«Όποια και αν είναι η σημασία των Βαυαρικών εκλογών, μπορεί το μέλλον της Ευρώπης να αποφασιστεί στο Μόναχο;»

Του Αλκη Καλλιαντζίδη  Οικονομολόγου  [email protected]  www.kalkis.eu

Πριν δυο μέρες στις Ανιχνεύσεις, στις 26-06-2018, ασχολήθηκα με το μείζον θέμα του προσφυγικού, ως πιθανού παράγοντα αποσάθρωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, https://www.anixneuseis.gr/?p=192097, μολονότι τα επίσημα στοιχεία λένε ότι μειώθηκαν κατά 80% οι προσφυγικές ροές προς την Ευρώπη, αφού φυλάσσονται καλύτερα τα εξωτερικά σύνορά της και προβλέπεται να φυλαχτούν καλύτερα με την ενίσχυση της Frontex.

Όσο όμως κι αν είναι πολύ δύσκολο το προσφυγικό ζήτημα, κάποιοι λένε ότι «ουδέν πρόβλημα είναι άλυτο». Αρκεί να υπάρξει καλοπροαίρετη πολιτική βούληση για κοινή αντιμετώπιση του προβλήματος.

Αν σήμερα το προσφυγικό αγγίζει τα όρια της κοινοτικής καταστροφής, είναι ίσως γιατί ένα τμήμα της γερμανικής δεξιάς (της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης Βαυαρίας CSU) αλληθωρίζει περισσότερο προς τις «μη φιλελεύθερες δημοκρατίες» (démocraties illibérales) της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το στοίχημα είναι αν η καγκελάριος της Γερμανίας θα ενσαρκώσει ή όχι μιαν άλλη Ευρώπη ή αν θα υποκύψει στις απειλές του Horst Seehofer, ομοσπονδιακού υπουργού εσωτερικών και προέδρου της CSU.

Κατά την ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας Monde της 27^ης Ιουνίου 2018, η Angela Merkel, από χαρακτήρα, αφήνει πρόθυμα σε άλλους τις δηκτικές λέξεις και τις βαριές εκφράσεις. Αυτό συνέβη και στη γαλλο-γερμανική σύνοδο κορυφής του Meseberg, κοντά στο Βερολίνο, στις 19 Ιουνίου. Εκείνη την ημέρα, σύμφωνα με μια κατανομή ρόλων που αρχίζει να γίνεται συνήθης, δεν ήταν αυτή αλλά ο Μακρόν που βρήκε τα λόγια για να «τα ακούσει η πεθερά CSU» : «Αυτή η σύνοδος έρχεται σε μια στιγμή αλήθειας για την Ευρώπη, είπε ο πρόεδρος της Γαλλίας. Σήμερα, πρόκειται για μια πραγματική κοινωνική επιλογή που συζητείται. Μια επιλογή  πολιτισμού μεταξύ εκείνων που λένε ότι η Ευρώπη είναι καλή για ξήλωμα και εκείνων που πιστεύουν -όπως εμείς- ότι μπορούμε να προωθήσουμε την Ευρώπη, καθιστώντας την πιο κυρίαρχη και πιο ενωμένη». Αυτά τα λόγια, η Μέρκελ θα μπορούσε να τα υιοθετήσει ως τέτοια και να τα εφαρμόσει στη χώρα της. Επειδή η Γερμανία, αυτές τις μέρες, βρίσκεται σε μια «στιγμή  αλήθειας». Τα μάτια πολλών έχουν επικεντρωθεί στις περιφερειακές εκλογές της 14ης Οκτωβρίου στη Βαυαρία και οι Βαυαροί Συντηρητικοί της CSU επιδιώκουν να επιβάλουν στην Καγκελάριο μια δέσμη μέτρων που, αν εφαρμόζονταν, σχεδόν θα απέκλειαν τη Γερμανία από τους αιτούντες άσυλο.

