Γ. Τσουκαλάς: ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΕΥΡΩΠΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ;

… «A posteriori in summa, ἐκ τῶν ὑστέρων συνοπτικῶς».

‘. .

Τι σημαίνει «Ευρώπη» για τους Τούρκους; Είναι η «Ευρώπη», και ευρύτερα η «Δύση», ο παραδοσιακός, ιστορικός τους αντίπαλος, που διαρκώς απειλεί, κατά πως πιστεύουν και κατά το Σύνδρομο των Σεβρών, να διαλύσει την σύγχρονη Τουρκία, όπως κάποτε κατέστρεψε την Οθωμανική Αυτοκρατορία; Εφ’ όσον όμως, η Τουρκία είναι μια ως επί το πλείστον ασιατική χώρα, γιατί να έχει επιλέξει να μετέχει σε καμπόσους ευρωπαϊκούς θεσμούς;

Από το 1354 σαν οι Οθωμανοί διαπεραιώθηκαν στην Ευρώπη, η ευρωπαϊκή ήπειρος γίνεται μέρος των πολέμων τους. Εξάλλου πολιόρκησαν την Βιέννη δύο φορές, το 1529 αλλά και το 1683, οπότε οι Βιεννέζοι για να γιορτάσουν την νίκη τους, εμπνεύστηκαν γαστρονομικά τα περίφημα έκτοτε κρουασάν, σε σχήμα ημισελήνου. Όμως, η κατάκτηση των χριστιανικών χωρών από τους Τούρκους, είχε ήδη αρχίσει από το 1071, όταν οι Σελτζούκοι εισέβαλαν στην βυζαντινή Ανατολία, η οποία, ήδη από την εποχή των Χετταίων στάθηκε μια γη που μιλούνταν ινδοευρωπαϊκές γλώσσες, εξελληνισμένη αργότερα, και λίκνο του ανατολικού χριστιανισμού για πολλούς αιώνες. Φυσικά, από όπου πέρασαν, οι ντόπιοι πληθυσμοί εξισλαμίστηκαν και εκτουρκίστηκαν, κατά μάζες…

Μήπως για τους Τούρκους, οποιαδήποτε έμφαση στην καταγωγή, κατατάσσεται απλώς στο νεώτερο, ευρωπαϊκό ρατσιστικό λόγο, όπως τον θεωρούν; Δεν ενδιαφέρονται οι Τούρκοι, αν προέρχονται από Ρωμιούς, Αρμένιους, Βούλγαρους, Άραβες ή Αλβανούς, καθώς αποδέχονται το έθνος τους, ως μια πολυσυλλεκτική ανάμειξη; Είναι η τουρκική κουλτούρα μια διακριτή κουλτούρα, η οποία μοιάζει με τις άλλες της περιοχής στο φαγητό, στον χορό και στην μουσική, όμως διαφέρει ριζικά από τις χριστιανικές και ευρωπαϊκές (της ελληνικής συμπεριλαμβανομένης) στην πολιτική ιδεολογία;

Είναι, για πλειάδα λόγων, η νεοελληνική λαϊκή αντίληψη, πως οι Τούρκοι είναι δήθεν «ξεστρατισμένοι Έλληνες», που κάποτε «θα επανέλθουν στην ορθοδοξία», ουσιαστικά αβάσιμη, που καλλιεργείται κυρίως από μοναστικούς κύκλους, οδηγώντας σε παρερμηνεία του τουρκικού παράγοντα – ο οποίος υπάρχει ως μουσουλμανική κουλτούρα εδώ και μία χιλιετία; Μήπως έχουν οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι, ίσως λόγω γεωγραφικής απόστασης και ελλείψει ιστορικών παθών, μια πιο ορθολογική ερμηνεία των Τούρκων, κυρίως γιατί δεν έχουν την προσδοκία «εξευρωπαϊσμού» τους; Είναι από πολλές πλευρές οι Τούρκοι, ένας ενδιάμεσος πολιτισμός της Μέσης Ανατολής, που έχει αντιγράψει πολλά στοιχεία από άλλους πολιτισμούς, όπως τον περσικό και τον βυζαντινό, τα οποία όμως έχει αφομοιώσει τόσο καλά, ώστε να τα θεωρεί πλέον τούρκικα;

Μπορεί εν τέλει, ο τούρκικος εθνικισμός του 20ου αιώνα να υποβαθμίζεται από τους Ευρωπαίους, αν και είναι πανίσχυρος ως ιδεολογία, έχοντας τεράστια απήχηση στην κοινωνία τους, εν πλήρει 21ο αιώνα, έχοντας ήδη διαμορφώσει και επιβάλλει, ιστορικές ερμηνείες που μοιάζουν στον τουρκικό λαό, λογικές και ορθές;

Μήπως οι Τούρκοι δεν «εκδυτικίζονται» και δεν «εξευρωπαΐζονται», απλώς γιατί δεν θεωρούν την «Δύση» ως πολιτισμό στον οποίο ουσιαστικά ανήκουν, και τα αντίστοιχα ισχύουν για την Ευρώπη; Φυσικά, μειοψηφικές γνώμες πάντοτε θα υπάρχουν σε όλες τις κοινωνίες, αλλά μήπως εν κατακλείδι ενδιαφέρει η διαχρονική και κυρίαρχη πολιτική αντίληψη, στην κοινωνία τους;