Από τον Αντισυνταγματάρχη εν εφεδρεία Δρ. Mordechai Kedar*
BESA Center.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Ο πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ Άσαντ, ο οποίος τώρα βλέπει την ιρανική παρουσία στη χώρα του ως βάρος, θέλει να εκδιώξει την Τεχεράνη από το συριακό έδαφος – και έχει συνειδητοποιήσει ότι η επίτευξη αυτού του στόχου θα απαιτήσει τη συμμετοχή του Ισραήλ. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, κατά πληροφορίες, γίνονται μυστικές επαφές μεταξύ των δύο χωρών.
Σποραδικές αναφορές εμφανίστηκαν πρόσφατα για μυστικές επαφές μεταξύ Ισραήλ και Συρίας με στόχο τη σύσφιγξη των σχέσεων. Μία έκθεση που συγκέντρωσε την προσοχή δημοσιεύτηκε πριν από ένα μήνα στην ιστοσελίδα Elaph, την πρώτη διαδικτυακή αραβική εφημερίδα, που ιδρύθηκε το 2001 από δύο Άραβες εξόριστους, ενός από τη Σαουδική Αραβία και ενός από το Ιράκ. Ο ιστότοπος είναι γνωστός για την αξιοπιστία και την αποφυγή εντυπωσιακών αναφορών και δημοσιεύει ακόμη και άρθρα από Ισραηλινούς συντάκτες περιστασιακά.
Στις 23 Δεκεμβρίου 2020, ο Ισραηλινός δημοσιογράφος Majdi Halabi δημοσίευσε μια συνέντευξη που είχε πάρει από έναν από τους αξιωματικούς του Γενικού Επιτελείου του IDF (Israel Defence Forces , Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις). Ο αξιωματικός, του οποίου το όνομα δεν αποκαλύφθηκε, περιέγραψε τις ενέργειες του Ισραήλ στη Συρία και ρωτήθηκε πώς απάντησε ο πρόεδρος της Συρίας σε αυτές τις επιχειρήσεις. Ο αξιωματικός απάντησε:
Αν ο Άσαντ καθόταν στη θέση σου, θα μου έλεγε: «Ας βρούμε μια λύση». Ο Άσαντ έφερε τους Ιρανούς στη Συρία, ώστε να λύσουν το πρόβλημα του ISIS και του εμφυλίου πολέμου, αλλά μόλις ο ISIS ηττήθηκε, η λύση [Ιράν] μετατράπηκε σε μεγάλο πρόβλημα για τον Άσαντ. Το Ιράν, το οποίο ήταν ένα μεγάλο πλεονέκτημα για τη Συρία, μετατράπηκε σε βάρος τόσο για τη Συρία όσο και για τη Ρωσία. Ο Ρώσος στρατιωτικός ακόλουθος έρχεται εδώ κάθε εβδομάδα και ακούει για αυτά τα πράγματα από μένα.
Ο Halabi ρώτησε: «Οι Ρώσοι σας μεταφέρουν μηνύματα από τους Σύρους;» Ο αξιωματικός απάντησε: «Ναι, σίγουρα, και τα μηνύματα δεν φθάνουν, μόνο, μέσω αυτών. Τα μηνύματα της Συρίας φτάνουν με άλλους τρόπους και συνεχώς. ” Όταν ο Halabi ρώτησε: «Τι θέλουν οι Σύριοι από εσάς;» έλαβε αυτήν την απάντηση:
Θέλουν να επιστρέψουν στον Αραβικό Σύνδεσμο και θέλουν οικονομική βοήθεια, για παράδειγμα. Χρειάζονται χρήματα για να πληρώσουν τους Ιρανούς για έξοδο από τη Συρία και θέλουν να ενισχύσουν το καθεστώς τους. Ο Άσαντ βλέπει την πραγματικότητα και θέλει να σφυρηλατήσει δεσμούς με τον σουνιτικό άξονα ώστε να μπορέσει να πληρώσει τα χρέη του στο Ιράν και να τους βγάλει από τη Συρία. Βλέπει ότι το Ισραήλ μπορεί να τον βοηθήσει με τις ΗΠΑ από τη μία πλευρά και με τον άξονα του Κόλπου και τον σουνιτικό άξονα από την άλλη. Οι Ρώσοι, επίσης, μας βλέπουν ως γέφυρα προς τις ΗΠΑ, στον Κόλπο και στον άξονα των Σουνιτών. Ο Άσαντ φοβάται ότι η κυβέρνησή του θα πέσει και δεν θα κάνει ειρήνη μαζί μας αύριο. Αλλά τώρα είναι διατεθειμένος να μιλήσει μαζί μας, ώστε να ενισχύσει την εξουσία του, να αντισταθμίσει το οικονομικό χρέος προς το Ιράν και να δημιουργήσει μια κατάσταση μη διαμάχης με το Ισραήλ, και μετά από αυτό διαπραγματεύσεις για το Γκολάν και άλλα πράγματα.
