Το άθλιο παιχνίδι των Τούρκων σε βάρος των Σύριων και της Ελλάδας

Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected]   www.kalkis.eu

Η τουρκική «παραδοξότητα» κατά έναν Σύριο επαναπροωθηθέντα μετανάστη : «στα σύνορα με τη Συρία οι Τούρκοι συνοριοφύλακες μας σπρώχνουν προς τα πίσω στη Συρία, αλλά εδώ στο Αιγαίο μας σώζουν!»

Αυτή είναι η αφελής απορία ενός ταλαιπωρημένου Σύριου μετανάστη που πρόσφατα επιχείρησε να αποβιβαστεί στη Λέσβο και απωθήθηκε από την ελληνική ακτοφυλακή προς τα τουρκικά παράλια, σύμφωνα με το σχετικό ρεπορτάζ του Nicolas Boursier, ειδικού απεσταλμένου, στο Ayvalik και Dikili της Τουρκίας, της εφημερίδας Le Monde, στις 6-10-2023, με τίτλο : «Στο Αιγαίο, η μεταναστευτική διαδρομή γεμάτη κινδύνους» (En mer Egée, la route migratoire de tous les dangers). Το σχετικό ρεπορτάζ συνοψίζει : «Η τουρκική ακτοφυλακή διασώζει καθημερινά δεκάδες σκάφη μεταναστών, τα οποία επιστρέφουν βίαια προς τα πίσω καθώς πλησιάζουν στο ελληνικό νησί της Λέσβου». Και δημοσιεύει την ακόλουθη φωτογραφία της VALERIA FERRARO.

Μετανάστες που διασώθηκαν από την τουρκική ακτοφυλακή στα ύδατα του Αιγαίου, κατά τη διάρκεια δύο διαφορετικών επιχειρήσεων κοντά στο Αϊβαλί και την περιοχή Ντικιλί, μεταξύ 26 και 27 Σεπτεμβρίου 2023.

Κάτω από το φως του φεγγαριού, η σχεδία μοιάζει με ένα άδειο κέλυφος, μαύρη σαν τα κύματα της Μεσογείου, που λικνίζεται από τα κύματα, με φόντο, στο βάθος, την ακτή του ελληνικού νησιού της Λέσβου. Υπάρχουν 22 Σύριοι και Παλαιστίνιοι συνωστισμένοι πάνω σε αυτό το ασήμαντο καρυδότσουφλο από καουτσούκ. Είκοσι δύο άτομα δοκίμασαν την τύχη τους την Τρίτη, 26 Σεπτεμβρίου 2023, κατευθυνόμενα προς αυτό το προχωρημένο σημείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προτού επανα-προωθηθούν βίαια προς τα πίσω, χωρίς καν να έχουν πατήσει το πόδι τους στην ελληνική στεριά. Αυτή η διαδρομή υψηλού κινδύνου, περίπου 10 χιλιομέτρων, από τη μικρή τουρκική τουριστική πόλη του Αϊβαλιού, είναι η πιο συχνή θαλάσσια πορεία στο Αιγαίο των μεταναστών. Τους συνέλαβαν στα ελληνικά ύδατα, γύρω στις 3 τα ξημερώματα, 6 κουκουλοφόροι ένοπλοι, που μιλούσαν αγγλικά με αραβική προφορά. Πρώτα τους αφαίρεσαν τα κινητά τηλέφωνα, τα διαβατήρια και τα άλλα υπάρχοντά τους. Μετά τους χτύπησαν και τους έβαλαν με το ζόρι σε αυτήν τη σωσίβια λέμβο μόλις 5 τετραγωνικών μέτρων. Χωρίς κινητήρα, νερό ή σωσίβιο, απωθήθηκαν προς τα αόρατα σύνορα που χωρίζουν την Ελλάδα από την Τουρκία. Μια κραυγαλέα περίπτωση «pushback», αυτής της επανα-προώθησης,  αντίθετης προς το διεθνές δίκαιο, για την οποία η κυβέρνηση της Αθήνας κατηγορείται ότι καταφεύγει σχεδόν συστηματικά εδώ και πάνω από τρία χρόνια.

«Τουλάχιστον ένας από αυτούς τους άνδρες ήταν Σύριος», εκμυστηρεύεται στον παραπάνω ρεπόρτερ ο Abdo Z., ένας 20χρονος Σύριος. Ήταν όλοι σκληροί και γνώριζαν τέλεια την αποστολή τους. Είναι μετανάστες σαν εμάς, που έγιναν βοηθοί της ελληνικής αστυνομίας που τους χρησιμοποιεί με την υπόσχεση να τους αφήσει να πάνε, μια μέρα, στη βόρεια Ευρώπη αν την βοηθήσουν. Υπήρχαν και κάποιοι στα χερσαία σύνορα, κοντά στην Αδριανούπολη. Το ξέρω, γιατί αυτή είναι η τρίτη μου προσπάθεια».

Ενας άλλος νεαρός, ο Alépin, που είναι εγγεγραμμένος ως αιτών άσυλο στην Τουρκία από το 2015, έχει κάνει μεγάλη διαδρομή και εξακολουθεί να τρέμει. Παραλήφθηκαν από ένα λεωφορείο της τουρκικής ακτοφυλακής μετά από περιπλανήσεις για περισσότερες από 3 ώρες, ο ίδιος και οι σύντροφοί του. Στην ατυχία τους οφείλουν την επιβίωσή τους μόνο στην καλή θέληση των ανδρών της Άγκυρας. «Είναι ένα παράδοξο που δυσκολεύομαι να κατανοήσω : στα σύνορα με τη Συρία, οι Τούρκοι συνοριοφύλακες μας σπρώχνουν προς τα πίσω, αλλά εδώ μας σώζουν», εκμυστηρεύεται, καθισμένος στο πίσω κατάστρωμα του στρατιωτικού σκάφους, στο οποίο μπόρεσε να επιβιβαστεί η Le Monde, τυλιγμένος σε μια κουβέρτα που του παρέσχε  το πλήρωμα.

Καθαρή μεταναστευτική εκτίναξη

Την προηγούμενη μέρα, στις 25 Σεπτεμβρίου 2023, το σκάφος TCSG 907 και ένα άλλο σκάφος επέμβασης στην περιοχή διέσωσαν 52 μετανάστες, οι οποίοι επίσης απωθήθηκαν πίσω στα τουρκικά χωρικά ύδατα. Η ακτοφυλακή ψάρεψε άλλους 16 στις 27 Σεπτεμβρίου, πάντα κατά το μεσονύχτιο. Σύριοι από το Ιντλίμπ και το Χαλέπι, απωθήθηκαν από μια παραλία της Λέσβου από μια περίπολο της ελληνικής αστυνομίας. «Πυροβόλησαν στον αέρα για να μας ακινητοποιήσουν, μετά μας χτύπησαν προς όλες τις κατευθύνσεις, μας λήστεψαν, πριν μας στείλουν πίσω στη θάλασσα με το σκάφος μας, αφού αφαίρεσαν πρώτα τη βενζίνη από τη μηχανή», κατέθεσε ο Ιμπραήμ Α., 22 ετών, ο οποίος επίσης προτίμησε να μην δώσει το πλήρες όνομά του στον ρεπόρτερ.

Μετά τις επιχειρήσεις της τουρκικής ακτοφυλακής τις τελευταίες εβδομάδες, παρατηρούμε μια ξεκάθαρη μεταναστευτική εκτόξευση. Οι εξορμήσεις τους είναι καθημερινές, εδώ στην περιοχή, όπως και παντού αλλού, σε αυτά τα μακρά αιγαιοπελαγίτικα σύνορα, που διατρέχονται από μια σειρά από ελληνικά νησιά. Μόνο την ημέρα της 30ης Σεπτεμβρίου, τουρκικές φρεγάτες πραγματοποίησαν περίπου 15 επεμβάσεις και διέσωσαν 573 άτομα από τα νερά με 21σκάφη, από το Αϊβαλί προς την περιοχή της Μαρμαρίδας, στα νότια. Αυτό αντιστοιχεί σε 3 έως 4 φορές περισσότερο, κατά μέσο όρο, από ό,τι συμβαίνει στην καρδιά του καλοκαιριού.

Αυτά τα στοιχεία επιβεβαιώνουν τα αντίστοιχα της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες. Ο οργανισμός του ΟΗΕ κατέγραψε αύξηση 136% στις αφίξεις προσφύγων και αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα, μέσω θαλάσσης, κατά τους πρώτους επτά μήνες του έτους, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2022. Η αστυνομία και η ελληνική ακτοφυλακή αναφέρουν ότι καταγράφηκαν 9.000 άτομα στο αρχείο τους, μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουλίου 2023, σημειώνοντας αύξηση σχεδόν 40%.

Τα εν λόγω στοιχεία απέχουν πολύ από αυτά των τρεχουσών αφίξεων στη Λαμπεντούζα ή από τα στοιχεία που καταγράφηκαν κατά τη μεταναστευτική κρίση του 2015 στο Αιγαίο Πέλαγος, αλλά μαρτυρούν μια ανοδική τάση, τόσο από πλευράς διελεύσεων όσο και απωθήσεων. Από το 2020, η Ελλάδα συνέχισε να ενισχύει τους ελέγχους στα σύνορά της με τη βοήθεια του Frontex, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής. Η Αθήνα αυτό-επαίρεται  συχνά για τη μείωση των μεταναστευτικών ροών προς τα νησιά της κατά σχεδόν 80%.

Οι Σύριοι θέλουν να φύγουν από την Τουρκία

Η συμφωνία του 2016 μεταξύ Βρυξελλών και Άγκυρας για τον έλεγχο των αναχωρήσεων από τις τουρκικές ακτές συνέβαλε στη μείωση της μεταναστευτικής πίεσης σε αυτή την πλευρά της Μεσογείου. Αλλά αυτή «βρίσκεται σε άνοδο ξανά για σχεδόν ένα χρόνο και ακόμη πιο έντονα μετά τον σεισμό του Φεβρουαρίου, στην περιοχή Hatay και τις τουρκικές εκλογές του Μάϊου», διευκρινίζει η Τουρκάλα κοινωνιολόγος, ειδική σε θέματα μετανάστευσης και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Γαλατασαράι, Didem Danis. «Με την άνοδο της ξενοφοβίας που παρατηρείται στην Τουρκία, την οικονομική κρίση και την αλλαγή της κυβερνητικής πολιτικής, όλες οι κατηγορίες προσφύγων και μεταναστών, ιδιαίτερα οι Σύριοι, θέλουν να φύγουν, είτε έχουν καθεστώς προστασίας προσωρινά [3,3 εκατομμύρια άτομα], είτε είναι πολιτογραφημένοι [300.000 άτομα] ή χωρίς χαρτιά, επιμένει η εν λόγω ερευνήτρια, η οποία προσθέτει: «Εφαρμόζεται σαφώς μια πολιτική ασφάλειας, κλεισίματος των συνόρων και μη υποδοχής, ως απάντηση στο αίτημα της τουρκικής κοινωνίας που αντιτίθεται στη μόνιμη εγκατάσταση αυτών των ανθρώπων». Ωστόσο, τονίζει περαιτέρω, η Άγκυρα δεν επαναλαμβάνει την αυταρχική μέθοδο του 2020, όταν οι τουρκικές αρχές άνοιξαν ξαφνικά τα σύνορά τους με την Ελλάδα. «Αυτός ο όγκος προσφύγων είναι ένα σημαντικό μέσο πίεσης για τον Ερντογάν στις πολιτικές του διαπραγματεύσεις με τη Δύση. Η αντιφατική πτυχή αυτής της πολιτικής είναι ακόμη πιο εμφανής : από τη μια πλευρά, οι αρχές επιδεικνύουν την αυστηρότητά  τους, ειδικά απέναντι στους μετανάστες χωρίς χαρτιά. Από την άλλη, επιδιώκουν να διατηρήσουν πολύ φθηνό εργατικό δυναμικό, απαραίτητο για την τουρκική οικονομία».

Σύμφωνα με τον νέο υπουργό Εσωτερικών της Τουρκίας, Αλί Γερλίκαγια, η χώρα απέλασε 42.875 μετανάστες από τον Ιούνιο έως τα τέλη Σεπτεμβρίου 2023, για συνολικά 97.000 συλλήψεις. Μόνο την ημέρα της 5ης Ιουλίου, η αστυνομία συνέλαβε, σύμφωνα με τοπική πηγή, 1.500 άτομα αφγανικής καταγωγής στην Κωνσταντινούπολη. «Έχω μόνο έναν φόβο», δήλωσε ο νεαρός Άμπντο : «να με στείλουν πίσω στη Συρία όπου όλοι κινδυνεύουμε να πεθάνουμε». Μόλις παραδόθηκε από την τουρκική ακτοφυλακή στις υπηρεσίες μετανάστευσης, αυτός και η ομάδα του μεταφέρθηκαν σε ένα στάδιο κοντά στη Σμύρνη. Περισσότεροι από 150 άλλοι υποψήφιοι για αποχώρηση από την Τουρκία ήταν εκεί, συμπεριλαμβανομένων περίπου 50 γυναικών και παιδιών, διευκρίνισε. Ο Abdo έμεινε σε αυτό το υπαίθριο κέντρο επί 3 ημέρες. Είχε δύο συζητήσεις με υπαλλήλους της μετανάστευσης, πριν μεταφερθεί σε σταθμό λεωφορείων. Ήταν ο αδερφός του που του πλήρωσε το εισιτήριο για να πάει στην οικογένειά του στην Προύσα, την πόλη όπου τον καταχώρησαν οι τουρκικές αρχές.

«Οι Τούρκοι θέλουν να μας δουν όλους να φεύγουμε, αυτό είναι ξεκάθαρο. Μας το λένε κάθε μέρα. Και τούτο θα γίνεται όλο και χειρότερο. Εγώ, απλά θέλω να πάω κάπου αλλού, δεν ξέρω πού, αλλά κάπου αλλού». Μετά από τηλεφωνική επικοινωνία του παραπάνω ρεπόρτερ  αυτήν την εβδομάδα, ο Abdo του είπε ότι προσπάθησε να περάσει ξανά στην Ελλάδα, την Δευτέρα 2 Οκτωβρίου. Όμως οι έντονες βροχοπτώσεις τον απέτρεψαν. Αλλά θα το ξανα-επιχειρήσει.

Τουτέστιν η Ελλάδα βρίσκεται μέσα σε αυτόν το φαύλο κύκλο των αλλεπάλληλων προσπαθειών των απελπισμένων μεταναστών, που με κάθε τρόπο θέλουν να την διαβούν για να πάνε κάπου αλλού από την Τουρκία η οποία παίζει το βρώμικο γεωπολιτικό της παιχνίδι, συσσωρεύοντας τα μαύρα δολάριά τους.

Και φανταστείτε ότι ακόμα δεν προστέθηκαν οι μεταναστευτικές ροές που σίγουρα θα προκύψουν από τον εν εξελίξει νέο πόλεμο που ξέσπασε εδώ και δυο μέρες μεταξύ του Ισραήλ από τη μια και τη Χαμάς και τη Χεζμπολά από την άλλη.

Υ.Γ.   «Δεν μπορούμε να υποδεχτούμε όλη τη δυστυχία του κόσμου» : Michel Rocard, πρώην Γάλλος πρωθυπουργός