Ϊ
του Γιώργου Τσουκαλά, Δικηγόρου*«Ξεκίνα, και θα ξυπνήσεις την τύχη σου», λέει μια περσική παροιμία. Ποια τραγική μοίρα να έχει φέρει την Μέση Ανατολή, σε ένα ιστορικό ναδίρ, καθώς το Ισραήλ και το Ιράν βρίσκονται ήδη εν έτει 2024, νομοτεχνικά σε πόλεμο, ύστερα από τις συνεχείς ανταλλαγές πυρός αναμεταξύ τους;
Πως ξέσπασε το κακό στην σύγχρονη Μέση Ανατολή; Όλα άρχισαν αναπάντεχα στις 7 Οκτωβρίου 2023, όταν η ισλαμιστική οργάνωση Χαμάς, η περιώνυμη μακρά χείρα του Ιράν με έδρα την Γάζα, εισέβαλε αιφνιδιαστικά στο Ισραήλ, εκτοξεύοντας ταυτόχρονα εναντίον του χιλιάδες πυραύλους, πότε δολοφονώντας πότε απαγάγοντας, εκατοντάδες αθώους Ισραηλινούς πολίτες.
Εν συνεχεία, στις 28 Οκτωβρίου 2024, το Ισραήλ εισέβαλε πάνοπλο, με ισχυρές χερσαίες δυνάμεις στην Γάζα, με αναπόδραστη τραγική συνέπεια να σκοτωθούν, κατά τους μήνες που ακολούθησαν, δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι άμαχοι.
Την 1η Απριλίου 2024, το Ισραήλ βομβάρδισε ξαφνικά το προξενείο του Ιράν στην Δαμασκό, εξοντώνοντας μεγαλόσχημους Ιρανούς αξιωματούχους. Τότε, το Ιράν κατέλαβε απροσδόκητα στις 13 Απριλίου 2024, το εμπορικό πλοίο «MSC Aries» ισραηλινών συμφερόντων, καθώς τούτο έπλεε στα Στενά του Ορμούζ, και στις 14 Απριλίου 2024, εξαπέλυσε μία αναμενόμενη, μεγάλη πλην ανεπιτυχή, επίθεση με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους, κατά του Ισραήλ.
Ακολούθως, στις 31 Ιουλίου 2024, το Ισραήλ σκότωσε στυγνά τον Ισμαήλ Χανίγια, ηγέτη της οργάνωσης Χαμάς, εν όσω αυτός φιλοξενούνταν στην Τεχεράνη, και στις 27 Σεπτεμβρίου 2024, εξόντωσε τον Χασάν Νασράλα, αρχηγό της οργάνωσης Χεζμπολάχ βομβαρδίζοντας ανελέητα την Βηρυτό.
Επιπροσθέτως, στις 30 Σεπτεμβρίου 2024, το Ισραήλ εισέβαλε εν όπλοις στον Λίβανο. Με την Χαμάς συντετριμμένη, την Γάζα ήδη ισοπεδωμένη, και βλέποντας το Ισραήλ να προελαύνει νικηφόρα κατά της Χεζμπολάχ στον νότιο Λίβανο, το Ιράν εκτόξευσε περίπου διακόσιους βαλλιστικούς πυραύλους κατά του Ισραήλ την 1η Οκτωβρίου 2024 προκαλώντας ζημιές σε ισραηλινές στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Εν τω μεταξύ, σκληρές εχθροπραξίες διεξάγονται μεταξύ του Ισραήλ και των Χούθι της Υεμένης, πιστών συμμάχων του Ιράν που τρομοκρατούν και βυθίζουν επί μήνες εμπορικά πλοία που πλέουν στην Ερυθρά Θάλασσα.
Κατ’ αρχάς, το Ιράν είτε το ίδιο είτε μέσω των πληρεξουσίων του, συμμαχικών ισλαμιστικών οργανώσεων, δεν είχε το δικαίωμα να επιτεθεί κατά του Ισραήλ κατά το 2023 και το 2024, αφού άλλωστε το Ισραήλ δεν είχε έως τότε ασκήσει ένοπλη βία κατά του Ιράν και των συμμάχων του, ήτοι της Χαμάς, της Χεζμπολάχ και των Χούθι.
