Του Θράσου Ευτυχίδη*
Το τελευταίο δεκαπενθήμερο του 2021, και το πρώτο 15νθήμερο του ’22 επεφύλαξαν μια πρωτοφανή για τα επίπεδα των τελευταίων χρόνων διπλωματική κινητικότητα, αλλά και γεγονότα που έθεσαν σε κίνδυνο την υπάρχουσα αρχιτεκτονική των σχέσεων σε Ευρωπαϊκό και Παγκόσμιο Επίπεδο. Θα επιχειρήσω μια σύντομη ανασκόπηση αναφερόμενος και στην Ελληνική στάση.
Από αρχές Νοεμβρίου του 21, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ αφού καταγγέλλουν τη Ρωσία για συγκέντρωση στρατευμάτων στα σύνορα με την Ουκρανία, αρχίζουν να εκτοξεύουν απειλές σκληρών κυρώσεων αλλά και αντιπαράθεσης σε στρατιωτικό επίπεδο.
Η Ρωσία ξεκάθαρα και σε όλους τους τόνους αρνείται την πρόθεση να επιτεθεί στην Ουκρανία, χωρίς αυτό να αποκλιμακώνει την ένταση, το αντίθετο μάλλον.
Μέσα σ αυτό το κλίμα στις 8 Δεκεμβρίου, Πούτιν και Μητσοτάκης συναντώνται στο Σότσι και διαπιστώνουν προοπτικές ανάπτυξης των Ελληνορωσικών Σχέσεων.
Στις 17 Δεκεμβρίου του 2021, η Μόσχα (Ρωσικό ΥΠΕΞ) εν μέσω κραυγών για προετοιμασία επίθεσης από πλευράς της, έδωσε στη δημοσιότητα δύο κείμενα συμφωνιών με τα οποία απαιτούσε την παροχή νομικών πλέον εγγυήσεων για την Ασφάλεια της. Το πρώτο απευθύνονταν στις ΗΠΑ, το δεύτερο στις χώρες μέλη του ΝΑΤΟ (όχι στο ΝΑΤΟ ως Οργανισμό).
Την 1η Ιανουαρίου Πούτιν και Μπάυντεν αντάλλαξαν ευχές και απειλές ενόψει των συνομιλιών που θα ξεκινούσαν 10 μέρες αργότερα.
Στις 2 Ιανουαρίου ξέσπασε η λαϊκή εξέγερση (και όχι ξένη επέμβαση) στο Καζαχστάν που έθετε σοβαρό ζήτημα γεωστρατηγικής αποσταθεροποίησης στην περιοχή. Η εξέγερση θα μπορούσε να προκαλέσει σύγκρουση συμφερόντων Ρωσίας – Κίνας στην περιοχή και να θέσει σε αμφισβήτηση τη συνεργασία τους.
Στις 5 Ιανουαρίου, η εξέγερση στο Καζαχστάν βαφτίζεται εξωερική επέμβαση και έτσι μετά από αίτηση της Κυβέρνησης του Καζαχστάν, στις 6 Ιανουαρίου, στρατεύματα του Οργανισμού της Συμφωνίας της Τασκένδης εισέρχονται στο Καζαχσταν.
Ακολουθούν διμερείς τηλεφωνικές επικοινωνίες μεταξύ των Προέδρων Κίνας και Καζαχσταν, αλλά και των ΥΠΕΞ, Ρωσίας – Κίνας. Δίνονται οι απαραίτητες διευκρινίσεις. Μεταξύ αυτών και για την παραμονή των στρατευμάτων του ΟΣΣΑ στο Καζαχστάν.
Στις 7 Ιανουαρίου ο ΥΠΕΞ της Ελλάδας Νίκος Δένδιας συμμετέχει στην έκτακτη Σύνοδο των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα τοποθετείται υπερ του διαλόγου για την αποκλιμάκωση της κρίσης.
Στις 9 και 10 πραγματοποιούνται στη Γενεύη Αμερικανο-ρωσικές συνομιλίες. Οι δύο πλευρές διαπιστώνουν τις εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις τους.
Στις 11 Ιανουαρίου με αίτημα της Τουρκίας, πραγματοποιείται Έκτακτη Σύνοδος των Υπουργών Εξωτερικών του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών για το Καζαχστάν και τονίζεται η αμέριστη συμπαράσταση προς τον Πρόεδρο της χώρας και η διάθεση συνδρομής.
Την ίδια ημέρα ο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, μία ημέρα πριν τη σύνοδο του Συμβουλίου Ρωσίας – ΝΑΤΟ ! επικοινωνεί τηλεφωνικά με τον Νίκο Δένδια. Στο γεγονός δίνεται ιδιαίτερη δημοσιότητα από τα ρωσικά ΜΜΕ. Δημοσιεύεται στις 12, ως δεύτερη είδηση στο κρατικό TASS. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ρωσικού ΥΠΕΞ «Εξετάστηκαν προοπτικές αλληλεπίδρασης μεταξύ των Υπουργείων Εξωτερικών της Ρωσίας και της Ελλάδας σε διεθνή και περιφερειακά ζητήματα».
