του Jean-Baptiste Soufron, πρώην γενικού γραμματέα Εθνικού Συμβουλίου υπολογιστικών συστημάτων, 10 Απρ. 2020
[Το γαλλικό κοινοβούλιο θα εγκρίνει στα τέλη του μηνός, εκτός απροόπτου, την εφαρμογή μιας ψηφιακής επιτήρησης των πολιτών – με το όνομα StopCovid – για την ιχνηλάτηση των φορέων κορωνοϊού. Βγαλμένο από τις σελίδες του 1984, αυτό το νομοσχέδιο αντιγράφει μεθόδους της κομουνιστικής Κίνας και συνιστά ευθεία προσβολή των ελευθεριών των πολιτών. Πολύ περισσότερο στα χέρια ενός Μακρόν, που μέχρι τις αρχές Μαρτίου διαβεβαίωνε το γαλλικό λαό ότι όλα είναι ελεγχόμενα, πριν τους προσγειώσει ανώμαλα ότι βρισκόμαστε στο στάδιο 3 αντιμετώπισης της πανδημίας, με τα γνωστά και τραγικά αποτελέσματα για τη χώρα του, που όλοι γνωρίζουμε… Ε.Δ.Ν.]
Όπως γνωρίζουν οι χρήστες που χρησιμοποιούν συνδεδεμένα ακουστικά ή όσοι προσπαθούν να πληρώσουν ένα ταξί με πιστωτική κάρτα, η χρήση της τεχνολογίας Bluetooth είναι εξαιρετικά πολύπλοκη και συχνά αναποτελεσματική. Η επιλογή χρήσης smartphone αποκλείει αμέσως 13 εκ. Γάλλους που δεν το διαθέτουν – ειδικά τα παιδιά και τους ηλικιωμένους. Όσο για την ανάπτυξη και τη συντήρηση μιας εφαρμογής αυτού του τύπου, αν και η αποτελεσματικότητά της θα είναι εξαιρετικά περιορισμένη, μπορούμε μόνο να ευχηθούμε κουράγιο στην ομάδα η οποία θα πρέπει να αναπτύξει σε χρόνο ρεκόρ ένα λογισμικό λειτουργικό για τις χιλιάδες μοντέλα διαφορετικών smartphones που υπάρχουν στη Γαλλία, με όλες τις ιδιαιτερότητές τους που μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα άσχετα αν είναι iOS ή Android.
Η ανάμνηση της οικτρής αποτυχίας του Συστήματος Ειδοποίησης και Πληροφόρησης του Πληθυσμού (SAIP) θα πρέπει να χρησιμεύσει ως μάθημα. Χρησιμοποιώντας επίσης πολύπλοκες τεχνολογίες στην υλοποίηση, η εφαρμογή αυτή, η οποία θα προειδοποιούσε τους Γάλλους σε περίπτωση τρομοκρατικής ενέργειας, ουσιαστικά δεν λειτούργησε ποτέ, με το πλήθος των σφαλμάτων και των λαθών κατά τη χρήση.
Παραμένει η αντιστροφή του ρητορικού πλαισίου που θα επηρεαστεί από την εφαρμογή αυτού του βραχιολιού παρακολούθησης. Πράγματι, εάν όλοι συμφωνούν σήμερα και επικρίνουν ποικιλοτρόπως την πολιτική της κυβέρνησης στην αντιμετώπιση της κρίσης, η κυβέρνηση υπερασπίζεται μόνιμα τον εαυτό της καταλογίζοντας την ευθύνη για την επιδημία στους ίδιους τους πολίτες. Οι Γάλλοι έχουν επικριθεί επειδή πήγαν για μια βόλτα στο πάρκο όταν τους ζητήθηκε την ίδια μέρα να ψηφίσουν, επειδή είχαν δημιουργήσει πανικό επιδιώκοντας να αποκτήσουν μάσκες όταν ήταν απαραίτητο σήμερα να τις καταστήσουν υποχρεωτικές, κλπ.
