Τα φερόμενα εγχώρια αεροσκάφη της Τουρκίας, τα οποία παράγονται κυρίως από τον γαμπρό του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, βρίσκονται ξανά στο προσκήνιο, μετά από μια απόφαση του Καναδά να αναστείλει τις άδειες εξαγωγής για την τεχνολογία drone στην Τουρκία, δεδομένου ότι χρησιμοποίησε τα drone της πρόσφατα κατά την σύκγπρουση Αζερμπαϊτζάν-Αρμενική σύγκρουση για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Τη Δευτέρα ο Καναδός υπουργός Εξωτερικών Φρανσουά-Φιλίπ Σαμπάνια ανακοίνωσε ότι η κυβέρνησή του θα αναστείλει την εξαγωγή βασικών ανταλλακτικών drone στην Τουρκία, συμπεριλαμβανομένων των οπτικών και συστημάτων αισθητήρων που παράγονται από την καναδική εταιρεία WESCAM. Όπως συμβαίνει με τις τεχνολογίες κινητήρων, οι οποίες εισάγονται από την Αυστρία και την Ουκρανία, αυτά τα συστήματα υψηλής τεχνολογίας που εμφανίζονται σε τουρκικά αεροσκάφη δεν μπορούν να παραχθούν τοπικά, καθώς η εγχώρια βιομηχανία της Τουρκίας δεν διαθέτει την απαραίτητη υποδομή.
Τα αυτοανακηρυγμένα «τοπικά κατασκευασμένα» ένοπλα και άοπλα αεροσκάφη προμηθεύτηκαν κυρίως από την Baykar, ιδιοκτησία του γαμπρού του Ερντογάν, Selçuk Bayraktar. Σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, μέχρι πρόσφατα η Baykar υπέφερε από έλλειψη νέων πωλήσεων επειδή ο κύριος πελάτης της, οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις (TSK), έχει ήδη υπερβολικό αριθμό 140 drone και η εταιρεία μπόρεσε να εξάγει μόνο περιορισμένο αριθμό αεροσκαφών σε χώρες όπως το Αζερμπαϊτζάν, το Κατάρ, η Ουκρανία και το Κουβέιτ. Οι εξαγωγές θα μπορούσαν να γίνουν μόνο με ειδικές άδειες από τους εισαγωγείς για ανταλλακτικά υψηλής τεχνολογίας.
Ωστόσο, η έντονα επικριθείσα παρέμβαση της Τουρκίας στις συγκρούσεις στη Συρία και τη Λιβύη βοήθησε την Baykar, καθώς τα αεροσκάφη της, ιδίως το Bayraktar TB2, έχουν αναπτυχθεί στις πρώτες γραμμές. Παρά τη διεθνή κριτική, η Τουρκία ξεκίνησε μια στρατιωτική επιχείρηση στη βορειοανατολική Συρία στις 9 Οκτωβρίου, με δηλωμένο στόχο την εκκαθάριση της παραμεθόριας περιοχής των Συριακών Κουρδικών Λαϊκών Μονάδων Προστασίας (YPG) για τη δημιουργία «ασφαλούς ζώνης» για την επανεγκατάσταση των προσφύγων.
Η κίνηση της κυβέρνησης του Ερντογάν ώθησε τους διεθνείς φορείς, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της ΕΕ, να εξετάσουν το ενδεχόμενο επιβολής ενός καταλόγου κυρώσεων, που κυμαίνονται από στοχοθετημένες κυρώσεις σε τούρκους αξιωματούχους και θεσμικά όργανα, περιορισμούς στις πωλήσεις όπλων στην Τουρκία και αντίθεση σε δάνεια από διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έως έρευνα αναφορών εγκλημάτων πολέμου που διαπράχθηκαν από τον τουρκικό στρατό και ισλαμιστικές πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από την Τουρκία.
Εκείνη την εποχή, ένα αμερικανικό νομοσχέδιο στοχεύει ορισμένους υψηλού κύρους Τούρκους αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του Ερντογάν και του άλλου γαμπρού του, Berat Albayrak. Με την έγκριση του νομοσχεδίου κυρώσεων, ο Ερντογάν και η καθαρή αξία της οικογένειάς του θα μπορούσαν να διερευνηθούν από τις αρχές των ΗΠΑ. Ωστόσο, οι διεθνείς απειλές δεν μπορούσαν να σταματήσουν τον Ερντογάν από την αποστολή όπλων στη Λιβύη, όπου υπήρχε ήδη εμπάργκο όπλων από τα Ηνωμένα Έθνη. Τον Ιανουάριο, το κοινοβούλιο της Τουρκίας ενέκρινε μια πρόταση που επιτρέπει την ανάπτυξη στρατευμάτων στη Λιβύη για ένα έτος με σκοπό την υποστήριξη της κυβέρνησης της Εθνικής Συμφωνίας με έδρα την Τρίπολη.
