Βρίσκεται στο κεντρικότερο – και κατά πολλούς – ωραιότερο σημείο της πόλης της Δράμας, στο Πάρκο της Αγίας Βαρβάρας. Χτίστηκε το 1875 – 1876 και γρήγορα ολοκληρώθηκε σαν οικοδόμημα. Το κτηριακό συγκρότημα της οικίας, γνωστή σήμερα ως Μαρμάρινο Σπίτι, και της καπναποθήκης Αναστασιάδη, αρχικά ανήκε στον ομώνυμο επιφανή Δραμινό καπνέμπορο και από μακριά «φωνάζει» την εποχή της αίγλης που το γέννησε, όταν ο καπνός έβαλε την περιοχή της Δράμας στον διεθνή χάρτη του καπνεμπορίου. Ο Αναστασιάδης ήταν ένας επιχειρηματίας με εμβέλεια εκτός συνόρων, κάτι που διαφαίνεται έντονα στις ευρωπαϊκές επιρροές που έχει το σύμπλεγμα των δυο κτηρίων.
Δεν πέρασαν πολλά χρόνια, όμως, κι άρχισε η πρώτη μεταπώληση. Καθώς το κτηριακό οικοδόμημα πέρασε στα χέρια των παιδιών του Αναστασιάδη, άρχισε να μεταπωλείται σε μικρότερες ιδιοκτησίες. «Η ιδιοκτησία κατέληξε να χωριστεί σε 18 μερίδια», όπως μας λέει η Μαρία Μαγνήσαλη, αρχιτέκτων, μηχανικός ΕΜΠ του αρχιτεκτονικού γραφείου Magnisali Bilis (Μαρία Μαγνήσαλη – Θεμιστοκλής Μπιλής) που ανέλαβε την αποκατάσταση του συγκροτήματος και την μετατροπή του σε Κέντρο Πολιτισμού, με πρωτοβουλία κι υποστήριξη της Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρεία Κύκλωψ.
Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, μάλιστα, οι ιδιοκτήτες είχαν αναγκαστεί να κατακερματίσουν την οικία και την καπναποθήκη γιατί με την Κατοχή, τον πόλεμο κι όλες τις δυσκολίες είχαν βρεθεί σε δύσκολη θέση και δεν μπορούσαν να το συντηρήσουν. Είχαν φτιαχτεί ψεύτικα γείσα, είχαν χτιστεί τοίχοι και με την έρευνα δεν άργησε να φανεί τι ήταν αυθεντικό ώστε το σπίτι να επανέλθει στην αρχική του μορφή.
Το πρώτο στάδιο όλης της διαδικασίας ήταν να γίνει η αγορά – αρχικά τμηματικά και μετά όλου του συνόλου – ενώ το επόμενο στοίχημα ήταν να γίνει μια καλή μελέτη και να πατήσει στα … κρυμμένα δεδομένα, στην αποκάλυψη της αυθεντικής μορφής. «Το μόνο που χρειάστηκε ήταν εμπειρία και προσήλωση στο στόχο», όπως μας λέει η κυρία Μαγνήσαλη. Η μελέτη διήρκεσε τρεις με τέσσερις μήνες κι η αποκατάσταση δυόμιση με τρία χρόνια.
Αφετηρία της μελέτης και βασικό στόχο του έργου αποτέλεσε η προσήλωση στην ιστορική μορφή, τις κατασκευαστικές μεθόδους και τα υλικά. Ο συνδυασμός αυτών των αρχών και η ένταξη της νέας χρήσης αποτέλεσαν την πρόκληση του έργου προκειμένου αδιόρατα να προσφέρει ιδιαίτερα βιώματα και συναισθήματα στον επισκέπτη του. Βασικός στόχος σε αυτή την κατεύθυνση ήταν η ενσωμάτωση της νέας χρήσης στο ιστορικό κτήριο με τρόπο ήπιο και ποιητικό, γιατί μια επέμβαση μπορεί να διαγράψει σημαντικά ποιοτικά στοιχεία της ταυτότητας των κτηρίων και να επιφέρει στην κατασκευή όσα δεν κατάφερε ο χρόνος.
