Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected], www.kalkis.eu
Μέχρι πρότινος (μέχρι τους σεισμούς) είχαμε να κάνουμε με την αποκρουστική ρητορεία, «του θα έρθουμε ένα βράδυ ξαφνικά», και τα λοιπά νταηλίκια του Ερντογάν και του Μπαξελί, ως συγκυβερνήτες σήμερα της Τουρκίας. Προσωπικά θα τους ενέτασσα στην κατηγορία των υπερφίαλων πολιτικών που ως καθημερινό εργαλείο δουλειάς χρησιμοποιούν την απειλή, τον εκφοβισμό και τον μεγαλοϊδεατισμό που πιάνουν ατυχώς στη μεγαλύτερη μερίδα των Τούρκων. Μας κούρασε (διάβασε φόβισε τους ψοφοδεείς) βέβαια αυτό το διαχρονικό «γαβ, γαβ, γαβ» τους, όπως ο θορυβώδης σκύλος του γείτονά μας. Όμως δεν μας πήγαν μέχρι σήμερα σε έναν πόλεμο. Μας ανάγκασαν να αρχίσουμε να ανανεώνουμε και να εκσυγχρονίζουμε τους εξοπλισμούς μας και παράλληλα να συνάψουμε στρατηγικές αμυντικές συμμαχίες με διάφορες χώρες, με κυριότερες των ΗΠΑ και της Γαλλίας. Αυτό το απερίγραπτο δίδυμο μας πρόσφερε την ευκαιρία να ακούσουμε και να δούμε στους δέκτες μας τον Κεμάλ Κιλιντζάρογλου να τους ρωτάει προβοκατόρικα : «γιατί μόνο λέτε ότι θα εισβάλετε στα νησιά ένα βράδυ και δεν το κάνετε, όπως το έκανε ο Ετσεβίτ στην Κύπρο το 1974» ; «Εμείς θα σας στηρίξουμε. Κάντε το, αντί μόνο να πουλάτε νταηλίκια».
Επειδή στις επικείμενες τουρκικές εκλογές υπάρχει μεγάλο ενδεχόμενο, όπως δείχνουν πολλές δημοσκοπήσεις, να κερδίσει ο Κιλιντζάρογλου, ας δούμε παρακάτω πώς φιλοτέχνησαν πρόσφατα το πορτρέτο του διάφοροι Γάλλοι τουρκολόγοι και ρεπόρτερς του διεθνικού καναλιού France 24. Τον αποκαλούν, μεταξύ άλλων, «ήρεμη δύναμη», «μειλίχιο όπως ο Γκάντι», «μη χαρισματικό αντι-Ερντογάν», κλπ., κλπ.. Και φυσικά τους διαφεύγει ή δεν τους ενδιαφέρει, όπως εμάς, ότι έχει ως υπόδειγμά του τον εισβολέα Ετσεβίτ. Αν είναι δυνατόν να τον εμφανίζουν ως ένα άκακο και αθόρυβο περιστέρι!
Η ρεπόρτερ του καναλιού France 24, Cyrielle CABOT, για παράδειγμα, και υπό τον τίτλο : «Προεδρικές εκλογές στην Τουρκία: η ενωμένη αντιπολίτευση απέναντι σε έναν Ερντογάν πιο αποδυναμωμένο από ποτέ» (Présidentielle en Turquie : l’opposition unie face à un Erdogan “plus fragilisé que jamais”), ανέφερε στις 10-3-2023, τα εξής : «Η προεδρική εκστρατεία άνοιξε επίσημα στις 10 Μαρτίου στην Τουρκία. Και ο πρόεδρος Ερντογάν, στην εκστρατεία για μια νέα θητεία, γνωρίζει πλέον τον κύριο αντίπαλο του : τον Kemal Kiliçdaroglu. Στα 74 του, αυτός ο πρώην δημόσιος υπάλληλος, που συχνά παρουσιάζεται ως «ο αντί Ερντογάν», ορίστηκε επικεφαλής μετά από εβδομάδες παζαριών και συζητήσεων από το «Τραπέζι των έξι», δηλαδή τη συμμαχία που συσπειρώνει τα έξι κύρια κόμματα της αντιπολίτευσης.
Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ένας «Τούρκος Γκάντι» απέναντι στον Ερντογάν
Το Τραπέζι των έξι, που περιλαμβάνει όλο το πολιτικό φάσμα από αριστερά προς τα δεξιά, δυσκολεύθηκε να ορίσει τον επικεφαλής τους για τις προεδρικές εκλογές. Ο εν λόγω συνασπισμός φαινόταν ακόμη και στα πρόθυρα της κατάρρευσής του, όταν η Μεράλ Ακσενέρ, η μούσα της εθνικιστικής δεξιάς και επικεφαλής του δεύτερου κόμματος της ομάδας, απείλησε να φύγει, κλείνοντας βίαια την πόρτα της συμμαχίας.
«Ήταν τελικά η επιλογή της συναίνεσης που επικράτησε», εξηγεί ο Aurélien Denizeau, ανεξάρτητος ερευνητής που ειδικεύεται επί της Τουρκίας. «Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) του Kemal Kiliçdaroglu είναι το πιο σημαντικό κίνημα του συνασπισμού και ενσαρκώνει την αντιπολίτευση στον Ερντογάν από την αρχή της καριέρας του δευτέρου. Ο ορισμός του αρχηγού του ήταν μια λογική επιλογή», προσθέτει ο Didier Billion, αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών και Στρατηγικών Σχέσεων (Iris), ειδικός επί της Τουρκίας επίσης.
Στα 74 του χρόνια, αυτός ο πρώην ανώτερος δημόσιος υπάλληλος και επί μακρόν διευθυντής της Τουρκικής Κοινωνικής Ασφάλισης, έχει γίνει ένα από τα κύρια πρόσωπα της αντιπολίτευσης στον Ερντογάν. Από το 2008, έχει καταγγείλει πολλές φορές τον τελευταίο, αποκαλύπτοντας υποθέσεις διαφθοράς που αφορούν μέλη του AKP, δηλαδή του προεδρικού κόμματος. Το 2017, ο άνδρας με το παρατσούκλι «Ο Τούρκος Γκάντι» για την ηρεμία του και την ομοιότητά του με τον Ινδό ηγέτη, έκανε επίσης εντύπωση ταξιδεύοντας 450 χιλιόμετρα με τα πόδια, από την Άγκυρα στην Κωνσταντινούπολη, για να καταγγείλει «τον αυταρχισμό της εξουσίας». Το 2019, ήταν επίσης το κόμμα του που κατάφερε να κερδίσει πολλές μεγάλες πόλεις, συμπεριλαμβανομένης και της Κωνσταντινούπολης, μετά από πάνω από 20 χρόνια κατεχόμενης από το AKP.
Παρά την ευτυχή κατάληξη του εγχειρήματος, πολλοί μέσα στον εν λόγω συνασπισμό τον επικρίνουν για την έλλειψη χαρισματικότητάς του και θα προτιμούσαν την υποψηφιότητα του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης ή της Άγκυρας, οι οποίοι βρίσκονται σε καλύτερη θέση από αυτόν στις δημοσκοπήσεις. «Αλλά αυτό που ορισμένοι θεωρούν έλλειψη χαρισματικότητας θα μπορούσε τελικά να αποδειχθεί πλεονέκτημα κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας», δήλωσε ο Didier Billion. «Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου απολαμβάνει μιας εικόνας εντελώς αντίθετης από αυτήν του Ερντογάν, που θεωρείται αυταρχικός και πολεμοχαρής. Δεδομένου ότι μέρος των Τούρκων προτιμά την ηρεμία».
Οι Κούρδοι, ρυθμιστές των εκλογών
Ο ορισμός του Kemal Kiliçdaroglu ως επικεφαλής θα μπορούσε να έχει κι ένα άλλο πλεονέκτημα : να προσελκύσει την ψήφο των Κούρδων στο «Τραπέζι των έξι». Προερχόμενος από οικογένεια επτά παιδιών από την Ανατολία, ο εν λόγω υποψήφιος προέρχεται πράγματι από την περιοχή του Ντερσίμ, με κουρδική πλειοψηφία πληθυσμού, και είναι μέλος της μειονότητας των Αλεβιτών, δηλαδή ενός ετερόδοξου χώρου του Ισλάμ. Από μόνος του, θα μπορούσε επομένως να πείσει την εθνικιστική πτέρυγα της συμμαχίας, ότι θα κρατήσει τους ψηφοφόρους του από τα αριστερά και θα κερδίσει την ψήφο του φιλοκουρδικού κόμματος (περίπου το 10% των ψηφοφόρων), του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP). Όπως μεταδίδουν οι Έλληνες ανταποκριτές από την Τουρκία, οι πολυάριθμοί Κούρδοι εμφανίζονται ως οι αφανείς υποστηρικτές του, αφού μάλλον δεν θα κατεβάσουν υποψήφιο πρόεδρο δικό τους.
