του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΛΥΜΠΕΡΗ, Επίτιμου Αρχηγού Στόλου
Με την ευκαιρία της αλλαγής ηγεσίας στο ΠΝ και τις ελπίδες που δημιουργούνται για την εδώ και πολύ καιρό απαιτούμενη διόρθωση πορείας του, αξίζει να παρατεθούν σκέψεις και προτάσεις για την διόρθωση αυτή.
Οι σκέψεις που κατατίθενται σκοπό έχουν να συνδράμουν την νέα ηγεσία στο βαθμό που αναγνωρίσει κάτι χρήσιμο σε αυτές, ώστε το ΠΝ να μπορέσει ακόμα καλύτερα να φέρει σε πέρας την αποστολή του στο διαμορφούμενο περιβάλλον. Η αποστολή δεν είναι άλλη από την ανάπτυξη αποτελεσματικής ναυτικής ισχύος η οποία απαιτεί δέσμευση ευρύτερη των συγκυριών του ευμετάβλητου περιβάλλοντος.
Η ενίσχυση της εμπιστοσύνης (όλων των «μετόχων» του ΠΝ αλλά ιδιαίτερα του πληρώματος) στην ηγεσία αποτελεί κεφάλαιο το οποίο αφενός θα επιτρέψει να προχωρήσει σε αλλαγές και αφετέρου θα προικοδοτήσει τον σχεδιασμό της με ιδέες, προτάσεις και ενέργεια από όλους. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος ενίσχυσης της εμπιστοσύνης από την ενίσχυση της ηθικής λειτουργίας, την αλήθεια και την ανάληψη ευθύνης. Προέχει η άμεση διαμόρφωση και υποβολή πρότασης θεραπείας των προβλημάτων που αντιμετωπίζει το προσωπικό.
Η αναγνώριση της ιδιαιτερότητας της υπηρεσίας στον Στόλο αποτελεί αφετηρία για διορθώσεις που όλοι ξέρουμε ότι πρέπει να γίνουν. Για να αφιερωθεί το πλήρωμα αποκλειστικά στην αποστολή προς όφελος του έθνους, το έθνος πρέπει να αναλάβει την μέριμνα για «ταις του βίου πραγματείαις» του πληρώματος.
Δεν μπορεί μέλος πληρώματος κάπου στη Μεσόγειο να αγωνιά εάν υπάρχει κλίνη διαθέσιμη για μέλος της οικογένειάς του, ή να σκέφτεται την δεύτερη εργασία προκειμένου να εξασφαλίσει το ενοίκιο, για να αναφερθώ στο ελάχιστο αυτονόητο.
Οι στόχοι της νέας ηγεσίας λειτουργούν ως σημαντήρες υποτύπωσης προόδου πλου. Οφείλουν να περιλαμβάνουν το σύνολο της λειτουργίας του ΠΝ, βασισμένοι στα έργα του. Πρέπει λοιπόν να καλύπτουν το σύνολο ενός «ναυτικού προγράμματος» και να μην περιορίζονται στο επιθυμητό «μείγμα μονάδων». Απαιτείται δε να επιδειχθούν ευρύτερα θεσμικά (και να ελεγχθούν αναλυτικά), προκειμένου να μην αναλώνεται πολύτιμος χρόνος σε αναζήτηση «ορθής πορείας» και να υποστηριχθούν στην πράξη. Αδυναμία ή καθυστέρηση προβολής και έγκρισης της σχεδίασης επιτρέπει (αν δεν προσκαλεί) αποσπασματικές και συχνά αναποτελεσματικές αντίστοιχες που δεν εξυπηρετούν την ανάπτυξη αποτελεσματικής ναυτικής ισχύος για την ικανοποίηση των εθνικών στόχων.
Ρεαλιστικά θα υπάρχουν αποκλίσεις από την «χαραχθείσα πορεία», πρέπει όμως να καθορισθούν οι περιοριστικές ευθείες και οι κύκλοι ασφαλείας. Δεν μπορούμε να προχωρήσουμε εάν δεν υφίσταται πολιτική αποδοχή του κόστους που επάγεται από τα έργα (και από τον βαθμό αξιοπιστίας ανάληψής των) που η πολιτεία μας αναθέτει. Κατά την στοχοθεσία κοιτάμε το αύριο. Αναζητούμε στόχους που προωθούν πέραν της επίκαιρης ικανότητας την ετοιμότητα, την προσαρμογή, την συνεργασία, την αξιοπιστία και την υπευθυνότητα.
