Του Κωνσταντίνου Λουκόπουλου *
Η 7η Οκτωβρίου 2023 ήταν αναμφισβήτητα η χειρότερη μέρα στην ιστορία του Κράτους του Ισραήλ που έχει μετατραπεί και στην χειρότερη χρονιά! Το Ισραήλ διεξάγει όχι μόνον τον πλέον μακροχρόνιο αλλά και τον πιο πολύπλοκο πόλεμο μέχρι τώρα. Έναν πόλεμο που δημιουργεί σοβαρές περιπλοκές και στο εσωτερικό της χώρας.
Το κρίσιμο ερώτημα που προκύπτει πλέον μέσα και έξω από το Ισραήλ είναι τι έχει πετύχει αυτός ο πολυμέτωπος αγώνας και φυσικά που οδηγεί; Θα μπορούσε άραγε στο τέλος αυτής της πολεμικής σύγκρουσης να αναδιαμορφωθεί η αρχιτεκτονική ασφαλείας στην Μέση Ανατολή και να σχηματιστεί μία ειρηνική «Νέα Μέση Ανατολή» ;
Το Ισραήλ σύρθηκε σε πόλεμο από την Χαμάς μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις και τις φρικαλεότητες της 7ης Οκτωβρίου! Έπρεπε να επιχειρήσει για να καταβάλει στρατιωτικά την Χαμάς και να προσπαθήσει να απελευθερώσει τους ομήρους; Ήταν ένας δίκαιος πόλεμος; Αναντίρρητα ναι! Έπρεπε να επιτεθεί στην Χεζμπολλάχ μετά από για έναν περίπου χρόνο συνεχή πόλεμο φθοράς από αυτήν εξαναγκάζοντας σε εκτοπισμό 60.000 Ισραηλινών πολιτών των κοινοτήτων του Βορείου Ισραήλ; Και πάλι λέμε αναμφίβολα ναι! Θα έπρεπε το Ισραήλ να έχει προκαλέσει το Ιράν; Εδώ το συζητάμε! Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Μπορεί οι Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις (ΙΕΔ) να έχουν σημειώσει σημαντικές τακτικές επιτυχίες στην Λωρίδα της Γάζας και να έχουν καταστρέψει τις στρατιωτικές δυνατότητες της Χαμάς κατά 80% όπως δηλώνει η Ισραηλινή Κυβέρνηση μαζί, όμως, με σχεδόν ολόκληρο τον αστικό ιστό, αλλά τα υπολείμματά της κατορθώνουν ακόμα και σήμερα να εκτοξεύουν ρουκέτες κατά του Ισραήλ. Συνεχίζουν να αντιμάχονται τον εκεί ευρισκόμενο Ισραηλινό Στρατό με τακτική ανταρτών πλέον αλλά και να επανεμφανίζονται σε διάφορες περιοχές ως de facto «κυβερνητική δομή» με τους ανθρώπους της να διανέμουν την ανθρωπιστική βοήθεια. Παράλληλα ασκεί επιρροή και σε ένα μεγάλο ποσοστό Παλαιστινίων της Δυτική Όχθης όπου, προς το παρόν, επικρατεί σχετική εύθραυστη ηρεμία.
Για πολλοστή φορά οι ΙΕΔ αναγκάστηκαν να επιχειρήσουν στα βόρεια προάστια της Πόλης της Γάζας Τζαμπάλια, Μπείτ Χανούν και Μπείτ Λαχίγια πηγαινοφέρνοντας τους αμάχους από τον Βορρά στον Νότο και από τον Νότο στον Βορρά. Με τις νέες απώλειες ο αριθμός των νεκρών του Ισραηλινού Στρατού έχει ανέλθει σε 352 από την έναρξη των χερσαίων επιχειρήσεων την 27η Οκτωβρίου 2023 ενώ ο αριθμός των τραυματιών ξεπέρασε τους 4000 ενώ οι νεκροί Παλαιστίνιοι έχουν ξεπεράσει τους 42.000.
Ακόμα και αν το 1/3 αυτών να είναι «μαχητές» της Χαμάς ο αριθμός των νεκρών αμάχων είναι τεράστιος. Κοντολογίς χωρίς στρατηγική εξόδου και πολιτικό όραμα για την μεταπολεμική Γάζα επικρατεί χάος, κάτι που ίσως στην συνέχεια εξαναγκάσει το Ισραήλ σε πλήρη στρατιωτική κατοχή της κάτι, φυσικά, που όλοι απεύχονται.
Αυτό σημαίνει τουλάχιστον 90 χιλιάδες στρατιώτες και λοιπό προσωπικό ασφαλείας ενώ το Ισραήλ θα φέρει την πλήρη ευθύνη για τα δύο εκατομμύρια Παλαιστίνιους που ζουν σε μια πλήρως κατεστραμμένη περιοχή αντιμετωπίζοντας τρομοκρατία και ανταρτοπόλεμο από τα υπολείμματα της Χαμάς.
