«Mια προαναγγελθείσα πολιτική καταστροφή της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξ αιτίας του προσφυγικού;»

Του Αλκη Καλλιαντζίδη Οικονομολόγου [email protected]  www.kalkis.eu

Όσο η έκταση της προσφυγικής κρίσης που αντιμετωπίζει η Ευρώπη από το 2014 ήταν απρόβλεπτη, τόσο προαναγγέλλεται το πολιτικό αδιέξοδο που προκαλεί στην κορυφή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι άτυπες συναντήσεις κορυφής, όπως αυτή που έγινε στις Βρυξέλλες στις 24-6-2018, επιβεβαιώνουν αυτό που φοβούνται όλοι αυτοί που υπερασπίζονται το πολύτιμο ευρωπαϊκό κεκτημένο 60 ετών : η Ευρώπη παραμένει μέχρι στιγμής ανίκανη να βρει μια κοινή διέξοδο σε αυτό το σημαντικό θέμα, το οποίο δεν σταματάει πια να καταστρέφει το πολιτικό τοπίο των δημοκρατιών μας. Ποιος ωφελείται ; Η ευρωπαϊκή πολιτικάντικη ακροδεξιά με τελευταίο μεγάλο πρωταγωνιστή σήμερα τον Ιταλό Matteo Salvini, υπουργό εσωτερικών και ηγέτη της Λίγκας. Και η Σλοβενία, με τη σειρά της, υπέκυψε, με την ενεργό υποστήριξη του Ούγγρου Πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπάν, στις σειρήνες ενός αντιμεταναστευτικού κόμματος, το οποίο αναμένεται να συμμετάσχει στη σύσταση της επόμενης κυβέρνησης στη Λιουμπλιάνα.

Στο χάσμα Ανατολής-Δύσης, μεταξύ των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης, ριζικά αντίθετης στην ιδέα να επιβληθούν από τις Βρυξέλλες ποσοστώσεις προσφύγων και σε μια Δυτική Ευρώπη βασισμένη στην αρχή της αλληλεγγύης, έχει προστεθεί ένα ακόμα χάσμα μεταξύ των παραθαλάσσιων χωρών της Μεσογείου  στις οποίες φτάνει η συντριπτική πλειοψηφία των μεταναστών και εκείνων που επιθυμούν να αποφύγουν τον τελικό τους προορισμό. Να προσθέσουμε και την σχετική ιταλο-γαλλική ρήξη σε πρωτοφανείς τόνους μεταξύ Macron και Salvini, με αφορμή τον αρχικό

αποκλεισμό ελλιμενισμού από τα ιταλικά και μαλτέζικα λιμάνια των ναυαγοσωστικών σκαφών  Aquarius και Lifeline.

Αυτά τα χάσματα, που ενίοτε αγγίζουν και την υστερία, περιπλέκονται από την άνοδο των λαϊκιστικών κομμάτων τα οποία τροφοδοτούνται από τις αντιπαραθέσεις για το προσφυγικό εντός της ΕΕ. Τα κόμματα αυτά βρίσκονται τώρα στην εξουσία σε αρκετές χώρες της Κεντρικής Ευρώπης και συμμετέχουν σε κυβερνητικούς συνασπισμούς στην Αυστρία, τη Σλοβενία και το Βέλγιο. Αλλά είναι πάνω απ ‘όλα η νίκη του κινήματος των 5 Αστέρων, στην Ιταλία, τον Μάρτιο, και ο σχηματισμός μιας κυβέρνησης με την άκρα δεξιά Lega που επιταχύνει αυτή τη συζήτηση με απρόβλεπτες συνέπειες. Με τον διορισμό του ηγέτη της Lega, Matteo Salvini, ως υπουργού Εσωτερικών, η σχετική αντιπαράθεση έγινε πια αναπόφευκτη. Αφού κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του, ο Σαλβίνι υποσχέθηκε να απελάσει μισό εκατομμύριο μετανάστες από την Ιταλία και μετεκλογικά οι λεονταρισμοί του «πουλάνε» ακόμα περισσότερο σε μεγάλη μερίδα των Ιταλών. Το πρόβλημα – που με τον κυνισμό του ο Σαλβίνι προσποιείται ότι αγνοεί – είναι ότι σήμερα η οργάνωση της επιστροφής των παράνομων μεταναστών στη χώρα καταγωγής τους είναι σχεδόν αδύνατη. Η μεγάλη πλειοψηφία των ανεπιτυχώς αιτούντων άσυλο, στην πραγματικότητα, παραμένει στην Ευρώπη υπό επισφαλείς συνθήκες.

Οι Βρυξέλλες προσπαθούν να καταλήξουν σε συμβιβασμό σχετικά με τη μεταρρύθμιση του κανονισμού του Δουβλίνου, η οποία απαιτεί τη διαχείριση των αιτήσεων ασύλου στη χώρα της πρώτης άφιξης. Η σκλήρυνση των θέσεων της Ρώμης καθιστά αυτό το συμβιβασμό αδύνατο να βρεθεί. Οι περισσότεροι ευρωπαίοι ειδικοί προβλέπουν τώρα ότι οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ κινδυνεύουν να αποτύχουν και πάλι να συμφωνήσουν στο ζήτημα της μετανάστευσης κατά τη σύνοδο κορυφής της 28^ης και 29ης Ιουνίου 2018.

Αυτές οι επαναλαμβανόμενες αποτυχίες οδηγούν την Ευρώπη σε καταστροφή ; Ισχύουν δύο προτεραιότητες: η παροχή ασύλου σε όσους την δικαιούνται και η αποτροπή των μεταναστών που διακινδυνεύουν τη ζωή τους για να έρθουν στην Ευρώπη. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ευρωπαϊκου think tank Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για τη  Σταθερότητα, τέσσερις χώρες, η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Ελλάδα, συγκέντρωσαν το 2017 περίπου τα τρία τέταρτα (72%) των αιτήσεων ασύλου που αντιστοιχούν σε 509.000 σχετικά αιτήματα, σύμφωνα με τον ηλεκτρονικό LE MONDE στις 06.06.2018. Αυτές οι τέσσερις χώρες ενδιαφέρονται πρωτίστως για τη μεταρρύθμιση και την εναρμόνιση του δικαιώματος ασύλου και για τη διαπραγμάτευση συμφωνιών επαναπροώθησης με τις χώρες προέλευσης, ιδίως με τις αφρικανικές χώρες των οποίων οι υπήκοοι δεν είναι επιλέξιμοι για το καθεστώς του πρόσφυγα.

Θα αφήσουν τα οργανωμένα ευρωπαϊκά κράτη τους ακροδεξιούς να πριονίζουν συστηματικά την εξηκονταετή ειρήνη και ελευθερία μας ή θα βρουν κοινά αποδεκτές λύσεις σε διμερές, τριμερές ή πολυμερές επίπεδο μιας και η ομοφωνία φαντάζει πια σχεδόν αδύνατη ;

Η επικείμενη Σύνοδος Κορυφής θα μας απαντήσει…