Tο πρόβλημα της απελευθέρωσης του ανθρώπου

Κείμενο: Όμηρος Ταχμαζίδης

Διήμερο συνέδριο με θέμα το πρόβλημα της απελευθέρωσης του ανθρώπου σε συνάρτηση με την φιλοσοφία του Εγέλου (Georg Wilhelm Friedrich Hegel) και του Μαρξ (Karl Marx) θα πραγματοποιηθεί στο χώρο του Γερμανικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης, την Πέμπτη 23 και την Παρασκευή 24 Μαρτίου.

Η έναρξη του συνεδρίου θα γίνει την Πέμπτη στις δέκα το πρωί με τους χαιρετισμούς του διευθυντή του Goethe-Institut Θεσσαλονίκης Peter Panes και του Γενικού πρόξενου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στην Θεσσαλονίκη Walter Stechel.

Η παρούσα θεματολογία αναφορικώς με τον Έγελο και τον Μαρξ “πιστώνεται” στον Θεόδωρο Πενολίδη, καθηγητή στη φιλοσοφική σχολή του ΑΠΘ και ειδικού σε θέματα της γερμανικής ιδεοκρατικής φιλοσοφίας και στον διευθυντή του Ιδρύματος Γκαίτε, Peter Panes, ο οποίος έχει και ο ίδιος “πίσω” του σπουδές στην φιλοσοφία με πιο ειδικό αντικείμενο, μάλιστα, τη φιλοσοφία του Εγέλου.  Στην πρωτοβουλία του Θεόδωρου Πενολίδη και στη συνεργασία αυτών των δύο, οφείλεται επίσης και το πολύ πετυχημένο διήμερο διεθνές συνέδριο που έγινε, πάλι στον ίδιο χώρο, τον Ιανουάριο (Δευτέρα 23 και Τρίτη 24 Ιανουαρίου) με θέμα: “Johann Gottlieb Fichte, θεμέλιο της συνολικής επιστημολογίας” και συμμετοχή μελετητών της φιλοσοφίας του Γερμανού ιδεοκράτη φιλοσόφου από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Στην πρώτη συνεδρία του τωρινού συνεδρίου για τον Έγελο και τον Μαρξ, που περιλαμβάνει και τους χαιρετισμούς, του διευθυντού του Ιδρύματος και του προξένου θα προεδρεύσει ο αναπληρωτής καθηγητής Οικονομικών στην νομική σχολή του ΑΠΘ, Γρηγόρης Ζαρωτιάδης. Στην πρώτη αυτή συνεδρία θα παρουσιαστούν οι εισηγήσεις “Η δομή της εγελιανής φιλοσοφίας” του Θεόδωρου Πενολίδη (στα γερμανικά), “Η έννοια της κριτικής της ιδεολογίας του Marx και του Hegel” του Krassimir Stojanov (στα γερμανικά) και “Έξοδος από την ζούγκλα με οδηγούς τον Hegel και τον  Marx: από τα πολιτικά δικαιώματα” (στα γερμανικά).

Η πρώτη συνεδρία, κατά τη διάρκεια της οποίας θα υπάρχει ταυτόχρονη μετάφραση, θα ξεκινήσει στις δέκα το πρωί και θα λήξει στις 13.30 το μεσημέρι. Μετά από κάθε εισήγηση θα ακολουθεί συζήτηση.

