Τραβώντας την σκανδάλη για το Brexit

Ο MATTHIAS MATTHIJS είναι επίκουρος καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας στην Σχολή Προηγμένων Διεθνών Σπουδών του Πανεπιστημίου Johns Hopkins.

Χθες, το ρολόι των δύο ετών για το Brexit άρχισε την αντίστροφη μέτρησή του. Τώρα που η βρετανική κυβέρνηση έχει ανακοινώσει επίσημα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την πρόθεσή της να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση [1], το Ηνωμένο Βασίλειο έχει περάσει το σημείο της μη [2] επιστροφής. Θα μπορούσε κάλλιστα να είναι η μεγαλύτερη πράξη αυτο-σαμποτάζ στην σύγχρονη πολιτική ιστορία.

Παρά τα όσα έχει υποσχεθεί ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Boris Johnson, το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα είναι σε θέση να έχει και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο ταυτόχρονα[3]. Οι υπόλοιποι της ΕΕ είναι αποφασισμένοι να δείξουν ότι το να αφήνεις το club έχει αρνητικές συνέπειες. Και με αυτή την έννοια, με την ενεργοποίηση του άρθρου 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας, το Ηνωμένο Βασίλειο επέλεξε να παραιτηθεί από σημαντικό έλεγχο επί του δικού του οικονομικού μέλλοντος. Οι νέες εμπορικές συμφωνίες είναι αβέβαιες και οι φυγόκεντρες δυνάμεις του ανανεωμένου σωβινισμού αρχίζουν να αμφισβητούν την ιστορική ένωση μεταξύ Αγγλίας, Ουαλίας, Σκωτίας και Βόρειας Ιρλανδίας. Ως εκ τούτου, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι βέβαιο ότι θα χάσει επιρροή [4] στην παγκόσμια σκηνή.

Και έτσι, αντί να «πάρουμε πίσω τον έλεγχο», όπως ισχυρίζονται οι υποστηρικτές του Brexit, το Ηνωμένο Βασίλειο θα χάσει κάποια αυτονομία σε οικονομικά και δημοσιονομικά θέματα. Στο κάτω-κάτω, τα μεγαλύτερα εμπόδια για μια πραγματικά «παγκόσμια Βρετανία» [5] δεν είναι οι δασμοί στο εμπόριο αλλά τα μη δασμολογικά κανονιστικά εμπόδια, τα οποία απαιτούν είτε την εναρμόνιση όλων των εμπορικών εταίρων ή, τουλάχιστον, την αμοιβαία αναγνώριση [των κανόνων]. Από αυτή την άποψη, η ενιαία αγορά της ΕΕ ήταν το πιο φιλόδοξο πείραμα της ελεύθερης αγοράς στην οικονομική ιστορία. Με την έξοδο από αυτήν, το Ηνωμένο Βασίλειο δίνει την θέση του στο ευρωπαϊκό τραπέζι και, επομένως, δεν είναι πλέον σε θέση να επηρεάσει την μελλοντική λήψη αποφάσεων στην μεγαλύτερη αγορά του, πόσω μάλλον την μορφή των μελλοντικών παγκόσμιων ρυθμιστικών προτύπων. Και, γυρίζοντας την πλάτη του στην τελωνειακή ένωση της ΕΕ, είναι βέβαιο ότι θα εισαγάγει νέους φραγμούς στο εμπόριο.

