Σε μυστική αναζήτηση «μικρών αντιδραστήρων» ή των ονομαζόμενων «αντιδραστήρων τσέπης», επιδίδονται υψηλόβαθμα στελέχη του κρατικού μηχανισμού, τα οποία βρίσκονται υπό την άμεση εποπτεία του μεγάρου Μαξίμου. Ως γνωστόν, ο πρωθυπουργός, προ μηνών, είχε αφήσει ευθέως να εννοηθεί ότι η Αθήνα ενδιαφέρεται να αποκτήσει κάτι τέτοιο, αν και δεν παρείχε περαιτέρω διευκρινίσεις.
Το Noestrategy.gr εγκαίρως είχε θίξει το λίαν σοβαρό θέμα των πυρηνικών αντιδραστήρων τσέπης ή αρθρωτών πυρηνικών αντιδραστήρων (Small modular reactors – SMRs – Small nuclear reactors), τομέας στον οποίο παρατηρείται εξαιρετικά μεγάλη κινητικότητα διεθνώς. Τόσο από χώρες – υπερδυνάμεις στον τομέα, όσο και από μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα παγκοσμίως, αλλά και εγχώριους επιχειρηματίες.
Τώρα, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η Αθήνα βρίσκεται ήδη σε επαφές με χώρες που διακρίνονται στην τεχνολογική έρευνα και κατασκευή τέτοιου είδους πυρηνικών αντιδραστήρων. Μάλιστα, το ενδιαφέρον του μεγάρου Μαξίμου φέρεται να κλίνει προς χώρα εκτός της ΕΕ, και ήδη λέγεται ότι βρίσκεται σε προχωρημένες επαφές. Οι SMR αναπτύσσονται τα τελευταία 15 χρόνια σε Ρωσία, ΗΠΑ, Κίνα, Καναδά, Γαλλία. Χώρες, οι οποίες έχουν ιδιαίτερα μεγάλη εμπειρία στα πυρηνικά για … ειρηνικούς σκοπούς. Μεταξύ τους, αυτές βρίσκονται σε οξύ ανταγωνισμό για νέους SMR, τόσο για τις δικές τους ανάγκες, όσο και για να πουλήσουν σε τρίτες χώρες.
Εξίσου μεγάλη κινητικότητα παρατηρείται σε χώρες όπως η Βρετανία, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα. Η Ευρωπαϊκή Ενωση, από τη μεριά της, φαίνεται ότι, για μια ακόμη φορά, έρχεται τελευταία και καταϊδρωμένη. Τώρα, αν και καθυστερημένα, προσπαθεί να μπει στο παιχνίδι. Πριν από περίπου ένα χρόνο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τη δημιουργία της «Συμμαχίας SMR». Κοινοπραξία που περιλαμβάνει επιχειρήσεις, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ερευνητικά κέντρα και ΜΚΟ (!), με στόχο να εγκατασταθούν οι πρώτοι αρθρωτοί αντιδραστήρες στην Ευρώπη μέχρι την αρχή της δεκαετίας του 2030. Πάντως, όπως ισχυρίζονται ειδικοί, για να ολοκληρωθεί ένα σχέδιο κατασκευής και λειτουργίας SMR, απαιτούνται αρκετά έτη. Λέγουν, ακόμα και 10 – 15.
Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ήδη από πέρυσι, είχε αφήσει σαφώς να διαφανεί το προσωπικό ενδιαφέρον του για το σχέδιο των «μίνι αντιδραστήρων». Μάλιστα, μιλώντας σε δύο εκδηλώσεις (μία του Bloomberg και μία του GenAI Summit), προσπάθησε να βάλει την Ελλάδα στο «κάδρο» της πυρηνικής ενέργειας, αναφέροντας: «Δεν έχουμε υπόβαθρο πυρηνικής ενέργειας στην Ελλάδα, αλλά σίγουρα θα μας ενδιέφερε να ακολουθήσουμε αυτή την τεχνολογία και να δούμε πού μπορεί να μας οδηγήσει».
Και πρόσθεσε: «Για παράδειγμα, έχουμε νησιά που χρειάζονται αποκεντρωμένα συστήματα. Δεν είναι απαραίτητο ότι όλα αυτά θα είναι πάντα ή μπορούν να είναι διασυνδεδεμένα (σ.σ. με το εθνικό σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας)». Σύμφωνα με τον ίδιο, η πυρηνική ενέργεια θα αποτελέσει μέρος του ενεργειακού μείγματος, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για μια «πράσινη τεχνολογία». Αναφέρθηκε, ακόμα, στις μεγάλες επενδύσεις στη συγκεκριμένη τεχνολογία, ενώ τόνισε ότι οι εξελίξεις με τους SMR τον ενδιαφέρουν πολύ.