Οι διατιθέμενοι πόροι προσδιορίζουν άμεσα το εύρος του ασφαλούς διαύλου που έχει το ΠΝ (άρα και την στοχοθεσία) γιατί καθορίζουν το βάθος της περιοχής που θα πλεύσει.
Εντός των περιοριστικών γραμμών, λιγότεροι πόροι σημαίνει μεγαλύτερος βαθμός επικινδυνότητας (πλους ασφαλής μεν εγγύς κινδύνων δε, όπου ένα ή περισσότερα έκτακτα συμβάντα μπορεί να μας θέσει σε άμεσο κίνδυνο).
Εκτός περιοριστικών γραμμών, υφίσταται βεβαιότητα ατυχήματος.
Από το 1844, σειρές μελετών για το ναυτικό αναδεικνύουν ότι υφίσταται κατώφλι επένδυσης στο ΠΝ κάτωθεν του οποίου απλά δεν έχει έννοια να έχουμε ΠΝ.
Η ανάγκη σαφούς προσδιορισμού των αποδεκτών (ανελαστικών) ορίων κατά την λειτουργία αποτελεί δίδαγμα και από άλλα ναυτικά. Σε περίοδο αλλαγών αυτό αποκτά μεγαλύτερη αξία. Ο μέγιστος αριθμός ανεπτυγμένων μονάδων κατά την συνήθη λειτουργία, η προδιαγραφή της παρουσίας μας και της συνεισφοράς μας με όρους απόδοσης επένδυσης, ελάχιστα επίπεδα ποσοτικής και ποιοτικής στελέχωσης, ελάχιστες ώρες εξάσκησης και επιθυμητοί χρόνοι «αντίδρασης», μαζί με την προδιαγραφή ποιότητας εκτέλεσης των έργων που μας έχουν ανατεθεί είναι κάποια.
Αποτελούν ταυτόχρονα: επένδυση στην μελλοντική ικανότητα, εργαλείο το οποίο ενισχύει την ικανότητα προγραμματισμού, και εστιακό φακό του προβληματισμού μας στην επίτευξη αποτελέσματος. Το δίπολο ετοιμότητα – διαθεσιμότητα ανατέλλει παντού και επιβάλλεται η σύνδεση μεταξύ των δύο σε κάθε απόφαση με την ανάληψη του αντίστοιχου βαθμού επικινδυνότητας. Η αναγνώριση και προβολή της σταδιακής βελτίωσης στα όρια λειτουργίας που θα επιφέρουν οι αλλαγές θα ενισχύσει περαιτέρω την υποστήριξη και το αποτέλεσμα της προσπάθειας.
Είναι απαραίτητη η επισκόπηση και η αναθεώρηση του συνόλου των λειτουργιών με βασικό ερώτημα την αποδοτική και αποτελεσματική υποστήριξη των πολιτικά ιεραρχημένων ρητών και άρρητων έργων. Η ενίσχυση των συνεργειών και η αποφυγή επικαλύψεων αποτελεί διαρκή μέριμνα. Δεν πρέπει να διστάσουμε να αποχωριστούμε δυνατότητες που δεν καλύπτουν τις απαιτήσεις σήμερα για να δημιουργήσουμε χώρο για τις επίκαιρες.
Σε ένα κόσμο αβέβαιο, όπου η ταχύτητα απόκτησης αντίληψης, λήψεως αποφάσεως και υλοποίησης δράσης (επίδρασης στο περιβάλλον) θα είναι ζητούμενα όλο και εντονότερα, η επένδυση σε δυνατότητες C2 είναι ανελαστική μαζί με τα εργαλεία που θα φέρουν το αποτέλεσμα στο πεδίο.
Στον τομέα της υποστήριξης πρέπει να αποφασισθεί τι πρέπει να διατηρήσει αμιγώς το ΠΝ, τι και σε ποιο βαθμό μπορεί να μοιρασθεί (και υπό ποιες παραδοχές ποιότητας) καθώς και τι μπορεί να ανατεθεί σε τρίτους.