Το λεγόμενο «βόρειο μέτωπο» από τις 19 Σεπτεμβρίου έγινε η κύρια «αρένα»! Μετά τις θεαματικές επιτυχίες με τις εκρήξεις σε πάνω από 3000 τηλεειδοποιητές που χρησιμοποιούσαν διοικητικά στελέχη της Χεζμπολλάχ στον Λίβανο, μίας οργάνωσης κράτος εν κράτει στην χώρα αυτή όντας το μακρύ χέρι της Τεχεράνης στην περιοχή και την διοικητική παράλυση της με την δολοφονία Νασράλα και άλλων Διοικητών με την διασυνοριακή χερσαία εισβολή της 1ης Οκτωβρίου ξεκίνησε ο τρίτος πόλεμος του Λιβάνου με διασυνοριακή εισβολή των Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων (ΙΕΔ). Μέχρι σήμερα οι επιχειρήσεις περιορίζονται σε μία ζώνη 5-6 χιλιομέτρων εγγύς των συνόρων προκειμένου να εξασφαλιστεί, κατ’ αρχήν, μία πρώτη ζώνη ασφαλείας των παραμεθορίων ισραηλινών κοινοτήτων.
Η Χεζμπολλάχ, όμως, δρώντας ως «χταπόδι» όπου τα πλοκάμια του ενεργούν ανεξάρτητα του εγκεφάλου του δεν παρουσιάζει ενδείξεις κάμψης παρά τους αδιάκοπους ισχυρούς βομβαρδισμούς του προπυργίου της στο προάστιο Νταχίγιε της Βηρυτού αλλά και σε όλο τον Λίβανο υλοποιώντας το «Δόγμα Νταχίγιε» που προβλέπει υπέρμετρα συντριπτικά και καταστροφικά κτυπήματα, έστω και αν πλήττονται άμαχοι. Συνεχίζει να βάλει καθημερινώς ρουκέτες κατά του Ισραήλ και να έχει προκαλέσει μέχρι σήμερα όχι ευκαταφρόνητες απώλειες στις ΙΕΔ που επιχειρούν στον Νότιο Λίβανο.
Οι τακτικές επιτυχίες του Ισραήλ δεν αμφισβητούνται αλλά δεν μπορούμε να μιλήσουμε επί του παρόντος για στρατηγικά οφέλη.
Και από δίπλα μία εκ του μακρόθεν σοβαρή θερμή εμπλοκή με το Ιράν που άρχισε τον Απρίλιο αλλά στην πρώτη φάση και οι δύο πλευρές κτύπησαν και ανταπόδωσαν πάνω στην αρχή «τόσο όσο»! Το Ιράν είναι η χώρα που απειλεί το Ισραήλ με πλήρη καταστροφή και γι αυτό η απειλή που προέρχεται από αυτό εκλαμβάνεται ως υπαρξιακή. Η πυραυλική επίθεση της Τεχεράνης εναντίον Ισραηλινών στόχων την νύχτα της 1ης Οκτωβρίου ήταν αναπόφευκτη μετά τα άμεσα πλήγματα του Ισραήλ εγκαταλείποντας την λεγόμενη «στρατηγική υπομονή» και του «μασλαχάτ» (ρεαλισμός και σύνεση)! Η άμεση ένοπλη αντιπαράθεση Ισραήλ-Ιράν χειροτερεύει την όλη κατάσταση.
Τώρα αναμένουμε την επίσης αναπόφευκτη ισραηλινή ανταπόδοση που από την έκταση, την ένταση και το βάθος αυτής θα εξαρτηθεί αν υπάρξει σπειροειδής κλιμάκωση με γενίκευση του πολέμου με άμεσο αντίκτυπο όχι μόνον στην Μέση Ανατολή αλλά και σε όλον τον κόσμο.
Οι ακραίες αλαζονικές φωνές που ακούγονται μέσα στο Ισραήλ για μία ιστορική ευκαιρία «να τελειώνουμε με το Ιράν» με συντριπτικά πλήγματα στις πυρηνικές εγκαταστάσεις αλλά και στις πετρελαϊκές υποδομές του θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν απλά ανόητες.
Σε ότι αφορά στην καταστροφή του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος αυτό θα απαιτούσε σημαντική εμπλοκή των ΗΠΑ κάτι βέβαια που η Ουάσιγκτον, προς το παρόν, έχει αποκλείσει, όπως επίσης έχει ταχθεί και εναντίον προσβολών ενεργειακών εγκαταστάσεων.