Πολλά αεροσκάφη που εφοδιάστηκαν από την Τουρκία φέρεται να έχουν χρησιμοποιηθεί και καταρριφθεί σε αυτά τα δύο πεδία μάχης. Το ίδιο ισχύει και στην πρόσφατη σύγκρουση Ναγκόρνο-Καραμπάχ μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας, σύμφωνα με αναφορές. Την πρώτη εβδομάδα των συγκρούσεων, 43 αρμενικά άρματα μάχης χτυπήθηκαν από τα τουρκικά αεροσκάφη TB2. Μια ειδική έκθεση του Project Plowshares με έδρα τον Καναδά επιβεβαίωσε επίσης την ανάπτυξη τουρκικών αεροσκαφών στην πρόσφατη σύγκρουση.
Σύμφωνα με τους κριτικούς, εκτός από τις διεθνείς συγκρούσεις, ορισμένα τοπικά περιστατικά έχουν επίσης διαδραματίσει ρόλο στην προβολή της Baykar μεταξύ αντιπάλων στον αμυντικό τομέα, ιδίως μετά από ένα αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία τον Ιούλιο του 2016. Τα αεροσκάφη της Baykar χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στην αρχική της Άγκυρας εισβολή στη Συρία τον Αύγουστο του 2016, αμέσως μετά την απόπειρα πραξικοπήματος. Η εξαγωγή αεροσκαφών σε πολλές χώρες κατέστη δυνατή επίσης την ίδια περίοδο χάρη στις σαρωτικές δυνάμεις που χορηγήθηκαν πρόσφατα στον Ερντογάν.
Οι Γκιουλενιστές, μια ομάδα βασισμένη στην πίστη, εμπνευσμένη από τον εχθρό του Ερντογάν, Fethullah Gülen, έναν αυτο-εξόριστο Τούρκο κληρικό που ζει στις ΗΠΑ, κατηγορείται για την άμβλωση του τουρκικού κράτους. Το κίνημα Gülen θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από την Άγκυρα, και τα υποτιθέμενα μέλη της ήταν ο στόχος μιας συστηματικής καταστολής που διεξήγαγε η κυβέρνηση. Σύμφωνα με ορισμένους, ένας μεγάλος αριθμός στρατιωτικών μελών που απολύθηκαν και φυλακίστηκαν μετά το πραξικόπημα επικρίνουν τις εσωτερικές πολιτικές του Ερντογάν και τα σχέδιά του για τη Συρία.
Σε εκκαθάριση μετά το πραξικόπημα, περισσότερα από 20.000 στρατιωτικά μέλη έχουν απολυθεί μέχρι στιγμής, με περισσότερα από 4.000 από αυτά να βρίσκονται ακόμη υπό δίωξη. Στο πλαίσιο της τελευταίας εκκαθάρισης των Γκιουλενιστών, οι Τούρκοι εισαγγελείς εξέδωσαν ένταλμα κράτησης για 167 άτομα, εκ των οποίων τουλάχιστον 105 είναι στρατιώτες εν ενεργεία, την Τρίτη.
Σήμερα, τα μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα της Baykar (UAV) κυριαρχούν στην απογραφή των drone της Τουρκίας και στη σχετική αγορά, με 107 και συνολικά 140 αεροσκάφη. Η ραγδαία αύξηση της Baykar στον τομέα ιδρύθηκε το 1984, η Baykar ήταν αρχικά παραγωγός ανταλλακτικών για την αυτοκινητοβιομηχανία. Η εταιρεία άλλαξε αργότερα κατεύθυνση στον αμυντικό τομέα. Μέχρι τον γάμο του Selçuk με την κόρη του Erdoğan Sümeyye, η Baykar ήταν ένας μικρός ”ηθοποιός” στη βιομηχανία. Από τότε, η εταιρεία έχει κάνει συμφωνίες αξίας εκατομμυρίων δολαρίων με το TSK και έχει γίνει ο μεγαλύτερος παίκτης στον αμυντικό τομέα.
Στην πραγματικότητα, η κρατική τουρκική αεροδιαστημική βιομηχανία (TAI) είχε ήδη αρχίσει να εργάζεται σε ένα πιο περίπλοκο drone, το ANKA, μετά τις 21 Οκτωβρίου 2007, όταν περίπου 150 μέλη του παράνομου Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (PKK) επιτέθηκαν σε τουρκικό στρατό στην θέση της Νταλίκα κοντά στα σύνορα του Ιράκ. Δεκαέξι Τούρκοι στρατιώτες σκοτώθηκαν στην επίθεση, γεγονός που έθεσε το ερώτημα πώς μια τόσο μεγάλη ομάδα μαχητών δεν εντοπίστηκε εκ των προτέρων επέφερε τόσο οδυνηρόαποτέλεσμα.