Συγκατάθεση
Ομοίως, μια εφαρμογή αυτού του τύπου θα επιτρέψει εύκολα στην εκτελεστική εξουσία να απαλλαγεί από την ευθύνη της, μεταφέροντάς την σε πολίτες που θα χρησιμοποιούν την εφαρμογή πολύ λίγο ή άσχημα. Στην πραγματικότητα, δεν έχει σημασία ότι η εγκατάστασή της είναι εθελοντική και ότι συνοδεύεται από κάποια επιτροπή ηθικής. Η συγκατάθεση δεν είναι το κλειδί για όλες τις επιθέσεις εναντίον των ελευθεριών, και αυτό ακόμη λιγότερο όταν αυτή περιορίζεται από το φόβο της επιδημίας ή από άμεσο ή έμμεσο εξαναγκασμό μέσω περισσότερο ή λιγότερο ανεπίσημων κυρώσεων – για παράδειγμα, η πιθανότητα να επιβληθεί η εφαρμογή στους υπαλλήλους από τους εργοδότες ή τους σπουδαστές από τα εκπαιδευτικά τους ιδρύματα;
Όποια και αν είναι η ψηφιακή συσκευασία του σχεδίου, ούτε λίγο είτε πολύ επιβάλλεται στους Γάλλους κάτι που στην πραγματικότητα είναι παρόμοιο με μια εναλλακτική μορφή στέρησης της ελευθερίας. Από την άποψη αυτή, και ενόψει της αντίδρασης που εγείρει, πρέπει να προστεθεί ότι η δυνατότητα να δούμε το σχέδιο να επικυρώνεται στις προβλεπόμενες προθεσμίες φαίνεται ιδιαίτερα δύσκολη, δεδομένου ότι πρόκειται για μορφή κράτησης που περιορίζει την ελευθερία κίνησης των πολιτών, ένα κείμενο νόμου είναι απαραίτητο.
Αλλά σε κάθε περίπτωση, δεν έχει νόημα να ισχυριζόμαστε ότι αυτή η λύση έχει μόνο έναν έκτακτο σκοπό και ότι θα περιορίζεται στην περίοδο της κρίσης. Από τη μία, κανείς δεν ξέρει πόσο καιρό θα διαρκέσει η κρίση της υγείας που περνάμε. Από την άλλη, πρέπει να ξέρουμε ότι αυτό το σχέδιο είναι στην πραγματικότητα μια συνέχεια των σχεδίων παρακολούθησης που αναπτύχθηκαν από την κυβέρνηση, ιδίως όσον αφορά την αναγνώριση προσώπου – τα οποία προκάλεσαν ήδη τα ίδια ερωτήματα, τόσο τεχνικά , όσο και ηθικά και κοινωνικά.
Με άλλα λόγια, το εικονικό έργο ηλεκτρονικού βραχιολιού που αντιπροσωπεύεται από την εφαρμογή StopCovid δεν αποτελεί απάντηση στο Covid-19: είναι μια ιδεολογική προσέγγιση που αποσκοπεί στον περιορισμό των ελευθεριών των ανθρώπων σύμφωνα με μια λογική βασισμένη τόσο στην αξιοκρατική ενοχοποίηση των ανθρώπων και το φάντασμα μιας τεχνολογίας που επιτρέπει τον καταναγκασμό τους από πρότυπα, επιτήρηση και κυρώσεις. Ωστόσο, σε μια περίοδο κρίσης, ο ρόλος της κυβέρνησης πρέπει να είναι να διαφυλάξει την αξιοπρέπεια του ανθρώπου, να του προσφέρει μάσκες, φάρμακα, να εξασφαλίσει την επάρκεια αγαθών, και όχι να εκμεταλλευτεί την κατάσταση για να εφαρμόσει ιδέες που απορρίπτονταν μέχρι τότε. Με αυτόν τον τρόπο και με τις ίδιες μεθόδους οι Ηνωμένες Πολιτείες εφάρμοσαν μετά τις 11 Σεπτεμβρίου 2001 το μηχανισμό επιτήρησης που τελικά αποκαλύφθηκε και καταγγέλθηκε από τον Eντουαρντ Σνόουντεν το 2013.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι απολύτως απαραίτητο να απορριφθεί αυτό το σχέδιο ανεξάρτητα από την κυβέρνηση που το προωθεί και ανεξάρτητα από τις εγγυήσεις. Εάν είναι χρήσιμο, πολλές εταιρείες ή κοινοπραξίες είναι έτοιμες να αναπτύξουν πιο αποτελεσματικά λειτουργικές λύσεις, χρησιμοποιώντας ανοικτά πρότυπα, ένα βασικό κώδικα διαθέσιμο υπό τη μορφή ελεύθερου λογισμικού και με επίπεδα εγγύησης που θα τα βάλουν σε περίπτωση που είναι αναγκαίο. Εάν δεν είναι χρήσιμο, απειλούνται όχι μόνο οι εγγυήσεις που προσφέρει ο γενικός κανονισμός για την προστασία των δεδομένων (GDPR), αλλά και η πρώτη παράγραφος του άρθρου 1 της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη, που αναφέρει επίσημα: «Τα άτομα γεννιούνται ελεύθερα και ίσα ενώπιον του νόμου». Και επειδή συνηθίζουν να χρησιμοποιούν πολεμικές αναλογίες και να παραθέτουν τον Κλεμανσώ, αυτόν που ανέφερε στην πολεμική του ομιλία του 1918: “Το καθήκον μας είναι να διεξάγουμε τον πόλεμο διατηρώντας τα δικαιώματα του πολίτη, προστατεύοντας όχι την ελευθερία, αλλά όλες τις ελευθερίες.”
ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΣΜΟΣ: Η μία πανδημία φέρνει την άλλη…
των Tom G. Palmer και Simon Lee
Ο θρίαμβος του θανάτου, έργο του Peter Brueghel l’Ancien (1526-30-1569). | Musée du Prado via Wikimedia
Δεν έχουμε να κάνουμε με ένα, αλλά με δύο πανδημίες, οι οποίες είναι και οι δύο θανατηφόρες. Η πρώτη οφείλεται σε έναν ιό, ο οποίος εισβάλλει στα κύτταρα ενός ξενιστή, και τα εξασθενίζει, και συνήθως τα εξαφανίζει. Η δεύτερη είναι μια ιδεολογία – ο αυταρχισμός – που εισβάλλει και αποδυναμώνει τους δημοκρατικούς θεσμούς, συχνά μέχρι να τους εξαφανίζει.
Όταν αισθανόμαστε απειλούμενοι, τείνουμε να αναζητούμε και έναν αποδιοπομπαίο τράγο και έναν προστάτη. Σε αντάλλαγμα για την υπεράσπιση της ζωής μας, είμαστε έτοιμοι να εγκαταλείψουμε τα πάντα, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων και των ελευθεριών για τα οποία αγωνιζόμαστε σε φυσιολογικούς χρόνους. Αυτή η ανταλλαγή μπορεί να θεωρηθεί εύλογη κατά τη διάρκεια έκτακτων περιόδων. Το πρόβλημα είναι ότι μόλις παραιτηθούμε από τα δικαιώματά μας και τις ελευθερίες μας, ακόμα και αν αυτό δικαιολογείται προσωρινά σε μια έκτακτη κατάσταση όπως ο περιορισμός, συνηθίζουμε στην κατάργησή τους.
Το έχουμε ήδη βιώσει. Αυτό βλέπουμε και τώρα.
Οι ηγέτες των αυταρχικών καθεστώτων χρησιμοποιούν την πανδημία Covid-19 ως πρόσχημα για την ενίσχυση και την επέκταση αδικαιολόγητων εξουσιών. Στην Κίνα, όπου ο αυταρχισμός πυροδότησε την εξάπλωση του ιού καταδικάζοντας σε σιωπή και τιμωρώντας τους γιατρούς που προσπάθησαν να προειδοποιήσουν τον πληθυσμό, το Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) μπορεί να υπερηφανεύεται για το γεγονός ότι οι απεριόριστες και αδικαιολόγητες εξουσίες του έσωσαν στην πραγματικότητα την Κίνα.
Αυτές οι ίδιες δυνάμεις πυροδότησαν αρχικά την επιδημία, αλλά αυτό δεν εμπόδιζε τον προπαγανδιστή Dong Yuzhen να διακηρύξει στο επίσημο ευρείας κυκλοφορίας περιοδικό του Κ.Κ.Κ. ότι «από την έναρξη της επιδημίας του κορωνοϊού αποδείχτηκαν για άλλη μια φορά οι αρετές του κινεζικού συστήματος”. Διακήρυξε επίσης ότι “το Κ.Κ.Κ., ως κυβερνόν κόμμα στην Κίνα, είναι μακράν το πολιτικό κόμμα με τις μεγαλύτερες ικανότητες διακυβέρνησης στην ιστορία της ανθρωπότητας, ένα κόμμα που φροντίζει πλήρως τα εθνικά συμφέροντα της χώρας και τον κινεζικό λαό.”
Το γνώρισμα ενός αυταρχικού κόμματος δεν είναι η χρήση βίας, αλλά η παθολογική εξάρτηση από τα ψέματα, συχνά μέχρι την ψευδαίσθηση. Από τότε που το Covid-19 άρχισε να κάνει ζημιές σε όλο τον κόσμο, το ΚΚΚ, μέσω της μηχανής προπαγάνδας του, ξεκίνησε μια ολόκληρη σειρά εκστρατειών παραπληροφόρησης.
Επιδίωξε όχι μόνο να εκτρέψει την προσοχή σε θεωρίες συνωμοσίας, οι οποίες δεν μπορούν ποτέ να αποδειχθούν ή να αντικρουστούν, αλλά και να μεταθέσει την ευθύνη σε άλλα έθνη.
Αν το Κ.Κ.Κ. είχε επιτρέψει στους νοσοκομειακούς γιατρούς να εκφραστούν και στις τοπικές αρχές να αναλάβουν δράση από την έναρξη της επιδημίας, η μόλυνση θα μπορούσε να είχε περιοριστεί. Αλλά το πρώτο αντανακλαστικό του αυταρχισμού είναι να κρύψει την αλήθεια και να καταγγείλει κάθε κριτική ως ψευδείς ειδήσεις.