Δεν είναι μόνον ότι θα «πάρει φωτιά» όλος ο Περσικός Κόλπος με ότι σημαίνει αυτό για την παγκόσμια οικονομία αλλά η γενίκευση της σύγκρουσης και ο παρατεταμένος πόλεμος φθοράς πολλαπλών αρένων εναντίον του Ισραήλ έρχεται σε αντίθεση με τα συμφέροντα και τις δυνατότητες του. Αυτός άλλωστε ήταν εξ αρχής και ένας από τους στρατηγικούς στόχους του Γιαχία Σινουάρ και της Χαμάς, δηλαδή να εμπλέξει το Ισραήλ σε έναν διαρκή και γενικευμένο πόλεμο.
Εκτιμάται ότι πέρα από την ρητορική, ο Νετανιάχου με το κατεστημένο ασφαλείας τείνουν να επιλέξουν έναν μετρημένο τρόπο που θα επιχειρήσει να αποκαταστήσει την αποτροπή, προσβάλλοντας πιθανώς μόνον στρατιωτικούς και κυβερνητικούς στόχους. Σε αντίθετη περίπτωση το Ιράν θα υποχρεωθεί να απαντήσει και το Ισραήλ θα παγιδευτεί σε έναν μακροχρόνιο, επιζήμιο και επικίνδυνο πόλεμο φθοράς επιθέσεων και αντεπιθέσεων. Υπόψη ότι το παραδοσιακό δόγμα ασφαλείας του Ισραήλ τονίζει ότι θα πρέπει να στοχεύει σε πολέμους όσο το δυνατόν συντομότερους λόγω των μειονεκτημάτων του σε ανθρώπινο δυναμικό, πόρους και στρατηγικό βάθος.
Επιστρέφοντας στο αρχικό ερώτημα θα λέγαμε ότι παρά τις σημαντικές στρατιωτικές επιτυχίες του Ισραήλ βλέπουμε έναν παρατεταμένο, αν όχι αέναο, πόλεμο χωρίς στρατηγική εξόδου και σαφείς πολιτικούς στόχους και στα τρία κύρια θέατρα πολέμου με τον ισραηλινό λαό να αισθάνεται ότι θα ζει πλέον ως εμπόλεμος και μερικές φορές μέσα στα καταφύγια!
Καμία στρατιωτική νίκη από μόνη της δεν σημαίνει και πολιτική νίκη που όντως θα επέτρεπε την επανασχεδίαση της Μέσης Ανατολής όπως αυτάρεσκα είπε ο Μπίμπι τόσο λίγες ημέρες πριν την 7η Οκτωβρίου κατά την ομιλία τους στην ΓΣ/ΟΗΕ όσο και την προηγούμενη εβδομάδα.
Τόσο η Χαμάς όσο και η Χεζμπολλάχ ακόμα και να καταστραφούν στρατιωτικά που αργά ή γρήγορα με όποιο κόστος μπορεί αυτό να γίνει, είναι οργανώσεις με πολιτικό-κοινωνικό και πάνω απ’ όλα θρησκευτικό «DNA». Τα υπολείμματα τους θα αποτελέσουν εκκολαπτήρια νέων τρομοκρατών που και αυτοί θα μαθαίνουν στα παιδιά τους ότι ιερό καθήκον τους είναι να σκοτώνουν Εβραίους.
Τόσο η Χαμάς όσο και η Χεζμπολλάχ ακόμα και να καταστραφούν στρατιωτικά που αργά ή γρήγορα με όποιο κόστος μπορεί αυτό να γίνει, είναι οργανώσεις με πολιτικό-κοινωνικό και πάνω απ’ όλα θρησκευτικό «DNA». Τα υπολείμματα τους θα αποτελέσουν εκκολαπτήρια νέων τρομοκρατών που και αυτοί θα μαθαίνουν στα παιδιά τους ότι ιερό καθήκον τους είναι να σκοτώνουν Εβραίους.
Πολιτική νίκη σημαίνει και παροχή ενός πολιτικού ορίζοντα στους Άραβες της Παλαιστίνης όπως εμφατικά τόνισε σε συνέντευξη του ο πρώην Αρχηγός της Σιν Μπετ Αμί Αγιαλόν. Έτσι μόνο θα εξασθενήσει η βασική σκέψη των νέων Αράβων της Παλαιστίνης «δεν έχω τίποτα να χάσω και καλύτερα να γίνω σαχίντ (μάρτυρας) σκοτώνοντας Εβραίους». Μπορεί τα 2/3 της Κνεσέτ να έχουν ψηφίσει κατά της ίδρυσης ενός Παλαιστινιακού Κράτους αλλά χωρίς την επίλυση του λεγόμενου Παλαιστινιακού ο φαύλος κύκλος της βίας στην Μέση Ανατολή θα ανατροφοδοτείται.