Ο Halabi ρώτησε: «Πιστεύεις ότι είναι δυνατόν;» Ο αξιωματικός απάντησε: «Σίγουρα, είμαι έτοιμος να καταλήξω σε συμφωνία μαζί του αύριο το πρωί, αλλά για να πω την αλήθεια, δεν έχουμε μιλήσει γι ‘αυτό με τον Αρχηγό του Επιτελείου ή με την πολιτική ιεραρχία, επειδή είμαστε ακόμα στο σημείο εκκίνησης , με πρόχειρους μεσολαβητές … Το σημαντικό είναι ότι υπάρχει η πιθανότητα διάλυσης του ριζοσπαστικού άξονα, του ιρανικού άξονα. ”
Αυτό είναι απολύτως σαφές: ο Άσαντ δεν βλέπει κανένα λόγο για τον οποίο το Ιράν πρέπει να παραμείνει στη Συρία. Και δεν είναι λιγότερο σημαντικό ότι: οι Ρώσοι δεν θέλουν ούτε την Τεχεράνη και τα παρακλάδια της – τις σιιτικές πολιτοφυλακές – στη Συρία. Τα συμφέροντα της Μόσχας είναι: 1) η αποκατάσταση του συριακού καθεστώτος με την εξεύρεση λύσης για τον θύλακα Idlib και για τις χιλιάδες ισλαμιστών αντιπάλων του Assad που πολιορκούνται και σκάβουν εκεί. 2) να βρει μια λύση στο κουρδικό πρόβλημα με τρόπο που θα βγάλει την Τουρκία από τη Συρία και από τη σύγκρουσή της με τους Κούρδους · και 3) να βρει μια λύση στο ιρανικό πρόβλημα, ώστε το Ισραήλ να σταματήσει τις στρατιωτικές του επιθέσεις στη Συρία.
Το πρωταρχικό συμφέρον του Κρεμλίνου είναι να απομακρύνει τις στρατιωτικές του δυνάμεις από τη χώρα, καθώς η συνεχιζόμενη ρωσική παρουσία στη Συρία είναι μια βαριά διαρροή της ρωσικής οικονομίας. Όσο πιο γρήγορα η Συρία επανέλθει στο καθεστώς ενός λειτουργικού κράτους, τόσο πιο γρήγορα η Μόσχα μπορεί να αποσύρει τα στρατεύματά της. Επιπλέον, η Ρωσία θέλει να επιταχύνει την παραγωγή συριακού φυσικού αερίου από τον βυθό της Μεσογείου, ώστε η Δαμασκός να πληρώσει τα χρέη της για τη βοήθεια που έχει δώσει η Ρωσία στο καθεστώς Άσαντ τα τελευταία χρόνια.
Στις 14 Ιανουαρίου 2021, η εφημερίδα al-Shira ανέφερε μια συνάντηση μεταξύ μιας ισραηλινής αντιπροσωπείας και εκπροσώπων του Άσαντ στη βάση Χμεϊμίν της Ρωσίας κοντά στο λιμάνι της Λατάκια στη βόρεια Συρία. Αυτό έγινε αφού τουλάχιστον μία συνάντηση είχε ήδη πραγματοποιηθεί μεταξύ εκπροσώπων της Συρίας και του Ισραήλ στην Κύπρο. Αυτή η είδηση δημοσιεύθηκε ξανά στις 18 Ιανουαρίου στην εφημερίδα Asharq Al-awsat που εδρεύει στο Λονδίνο, η οποία πρόσθεσε τα ονόματα εκείνων που συμμετείχαν στη συνάντηση.