 Το Ισλάμ δεν είναι μέρος της Γερμανίας

Αλλά το πολιτικό τους σχέδιο στοχεύει πιο πέρα. Τον Ιανουάριο, ο ηγέτης των βουλευτών της CSU στη Βουλή υποστήριξε την εμφάνιση μιας «συντηρητικής επανάστασης», μιας αγαπημένης ορολογίας της γερμανικής ακροδεξιάς του μεσοπολέμου. Από τότε, ο επικεφαλής της βαυαρικής κυβέρνησης έχει επιβάλει την ανάρτηση του σταυρού σε όλα τα δημόσια κτίρια του ομόσπονδου Κράτους. Όσο για τον Horst Seehofer είπε στην πρώτη συνέντευξή του ότι «το Ισλάμ δεν είναι μέρος της Γερμανίας».

Τα πράγματα είναι πολύ σαφή σήμερα. Μέρος της Γερμανικής Δεξιάς κοιτάζει περισσότερο προς τη Βιέννη, τη Βουδαπέστη ή τη Ρώμη παρά προς το Παρίσι ή τις Βρυξέλλες. Οι σύμμαχοί της είναι ο Βίκτορ Ορμπάν, ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, και ο Αυστριακός ομόλογός του Σεμπάστιαν Κουρτς, επικεφαλής ενός συνασπισμού με την άκρα δεξιά. Το ιδανικό της είναι αυτό μιας λευκής, χριστιανικής και κλειστής στον εαυτό της Ευρώπης. Το μοντέλο στο οποίο κοιτάζει είναι αυτό των καθεστώτων ενός νέου τύπου, των «μη φιλελεύθερων δημοκρατιών», όπως της Πολωνίας, της Ουγγαρίας, της Τσεχίας, της Σλοβακίας.

Οι μαθητευόμενοι μάγοι της Βαυαρίας

Η Μέρκελ λογικά ενσαρκώνει μια άλλη Ευρώπη. Μεγαλωμένη ανατολικά στο σιδηρούν παραπέτασμα της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, γνωρίζει πάρα πολύ καλά το τίμημα της ελευθερίας για να δεχτεί ότι θα ξανασηκωθούν στην ευρωπαϊκή ήπειρο τα τείχη. Αν και συντηρητική η ίδια και όχι πολύ οραματίστρια, γνώριζε πάντοτε, τις καθοριστικές ώρες, να αποφεύγει την πολιτική του χειρότερου. Τον Ιούλιο του 2015 π.χ., επέλεξε τελικά έναν συμβιβασμό με τη Γαλλία για να αποφύγει ένα «Grexit», μια έξοδο  της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Δύο μήνες αργότερα, αρνήθηκε να κλείσει τα σύνορα της Γερμανίας, όταν εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες έφυγαν από τη Μέση Ανατολή και έφθαναν μέσω της βαλκανικής οδού στη χώρα της. Και στις δύο περιπτώσεις, η σκληρή πτέρυγα της πλειοψηφίας της την κατηγόρησε γι ‘αυτά. Αλλά αυτή ήταν σταθερή στις απόψεις της.

Αντιμέτωπη με τους μαθητευόμενους μάγους της Βαυαρίας, αλλά υποστηριζόμενη από την πλειοψηφία της κοινής γνώμης, η Γερμανίδα Καγκελάριος οφείλει να μην ενδώσει. Φθαρμένη όσο ποτέ, εύθραυστη, όπως σπάνια υπήρξε κατά τη διάρκεια της μακράς σταδιοδρομίας της, αποτελεί ένα προπύργιο στο επίκεντρο μιας χώρας που δεν μπορεί να υποκύψει με τη σειρά της στον λαϊκισμό και τον εθνικισμό, εκτός κι αν τελικά θάψει το ευρωπαϊκό όνειρο.

Όποια και αν είναι η σημασία των Βαυαρικών εκλογών, δεν αποφασίζεται σήμερα και αύριο το μέλλον της Ευρώπης στο Μόναχο.