Πώς έγιναν αυτές οι αποκαλύψεις; «Παραδείγματος χάριν, τα ψιλόλιγνα παράθυρα με τα ανασυρόμενα τζαμιλίκια είχαν κατασκευαστεί εκ νέου κι είχαν γίνει κάτι δίφυλλα τζαμιλίκια με γαλλικά παντζούρια απ′ έξω, κι όλοι νόμιζαν ότι (επειδή ήταν αρκετά παλιά) ότι αυτή ήταν η αρχική του μορφή. Μα δεν ήταν…», μας λέει η ίδια. Ακόμα «ιχνηλατήθηκαν οι κοπές στα μάρμαρα και φάνηκε ότι η λάξευση ήταν διαφορετική από τη λάξευση των υπόλοιπων επιφανειών, διαπιστώσαμε τις αλλαγές από διάφορα ίχνη σε σχέση π.χ. με τόξα και άλλα, κατανοήσαμε ότι αυτή ήταν κι η αρχική του μορφή των ”ψιλόλιγνων” ανοιγμάτων, δηλαδή είχαν γίνει αυτές οι διανοίξεις προκειμένου να μπουν αυτά τα νεωτερικά παράθυρα για να ακολουθήσουν και την τάση της εποχής – το ’40, το ’50 εξακολουθούσαν να γίνονταν εργασίες», συμπληρώνει.
Στην καπναποθήκη επανήλθαν τα παράθυρα στην αρχική τους μορφή και αποκαταστάθηκαν τα ξύλινα στοιχεία του ορόφου και της στέγης. Αποκαταστημένη, μετατράπηκε σε μια καλαίσθητη αίθουσα όπου πραγματοποιούνται εκθέσεις και εκτίθενται φωτογραφίες.
Τέλος, στον αύλειο χώρο, συντηρήθηκαν τα μεταλλικά στοιχεία και η μαρμαροποδιές της περίφραξης και διαμορφώθηκε ώστε να προσφέρεται σε πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Ενα φωτογραφικό Μουσείο
Τρεις χιλιάδες φωτογραφικές μηχανές από την συλλογή του Αρη Θεοδωρίδη, μια από τις μεγαλύτερες σε όλο τον κόσμο, προγραμματίζεται να φιλοξενηθεί στο Μαρμάρινο Σπίτι. «Οι μηχανές ξεκινούν από την εποχή της δαγκεροτυπίας περίπου και σταματούν στην ψηφιακή εποχή – σημειωτέον δεν υπάρχει ψηφιακή φωτογραφική μηχανή», μας λένε οι Ηλίας Παπαγεωργίου και Παντελής Βελέρης που έχουν αναλάβει την υλοποίηση αυτού του πρότζεκτ.
Με ποιο σκεπτικό θα υλοποιηθεί το έργο
«Θα πρέπει πρώτα να ολοκληρωθεί το κτήριο, ενώ οι προθήκες έχουμε προτείνει να μπουν στο μέσον των αιθουσών για να μην κρύβουν τους τοίχους, καθώς μ′ αυτό τον τρόπο θα παρουσιάζεται κι η πίσω όψη των μηχανών που έχει ενδιαφέρον: να βλέπει ο επισκέπτης τις φωτογραφικές μηχανές απ′ όλες τους τις πλευρές», εξηγούν.
Αυτή την περίοδο η παλιά καπναποθήκη φιλοξενεί μέρος της έκθεσης «Nelly’s» σε επιμέλεια της Αλίκης Τσίργιαλου σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη όπου παρουσιάστηκε πρόσφατα. Η έκθεση ολοκληρώνεται στις 15 Φεβρουαρίου 2024.
Περισσότερα για το Μαρμάρινο Σπίτι και την καπναποθήκη Αναστασιάδη εδώ.
photo: Η Μαρία Μαγνήσαλη του γραφείου που έκανε την αποκατάστασή του και οι Η. Παπαγεωργίου και Π. Βελέρης που ανέλαβαν την εκεί έκθεση φωτογραφικών μηχανών μιλούν στην HuffPost.
https://www.huffingtonpost.gr/entry/to-marmarino-spiti-tes-dramas-toe-19oe-aiona-apokaleptei-ta-kremmena-mestika-toe_gr_6508b09ee4b0d98f39e7f668?utm_source=cordial&utm_medium=email&utm_campaign=hp-intl-gr-daily-brief_2023-09-30&utm_term=gr-daily-brief&email_hash=3ede2eb64d27811b9933e5c46548c26625ce5cc4