Από τη Συρία, οι συμμετέχοντες ήταν ο επικεφαλής του Εθνικού Γραφείου Ασφαλείας, ο στρατηγός Ali Mamlouk, και ο σύμβουλος υποθέσεων ασφαλείας του Άσαντ, Μπασάμ Χασάν. Από την ισραηλινή πλευρά, ήταν o Αντιστράτηγος εν εφεδρεία Gadi Eizenkot και ο Ari Ben-Menashe, πρώην ανώτερος αξιωματούχος της Μοσάντ. Τη συνάντηση φιλοξένησε ο Ρώσος στρατηγός Αλεξάντρ Τσαϊκόφ. Σύμφωνα με την είδηση, τα ζητήματα που προέκυψαν στη συνάντηση ήταν εξαιρετικά παρόμοια με αυτά που τέθηκαν κατά την ενημέρωση που έδωσε ο αξιωματικός του Γενικού Επιτελείου στον Majdi Halabi.
Παρόλο που οι λεπτομέρειες ενδέχεται να μην είναι απολύτως ακριβείς ή πλήρεις, φαίνεται ότι πραγματοποιούνται εντατικές επαφές Ισραήλ-Συρίας στο παρασκήνιο. Αυτές οι συνομιλίες θα αφορούν επίσης τα υψίπεδα του Γκολάν (εάν δεν το έχουν ήδη κάνει), και μια από τις αναφορές μιλά για την πιθανότητα το Ισραήλ να παραδώσει στη Συρία τον έλεγχο των χωριών Druze στο Γκολάν.
Το μεγάλο καθήκον που βρίσκεται μπροστά στον Πρόεδρο Άσαντ είναι να αποκαταστήσει τη χώρα του – τις υποδομές, τη βιομηχανία, τις πόλεις και τις γειτονιές της, πολλές από τις οποίες καταστράφηκαν πλήρως ή εν μέρει κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Αυτή η προσπάθεια θα διαρκέσει δεκαετίες και θα απαιτήσει τεράστια ποσά στα οποία δεν έχει πρόσβαση η χώρα, ιδίως εν μέσω της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης που προκλήθηκε από την κρίση COVID-19. Οι μόνες συγκεντρώσεις χρημάτων στον κόσμο αυτή τη στιγμή είναι στην Κίνα και στον Περσικό Κόλπο.
Δεν είναι σαφές πόσο θα ήθελε η Μόσχα, η Κίνα, η οποία διψά πάντα για ενέργεια, να επιστρέψει οικονομικά στη Συρία. Ίσως τα χρήματα από τον Κόλπο να είναι προτιμότερα κατά την άποψη των Ρώσων, καθώς δεν θα συνοδεύονταν από φιλοδοξίες για πολιτική ηγεμονία. Γι ‘αυτό η Ρωσία τάσσεται υπέρ της απόψυξης των σχέσεων Συρίας και Ισραήλ: η Ιερουσαλήμ θεωρείται πύλη προς τα ΗΑΕ και το Μπαχρέιν. Και αν η απόψυξη μεταξύ του Άσαντ και των ΗΑΕ απομακρύνει τον Σύριο πρόεδρο από τους Ιρανούς, αυτό αναμφίβολα συναντάται με το ρωσικό συμφέρον.
Δεν έχει υπάρξει επίσημη ισραηλινή απάντηση στις αναφορές επαφών με τη Συρία. Μπορεί λογικά να υποτεθεί ότι οι λεπτομέρειες – πιθανότατα χωρίς το τίμημα – θα εμφανιστούν στα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης καθώς πλησιάζουν οι εκλογές.
Αυτή είναι μια τροποποιημένη έκδοση ενός άρθρου που δημοσιεύθηκε στο Makor Rishon στις 21 Ιανουαρίου 2021.
*Ο Αντισυνταγματάρχης ε.α. Δρ Mordechai Kedar είναι ανώτερος ερευνητικός συνεργάτης στο Κέντρο Στρατηγικών Μελετών Begin-Sadat. Υπηρέτησε για 25 χρόνια στις μυστικές υπηρεσίες του Ισραηλινού Στρατού με ειδίκευση στη Συρία, τον αραβικό πολιτικό διάλογο, τα αραβικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, τις ισλαμικές ομάδες και τους Ισραηλινούς Άραβες και είναι ειδικός στη Μουσουλμανική Αδελφότητα και άλλες ισλαμιστικές ομάδες.
Επιμέλεια: “Ανιχνεύσεις”