Οι στρατιωτικές ενέργειες του Ιράν είτε ευθέως είτε μέσω των πληρεξουσίων του συμμαχικών ισλαμιστικών οργανώσεων, κατά του Ισραήλ απαγορεύονται εξάλλου με βάση το διεθνές δίκαιο, και συνιστούν απρόκλητη επίθεση, έναντι της οποίας το Ισραήλ, όπως κάθε κράτος, έχει κατά το διεθνές δίκαιο, το δικαίωμα στην νόμιμη άμυνα.
Επίσης, το Ιράν δεν έχει κανένα δικαίωμα να έχει εξοπλίσει εδώ και χρόνια, με χιλιάδες πυραύλους μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς, όχι το κράτος του Λιβάνου αλλά μια ακραία ισλαμιστική οργάνωση, την Χεζμπολάχ, που εγκαταστάθηκε στην επικράτεια του επί σκοπώ όπως παραλύσει το κράτος αυτό, και τα παρόμοια ισχύουν και για την περίπτωση της Γάζας, η οποία μέσω ιρανικών ενεργειών αποσπάστηκε τελικά, δια της Χαμάς, από τον έλεγχο της Παλαιστινιακής Αρχής. Εξάλλου, εάν ένας μόνον από τους ως έγγιστα διακόσιους βαλλιστικούς πυραύλους που το Ιράν εκτόξευσε κατά την 1η Οκτωβρίου 2024, εναντίον του Ισραήλ, έφερε πυρηνική κεφαλή, το μικρό Ισραήλ ή τουλάχιστον μεγάλο μέρος του, θα είχε ήδη καταστραφεί.
Από την άλλη πλευρά, το Ισραήλ φαίνεται πως υπερέβη τα όρια της νόμιμης άμυνας στην Γάζα, σκοτώνοντας χιλιάδες αθώους αμάχους. Τούτο είχε ως συνέπεια το Διεθνές Δικαστήριο να διατάξει την λήψη προσωρινών μέτρων, στις 24 Μαΐου 2024, καλώντας το Ισραήλ να παύσει αμέσως τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην νότια Γάζα – μετά από αίτημα της Νότιας Αφρικής, που κατηγορούσε το Ισραήλ για παραβίαση των υποχρεώσεών του βάσει της Σύμβασης του 1948 για την Πρόληψη και Καταστολή Εγκλημάτων Γενοκτονίας.
Επίσης, το Ισραήλ, εισβάλλοντας στις 30 Σεπτεμβρίου 2024 στον Λίβανο, παραβίασε τους όρους της Απόφασης 1701/2006 του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε., ισχυριζόμενο όμως πως στην πραγματικότητα αμύνεται νομίμως, λόγω των πυραυλικών σφυροκοπημάτων που είχε εξαπολύσει προηγουμένως η Χεζμπολάχ, σκοτώνοντας αρκετούς αθώους Ισραηλινούς πολίτες στο βόρειο Ισραήλ.
Εκτός όμως από την επιδίωξη της κατανίκησης των αντιπάλων, υπάρχει μία καθαυτή γεωοικονομική διάσταση στον εν εξελίξει, σύγχρονο πόλεμο μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ στην Μέση Ανατολή. Συγκεκριμένα, δύο ανταγωνιστικά γεωοικονομικά δίκτυα, τουτέστιν θαλάσσιες και χερσαίες εμπορευματικές οδοί, αγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας, πετρελαίου και φυσικού αερίου, μοιάζουν να είναι το διακύβευμα των σύγχρονων πολέμων στην Μέση Ανατολή.
Μία νέα οδός χαράσσεται να ξεκινάει από την Ινδία, να διασχίζει την Αραβική χερσόννησο και το Ισραήλ, και να καταλήγει στην Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω της Κύπρου και της Ελλάδας.
Η άλλη οδός, ο αρχαίος δρόμος του μεταξιού, ξεκινά από την Κίνα, διασχίζει την Περσία και την Τουρκία και φτάνει στην Ευρώπη. Η μελλοντική οικονομική και πολιτική ανάπτυξη της Ινδίας, πολιτικού συμμάχου της Δύσης, σε βάρος της ανταγωνιστικής Κίνας, και συνεπώς η παγκόσμια κυριαρχία κατά τον 21ο αιώνα εξαρτάται από τις οδούς αυτές. Το ίδιο όμως, και η ευημερία και η ασφάλεια των μικρότερων κρατών από τα οποία διέρχονται οι οδοί.
