Γράφει ο Παναγιώτης Μίχος
Στις απαραίτητες διασαφηνίσεις για τη στρατηγική αλλά και το πλαίσιο εντός του οποίου κινείται η Αθήνα σε Ελληνοτουρκικά και Κυπριακό, προέβησαν από το υπουργείο Εξωτερικών (ΥΠΕΞ). Μια ημέρα μετά την άτυπη ενημέρωση της Τουρκικής Πρεσβείας στην Αθήνα σε εκπροσώπους του Τύπου (για την οποία διαβάσατε αναλυτικά στο anixneuseis), ελληνικές διπλωματικές πηγές ενημέρωσαν τους διαπιστευμένους διπλωματικούς συντάκτες για τις εξελίξεις στα βασικά μέτωπα της εξωτερικής πολιτικής της χώρας.
Το «ερώτημα τους ενός εκατομμυρίου» στα Ελληνοτουρκικά ήταν εάν οι δύο πλευρές -όπως ισχυρίζεται και επιδιώκει η Άγκυρα– ετοιμάζονται για μια διαπραγμάτευση – πακέτο, στην οποία πέραν της οριοθέτησης θα περιλαμβάνονται και άλλα ζητήματα (π.χ. «γκρίζες ζώνες», «αποστρατιωτικοποίηση», τουρκικά αιτήματα για τη Θράκη κλπ).
«Ακόμα δεν αγγίξαμε θέματα που αφορούσαν τις παλαιές διερευνητικές, δηλαδή την οριοθέτηση» σημείωσαν διπλωματικές πηγές, ξεκαθαρίζοντας ότι για την Αθήνα δεν τίθεται ζήτημα «πακετοποίησης». «Μόνο οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ θα συζητήσουμε με την Τουρκία»ανέφεραν οι ίδιες πηγές, προσθέτοντας ότι τα ζητήματα που ανήκουν στην απόλυτη κυριαρχία της Ελλάδας «εκφεύγουν οποιασδήποτε συζήτησης».
Στο πλαίσιο αυτό, υποστηρίχθηκε ότι δεν έχει γίνει καμία προεργασία σχετικά με τα της οριοθέτησης, ενώ από το ελληνικό ΥΠΕΞ λένε ένα μεγάλο «όχι» στα σενάρια περί συνεκμετάλλευσης του θαλάσσιου ορυκτού πλούτου.
Ορισμένοι ανώτεροι διπλωματικοί αξιωματούχοι έχουν την εδραία πεποίθηση ότι μια διμερής οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών θα αποτελέσει «τομή» και θα επιφέρει «μακροχρόνια ειρήνη στην περιοχή». Εντούτοις, οι ίδιοι, εκτιμούν ότι κάτι τέτοιο δεν αναμένεται να συμβεί σύντομα.
ΟΑΣΕ και θεσμικότητα
Ενδιαφέρον έχει ο τρόπος που η Αθήνα επικοινωνεί το ζήτημα της κοινής προώθησης υποψηφιοτήτων Ελλάδας και Τουρκίας στον ΟΑΣΕ. Στον καταιγισμό σχετικών ερωτημάτων, διπλωματικές πηγές απάντησαν με γνώμονα την θεσμικότητα και… το διεθνές δίκαιο.
«Καταλαβαίνουμε όλοι ποιες είναι οι θέσεις της Τουρκίας. Αντιλαμβανόμενοι τις θέσεις της Τουρκίας και χωρίς να αποστούμε από τις δικές μας θέσεις προλαμβάνουμε κρίσεις (σ.σ. με τον διάλογο). Το ερώτημα είναι πόσο μας κρατά η ιστορία δέσμιους» σημείωσαν οι αρμόδιοι αξιωματούχοι.
Οι ίδιοι, μάλιστα, έδωσαν μεγάλη έμφαση στο ότι η Τουρκία «με τα ιστορικά της βάρη» (ή κατ’ άλλους μια ιστορία που θυμίζει ποινικό μητρώο) δια μέσω του ΟΑΣΕ θα λειτουργεί «μέσα σε ένα πλαίσιο» και «εντός διεθνούς δικαίου».
Αμηχανία και «τσάμικο» δώρο
Σχετικά με τις ελληνοαλβανικές σχέσεις τις οποίες έχει τορπιλίσει το καθεστώς Ράμα με κορωνίδα την παράνομη φυλάκιση και την καθαίρεση του Φρέντη Μπελέρη από τον δήμο Χιμάρας, διαφάνηκε μια αμηχανία στην ελληνική πλευρά.
Παρά τις αλβανικές μεθοδεύσεις στην υπόθεση Μπελέρη, διπλωματικές πηγές απέφυγαν να σχολιάσουν και να περιγράψουν το βαρομετρικό στις σχέσεις Αθηνών – Τιράνων, αρκούμενες στο γενικόλογο ότι όσα προέκυψαν από την υπόθεση του Βορειοηπειρώτη θα επηρεάσουν τον ευρωπαϊκό δρόμο της Αλβανίας.