Ρωσικό πλοιο – αντιδραστήρας, σε ειδικά διαμορφωμένο λιμάνι
Βέβαια, η κυβέρνηση Μητσοτάκη επαναλαμβάνει κουραστικά ότι η «πράσινη ενέργεια», και ειδικότερα οι ανεμογεννήτριες, οι οποίες έχουν πλημμυρίσει τη χώρα, καθώς και τα φωτοβολταϊκά, αποτελούν πανάκεια, προκειμένου να λύσει η Ελλάδα το πρόβλημα της ενεργειακής τροφοδοσίας της. Επιπλέον, όλα αυτά συνοδεύονται από ισχυρισμούς περί φτηνής ενέργειας. Κάτι που κάθε άλλο βλέπει ο Ελληνας πολίτης, ο οποίος πληρώνει χρυσάφι το ακριβότερο ρεύμα στην Ευρώπη. Τώρα, ο Κ. Μητσοτάκης φέρεται να θέλει να προχωρήσει στο πανάκριβο -πλην όμως ενδιαφέρον- σχέδιο των μίνι πυρηνικών αντιδραστήρων, δίχως ωστόσο να δίδει εξηγήσεις στους πολίτες γιατί πρέπει τώρα να πληρώσουν και για αυτό το σχέδιο, και εάν θα ωφεληθούν από αυτό.
Η έμφαση του πρωθυπουργού στην τροφοδοσία των ελληνικών νησιών, αφήνει να εννοηθεί ότι το ενδιαφέρον μάλλον εστιάζεται στους πλωτούς «αντιδραστήρες τσέπης». Τομέας, στον οποίον, τουλάχιστον δημοσίως, φαίνεται να έχει πάρει κεφάλι η Ρωσία, αν και αντίστοιχα προγράμματα φαίνεται να αναπτύσσουν και άλλες χώρες. Με τη Ρωσία, ωστόσο, λόγω των ευρω-κυρώσεων, η Αθήνα δεν φαίνεται να έχει επαφές. Εξάλλου, οι διπλωματικές σχέσεις των δύο χωρών βρίσκονται σε … πολικές θερμοκρασίες, και διατηρούνται μόνο στα τυπικά επίπεδα. Εξαίρεση, ίσως, αποτελεί ο ΟΗΕ, όπου η Ελλάδα πρόσφατα ανέλαβε μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, και, δεδομένου ότι η Ρωσία είναι μόνιμο μέλος, ενδεχομένως να υπάρχει κάποια επικοινωνία.
Πλοίο -μικρός πυρηνικός αντιδραστήρας, τον οποίον εμφάνισε δημοσίως η Ρωσία
Οι μικροί αρθρωτοί αντιδραστήρες είναι πολύ μικρότερης δυναμικότητας σε σχέση με τους πανίσχυρους παραδοσιακούς. Η τεχνολογία τους, πλέον, χρησιμοποιείται παντού, σε ξηρά, θάλασσα, αλλά και υποθαλάσσια. Ωστόσο, όπως και οι παραδοσιακοί αντιδραστήρες, αντιμετωπίζουν και αυτοί επικρίσεις. Πόσο μάλλον, αφού εξακολουθεί να υπάρχει το μείζον πρόβλημα των πυρηνικών αποβλήτων. Από τη μεριά του, βέβαια, το πανίσχυρο -διεθνώς- «πυρηνικό λόμπι», εμφανίζει τα πυρηνικά, και τώρα τους μίνι σταθμούς, ως πανάκεια έναντι του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής και της απεξάρτησης από τις ρυπογόνες πηγές ενέργειας.
Το τελευταίο διάστημα, διεθνώς, σε πολιτικό και επιχειρηματικό επίπεδα, συντελούνται εντατικές διεργασίες. Για παράδειγμα, μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας όπως η Alphabet, η Microsoft και η Amazon στρέφονται στην πυρηνική ενέργεια. Η Norsk Kjernekraft υπέγραψε μνημόνιο κατανόησης με την εταιρεία ανάπτυξης πυρηνικών αντιδραστήρων X-energy για να διερευνήσει, μεταξύ άλλων, την ανάπτυξη μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων στη Νορβηγία. Η συμφωνία περιλαμβάνει και την DL Energy και την DL E&C, από τον όμιλο DL της Νότιας Κορέας, ο οποίος είχε υπογράψει συμφωνία συνεργασίας με τη Norsk Kjernekraft. Μερίδιο στην X-energy απέκτησε ο τεχνολογικός γίγαντας Amazon, με στόχο την ανάπτυξη έως και 5 GW μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων στις ΗΠΑ έως το 2039. Το θέμα των SMR εξετάζει και η Ολλανδία.
Μίνι αντιδραστήρας, σε ειδικά διαμορφωμένο φορτηγό φορέα