Η δεύτερη συνεδρία, στην οποία θα προεδρεύει ο Θεόδωρος Πενολίδης, θα ξεκινήσει στις 15.00 και θα  διαρκέσει έως τις 19.00. Στο πλαίσιο αυτής της απογευματινής συνεδρίας θα υπάρξουν οι ακόλουθες ανακοινώσεις: Βαγγέλης Μπαντέκας, “Ο φετιχισμός του εμπορεύματος – φαινόμενο και αντικειμενικότητα. Ο Marx στη συνάφεια της εγελιανής Λογικής” (στα γερμανικά), Γρηγόρης Ζαρωτιάδης, “Οι μορφές της υπεραξίας σύμφωνα με τον Marx και η εφαρμογή τους στην σύγχρονη πραγματικότητα” (στα γερμανικά), Δημήτρης Αθανασάκης, “Να διαβάσουμε το Κεφάλαιο, να διαβάσουμε την Ηθική: ο σπινοζικός μαρξισμός του Λ. Αλτουσέρ” (στα ελληνικά), Κωνσταντίνος Ράπτης, “Η εγελιανή και η μαρξική διαλεκτική στον Herbert Marcuse” (στα ελληνικά). Μετά από κάθε ανακοίνωση θα υπάρχει χρόνος για συζήτηση, ενώ στο τέλος θα γίνει “συγκομιδή της πρώτης ημέρας του συνεδρίου”.

Η τρίτη συνεδρία θα ξεκινήσει  την Παρασκευή 24 Μαρτίου 2017, στις 10 το πρωί υπό την προεδρία του Κωνσταντίνου Ράπτη και θα περιλαμβάνει τις ακόλουθες ανακοινώσεις: Θεόδωρος Πενολίδης, “Μεθοδολογικά προβλήματα της μαζικής κριτικής και οιικονομίας” (στα γερμανικά), Κώστας Σταμάτης, “Ελευθερία και δικαιοπρακτική ρύθμιση στη σκέψη του ώριμου Μαρξ” (στα ελληνικά), Αλεξάνδρα Δεληγιώργη, “Από τον Foucault στον Marx: Η διπλή έννοια της ελευθερίας ως συντελεστή βιο-πειθάρχησης/εκμετάλλευσης και ως συντελεστή χειραφέτησης” (στα ελληνικά), Άρης Στυλιανού, “Ποια ανάγνωση του Κεφαλαίου του Μαρξ χρειαζόμαστε σήμερα” (στα ελληνικά).

Η τέταρτη συνεδρία θα αρχίσει στις 15.30 της Παρασκευής υπό την προεδρία του Δημήτρη Αθανασάκη και περιλαμβάνει τις ακόλουθες ανακοινώσεις: Δημήτρης Κόκορης, “Μαρξισμός και νεοελληνική λογοτεχνία: συνοπτικό διάγραμμα” (στα ελληνικά), Χάρης Σταμπουλής, “Η διαλεκτική ως κινούσα αρχή της έννοιας στην φιλοσοφία του Χέγκελ” (στα ελληνικά), Αναστάσιος Πενολίδης “Η κριτική του  νεαρού Μαρξ στην εγελιανή θεωρία του κράτους” (στα ελληνικά), Νικόλαος Χατζαράκης, “Νεκρή και ζωντανή εργασία στο Κεφάλαιο του Marx” (στα ελληνικά), Ηλίας Βαβούρας, “Φυσικό δίκαιο και ιστορικισμός: από τον Θουκυδίδη στον Marx” (στα ελληνικά).

Το συνέδριο θα κλείσει με τη συζήτηση της ολομέλειας και τα συμπεράσματα των εργασιών.

Μια πρώτη παρατήρηση επί της θεματολογίας: απουσιάζουν εκείνες οι εισηγήσεις – εξαιρουμένης του Δημήτρη Κόκορη– οι οποίες θα εστίαζαν στην πρόσληψη του Εγέλου και του Μαρξ από την ελληνική διανόηση. Αυτό, φυσικώς, δεν είναι λόγος να προκαταλάβουμε τους επίδοξους ακροατές: το επιτυχημένο συνέδριο για τον Fichte είναι ένα εχέγγυο για την επιτυχία και της νέας “σύλληψης” του Θεόδωρου Πενολίδη, η οποία φέρει τον τίτλο: “Hegel – Marx: Το πρόβλημα της απελευθέρωσης του ανθρώπου”.

Ο Όμηρος Ταχμαζίδης είναι μέλος του Ε.Γ. της “Σοσιαλιστικής Προοπτικής”