Λίγες ώρες μετά την ενημέρωση στο ΥΠΕΞ, έγινε γνωστό ότι ο Πρόεδρος της Αλβανίας, Μπαϊράμ Μπεγκάι, κατέθεσε στεφάνι και παρέστη σε εκδήλωση για την ανύπαρκτη «Γενοκτονία των Τσάμηδων»(!).
«Η κατάθεση στεφάνου από τον Πρόεδρο της Αλβανίας σε μνημείο που προβάλλει ανιστόρητες και ψευδείς κατηγορίες και υπαινίσσεται εδαφικές διεκδικήσεις εις βάρος της Ελλάδας, είναι μία ενέργεια που παραπέμπει σε ανεπίτρεπτους εθνικισμούς περασμένων εποχών» σημείωσαν διπλωματικές πηγές, προσθέτοντας ότι «η ασυμβίβαστη αυτή με την ιστορική αλήθεια πράξη υπονομεύει την ανάπτυξη σχέσεων καλής γειτονίας μεταξύ των χωρών μας».
Οργή και ασάφεια
Αντιθέτως με τα της Αλβανίας, οι ανώτεροι διπλωματικοί αξιωματούχοι είχαν πολύ καθαρή άποψη και ζωντάνια για την παραβίαση της Συμφωνίας των Πρεσπών από τη νέα πολιτική και πολιτειακή ηγεσία στα Σκόπια.
Ειδικότερα, διπλωματικές πηγές έκαναν λόγο για σαφέστατη παραβίαση των «Πρεσπών» από πλευράς Σκοπίων και εξήγησαν τη σημασία τήρησης της συνταγματικής ονομασίας της γειτονικής χώρας erga omnes (έναντι όλων).
«Το erga omnes ήταν το κρίσιμο στη Συμφωνία των Πρεσπών και αυτό για το οποίο η Ελλάδα είχε βαρύ και δυσανάλογο τίμημα: την εθνικότητα και την γλώσσα» ανέφεραν οι ίδιες πηγές.
Επιπλέον, από το ΥΠΕΞ υποστήριξαν ότι τα τρία προς κύρωση μνημόνια στη Βουλή δεν συνιστούν απορρέουσα υποχρέωση από τις «Πρέσπες» για την Αθήνα.
Ωστόσο, εκτιμήθηκε ότι ένας καλός χρονισμός κύρωσής τους θα ήταν αφότου η νέα ηγεσία στα Σκόπια συμμορφωθεί με τα συμφωνημένα.
Πάντως, δεν έγινε σαφές πώς θα αντιμετωπίσει η Αθήνα την παραβίαση της Συμφωνίας των Πρεσπών.
Πάντως, δεν έγινε σαφές πώς θα αντιμετωπίσει η Αθήνα την παραβίαση της Συμφωνίας των Πρεσπών.
Κυπριακό
Ενόψει και της επίσκεψης των Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη το προσεχές Σάββατο στην Κύπρο για τα 50 έτη από την μαύρη «επέτειο» της τουρκικής εισβολής, διπλωματικές πηγές χαρακτήρισαν το Κυπριακό ως «μείζονα προτεραιότητα της εθνικής εξωτερικής πολιτικής». Οι ίδιες πηγές σημείωσαν ότι αναμένουν ρητορική έξαρση από τον ευρισκόμενο την ίδια μέρα στα Κατεχόμενα, Ταγίπ Ερντογάν, κάτι που «θα δημιουργήσει δυσκολίες».
Από το ΥΠΕΞ επανέλαβαν ότι η όποια λύση του Κυπριακού πρέπει να γίνει εντός των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (σε διαμετρική αντίθεση με τη διχοτομική λύση των δύο κρατών που προκρίνει η Άγκυρα), υπενθυμίζοντας ότι η Αθήνα διαχρονικά καταδικάζει την τουρκική εισβολή και κατοχή του νησιού.
Τέλος, όσον αφορά στην κινητικότητα στο Κυπριακό αλλά και την πιθανότητα διεξαγωγής τετραμερούς ή πενταμερούς συνάντησης, διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι ακόμα δεν έχει αποφασιστεί εάν θα επανεκκινήσει ο διάλογος.
*Ο Παναγιώτης Μίχος σπούδασε Διεθνείς Σχέσεις στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Δημοσιογραφία στο Εργαστήρι Επαγγελματικής Δημοσιογραφίας και παρακολούθησε ακαδημαϊκά προγράμματα σε Άγκυρα και Κωνσταντινούπολη. Εργάστηκε ως διπλωματικός και πολιτικός συντάκτης στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο.