Μετά την αιματηρή ημέρα των μαχών, το τουρκικό κράτος αποφάσισε να επικεντρωθεί στα drone, με σημαντικούς πόρους που διατίθενται για έργα drone. Αρχικά, τα ισραηλινά Heron αγοράστηκαν ή μισθώθηκαν. Η TAI της Τουρκίας μπόρεσε επίσης να αποκτήσει πρόσβαση στην τεχνολογία τους μέσω των συμφωνιών. Παρά την ισραηλινή μεταφορά τεχνολογίας και την ήδη συσσωρευμένη τεχνογνωσία στις τεχνολογίες drone, τα ANKA της TAI ωθήθηκαν στο παρασκήνιο πίσω από τα drone της Baykar. Σε σύντομο χρονικό διάστημα, η Baykar μετακόμισε στην πρώτη θέση στον κλάδο με τα φθηνότερα αλλά χαμηλού επιπέδου προϊόντα τεχνολογίας χάρη στην αύξηση του αριθμού παραγγελιών για τα UAV της.
Τα αεροσκάφη Baykar είναι «εγχώρια και εθνικά»;
Σε κάθε περίπτωση, η εταιρεία και οι Τούρκοι αξιωματούχοι ισχυρίστηκαν ότι τα αεροσκάφη Baykar είναι «τα πρώτα εγχώρια και εθνικά UAV της Τουρκίας». Ωστόσο, είναι σαφές δεδομένης της υπόθεσης TAI ότι τα αεροσκάφη Baykar δεν ήταν τα πρώτα. Όσον αφορά το «εγχώριο και εθνικό», η εταιρεία δεν είναι σε θέση να παράγει ανεξάρτητα τρεις κρίσιμες τεχνολογίες: κινητήρα, κάμερα (οπτικά) και συστήματα τηλεχειρισμού. Αυτές οι τεχνολογίες είναι τόσο ζωτικής σημασίας που τα drones Baykar δεν μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς αυτά, καθιστώντας εξαρτημένες τις εισαγωγές Baykar drone.
Δεδομένου ότι η εταιρεία μπορεί να παράγει μόνο τα αεροσκάφη της λόγω της ύπαρξης αδειών εξαγωγής για αυτές τις τεχνολογίες, αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζει μια σοβαρή πρόκληση ενόψει της πρόσφατης καναδικής κίνησης. Για παράδειγμα, το Bayraktar TB2, το οποίο σήμερα αναπτύσσεται στις πολεμικές ζώνες Nagorno-Karabakh, Λιβύη και Συρία, έχει κινητήρες Rotax 912-iS που παράγονται στην Αυστρία. Όσον αφορά το αεροσκάφος Akıncı, ο κινητήρας Ivchenko-Progress Motor Sich AI-450T Turboprop εισάγεται από την Ουκρανία. Τα συστήματα κάμερας, ένα άλλο κρίσιμο μέρος για τα UAV, είναι είτε WESCAM MX15HD, GosHawk II ή MX15 FLIR, τα οποία εισάγονται από τον Καναδά, τη Γερμανία και τις ΗΠΑ αντίστοιχα.
Οι τρεις χώρες επιβάλλουν τώρα περιορισμούς στις εξαγωγές λόγω των διεθνώς επικριμένων στρατιωτικών επιχειρήσεων της Τουρκίας στο εξωτερικό. Στην πραγματικότητα, ο Καναδάς είχε αναστείλει προσωρινά την έκδοση όλων των νέων αδειών εξαγωγής τον Απρίλιο λόγω της εισβολής της Τουρκίας στη βόρεια Συρία τον Οκτώβριο του περασμένου έτους. Ο Καναδάς αργότερα εξέδωσε «εξαιρετική άδεια» για την πώληση εξελιγμένων οπτικών drone στην Τουρκία τον Ιούνιο. Σύμφωνα με πληροφορίες, η απόφαση ελήφθη αφού ανώτεροι Τούρκοι αξιωματούχοι πραγματοποίησαν μια σειρά τηλεφωνικών κλήσεων στους καναδούς ομολόγους τους για να επιλύσουν το ζήτημα.