Στις 12 Ιανουαρίου πραγματοποιείται η Σύνοδος του Συμβουλίου ΝΑΤΟ – Ρωσίας και επιτέλους διαφαίνεται λευκός καπνός στον ορίζοντα. Σε κάθε περίπτωση η συνέχιση των συνομιλιών για κάποια από τα ζητήματα που τίθενται από τις δύο πλευρές οδηγεί στην απεμπλοκή από μια ανύπαρκτη τεχνητά δημιουργημένη εμπλοκή.
Στις 13 Ιανουαρίου η Ετήσια Σύνοδος του ΟΑΣΕ, έρχεται να επιβεβαιώσει το ρόλο του Οργανισμού που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ως αξιόπιστος ελεγκτής των συμφωνιών που θα ακολουθήσουν ή και θα ενεργοποιηθούν ξανά.
Την ίδια ημέρα 13 αλλά και την επομένη 14, στην άτυπη σύνοδο των ΥΠΕΞ της ΕΕ με συμμετοχή και των Υπουργών Άμυνας των χωρών της ΕΕ, στη Βρέστη συζητούνται τα θέματα της Ευρωπαϊκής Ασφάλειας αλλά και των σχέσεων με την Κίνα.
Συμπερασματικά.
Ζητήματα που αντιμετωπίζονταν ως μονομερή από Ευρωπαίους και ΝΑΤΟ, επανήλθαν στο προσκήνιο ενώ οι σκελετοί του Ψυχρού Πολέμου και του Ανταγωνισμού των Εξοπλισμών βγήκαν ξανά από τη ντουλάπα.
Είναι σαφές ότι η κατάσταση δεν είναι αυτή που ήταν με το 1991 τουλάχιστον σε ότι αφορά το αντίπαλο δέος του ΝΑΤΟ, αυτού της Ρωσίας. Τότε η διαλυμένη ΕΣΣΔ και το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, ήταν αδύνατο να αντισταθούν στις ορέξεις της Δύσης. Ήταν αδύνατον να αντισταθούν στους λαούς που αποτινάσσοντας τους δεσμούς ενός απολυταρχικού καθεστώτος προχωρούσαν ακάθεκτοι στις Δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και την αλλαγή. Άλλωστε και αυτή η ίδια η Ρωσία, συμμετείχε αν όχι πρωτοστατούσε σ αυτή τη μετεξέλιξη.
Στα χρόνια που ακολούθησαν το ΝΑΤΟ φάνηκε αδύνατο να συγκρατήσει τις ορέξεις κάποιων μελών του και κύρια των ΗΠΑ, στα πλαίσια ενός μονοπολικού κόσμου που δημιουργήθηκε. Η εξάπλωση του ΝΑΤΟ προς τα Ανατολικά είναι ένα γεγονός αδιαμφισβήτητο και η ταλαιπωρημένη Ρωσία, αλλά και οι Ευρωπαίοι Σύμμαχοι – μέτοχοι του ΝΑΤΟ δεν μπορούσαν ν αντισταθούν.
Απέναντι σε μια Ρωσία που δυνάμωνε διαρκώς και η Δύση επέμενε να αγνοεί, φτάσαμε στα γεγονότα της Ουκρανίας, την προσάρτηση της Κριμαίας, την υπογραφή των συμφωνιών του Μίσνκ, τις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας, τη διακοπή της συνεργασίας σε κάθε επίπεδο. Είναι ανώριμο και άκαιρο μέσα σ ένα τέτοιο μικρό κείμενο να εξετάσουμε τα αίτια που προκάλεσαν τη σημερινή κατάσταση.
Σήμερα περισσότερο από ποτέ είναι σαφές ότι το ζήτημα της Ασφάλειας με όλες τις παραμέτρους του, είναι συλλογικό και όχι μονομερές. Συμπτύσσοντας λοιπόν τα συνθήματα – αρχές των ΥΠΕΞ ΗΠΑ και Ρωσίας θα λέγαμε ότι Ευρωπαϊκή Ασφάλεια χωρίς τη συμμετοχή της Ρωσίας δεν μπορεί να υπάρξει, αλλά και κανένας δεν μπορεί να αποφασίσει για την Ευρώπη χωρίς την Ευρώπη.
Όχι πόλεμος δεν μπορεί να υπάρχει ως λύση.
Η Ελλάδα και η Ελληνική Διπλωματία, έχουν τη λαμπρή ευκαιρία. Μπορούν ν αναδείξουν τη χώρα μας σε έναν αξιόπιστο διαμεσολαβητή σε όλα τα επίπεδα, προβάλλοντας αρχές και αξίες που παράχθηκαν και εκπορεύθηκαν από τη χώρα μας, αλλά και το Σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο.
- Ο Θράσος (Θρασύβουλος) Ευτυχίδης είναι Διεθνολόγος – Οικονομολόγος
Πολιτικός αναλυτής με ιδιαίτερες γνώσεις των εξελίξεων στα Βαλκάνια, τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και την Κεντρική Ασία.
πηγή: “Μακεδονία”.