Στην εκπαίδευση η σχεδίαση πρέπει να αντικατοπτρίζει την προσδοκώμενη λειτουργία και να μην την περιορίζει. Η απαγκίστρωση από την γραφειοκρατική χρονοβόρα αντίληψη περί οργανωτικών αλλαγών πρέπει να αξιολογηθεί ως πρακτική που θα επιταχύνει το αποτέλεσμα. Δεν είναι το εισηγητικό και οι υπογραφές που θα φέρουν τις αλλαγές αλλά η προσδοκία βελτιστοποίησης αποτελέσματος. Σε αυτήν την προσδοκία πρέπει να επενδύσουμε πείθοντας τους μετόχους της προσπάθειας. Η προσαρμογή της επιτελικής λειτουργίας στο αποτέλεσμα, ενισχύοντας την ουσιαστική οριζόντια επικοινωνία είναι άμεσα δυνατή με τα υφιστάμενα εργαλεία.
Ο γνωμοδοτικός ρόλος του ΑΝΣ γίνεται πιο επίκαιρος από ποτέ. Δεν υφίσταται λειτουργία επί του πλοίου «ΠΝ» που δεν το αφορά. Η λειτουργία του ΑΝΣ ως τράπεζα ειλικρινούς διαβούλευσης σε τίποτα δεν μειώνει τον θεσμικό ρόλο των Αρχηγών. Ο προγραμματισμός της λειτουργίας του ώστε να αντανακλά τις προτεραιότητές της ηγεσίας, θα επιτρέψει στο σύνολο του οργανισμού να υποβάλλει στο όργανο αυτό τα δεδομένα και τις προτάσεις που θα εμπλουτίσουν τον διάλογό. Ο νομοθέτης σοφά του ανέθεσε ρόλο γνωμοδότησης κατά την κρίση του. Η πρόσκληση στις συνεδριάσεις του φωνών που θα εμπλουτίσουν τον διάλογο έχει γίνει στο πρόσφατο παρελθόν και πρέπει να επιδιώκεται.
Μέσω του ΑΝΣ πρέπει να προβληθεί και η αντίληψη επίκαιρης ναυτικής στρατηγικής, ενώ θα αμβλυνθούν τυχόν ασυνέχειες στην τήρηση της χαραχθείσας πορείας μεσοπρόθεσμα.
Σε οποιοδήποτε περιβάλλον ασφάλειας οι ρόλοι (τα έργα) παραπέμπουν σε ευθύνες, χρηματοδότηση και ανάπτυξη. Στην επισκόπηση πρέπει να ενταχθούν και τα διδάγματα από μεταφορές ρόλων που έχουν εκκινήσει και ενδεχομένως επιδρούν δυσμενώς στην ολική μας (εθνική) αποτελεσματικότητα.
Η κοινή λογική, η δημιουργική σκέψη και η ικανότητα πρόβλεψης στη θάλασσα (χωρίς κανείς να ζητά από την ηγεσία προρατικό χάρισμα) δίνουν λύσεις εκεί που άλλοι σταματούν.
Ιδιαίτερα στον δικό μας γεωγραφικό χώρο και με τις προκλήσεις που έχουμε είναι δυσνόητος ο περιορισμός του ναυτικού όταν όλα τα έθνη επενδύουν και επανασχεδιάζουν με βάση την ενίσχυση της ναυτικής τους ισχύος.
Στην προσπάθεια ενίσχυσης η αίτηση συνδρομής είναι αυτονόητη. Στο περιβάλλον (είτε το διεθνές είτε το εθνικό) άλλοι έχουν έρθει αντιμέτωποι με αντίστοιχα προβλήματα, έχουν διαμορφώσει λύσεις και αναπτύξει βέλτιστες πρακτικές. Η εμπειρία επιβεβαιώνει ότι όσο πιο καλά έχει προσδιορισθεί το πρόβλημα, τόσο καλύτερης ποιότητας (και οικονομικότερη) θα είναι η συνδρομή αυτή.
Στη θάλασσα όλοι έχουμε παραστάσεις συνεργασίας με τρίτους υπό πίεση.
