του Χρήστου Καπούτση*
Ο πυρήνας της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, είναι ένα μείγμα πολιτικού Ισλάμ και εθνικισμού με οραματική προοπτική την αναβίωση του Μεγαλείου του οθωμανικού παρελθόντος. Οι εθνικοί στόχοι της Τουρκίας, εκ των πραγμάτων, «χαλαρώνουν» στους δεσμούς της, με τη Δύση και τον Δυτικό πολιτισμό, όπως και αν οριστεί αυτός, καθότι και τα Δυτικά πολιτιστικά πρότυπα είναι πλέον υπό διαρκή αμφισβήτηση και αναθεώρηση. Σε αυτή λοιπόν, την μεγαλομανή νέο-οθωμανική Στρατηγική, είναι εγκλωβισμένο το σύστημα εξουσίας του Τ. Ερντογάν.
Έχει διεθνοποιηθεί η τουρκική επιθετική συμπεριφορά και προκαλεί πλέον συντονισμένες αντιδράσεις από την διεθνή κοινότητα, σε φραστικό επίπεδο, μέσω ανακοινώσεων, που ωστόσο, όταν δεν αγνοούνται, λοιδορούνται, από την Τουρκία. Παρατηρούμε την εξέλιξη δύο σοβαρών διεθνοπολιτικών θεμάτων, που είναι πλήρως αλληλοεξαρτώμενα. Από την μία πλευρά, είναι η βεβαιωμένη επιθετική και αναθεωρητική συμπεριφορά της Τουρκίας, στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Και στην άλλη όψη του ιδίου νομίσματος, είναι η αντίδραση της διεθνούς κοινότητος στην τουρκική συμπεριφορά.
Με πιο πρόσφατη, από τις αντιδράσεις, την έκθεση της Κομισιόν για την Τουρκία και τις παράνομες πρωτοβουλίες της. Και η άλλη (πρόσφατη), είναι η Κοινή Διακήρυξη της Τριμερούς συνάντησης Κορυφής Ελλάδας- Αιγύπτου και Κυπριακής Δημοκρατίας (Κυρ. Μητσοτάκης, Αλ Σισι, Ν. Αναστασιάδης) που έγινε στην Αθήνα. Σε αυτή την Κοινή Διακήρυξη Αθήνας- Λευκωσίας και Κάιρου , υπάρχει μια τριπλή καταδίκη. Καταδικάζονται οι τουρκικές παραβιάσεις ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, καταδικάζεται η περιφρόνηση του Διεθνούς Δικαίου από την Τουρκία, καταδικάζεται και το τουρκολιβυκό μνημόνιο το οποίο καταστρατηγεί κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών στην Μεσόγειο. (παρεμπιπτόντως, επειδή σας σήμερα, 20 Οκτωβρίου 2011, δολοφονήθηκε ο Καντάφι στην Σύρτη, Λιβύη, ρωτώ, αν δεν είχε ανατραπεί ο Λίβυος ηγέτης από τον Ν. Σαρκοζί και το ΝΑΤΟ, θα είχε υπογράψει το τουρκολιβυκό μνημόνιο με τον Ερντογάν; Εκτιμώ ΟΧΙ) Αντιδράσεις και από την πλευρά των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε. .
Στην ετήσια έκθεση για τις προς ένταξη χώρες και την πρόοδο, που παρουσίασε η Κομισιόν, επισημαίνεται μεταξύ άλλων , ότι η συμπεριφορά της Τουρκίας την απομακρύνει από την Ε.Ε. και παράλληλα, υπάρχει και η εξής προειδοποίηση, της Κομισιόν προς την Τουρκίας: «σε περίπτωση ανανέωσης μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων που παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της, προκειμένου να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και των κρατών-μελών της.» Τι απαντά η Τουρκία.