Το κύριο επιχείρημα που προέβαλε η τουρκική πλευρά ήταν η συνεχής προμήθεια όπλων στον Καναδά στη Σαουδική Αραβία, η οποία βομβαρδίζει ασταμάτητα περιοχές υπό τον έλεγχο των ανταρτών Χούτι στην Υεμένη. Σε απάντηση στην πρόσφατη κίνηση του Καναδά, ο İsmail Demir, επικεφαλής της Προεδρίας της Αμυντικής Βιομηχανίας (SSB), σε tweet στις 6 Οκτωβρίου δήλωσε ότι η Τουρκία σύντομα θα αρχίσει να παράγει μαζικά ένα ηλεκτρο-οπτικό σύστημα για να αντικαταστήσει την καναδική τεχνολογία WESCAM που χρησιμοποιείται στο TB. -2 drone. Σύμφωνα με την έκθεση Project Plowshares, οι ηλεκτρο-οπτικοί υπέρυθροι αισθητήρες και τα συστήματα κάμερας στα οποία λειτουργεί η Τουρκία δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε τουρκικά αεροσκάφη, επειδή είναι πολύ βαριά.
Τα αεροσκάφη Bayraktar TB2 δεν θα μπορούσαν να είχαν αναπτυχθεί χωρίς τους πυραύλους Hornet, τεχνολογία που επινοήθηκε και παρέχεται από την EDO MBM Technology, που βρίσκεται στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ένα άρθρο στην Jane’s Defense Review από τον Μάιο του 2016 δείχνει ότι το Hornet παραδόθηκε στον Baykar, τον κατασκευαστή της Bayraktar TB2, στο κρίσιμο αρχικό στάδιο ανάπτυξης. Εθνικές αμυντικές οντότητες που εργάζονται για την Baykar είναι σαφές ότι απολαμβάνουν το προνόμιο της βοήθειας από κρατικά ιδρύματα της Τουρκίας, όπως η Roketsan – μια κρατική οντότητα που είναι υπεύθυνη για το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την κατασκευή πυραύλων – και Aselsan – η μεγαλύτερη αμυντική εταιρεία της Τουρκίας, που ειδικεύεται στη στρατιωτική ηλεκτρονική.
Για παράδειγμα, η Roketsan παρήγαγε πυρομαχικά MAM-L και MAM-C για τα UAV της Bayraktar. Τα προηγούμενα εισαγόμενα συστήματα δορυφορικής επικοινωνίας έχουν πλέον παραχθεί από την Aselsan και χρησιμοποιούνται σε αεροσκάφη Akıncı. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Aselsan εργάζεται σε ένα σύστημα ραντάρ που θα χρησιμοποιηθεί από την Baykar. Επιπλέον, η τεχνολογική τεχνογνωσία αυτών των ιδρυμάτων, συμπεριλαμβανομένων των Ισραηλινών Heron, έχει επίσης μεταφερθεί στο Baykar. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι τουρκικές αρχές έχουν αναζητήσει εναλλακτικές τεχνολογίες, όπως αυτές των Κινέζων.
Ωστόσο, είναι αμφισβητήσιμο το πόσο αποτελεσματικά είναι τα κινεζικά συστήματα, ενώ ταυτόχρονα η χώρα δεν μεταφέρει την τεχνολογία. Η Άγκυρα εξακολουθεί να ελπίζει ότι οι δυτικοί προμηθευτές θα καταργήσουν τις απαγορεύσεις τους στην Τουρκία όταν τελειώσει η σύγκρουση Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας. Ο Ερντογάν είχε πλήρη έλεγχο των αποφάσεων που σχετίζονται με την άμυνα. Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, ο Ερντογάν έκανε ένα άλλο σημαντικό βήμα για να διατηρήσει το αυταρχικό του καθεστώς ενοποιώντας τους κατασκευαστές όπλων και τις κρατικές υπηρεσίες προμήθειας υπό τον έλεγχό του. Χάρη σε ένα νομοθετικό διάταγμα που εκδόθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2017 σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ο Ερντογάν πήρε το βιομηχανικό-στρατιωτικό συγκρότημα πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων που διευθύνεται από διάφορες κυβερνητικές υπηρεσίες υπό τον άμεσο έλεγχό του.
Ο πρόεδρος προεδρεύει τώρα στο Ίδρυμα για την Ενίσχυση των Τουρκικών Ένοπλων Δυνάμεων (TSKGV), το οποίο έχει μερίδια σε πολλές κορυφαίες οντότητες που δραστηριοποιούνται στον αμυντικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων των Τουρκικών Αεροδιαστημικών Βιομηχανιών (TAI) και της Aselsan. Με το ίδιο διάταγμα, ο Ερντογάν έθεσε επίσης την Υπεύθυνη Γραμματεία για την Αμυντική Βιομηχανία (SSM) – τώρα η Προεδρία της Αμυντικής Βιομηχανίας (SSB) – υπό τον έλεγχό του προεδρεύοντας στην εκτελεστική επιτροπή της. Το SSB είναι υπεύθυνο για την προμήθεια των περισσότερων τουρκικών όπλων και επί του παρόντος εκτελεί περισσότερα από 460 προγράμματα αξίας 35 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Μετάφραση Χωριανόπουλος Άγγελος
πηγή: www.turkishminute.com