Με την έξοδο από την ΕΕ, εν τω μεταξύ, το Ηνωμένο Βασίλειο θα χάσει επίσης επιρροή στην ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική και έτσι θα δει την παγκόσμια επιρροή του να φθίνει περαιτέρω. Η λεγόμενη ειδική σχέση του με τις Ηνωμένες Πολιτείες [6] διατηρήθηκε μόνο με την ψευδαίσθηση ότι η χώρα λειτουργούσε ως γέφυρα μεταξύ της Ουάσιγκτον και της υπόλοιπης Ευρώπης. Τώρα, ακόμη και αυτή η αυταπάτη έχει κλονιστεί. Το όνειρο των υποστηρικτών του Brexit περί ενός Ηνωμένου Βασιλείου το οποίο διεκδικεί την θέση που του αρμόζει ως ηγέτης της Κοινοπολιτείας ή των αγγλόφωνων χωρών –αυτό που οι αξιωματούχοι του νέου Υπουργείου Διεθνών Εμπορίου της χώρας αποκαλούν, χωρίς ίχνος ειρωνείας, «Αυτοκρατορία 2.0» [7]- είναι απατηλό για τον απλό λόγο ότι δεν υπάρχει απολύτως καμία ζήτηση για κάτι τέτοιο. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να προσπαθεί να προσπαθεί πέραν του βάρους του στις διεθνείς υποθέσεις μέσω του υπερμεγέθους ρόλου του στο ΝΑΤΟ, αλλά η ανοιχτή εχθρότητα των προέδρου των ΗΠΑ, Donald Trump, και της διοίκησής του προς την Ατλαντική Συμμαχία, κάνει ακόμη και αυτό μια μάλλον επισφαλή πρόταση.

Τέλος, με το να επιλέξουν ένα «σκληρό» Brexit –δηλαδή με το να φύγουν τόσο από την τελωνειακή ένωση της ΕΕ όσο και από την ενιαία αγορά- ενάντια στις σαφείς επιθυμίες του λαού της Σκωτίας και της Βόρειας Ιρλανδίας, οι Βρετανοί ψηφοφόροι έχουν βάλει ένα μαύρο σύννεφο πάνω από το άμεσο μέλλον του ίδιου του Ηνωμένου Βασιλείου. Η ανεξαρτησία της Σκωτίας είναι πλέον πιο πιθανή από ό, τι το 2014, και η πιθανή επιστροφή ενός σκληρού συνόρου μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας και της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας έχει κάνει το όνειρο μιας ενωμένης Ιρλανδίας -όπως είχε οραματιστεί το ιρλανδικό ρεπουμπλικανικό κόμμα Sinn Fein- λιγότερο εξεζητημένο από όσο φαινόταν κάποτε. Το Ηνωμένο Βασίλειο μέσα σε λίγα χρόνια μπορεί να υπάρχει ως «πρώην Ηνωμένο Βασίλειο της Αγγλίας και της Ουαλίας», με το ατυχές ακρωνύμιο FUKEW (από το former United Kingdom of England and Wales).

Πριν από μερικά χρόνια, ο Ντέιβιντ Κάμερον εξέφρασε την ελπίδα του ότι θα τελειώσει ως ο Βρετανός πρωθυπουργός που θα είχε διευθετήσει δύο μεγάλα υπαρξιακά ερωτήματα της χώρας του: Αυτό της ένταξης στην ΕΕ και εκείνο του μέλλοντος της Σκωτίας στο Ηνωμένο Βασίλειο. Είναι δίκαιο να πούμε ότι έχει πέσει έξω από τους στόχους που έθεσε ο ίδιος. Τώρα η πρωθυπουργός Theresa May έχει μπροστά της το ακόμα πιο δύσκολο έργο της επούλωσης ενός διχασμένου έθνους, ενώ επιδιώκει να οδηγήσει την χώρα έξω από την ΕΕ αλώβητη. Η ιδέα ότι θα πετύχει εκεί όπου απέτυχε Κάμερον φαίνεται αφελής, στην καλύτερη περίπτωση.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/united-kingdom/2017-03-29/pullin…

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/tags/brexit
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/2016-12-12/europe-after-b…
[3] https://www.foreignaffairs.com/interviews/2016-07-26/economic-consequenc…
[4] https://www.foreignaffairs.com/interviews/2016-07-10/remainer-s-lament
[5] https://www.nytimes.com/2017/01/20/opinion/theresa-mays-global-britain-i…
[6] https://www.theguardian.com/politics/2017/feb/14/will-trump-presidency-f…
[7] https://www.ft.com/content/bc29987e-034e-11e7-ace0-1ce02ef0def9

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition