Γράφει ο Παντελής Σαββίδης
(Φωτ.: EUROKINISSI / Γιάννης Παναγόπουλος)
Αν εξαιρέσουμε τον Κολοκοτρώνη, του οποίου όχι μόνο η στρατηγική ευφυΐα αλλά και η πολιτική και εθνική διορατικότητα ήταν εντυπωσιακές, το πρώτο μόρφωμα του ελληνικού κράτους δεν είχε και μεγάλες φιλοδοξίες. Τις διεύρυνε λίγο ο ιδεαλισμός του Όθωνα, αλλά τα όνειρα διαλύθηκαν μετά τον Κριμαϊκό Πόλεμο.
Ο Κωλέττης συνέλαβε τη Μεγάλη Ιδέα και χρειάστηκε η διπλωματική οξύνοια του Βενιζέλου για την προσπάθεια υλοποίησής της. Κατέρρευσε όμως λόγω του επάρατου διχασμού.
Σε πολύ μεγάλη σχηματοποίηση, τρεις αντιλήψεις απασχόλησαν τον ελληνισμό από τη δημιουργία του ελληνικού κράτους ως και σήμερα:
- Η μία είναι η δημιουργία ενός εθνικού κράτους σαν και αυτό που δημιουργήθηκε. Μια κατάσταση που δεν μπορεί να προχωρήσει. Έχει κολλήσει στον αυτοβαυκαλισμό της πρωτεύουσάς του και ενός ευνουχισμένου, ιδιοτελούς και χωρίς εθνικό όραμα κατεστημένου.
- Η άλλη ήταν η αποτυχημένη προσπάθεια του Βενιζέλου – που δεν γνωρίζουμε πώς την οραματιζόταν. Τι μορφής κράτος θα ήταν μία Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών;
- Υπάρχει και μια τρίτη, η οποία διατυπώθηκε από τον Ίωνα Δραγούμη: Μια ελληνοτουρκική συνεργασία υπό ελληνική ηγεμονία.
Αυτή η τρίτη πρόταση μεταμορφωμένη στις συνθήκες της εποχής μας μπορεί να αποτελέσει μια πρόταση για τη λύση στο ελληνικό αδιέξοδο.
(Προτού σημειώσω ποιο είναι το ελληνικό αδιέξοδο να υπογραμμίσω πως επ’ ουδενί δεν υποστηρίζω μια ελληνοτουρκική ομοσπονδία. Είμαι απόλυτος. Άλλο θα προτείνω.)
Ποιο είναι το αδιέξοδο τώρα; Η Τουρκία απειλεί την Ελλάδα. Την απειλεί και με πόλεμο. Το ανησυχητικό είναι πως η Τουρκία όπως λειτουργεί ετεροπροσδιορίζεται. Και ετεροπροσδιορίζεται κυρίως σε σχέση με την Ελλάδα.
Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις ήταν, είναι και θα παραμείνουν ανταγωνιστικές. Η Τουρκία δεν διεκδικεί απλώς κυριαρχικά δικαιώματα, ή ακόμη και ελληνική κυριαρχία. Υπονομεύει την Ελλάδα και στις σχέσεις που αναπτύσσει με άλλες χώρες στις οποίες η Άγκυρα ασκεί επιρροή. Μια τέτοια χαρακτηριστική περίπτωση είναι η Αλβανία.
Αυτή είναι η μία πλευρά του αδιέξοδου.
Η άλλη είναι πως την Ελλάδα δεν τη συμφέρουν ούτε ο διαμελισμός, ούτε η απομόνωση της Τουρκίας – πολιτικές που θα μπορούσαν να μειώσουν τον τουρκικό κίνδυνο.
Οι λόγοι είναι απλοί. Ένας διαμελισμός της Τουρκίας θα άνοιγε τον ασκό του Αιόλου στον μικρασιατικό χώρο. Ποιος θα ελέγξει και πώς τις δυνάμεις που θα απελευθερωθούν; Μια απομόνωσή της δε, ακόμη και στο ΝΑΤΟ, θα αναγκάσει τη μεν Τουρκία να αναζητήσει ερείσματα ανατολικότερα, τη δε Ελλάδα να διαδραματίσει σε σχέση με την Ανατολή το ρόλο που έχει σήμερα η Τουρκία, αυτόν της απορρόφησης των κάθε λογής ανατολικών κυμάτων.
Μπορεί αυτό το ρόλο να τον εκμεταλλεύεται σήμερα η Τουρκία και να κερδίζει, αλλά τον ασκεί. Ένας τέτοιος ρόλος θα ήταν βαρύ φορτίο για την Ελλάδα. Από κάθε άποψη. Και οικονομική και πολιτική και στρατιωτική.
Και εδώ τίθεται το ερώτημα: Τι κάνουμε; Υπάρχει πολιτική υπέρβασης του αδιεξόδου;
Υπάρχει ναι, και θα βοηθούσε στην ανάταξη της Ελλάδας και οικονομικά και πολιτισμικά και κοινωνικά.
Για να αντιμετωπιστεί η Τουρκία και να καθίσει στο τραπέζι της συνεργασίας χρειάζονται ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις, συνεκτική κοινωνία και ένα πολιτικό σύστημα αποφασισμένο να προτάξει τα συμφέροντα της χώρας αντί των ιδιοτελών δικών του.
Η διαδικασία ισχυροποίησης των Ενόπλων Δυνάμεων –αν ικανοποιηθούν εύλογες προϋποθέσεις– θα δώσει ώθηση στην οικονομία. Η προϋπόθεση είναι η ανάπτυξη εγχώριας βιομηχανίας που θα υποστηρίζει, πέραν των άλλων δραστηριοτήτων της, και τις Ένοπλες Δυνάμεις. Δεν αναφέρομαι αναγκαστικά σε κρατικές επιχειρήσεις.
Δεν αρκεί όμως αυτό. Ο τουρκισμός είναι μια ολοκληρωτική, φασιστική, ναζιστική, γενοκτόνα ιδεολογία. Και θα πρέπει να αποδομηθεί. Διαφορετικά θα συνεχίσει να απειλεί την ύπαρξη της Ελλάδας όπως και άλλων λαών της περιοχής.
Η αποδόμησή της δεν γίνεται με απειλές. Οι απειλές αντιθέτως την ενισχύουν. Ο τουρκισμός ως ιδεολογία, βασίζεται και στο ιδεολογικό στερεότυπο του εχθρού Έλληνα.
Η Τουρκία δεν είναι ένα ομοιογενές εθνικά, φυλετικά, πολιτισμικά και μορφωτικά κράτος. Υπάρχουν πολλοί Τούρκοι στραμμένοι δυτικά, με τους οποίους η Ελλάδα ως κράτος και ο ελληνισμός ως πολιτισμική υπόσταση μπορούν να έρθουν σε επαφή και σε διάλογο.
Η παρουσία του Ερντογάν που κατεδίωξε αυτούς τους ανθρώπους (τους οποίους αποκαλεί «Λευκούς Τούρκους») διευκολύνει αυτή τη συνεννόηση. Διότι με τις διώξεις συνειδητοποίησαν και οι ίδιοι το δικό τους αδιέξοδο. Το αδιέξοδο της χώρας τους.
Η επαφή τους δε με ευρωπαϊκούς λαούς –μεταξύ των οποίων και ο ελληνικός– τους έδωσε να καταλάβουν πόσο σαθρά είναι τα θεμέλια του τουρκισμού.
Όσοι από αυτούς βρίσκονται στο εξωτερικό μπορούν να έρθουν σε επαφή με ομοϊδεάτες τους και να τους επηρεάσουν. Αρκεί να τους δοθεί η δυνατότητα να το κάνουν.
Μέσα από αυτή τη διαδικασία δεν περιμένει κανείς να αποδομηθεί το τουρκικό κράτος. Δεν είμαστε σίγουροι και αν το θέλουμε. Στην ιδεολογία του τουρκισμού αποσκοπούμε.
Μέσα από αυτή τη διαδικασία θα δημιουργηθούν θύλακες που θα αμφισβητήσουν το ιδεολόγημα του τουρκισμού, θα συνειδητοποιήσουν πως ο Έλληνας δεν είναι εξ ορισμού εχθρός, θα εκφραστούν με τις δικές τους αγωνίες, και μπορεί πολλοί εξ αυτών να αποκτήσουν και μια συνείδηση εθνικής διαφορετικότητας από αυτή που τους επέβαλε αναγκαστικά ο τουρκισμός.
Με απλά λόγια χρειάζονται δύο πράγματα:
- Σκληρή ισχύς για να αντιμετωπίζεται η τουρκική επιθετικότητα, και
- άνοιγμα στους Λευκούς Τούρκους με κοινό στόχο την αποδόμηση μιας ολοκληρωτικής φασιστικής ιδεολογίας: του τουρκισμού.
Χρειάζεται, βεβαίως, σύνθετη ελληνική πολιτική γι’ αυτό.
Δεν είμαι σίγουρος πως το παρηκμασμένο αθηναϊκό σύστημα μπορεί να την πετύχει.
Ε, αυτό είναι το ελληνικό αδιέξοδο.
Πάντα έλεγα πως έπρεπε να το διαβάσω αλλά ποτέ δεν το έκανα .
Στο “Νέα Πολιτική Διοίκηση των κατοίκων της Ρούμελης , της Μικράς Ασίας , των Νήσων και της Βλαχομπογδανίας” του Ρήγα, ίσως μπορούν να βρεθούν τα στοιχεία εκείνα μιας αναλογικής προσαρμογής κι εφαρμογής του στο σήμερα, που θα μας βγάλουν από τα
τωρινά αδιεξοδα.
Ίσως…
Ίσως για αυτό δεν το διάβασα και πότε, μήπως και μελετώντας το απογοητευτώ βλέποντας πως πια οι λύσεις δεν θα βρεθούν αν επιστρέψουμε πίσω στο σημείο που πήραμε το λάθος μονοπάτι..
Προχθές μόλις άκουγα ότι ακόμα κι οι Ρωμιοί της Κωνσταντινούπολης έχουν κρεμασμένο τον Κεμάλ στο σαλόνι τους…
Πόσοι από τους ” Λευκούς Τούρκους “, αποδέχονται τις γενοκτονίες ?
Είναι σημαντικός ο πληθυσμός τους ανάμεσα στους υπόλοιπους Τούρκους ?
Γιατί κι εγώ άκουσα “γείτονα σώσε με από το ισλάμ ” αλλά στον πρώτο υπαινιγμό σχετικά με τον Κεμάλ ο Τούρκος γίνονταν “Τούρκος ‘!
Γιατί κι εγώ είδα ανθρώπους με δυτικόστροφη κουλτούρα και τους θεώρησα μ’ανοιχτό μυαλό, αλλά στην πρώτη αναφορά για γενοκτονία εκδήλωσαν αδιανόητο βαθμό άρνησης και θυμού και μου κόψαν την καλημέρα.
Δεν είναι λύση να βάζεις τα προβλήματα κάτω από το χαλάκι και να προσποιήσε ότι δεν υπάρχουν.
Η σκόνη που μαζεύεται θα σιγοβράζει από κάτω. Και θα σηκώνεται παχύ το σύννεφο στο πρώτο πάτημα.
Επειδή σαν συναντιόμαστε δεν μιλάμε μεταξύ μας για αυτά, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν.π
Κάτι που δεν το αντιμετωπίζεις, δεν λύνεται.
Πρώτα χρειάζεται μια προεργασία να καθαρίσει το σπίτι για να ασχοληθεί κανείς με την διαρρύθμιση των επίπλων…
Μπορεί να είναι κοπιαστικό , αλλά στο τέλος λειτουργεί…
Μίλησα για αποδόμηση της ιδεολογίας του τουρκισμού. Που περιλαμβάνει τον κεμαλισμό. Τα υπόλοιπα μετά την εκπομπή
“Η Ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα”, είχε πει ο Hegel. Επειδή ο Μεγαλέξανδρος άνοιξε τον ελληνισμό στην Ασία, όπου έζησε υπό πολυεθνικές αυτοκρατορίες, ελληνιστικές, ρωμαϊκές, και οθωμανικές – μια περιπέτεια που έληξε το 1922, με την οριστικοποίηση της Ελλάδας ως έθνους κράτους – πρέπει ακόμη να ασχολούμαστε με την Ανατολή;
Ο ελληνισμός ευτυχώς σώθηκε από όλα αυτά, την χοάνη της Ανατολής, που στο τέλος θα τον κατανικούσε, και σήμερα απολαμβάνουμε την Ελλάδα ως έθνος κράτος (μπορεί να έλλειψε η Ιωνία και η Προποντίδα, όμως εν πολλοίς Ελλάδα είναι αυτό που έχουμε). Την Ελλάδα όπως την ήξεραν από την Μυκηναϊκή εποχή έως την Κλασική εποχή, πριν ξεκινήσει η αυτοκρατορική περιπέτεια.
Μέλημά μας είναι η Ελλάδα όπως ορίζεται από τις διεθνείς συνθήκες , να τηρηθούν τα σύνορά μας, να αναπτυχθούμε οικονομικά και να ασχολούμαστε με τους ομογάλακτους αδελφούς μας στην Ευρώπη, που μιλούν ινδοευρωπαϊκές γλώσσες, και όλοι προερχόμαστε από τον ίδιο λαό που κάποτε διασκορπίστηκε σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο. “Ανήκομεν εις την Δύσιν”…
Δεν υπάρχει λόγος να ασχολούμαστε ιδιαίτερα με τα εσωτερικά των Τούρκων – όπως και με κανέναν άλλο γειτονικό λαό. Όμως είναι ξεκάθαρο πως όπως η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας μας ανέδειξε ως τους ισχυρότερους στην Βαλκανική, η (θεωρητική) διάλυση της Τουρκίας θα μας ωφελούσε καθώς θα ησυχάζαμε από έναν υπερμεγέθη γίγαντα που μας απειλεί. Μια κατάρρευσή τους, θα μας ωφελούσε όπως ωφελήθηκαν οι Αχαιοί από την κατάρρευση των Ασσυρίων.
Ο ελληνικός εθνικισμός οφείλεται στον Γεώργιο Γεμιστό ή Πλήθωνα, έναν αρχαιολάτρη φιλόσοφο του 15ου αιώνα, που μάλιστα ήταν οπαδός της αρχαίας ελληνικής θρησκείας, μια αναγεννησιακή μορφή.Ο νεώτερος ελληνισμός ως έθνος πρωτοδιατυπώνεται από αυτόν τον Γεώργιο Γεμιστό ή Πλήθωνα τον 15ο αιώνα στην μεσαιωνική Πελοπόννησο (στο ‘Δεσποτάτο του Μυστρά’), ο οποίος βλέποντας το επερχόμενο τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, πρότεινε την δημιουργία εθνικού κράτους στην Ελλάδα, την αποδοχή από τους ‘Ρωμαίους’ πως ήταν Έλληνες (“Έλληνες εσμέν ως η τε φωή και η πάτριος παιδεία μαρτυρεί”), την ενίσχυση των μικροκαλλιεργητών. Στην Πελοπόννησο υπήρχαν συμπαγείς ελληνικοί πληθυσμοί, ήταν από αρχαιοτάτων χρόνων η εθνική βάση των Ελλήνων, και ήταν μόνη περιοχή που έδειχνε τον 14ο/15ο αιώνα να κρατάει έναν εθνικό δυναμισμό, μπροστά στην γενική σήψη της Ρωμιοσύνης. Ο ελληνικός εθνικισμός τελικά γιγαντώθηκε από τον 18ο/19ο αιώνα ως τις αρχές του 20ου αιώνα, με θεωρητικούς όπως ο Ρήγας Φεραίος και ο Αδαμάντιος Κοραής. Η Ελληνική Επανάσταση (1821) αν και ξέσπασε σε πολλές περιοχές, τελικά πέτυχε στην νότια Ελλάδα, όπου ιδρύθηκε το Ελληνικό Κράτος (1830). Ο επιφανέστερος ήταν ο Κολοκοτρώνης αλλά υπήρχαν πολλοί άλλοι (Καραϊσκάκης, Μιαούλης, Κανάρης, Ανδρούτσος, Νικηταράς, και ων ουκ εστίν αριθμός). Το κυριότερο, υπήρχε ο ελληνικός λαός που ήταν ανώνυμοι αγωνιστές και πατριώτες. Το αν όλα αυτά δεν έγιναν στην Πόλη ή στην Μικρασία, αλλά στην Ρούμελη και στον Μοριά, δεν πρέπει να μας κάνει να τα βλέπουμε τοπικιστικά και να τα απαξιώνουμε, καθώς όλοι είμαστε Έλληνες εξ ίσου. Όσα οραματίστηκε ο Πλήθωνας έγιναν τέσσερις αιώνες μετά, όμως το μικρό ελληνικό κράτος ήθελε να απελευθερώσει και τους άλλους Έλληνες και δεν επαναπαύτηκε στα σύνορά του. Ο ελληνικός λαός στην Παλαιά Ελλάδα είχε τον καημό της απελευθέρωσης και των άλλων, και κανείς δεν πίστευε ότι τα τότε σύνορα ήταν οριστικά παρά προσωρινά. Συνεπώς ο μεγαλοϊδεατισμός ήταν διάχυτος στον Μοριά, στην Ρούμελη, και στα νησιά που αποτελούσαν την Παλαιά Ελλάδα και δονούσε τον πληθυσμό (πράγμα που εκμεταλλεύτηκαν και λαϊκιστές όπως ο Κωλέτης). Με τους Βαλκανικούς Πολέμους, η Παλαιά Ελλάδα απελευθέρωσε την Νέα Ελλάδα, καθώς ο στρατός που έκανε αυτά τα στρατιωτικά επιτεύγματα ήταν ακριβώς τα εγγόνια όσων έκαναν την Επανάσταση του 1821. Στρατός από την κυρίως Ελλάδα, στάλθηκε στην Μικρασία το 1919-1922, το περίφημο “Γιουνάν Ασκέρ” (Yunan Asker)…
Αντίθετη θεωρία σε εκείνη του Πλήθωνα ήταν ο ρωμαιοτουρκισμός του Κριτόβουλου και του Γεννάδιου Σχολάριου τον 15ο αιώνα. Ο Ίωνας Δραγούμης ακολουθεί αυτήν την θεωρία ως ελληνοτουρκισμό και μέχρι τις ημέρες μας υπήρχε κι ο Κιτσίκης. Είναι προφανές ότι πρόκειται για μειοψηφική άποψη, που δεν προκρίθηκε από τον Ελληνικό Λαό, και από τις συνθήκες των πραγμάτων (Ιστορία). Μάλιστα είναι επικίνδυνη, καθώς οι Τούρκοι ήταν πάντα περισσότεροι και σήμερα είναι 7πλάσιοι από τους Έλληνες, οπότε μια όσμωση μαζί τους θέτει την ελευθερία μας εν αμφιβόλω.
“Οι λόγοι είναι απλοί. Ένας διαμελισμός της Τουρκίας θα άνοιγε τον ασκό του Αιόλου στον μικρασιατικό χώρο. Ποιος θα ελέγξει και πώς τις δυνάμεις που θα απελευθερωθούν;”
Ποιες δυνάμεις και τι σχέση έχουν μ’ εμάς; Η διάλυση τής Τουρκίας θα ήταν ευχής έργο για την Ελλάδα. Η Τουρκία είναι κτισμένη πάνω σε πτώματα και, όπως εύστοχα έλεγε ο αείμνηστος Νεοκλής Σαρρής, δεν έχει ιστορία παρά μόνο ποινικό μητρώο.
Anixneuseis:
Προσωπικά δεν έχω κενά πάνω στο θέμα που διαπραγματεύτηκατε κύριε Σαββίδη. και βρίσκω άκρως στοχευμένες και πολύ σοφές τις επισημάνσεις σας.
Για εμένα είναι απόλυτα αντιληπτές και κατανοητές στο σύνολο τους οι παρατηρήσεις σας και δεν εθελοτυφλώ ως προς τον πολυεπίπεδο χαρακτήρα των κινδύνων και των προκλήσεων ενώπιον των οποίων ενδέχεται να βρεθούμε , αναλόγως των εξελίξεων που επίκειται να λάβουν χώρα στην απέναντι πλευρά του Αιγαίου.
Ούτε πιστεύω ότι είμαστε εξασφαλισμένοι και προστατευμένοι στα όρια του κράτους μας και δεν έχουμε
βάσιμους λόγους να ανησυχούμε και να
φροντίσουμε να προετοιμαστούμε για όσα πιθανά “αδιέξοδα ” μας προκύψουν ή ότι αυτά δεν μπορεί να βρίσκονται ήδη προ των πυλών.
Θεωρώ την προνοητικότητα μεγάλο προσόν.
Για εμένα στην πραγματικότητα αδιέξοδα δεν υπάρχουν, υπάρχουν προβλήματα που όλα τους έχουν λύσεις , αρκεί να έχουμε εκπαιδευτεί να τις βρίσκουμε έγκαιρα.
Για αυτό επικεντρώθηκα κυρίως στα εμπόδια που τυχόν θα αντιμετωπίσουμε στην εξεύρεση και στην πρακτική εφαρμογή των ενδεδειγμένων λύσεων ώστε να υπερβούμε καταστάσεις που εάν βρεθούμε απροετοίμαστοι ενδέχεται να μας οδηγήσουν προ σοβαρών “αδιεξόδων”.
Άρχισα δηλαδή ήδη να το αντιμετωπίζω από την πρακτική του σκοπιά το όλο ζήτημα
Ασφαλώς οι ζεμπεϊκιές και τα χασαποσέρβικα, δεν είναι η λύση!
Τρεις τουλάχιστον γενιές Τούρκων από την ίδρυση του κράτους τους δέχονται συστηματικές πλύσεις εγκεφάλου και διδάσκονται αλλοιωμένες τις συνθήκες της ιστορίας τους , ζώντας μέσα σε μια εικονική πραγματικότητα.
Ο τουρκισμός το πιο πιθανόν είναι να βρίσκεται βαθιά κρυμμένος ακόμα και σε αυτόν που θεωρείται ο πιο δημοκράτης και προοδευτικός Τούρκος.
Ελάχιστοι κάνουν την εξαίρεση και δεν ξέρω εάν είναι αριθμητικά από μόνοι τους ικανοί να επηρεάσουν και να ανατρέψουν τις νοοτροπίες των υπολοίπων εκατομμυρίων, ιδιαίτερα όταν στις τάξεις των τελευταίων διαχέεται πλέον οριζόντια σε όλες τις γεωγραφικές περιφέρειες της Τουρκίας ο ισλαμοφασισμός.
Αν οι εξαιρέσεις ήταν από μόνες τους ικανές να οδηγήσουν σε ανατροπές νοοτροπιών , δεν θα αναγκαζόταν να καταφύγουν στο εξωτερικό…
Ούτε οι περισσότεροι από όσους ζουν στην δυτική ακτή κάνουν την εξαίρεση . Απλώς είναι πιο δεκτικοί στον δυτικό πολιτισμό με τον οποίο συναναστρέφονται , χρησιμοποιώντας ωστόσο στις προσεγγίσεις τους τα εργαλεία που τους εμφύτεψε ο Κεμαλισμός, τον οποίο δεν είναι για αυτούς εύκολο να τον απαρνηθούν.
Πως τον αποδομείς τον τουρκισμό στην πράξη είναι το ζητούμενο και πόσος χρόνος χρειάζεται για να το επιτύχεις και να ξεριζώσεις βαθιά ριζωμένες νοοτροπίες.
Κατά την άποψη μου τέτοιου ειδους “διαβρώσεις” δεν γίνονται από έξω, παρά μόνον από μέσα και δεν προϋποθέτουν στρατιωτικού τύπου χειρισμούς που πολώνουν τα πράγματα.
Η τουρκική ηγεσία έχει ήδη ακολουθήσει αυτήν την πρακτική , γεμίζοντας τα νησιά του ανατολικού Ανατολικού Αιγαίου με δομές προσφύγων…
Εμάς, άλλωστε, δεν μας ενδιαφέρουν όλες οι εκτάσεις της Τουρκίας…
Βέβαια το ερώτημα εδώ είναι, εάν αυτή η προσέγγιση με ένα τμήμα της τουρκικής κοινωνίας, όπως το προτείνει ο Σαββίδης, προϋποθέτει και την σχετικοποίηση της δικής μας εθνικής αυτοσυνειδησίας. Εξάλλου στο εγχείρημά του να αναλύσει τις επιλογές τις οποίες έχουμε, βασισμένες στις αντίστοιχες τρεις αντιλήψεις, προτείνει ουσιαστικά την τρίτη αντίληψη περί ελληνοτουρκικής συνεργασίας, λύνοντας ωστόσο το πρόβλημα της πρώτης αντίληψης.
¨Γλώσσα πού φτιάχθηκε νά μιλιέται ἀπό θεούς, κακόπαθε στά χείλη τῶν ἀνθρώπων ¨ ἄκουσα τήν Ἄννα Τζιροπούλου-Εὐσταθίου νά λέει. Ποιό εἶναι τό Ἑλληνικό ἀδιέξοδο;
Σέ ποιό σημεῖο ἀκριβῶς ἑστιάζεται ἡ ἀντιμετώπιση τῆς Τουρκικῆς ἀπειλῆς; Γιατί θά ἔπρεπε νά ἐνδιαφέρει ὁ ῾Ελληνισμός καί νά μήν ἀναμετρᾶται μέ τό τί κάνουν οἱ Τοῦρκοι ἀλλά νά εἶναι πολύ μπροστά. ῾Ο πολιτισμός, ὁ ἄνθρωπος ὡς ὑπεύθυνη καί προάγουσα πολιτισμό, ἦθος, πνεῦμα, ὑπόσταση εἶναι τό χαρακτηριστικό μας ἐπίτευγμα ἀπό ἀρχαιοτάτων χρόνων σέ μία συνεχῆ ἀκολουθία.
Τά σχόλια, καί στό ἄρθρο γιά τίς ψευδαισθήσεις, ἀναπτύσσουν πολλές ἀναζητήσεις πού ἐπιτρέπουν διάλογο.
¨Επειδή ο Μεγαλέξανδρος άνοιξε τον ελληνισμό στην Ασία ¨
Αὐτή ἡ φράση δέχεται πολλές ἑρμηνεῖες ἀνάλογα ἀπό ποῦ βλέπεις τήν ἱστορία. ῾Ο Μέγας ᾿Αλέξανδρος, ὁ γιός τοῦ Φιλίππου καί τῆς ᾿Ολυμπιάδος σ΄ ἐκείνη τή χρονική στιγμή, ἐκπαιδεύτηκε, ὄχι τυχαῖα, ἀπό τόν ᾿Αριστοτέλη. Εἶναι ἔργο ἁπλά αὐτοκρατορίας τό ἔργο τοῦ Μεγάλου ᾿Αλεξάνδρου καί γι αὐτό εἶναι σημαντικό; Δέν εἶναι γνωστό γιά τήν διασπορά πολιτισμοῦ καί τήν ἀθανασία, ἀφοῦ θεωρεῖται πρωτεργάτης τοῦ Χριστιανισμού; Μήπως συνέδεσε καί τόν ῾Ελληνισμό μέ τούς ἄλλους λαούς στήν ᾿Ανατολή; Δέν προσπάθησε νά ἀφανίσει τίς ρίζες τῶν ἄλλων λαῶν. Γιατί οἱ Τοῦρκοι νά θέλουν νά ἀπαξιώσουν τήν καταγωγή τους καί τήν πορεία τους; ᾿Ακόμα κι ἄν συναντήθηκαν σέ κάποια φάση δύο ριζικά συστήματα σέ κάποιους ἀπό αὐτούς, ὅπως τά παιδιά δύο ἀνθρώπων ἑνώνουν δύο διαφορετικές οἰκογένειες, ἤ κάποιος μπορεῖ νά ἀποκτήσει παιδιά μέ δύο ἤ περισσότερες γυναῖκες. Δέν ἀκυρώνει κάποιο τά ἄλλα. Συνδέονται διαφορετικότητες ὀντολογικές κάποιες φορές.
Γιατί σκέφτηκαν ὁ Κολοκοτρώνης καί ὁ Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης νά ξεκινήσουν τήν Ἐπανάσταση στή νότιο Πελοπόννησο, γιατί δέν πῆγαν στήν ᾿Ανατολή; Σε μία ἐπισήμανση τῆς συνέχειας τοῦ ῾Ελληνισμοῦ καί τῆς Χριστιανικῆς Παράδοσης. Ποῦ εἶναι ὁ Χριστιανισμός;
Ἔχουμε μία μεγάλη διαφορά μέ τούς Τούρκους, εἴμαστε ᾿Ορθόδοξοι Χριστιανοί, εἶναι Μουσουλμάνοι, αὐτοί μπορεῖ περισσότερο πιστοί ἀπό ἐμᾶς τώρα. Σ´ ἐμᾶς, ἡ γλώσσα ἡ ῾Ελληνική καί τό ᾿Ορθόδοξο Πιστεύω ( ἡ γλώσσα ἡ θεϊκή εἶναι σημαίνουσα) ἔχουν ἀπαξιωθεῖ ἀπό κάποιους, ἡ ἔννοια τοῦ προσώπου καί τῆς συνολικῆς πνευματοψυχικοσωματικής ὑπόστασης θεωροῦνται ἴσως ξεπερασμένα ἀπό τήν ὀπτική τους. Δέν εἶναι δύσκολο νά γίνει κατανοητό ὅτι ὁ κάθε ἄνθρωπος κουβαλάει τό παρελθόν του μέσα του, δέν τό κατέχει κανένας ἄλλος, εἶναι μνῆμες καί ψυχικοπνευματικό φορτίο μέσα του.
῾Ο Χαλίλ Γκιμπράν στό ποίημά του γιά τά παιδιά
https://www.mothersblog.gr/paidi/story/130996/xalil-gkimpran-ta-paidia-mas-den-mas-anikoyn-ena-poiima-odigos´
ἀναφέρει χαρακτηριστικά
¨ Μπορείς να δίνεις μια στέγη στο σώμα τους,
αλλά όχι και στις ψυχές τους ¨
πού δέν σημαίνει ὅτι εἶναι ἄψυχα ἤ δέν ἔχουν τήν δική τους ψυχή. Ἴσως καί πιό χαρακτηριστικά στήν Ὀρθοδοξία, ὁ καθένας ἔχει τήν δική του ψυχή, κανένας δέν εἶναι ὑποδεέστερος τοῦ ἄλλου ἤ χωρίς προσωπική ὕπαρξη καί ἱστορία.
Μιά εὐκαιρία νά ἐρευνηθοῦν καί νά ἐντοπισθοῦν θέματα οὐσιαστικά γιά τόν ἄνθρωπο, πού ἀφοροῦν ὄχι μόνο τούς Ἕλληνες, ἀλλά πού οἱ Ἕλληνες εἶναι ὡς ἀρχαῖος λαός στήν ρίζα αὐτῶν τῶν θεμάτων, ἀντιμετωπίζεται ἀπό κάποιους μέ μία γλώσσα πού δέν ἁρμόζει στούς Ἕλληνες, οἱ ὁποῖοι πάντα ἐπώνυμα, ἀκόμα καί οἱ ἀρχαῖοι θεοί τους, ἐστέκοντο χωρίς νά κρύβονται.