Η αποτελεσματική ανάδειξη του κοινού συμφέροντος κατά την αντιμετώπιση των προκλήσεων θα φέρει πιο κοντά τις λύσεις. Η συνεργασία στη βάση του μακρόπνοου «ναυτικού προγράμματος» θα επιτρέψει την μακρόχρονη δέσμευση όχι μόνο «ενδιαφέροντος» αλλά και επένδυσης από τους μετόχους στην προσπάθεια.
Κατά την διάρκεια του πλου, οι καιρικές συνθήκες δεν θα είναι πάντα ανέφελες (δεν ήταν ποτέ). Η μετάπτωση από την ήδη έντονη συνήθη λειτουργία σε καθεστώς υψηλότερων απαιτήσεων αποτελεί κρίσιμη ικανότητα για το ΠΝ και η εμπειρία έχει δείξει ότι ζητείται όχι λίγες φορές. Απαιτείται προετοιμασία για αυτό. Τις τελευταίες δεκαετίες έχουμε πλούσια εμπειρία.
Σε όσους δεν έχουν τις παραστάσεις, πρέπει να αποσαφηνισθεί ότι η σχεδίαση δεν γίνεται για τον αίθριο καιρό. Το κόστος δημιουργίας του περιθωρίου που απαιτείται για την μετάπτωση είναι πολύ μικρότερο από την ad hoc απόκτησή του μετά το γεγονός.
Στην Ανατολική Μεσόγειο οι μαύροι κύκνοι ενδημούν σε αντίθεση με τον Ατλαντικό.
Μετά την έναρξή του πλου, θα καταγραφούν αποκλίσεις. Έχει σημασία να υποτυπώνονται, να υπάρχει ομάδα «γεφύρας» με ευθύνες και καθήκοντα επί των αλλαγών που θα συνεγείρουν στις αποκλίσεις και θα διορθώνουν επί της χαραχθείσας με την απαιτούμενη παροχή περιθωρίου πρωτοβουλίας.
Πάνω από όλα, πρέπει να ενισχυθεί η περηφάνεια για την αποστολή, η αντίληψη πληρώματος και το μαχητικό πνεύμα.
Όλοι ευχόμαστε στη νέα ηγεσία καλοτάξιδοι.
Καλό Σαββατοκύριακο αγαπητοί μου φίλοι και φίλες!!!
[1] Επιστρέφοντας από τον «πλουν κατά τοιχαρχίες», https://www.kathimerini.gr/…/epistrefontas-apo-ton…/
kathimerini.gr
Δεν ξέρω γιατί -μελετώντας το άρθρο -μου ήρθε στη μνήμη ένας άλλος ναύαρχος ,ο εθνικός ναύαρχος Κουντουριώτης-αιωνία του η μνήμη – και το μήνυμά του όταν ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 1912 να απελευθερώσει τα νησιά του Βορείου Αιγαίου μας, που είναι γραμμένο στο πρυμναίο κατάστρωμα του Θ/Κ ΑΒΕΡΩΦ . Το παραθέτω .
”Με την δύναμη του Θεού ,τας ευχάς του Βασιλέως μας και εν ονόματι του Δικαίου πλέω μεθ’ορμής ακαθέκτου και με την πεποίθησιν της νίκης εναντίον του εχθρού του Γένους”.
Ενα άρθρο-κείμενο παρέμβασης, εξαιρετικώς συγκροτημένο και με καθαρή-πιό καθαρή δεν γίνεται-πορεία πλεύσης γιά το ΠΝ. Είναι κρίμα που οι ενεργές ΕΔ στερούνται σήμερα των υπηρεσιών του Ναυάρχου Λυμπέρη συνεπεία της εσπευσμένης και άδικης αποστρατείας του τον Ιανουάριο του 2023. Γιά να βλέπουμε τί χάνουμε με τέτοιες σπασμωδικές κινήσεις.Ευτυχώς η νέα ηγεσία του ΠΝ, υπό το Ναύαρχο Κατάρα ήλθε γιά να ανατάξει μία δύσκολη διαμορφωθείσα κατάσταση, με την “κοινωνία” του ΠΝ έτοιμη να συμπαραταχθεί στο απαραίτητο εγχείρημα ανάταξης των πραγμάτων.