Πράγματι πρόσφατα, ο συμπρόεδρος του φιλοκουρδικού κόμματος HDP, Mithat Sancar, άφησε να εννοηθεί ότι το κόμμα του ενδέχεται να μην παρουσιάσει υποψήφιο και κάλεσε για υποστήριξη στον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. «Η συμμαχία θα μπορούσε έτσι να κερδίσει τις εκλογές από τον πρώτο γύρο», σημειώνει ο ειδικός. «Αλλά αυτή η προσφορά εξαρτάται σίγουρα από τις εγγυήσεις που θα δοθούν στους Κούρδους σε περίπτωση νίκης. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να δούμε, τις επόμενες ημέρες, τι θα τους προσφέρει ο Kemal Kiliçdaroglu».
Ο Ερντογάν αποδυναμωμένος μεν «αλλά ακόμα ισχυρός»
Αντιμέτωπος με το «Τραπέζι των έξι», ο Ερντογάν εμφανίζεται «πιο αποδυναμωμένος από ποτέ», αλλά «εξακολουθεί να απολαμβάνει μια πολύ συμπαγή εκλογική βάση», αναλύει ο Aurélien Denizeau. «Σύμφωνα με ορισμένες δημοσκοπήσεις, εξακολουθεί να πιστώνεται με το 40% των ψήφων. Αυτό είναι αρκετό για να κερδίσει τις εκλογές; ‘Η το αποτέλεσμα μπορεί να είναι πολύ αμφίρροπο» ; Μήπως κάνει και νοθεία κυρίως στις σεισμόπληκτες περιοχές, όπως αναρωτήθηκε πρόσφατα στον ΣΚΑΙ Τούρκος δημοσκόπος ;
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο Ερντογάν μπορεί επίσης να υπολογίζει σε έναν Τύπο που είναι σχεδόν αποκλειστικά δικός του για να προσπαθήσει να συσπειρώσει το εκλογικό του σώμα. «Ταυτόχρονα, σίγουρα θα προσπαθήσει να παίξει με τις υφιστάμενες κραυγαλέες διαφορές της αντιπολίτευσης για να την απαξιώσει», προβλέπει ο ειδικός.
«Διότι ναι μεν ο απερχόμενος πρόεδρος αποδυναμώθηκε από την πολυκαιρία στην εξουσία, από την οικονομική κρίση και την βροχή επικρίσεων για τη διαχείριση των σεισμών της 6ης Φεβρουαρίου, η αντιπολίτευση όμως θα παλέψει να αποφύγει την κακοφωνία της πολυφωνίας της. «Ο κοινός τους παρονομαστής είναι να θέσουν ένα τέλος στον Ερντογάν, να βάλουν τέλος σε ένα προεδρικό καθεστώς και για να επιστρέψουν έτσι σε ένα κοινοβουλευτικό καθεστώς», υπενθυμίζει ο Ντιντιέ Μπιλιόν. «Όσον αφορά τα οικονομικά ή κοινωνικά ζητήματα, τα ανέβαλαν για μετά τις εκλογές, διαβεβαιώνοντας ότι θα υπάρξουν «συμβιβασμοί».
Ποιον θα ήθελαν λοιπόν οι αναγνώστες να εκλεγεί ;
Τον μειλίχιο και δυτικόφιλο Κιλιντζάρογλου, αλλά λάτρη του εισβολέα Ετσεβίτ ;
‘Η τον «σκύλο που γαβγίζει» Ερντογάν ;
Προσωπικά προτιμώ τον δεύτερο. Διότι η πόντια γιαγιά μου με έμαθε την ρήση : «σκύλος που γαβγίζει μην τον φοβάσαι» (ο σκύλον ντο ιλάζ μη φογάσα τον, ποντιακιστί).
Αρκεί βέβαια να πάρουμε το πάνω χέρι, στην οικονομία, τους ψηφιακούς εξοπλισμούς και την άρτια εκπαίδευση των ενόπλων μας δυνάμεων.