Το τουρκικό ΥΠΕΞ θεωρεί ότι τα θέματα της ανατολικής Μεσογείου, του Αιγαίου και της Κύπρου δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της ΕΕ. Και επισημαίνει, η ανακοίνωση του Τουρκικού ΥΠΕΞ: «λυπούμαστε που η ΕΕ επιμένει να μην αποδίδει τα δικαιώματα της Τουρκίας και των Τ/κ. Αυτή η μεροληπτική και άδικη στάση της ΕΕ δεν συμβάλλει στη λύση του προβλήματος της Κύπρου και προκαλεί τη συνέχιση των εντάσεων στην περιοχή. Αποδυναμώνει επίσης τον ισχυρισμό της Ε. Ένωσης , ότι είναι περιφερειακή και παγκόσμια δύναμη». Ουσιαστικά η Τουρκία, μέσω του υπουργείου εξωτερικών, γράφει «στα παλαιότερα των υποδημάτων της», την Ε.Ε., αν δεν την απαξιώνει ως περιφερειακή δύναμη…. Με όλα αυτά, θα πρέπει, να επισημάνουμε τα εξής: Η Ελλάδα, ένιωσε και νοιώθει, την τουρκική επεκτατική πίεση με το δόγμα “Γαλάζια Πατρίδα”. Η Άγκυρα , σταθερά και μεθοδευμένα, υλοποιεί μια πολιτική οικειοποίησης θαλάσσιων περιοχών, που –σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο– ανήκουν στην δικαιοδοσία της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η πίεση εστιάζεται κυρίως σε μια θαλάσσια περιοχή ανατολικά της γραμμής Ρόδος-Κρήτη και επεκτείνεται σε όλη την κυπριακή ΑΟΖ. Και παράλληλα η Άγκυρα απαιτεί την αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών του Αν. Αιγαίου. Η Ελλάδα διατηρεί τον ελληνοτουρκικό διάλογο, ως μέσο αντιμετώπισης των τουρκικών διεκδικήσεων. Έχει ανοιχτό έναν δίαυλο επικοινωνίας με την Άγκυρα, επιζητεί τον διάλογο και την συνεννόηση. Η Ελλάδα συμπεριφέρεται ως δύναμη σταθερότητας, που περιφρουρεί την Ειρήνη, σε μια ιδιαιτέρως ασταθή γεωπολιτικά περιοχή. Όμως, είναι πλέον εμφανές ότι, η Τουρκία, μέσω των διμερών επαφών, διαβουλεύσεων ή συζητήσεων για τα ΜΟΕ, προσθέτει , ευκαιριακά, στοχευόμενα και διαχρονικά, στο καλάθι των διεκδικήσεών της , απαράδεκτες αξιώσεις, τις οποίες στηρίζει σε αυθαίρετες ερμηνείες του διεθνούς Δικαίου και τις υποστηρίζει ακόμα και με την απειλή πολέμου.
Έτσι όμως, ο διάλογος καθίστανται ανισοβαρής, δεν λειτουργεί, αφού αποτελεί μέσο προώθησης και καταγραφής μαξιμαλιστικών τουρκικών απαιτήσεων. Και κυρίως, ο διάλογος που προωθεί η ελληνική πλευρά δεν καρποφόρος, αφού δεν αποτελεί μηχανισμό για την πολιτική κατευνασμού, αλλά ούτε ως παράγοντας βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η Τουρκία, απτόητη, συνεχίζει, να αγνοεί τη διεθνή νομιμότητα, να προκαλεί και να διεκδικεί. Να έχει βλέψεις επί της κυριαρχίας γειτονικών κρατών. Και αυτή την περίπλοκη πραγματικότητα με υψηλό βαθμό επικινδυνότητας και ίσως, με δραματικές απολήξεις, καλείται να αντιμετωπίσει η ελληνική διπλωματία , παράλληλα και σε συνδυασμό με την αποτρεπτική πολιτική του ΥΠ.ΕΘ.Α. που ασφαλώς στηρίζεται στην ισχύ των Ενόπλων Δυνάμεων.
Και μία αναγκαία διευκρίνηση, αναφορικά με τις αμυντικές συμφωνίες που συνήψε η Ελλάδα με την Γαλλία και τις ΗΠΑ. Ασφαλώς και έχουν θετικό πρόσημο, όμως, η ασφάλεια και η άμυνα της χώρας, είναι υπόθεση, των Εθνικών δυνάμεων, των εντεταλμένων από το ισχύον Σύνταγμα της χώρας μας. Είναι επικίνδυνη αφέλεια, να πιστεύουμε, ότι Γάλλοι ή Αμερικανοί στρατιώτες θα υπερασπιστούν π.χ. τη βραχονησίδα ΠΑΝΑΓΙΑ. Ας σταματήσει επιτέλους η σπέκουλα των συστημικών αναλυτών και κυρίως, οι υπερφίαλες δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων και κομματικών στελεχών, διότι γίνονται καταγέλαστοι.
Το θετικό είναι ότι η Ελλάδα, μετά την αναβάθμιση των F-16, των MIRAGE 2000, την απόκτηση μιας Μοίρας ΡΑΦΑΛ, των Φρεγατών Μπελαρά, θα διαθέτει ισχυρή αποτρεπτική δύναμη, αλλά από το 2026 και μετά … Αν στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα, «δοκιμάσει» η Τουρκία τις αντοχές του ελληνικού αμυντικού συστήματος, δεν είναι απόλυτα βέβαιο, ότι αποτροπή θα λειτουργήσει πλήρως και κυρίως αποτελεσματικά ….. Για αυτό, για την «σκοτεινή» 5ετία (2021-26), θα πρέπει να γίνουν πολλά στον τομέα της Άμυνας ….
*Ο Χρήστος Καπούτσης διετέλεσε αξιωματικός του στρατού, είναι δημοσιογράφος και μαθηματικός.