Ως γνωστόν, στο διάβα της νέας οδού, και μάλιστα στο κρίσιμο γεωγραφικό σημείο, όπου βρίσκονται τα λιμάνια της Λεβαντίνης, οι δύο πανίσχυρες μακρές χείρες του Ιράν, οι οργανώσεις Χαμάς και Χεζμπολάχ εμποδίζουν την διάνοιξή της και την ασφάλεια της διέλευσης. Μήπως αυτή η γεωοικονομική παράμετρος είναι μια αιτία των σημερινών πολέμων;
Συν τοις άλλοις, στις 15 Σεπτεμβρίου 2020 το Ισραήλ είχε υπογράψει μεγάλες συμφωνίες, οικονομικού ενδιαφέροντος με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν, τις περίφημες «Συμφωνίες του Αβραάμ», στις οποίες φιλοδοξούσε να προσχωρήσει και η Σαουδική Αραβία.
Οι ιστορικές «Συμφωνίες του Αβραάμ» είχαν συμβάλλει καθοριστικά στην μεγάλη αύξηση του εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των συμβαλλομένων κρατών, και θεωρήθηκαν ως εφαλτήριο ιστορικών αλλαγών στις ισορροπίες στην Εγγύς Ανατολή, υπέρ όμως του Ισραήλ και σε βάρος του Ιράν.
Τοιουτοτρόπως, το Ιράν και οι πληρεξούσιοι του, κήρυξαν τον πόλεμο στο Ισραήλ τον Οκτώβριο του 2023, επιδιώκοντας να παρεμποδίσουν αφ’ ενός την επέκταση των περίφημων «Συμφωνιών του Αβραάμ», με την προσχώρηση σε αυτές και άλλων αραβικών χωρών, αφ’ ετέρου την διάνοιξη της νέας εμπορικής οδού που θα συνδέει την Ινδία μέσω του Ισραήλ και των Αράβων φίλων του με την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Δύση, ανταγωνιστική προς τον παλιό δρόμο του μεταξιού που διασχίζει το Ιράν και ενώνει την Κίνα με την Ευρώπη.
Προφανώς, τα διεθνή πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα που διακυβεύονται από την κατίσχυση του ενός επί του άλλου, του Ισραήλ ή του Ιράν, πλέον δύσκολα στις ημέρες μας ως διεστώτα συμβιβάζονται. Λόγω του αδιεξόδου, η διεθνής κοινότητα αδυνατεί πλέον να προτείνει λύσεις, τις οποίες όμως επί δεκαετίες έχει επιχειρήσει αόκνως να βρει. Προσέτι, η διεθνής κοινότητα προσπαθεί τουλάχιστον τρεις δεκαετίες τώρα, να επιτύχει μέσω διεθνών συμφωνιών, ώστε το Ιράν να μην αποκτήσει πυρηνικά όπλα, καθώς είναι βέβαιο πως με αυτά θα απειλήσει το Ισραήλ, το οποίο θεωρείται πως ήδη έχει, και κατ’ αυτόν τον τρόπο θα ξεσπάσει περιφερειακός πυρηνικός πόλεμος στην Μέση Ανατολή.
Δυστυχώς, η διεθνής κοινότητα αφέθηκε να φθάσει ως εδώ, εθελοτυφλώντας, κυρίως μέσω αμερικανικών κυβερνήσεων του παρελθόντος, που πρότειναν τις συμφωνίες για τον περιορισμό του πυρηνικού οπλοστασίου του Ιράν, όπως το Πλαίσιο Συμφωνίας για τα Πυρηνικά του Ιράν, που συμφωνήθηκε το 2015, μεταξύ των Μονίμων Μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε., της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ιράν, αντί της καταστροφής των ιρανικών εγκαταστάσων όταν αυτό ήταν εφικτό.
Εν τέλει, πριν ακριβώς από αυτό το οριακό σημείο του περιφερειακού πυρηνικού πολέμου, φαίνεται πως πλέον βρισκόμαστε, και το μόνο που μπορεί να τον αποτρέψει, τουλάχιστον κατά το Ισραήλ, μοιάζει να είναι η καταστροφή των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν.
Δεν αποκλείεται όμως ήδη το Ιράν να διαθέτει πυρηνικά όπλα, και για αυτό πλέον απειλεί ρητώς το Ισραήλ με μια «ισχυρότερη απάντηση». Εν κατακλείδι, η Ανθρωπότητα βρίσκεται πάλι στο οικείο σταυροδρόμι της Αρετής και της Κακίας στην Μέση Ανατολή, οφείλοντας να αποφύγει, εκούσα άκουσα, την κλιμάκωση της πολεμικής σύγκρουσης. Μπορεί όμως;
Αληθινό ναδίρ!