Ο για 15 χρόνια, με μία ενιαύσια παύση Πρωθυπουργός Νετανιάχου, ο οποίος αρεσκόταν στον χαρακτηρισμό «Κύριος Ασφάλεια», δεν εξασφάλισε την χώρα και τον λαό του περιθωριοποιώντας το Παλαιστινιακό πρόβλημα και υπονομεύοντας την χωρίς αμφιβολία φθαρμένη και διεφθαρμένη Παλαιστινιακή Αρχή! Το χειρότερο όμως ήταν ο Πρωθυπουργός της πιο μαύρης μέρας στην ιστορία του Κράτους του Ισραήλ χωρίς μέχρι τώρα να έχει αναλάβει ίχνος ευθύνης.
Στο Ισραήλ υπάρχουν προσωπικότητες οι οποίες παράλληλα με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις ζητούν να υιοθετηθούν πολιτικά μέτρα προκειμένου να σταθεροποιηθεί η «αρένα» της Γάζας που όπως προαναφέρθηκε ο Ισραηλινός Στρατός εξαναγκάζεται να επιχειρεί ξανά και ξανά.
Στην «αρένα» του Λιβάνου όπως και σε αυτήν της Γάζας δεν υφίσταται μέτρο στους βομβαρδισμούς της Βηρυτού όπου υπάρχουν πολλοί νεκροί σε άσχετο κόσμο με την Χεζμπολλάχ και δημιουργείται και εκεί μία τεράστια ανθρωπιστική κρίση με 1,3 εκ εκτοπισθέντες Λιβανέζους δημιουργώντας τεράστιο πρόβλημα στην ίδια την κρατική δομή της χώρας, όσης έχει απομείνει. Η στρατιωτική συντριβή της Χεζμπολλάχ δεν πρόκειται να την εξαλείψει πολιτικά μέσα στις λιβανικές πολιτικό-θρησκευτικές ιδιαιτερότητες.
Θα πρέπει να υποστηριχθεί η αποκατάσταση της κυριαρχίας του Λιβάνου και στον Νότο έτσι ώστε να εξασφαλιστούν οι κοινότητες του βορείου Ισραήλ και να επιστρέψουν στα σπίτια τους οι 60 χιλιάδες εκτοπισθέντες.
Θα πρέπει να υποστηριχθεί η αποκατάσταση της κυριαρχίας του Λιβάνου και στον Νότο έτσι ώστε να εξασφαλιστούν οι κοινότητες του βορείου Ισραήλ και να επιστρέψουν στα σπίτια τους οι 60 χιλιάδες εκτοπισθέντες.
Τέλος σε ότι αφορά το Ιράν η διαμόρφωση ενός περιφερειακού συνασπισμού με τις λεγόμενες ρεαλιστικές αραβικές χώρες της περιοχής με την συμμετοχή των ΗΠΑ ίσως και του Ηνωμένου Βασιλείου θα δημιουργήσει έναν πρόσθετο αποτρεπτικό παράγοντα. Η μεγαλομανής δήλωση Νετανιάχου απευθυνόμενος στον λαό του Ιράν για προτροπή σε ανατροπή του καθεστώτος, αν και ένα μεγάλο μέρος αυτού μπορεί να είναι αντίθετο στους Μουλάδες, το μόνο που πέτυχε ήταν να το συσπειρώσει γύρω από την ιρανική ηγεσία. Τα λεγόμενα μετριοπαθή-ρεαλιστικά κράτη δείχνουν πρόθυμα να στηρίξουν την προσπάθεια κυβερνησιμότητας της Γάζας και την ανοικοδόμηση της αλλά και την ασφάλεια του Ισραήλ με την προϋπόθεση να δρομολογηθεί η διαδικασία υλοποίησης της λεγόμενης λύσης «των δύο κρατών» όπως άλλωστε υποστηρίζει η διεθνής κοινότητα αλλά και στο παρελθόν έχουν συμφωνήσει Ισραήλ και Οργανισμός για τη Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ-PLO).
Ως ακροτελεύτια παρατήρηση θα παραθέσω απόσπασμα χθεσινού άρθρου του Γίντεον Λεβί στην ιστορική εφημερίδα του Ισραήλ Haaretz :
« Το Ισραήλ βρίσκεται σε κατάσταση ύβρεως. Από τον πάτο και το σπασμένο πνεύμα της καταστροφής της 7ης Οκτωβρίου που συγκρίθηκε κακώς με το Ολοκαύτωμα, στα ύψη της αλαζονείας της αλλαγής καθεστώτος και της μετακίνησης των λαών σε όλη τη Μέση Ανατολή. …..Αυτό που απεικονίζεται ως απεριόριστες στρατιωτικές δυνατότητες είναι πιθανό να καταλήξει σε μια πύρρεια νίκη!»
*O Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Αντιστράτηγος ε.α. και Γεωστρατηγικός Αναλυτής