Αυτή η ολοκληρωτική προπαγάνδα ενθαρρύνεται έντονα από το κινεζικό καθεστώς και τους πολλούς υποδεέστερούς του. Επιπλέον, υιοθετείται από επίδοξους δικτάτορες που επιδιώκουν ακόμη μεγαλύτερη εξουσία, όπως ο Ούγγρος Βίκτωρ Ορμπαν, ο οποίος τώρα κυβερνάει με διατάγματα και χρησιμοποιεί την εικόνα του κινεζικού κράτους ως απόδειξη της ανάγκης της δικτατορίας.
Παρόμοιες καταστάσεις συμβαίνουν σε όλο τον κόσμο, και στις ΗΠΑ, όπου ο Γενικός Εισαγγελέας πρότεινε να ανασταλεί η διαταγή habeas corpus, μεταξύ άλλων, με το πρόσχημα ότι το κράτος δικαίου και οι αναγνωρισμένες συνταγματικές αρχές αποτελούν εμπόδια σε περιόδους κρίσης.
Οι αυταρχικές ιδέες είναι σαν τους ιούς. Μόλις “μολυνθείτε” από αυτές, σας κατακλύζουν σταδιακά. Είτε εκδηλώνετε αντίσταση και ανοσία, είτε γίνεστε φορέας που τις εξαπλώνει περισσότερο, ακόμα και παρά τη θέλησή σας.
Απαξ και υποκύψουμε στην εξουσία, μετά συνηθίζουμε. Και έπειτα, θεωρούμε ότι οποιαδήποτε κριτική της εξουσίας είναι εγγενώς απειλητική για την επιβίωσή μας. Η κριτική της εξουσίας φτάνει να θεωρείται ως επίθεση στην ίδια την επιβίωση του λαού.
Ουσιαστικά παρουσιάζεται έτσι από τους ηγέτες, και πολλοί καταλήγουν να το αφομοιώνουν. Δεν έχει σημασία αν η αποδεδειγμένη ανεπάρκεια των πολιτικών ηγετών ή εάν η άρνησή τους για την απειλή για τη δημόσια υγεία έχει επιδεινώσει την κατάσταση. Όχι, μόνο η κυβέρνηση μπορεί να μας σώσει και η κριτική όσων κατέχουν την εξουσία θεωρείται ευρέως απειλή για την επιβίωσή μας.
Μόλις θεσπιστούν νέες εξουσίες, είναι εξαιρετικά δύσκολο να καταργηθούν. Ο Ronald Reagan αγαπούσε να λέει ότι “ένας διοικητικός οργανισμός είναι ό,τι πιο αμετάβλητο που μπορούμε να δούμε σε αυτή τη Γη”.
Ο Ρόμπερτ Χιγκς, διδάκτωρ της ιστορίας της οικονομίας, κατέδειξε στο βιβλίο του “Κρίση και Λεβιάθαν” ότι υπάρχει ένα φαινόμενο ανεπίστροφου της εξουσίας, δηλαδή ότι τα νέα προνόμια που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια μιας κρίσης τείνουν να διατηρούνται πολύ πέρα από το τέλος αυτής της κρίσης. Όπως σημείωσε, “Σε όλη την ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών, οι εθνικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης ήταν εξαιρετικές περιστάσεις για την προοδευτική απώλεια ελευθεριών”. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ισχύει παντού.
Τα έκτακτα μέτρα σε περιόδους κρίσης, όπως ο περιορισμός και οι απαγορεύσεις συγκεντρώσεων, δεν πρέπει να αποτελούν ευκαιρία για την καθιέρωση δικτατορίας. Πρέπει να διατηρηθούν οι αρχές του τεκμηρίου ελευθερίας και του περιορισμένου κράτους. Επειδή έτσι και εγκαταλειφθούν αυτές οι αρχές, είναι εξαιρετικά δύσκολο να επανέλθουν. Στην πραγματικότητα, οι ελεύθερες και νόμιμες κοινωνίες είναι πιο ανθεκτικές, πιο ευημερούσες και, από κάθε άποψη, πιο επιθυμητές και ελκυστικές από τις δικτατορίες.
Καθώς αγωνιζόμαστε κατά της απειλής της ιικής πανδημίας, δεν πρέπει να υποκύψουμε στην απειλή της αυταρχικής πανδημίας. Και οι δύο είναι θανατηφόρες.
Μετάφραση: Ευάγγελος Δ. Νιάνιος
Πηγή: https://www.contrepoints.org/2020/04/11/368758-une-pandemie-en-cache-toujours-une-autre
