους θα επέφερε, αναμφίβολα, για τον Ερντογάν άμεσες και απίστευτες συγκρίσεις με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Δεδομένων αυτών των συνθηκών, φαίνεται σχεδόν αδύνατο να φανταστεί κανείς τον Ερντογάν να απορρίπτει τις σοβαρές διπλωματικές, πολιτικές και οικονομικές συνέπειες μιας τέτοιας ενέργειας.
Και όμως, η ιστορία δείχνει ότι μπορεί να είναι πρόθυμος και ικανός να αντέξει τις συνέπειες. Το 1974, η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο παρά τη ζημιά που προκάλεσε στις σχέσεις της με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ. Στη Συρία, ο Ερντογάν ανταποκρίθηκε στις απειλές του για εισβολή αφού διαμήνυσε επί μακρόν τις προθέσεις του να δημιουργήσει μια «ζώνη ασφαλείας» στο βόρειο τμήμα της χώρας. Τα τουρκικά στρατεύματα συνεχίζουν να απειλούν να επεκτείνουν την κατοχή τους ενόψει των επανειλημμένων προειδοποιήσεων από την Ουάσιγκτον. Αντί να ντρέπεται από την αντιπαράθεση, ο Ερντογάν έχει διαφημίσει αυτές τις προόδους ως μια προσπάθεια να νικήσει μια συνωμοσία του ΝΑΤΟ και της Αμερικής για την καταστροφή της Τουρκίας. Εάν ο Ερντογάν πιστεύει, όπως το έθεσε ένας αρθρογράφος, ότι «η Αμερική είναι ο εχθρός μας και όχι η Ελλάδα», τότε είναι πιθανό να βλέπει τους κινδύνους μιας ρήξης ως ένα λυπηρό αλλά ουσιαστικό τίμημα που πρέπει να πληρωθεί στο όνομα της τουρκικής εθνικής ασφάλειας. .
*Ο Ryan Gingeras είναι καθηγητής στο Τμήμα Υποθέσεων Εθνικής Ασφάλειας στη Ναυτική Μεταπτυχιακή Σχολή και είναι ειδικός στην ιστορία της Τουρκίας, των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής. Είναι ο συγγραφέας έξι βιβλίων, συμπεριλαμβανομένου του επερχόμενου The Last Days of the Ottoman Empire (που θα κυκλοφορήσει από την Penguin τον Οκτώβριο του 2022). Οι θλιβερές ακτές του: Βία, Εθνότητα και Τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έλαβε διακρίσεις στη σύντομη λίστα για το Βραβείο Βιβλίου Ρότσιλντ στον Εθνικισμό και τις Εθνοτικές Σπουδές και το Βραβείο Βιβλίου της Εταιρείας Φιλίας Βρετανίας-Κουβέιτ. Οι απόψεις που εκφράζονται εδώ δεν είναι αυτές της Ναυτικής Μεταπτυχιακής Σχολής, του Ναυτικού των ΗΠΑ, του Υπουργείου Άμυνας ή οποιουδήποτε μέρους της κυβέρνησης των ΗΠΑ.
