ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΝΟΤΙΑ ΑΣΙΑ: ΤΟ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΑΙΓΝΙΟ

Κωνσταντίνος Νικολετόπουλος, Δημοσιογράφος

Κυριότερα γεγονότα της Κεντρικής και Νότιας Ασίας (Αύγουστος 2023- Δεκέμβριος 2024)

Πρόλογος

Τον 21^ο αιώνα η Ευρώπη αντιμετωπίζει, μεταξύ άλλων, και μία μεγάλη οικονομική και δημογραφική κρίση. Παράλληλα, το τέλος του πολέμου στο Αφγανιστάν με την άνοδο των ταλιμπάν στην εξουσία δεν σημαίνει στασιμότητα και αδράνεια στην ευρύτερη περιοχή. Αντίθετα, έχουμε ‘’υπόγειες΄΄ διαδρομές σε διάφορα επίπεδα, που καθιστούν το μέλλον αρκετών χωρών ιδιαίτερα αβέβαιο.

Η Κεντρική –Νότια Ασία δίνει στις χώρες του ΝΑΤΟ πολλές ευκαιρίες κυρίως σε ενεργειακό επίπεδο, κυρίως Φυσικό αέριο . Παράλληλα, χώρες όπως η Ινδία από το 2010 με πρόεδρο τον Μανμόχαν Σινγκ ζουν μια μακροχρόνια περίοδο οικονομική άνθησης . H οικονομική ευημερία της Κεντρικής και Νότιας Ασίας έχει κάνει τα κράτη της Δύσης να προσπαθούν να διεισδύσουν οικονομικά και στρατιωτικά, εξυπηρετώντας φυσικά τα δικά τους μακροπρόθεσμα συμφέροντα…

Η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν έχουν κατανοήσει την σημασία της συγκεκριμένης περιοχής του πλανήτη και για αυτό διεισδύουν όλο και περισσότερο, όχι μόνο στρατιωτικά αλλά και πολιτιστικά – γλωσσικά ( Η τουρκική γλώσσα ομιλείται σε πολλά κράτη της κεντρικής και Νότιας Ασίας).

Τα παραπάνω, όπως και αρκετά ακόμα γεγονότα, σηματοδοτούν αργές αλλά συνεχόμενες εξελίξεις στην συγκεκριμένη περιοχή.

Πακιστάν : Το Πακιστάν αμέσως μετά την αποχώρηση του ΝΑΤΟ από το Αφγανιστάν διεξάγει πόλεμο με τους Αφγανούς και Πακιστανούς Ταλιμπάν, αλλά και με τον Λαϊκό στρατό του Μπαλουχιστάν. Το Μπαλουχιστάν είναι μια επαρχία που προσπαθεί να ανεξαρτητοποιηθεί από το Ισλαμαμπάντ. Από το 2023 μέχρι σήμερα η συνοριακή γραμμή Πακιστάν –Αφγανιστάν έχει μετατραπεί σε πεδίο μάχης. Τόσο οι ταλιμπάν όσο και ο Λαϊκός στρατός του Μπαλουχιστάν επιτίθενται καθημερινά σε βάσεις και απομονωμένα φυλάκια του Πακιστανικού στρατού προκαλώντας σημαντικές απώλειες σε προσωπικό και υλικό. Ως τώρα έχουν σκοτωθεί 121 Πακιστανοί στρατιώτες και έχουν τραυματιστεί 160. Το Ισλαμαμπάντ έχει παρασυρθεί σε ένα πόλεμο φθοράς στον οποίο δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα επικρατήσει.

Ποια όμως είναι η κύρια αιτία του πολέμου αυτού;

Κύρια αιτία είναι η έντονη παρουσία της φυλής των Παστούν στις συνοριακές περιοχές των δυο χωρών. Πακιστάν και Αφγανιστάν βρίσκονται εδώ και πολλές δεκαετίες σε διαμάχη για το τόπο προέλευσης των Παστούν. Η κρατική οντότητα των Παστούν διαλύθηκε το 1893 όταν Πακιστάν και Αφγανιστάν βρίσκονταν υπό βρετανικό έλεγχο. Οι επικεφαλής της φυλής αυτής ανέκαθεν ονειρεύονταν την δημιουργία ενός κράτους το οποίο θα περιλαμβάνει εδάφη του Πακιστάν του Αφγανιστάν και της Ινδίας.

Οι διεκδικήσεις των Παστούν περιλαμβάνουν και την επαρχία του Μπαλουχιστάν. Πακιστάν και ταλιμπάν είχαν πολεμήσει σκληρά για τον έλεγχο της συγκεκριμένης επαρχίας. Οι συγκρούσεις όμως είχαν σταματήσει λόγω της εισβολής του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν.

Το θέμα επανήλθε στην δημοσιότητα το 2007. Στις 25 Ιανουαρίου ξεκινάνε μάχες μεταξύ Πακιστανικού στρατού και Ταλιμπάν για τον έλεγχο της επαρχίας Ντουράντ. Πρόκειται για μια επαρχία της οποίας οι κάτοικοι είναι Παστούν. Το Πακιστάν θεωρεί μέχρι και σήμερα ότι η γραμμή Ντουράντ είναι αναπόσπαστο κομμάτι της πακιστανικής επικράτειας.

Αντίθετα, οι Ταλιμπάν και η κυβέρνηση Καρζάι θεωρούν ότι η επαρχία Ντουράντ ανήκει στο Αφγανιστάν.

Προσωπική άποψη :Τα γεγονότα στο Μπαλουχιστάν μπορούν να χαρακτηριστούν ως η πιο σοβαρή απειλή για το Πακιστάν .Το Πακιστάν μετά την αποχώρηση του ΝΑΤΟ από το Αφγανιστάν μετατρέπεται αργά αλλά σταθερά σε θύλακα τρομοκρατίας . Δυστυχώς βλέπω μια κυβέρνηση και μια στρατιωτική ηγεσία να μην μπορούν παρά τις προσπάθειες τους να συντρίψουν την τρομοκρατία. Συνεπώς, κατά την εκτίμηση μου, είναι δεδομένο ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να βοηθήσουν το Πακιστάν σε αυτή την ιδιαίτερα δύσκολη στιγμή του

Η βοήθεια της Δύσης

Οι ΗΠΑ υποτίμησαν την απειλή που αποτελούν για την εδαφική υπόσταση του Πακιστάν οι ταλιμπάν, αλλά και ο Λαϊκός στρατός του Μπαλουχιστάν , με αποτέλεσμα η βοήθεια που έστειλαν να είναι εξαιρετικά περιορισμένη . Οι ΗΠΑ έριξαν όλο αυτό τον χρόνο ιδιαίτερο βάρος στην οικονομική ανάπτυξη του Πακιστάν , ενώ μεγάλο βάρος έπεφτε και στην ασφάλεια της ναυσιπλοΐας.

Στις 27 Σεπτεμβρίου 2023 η αμερικανική πρεσβεία στο Πακιστάν παρέδωσε εξοπλισμό αξίας 350.000 δολαρίων ο οποίος θα βοηθούσε κατά πολύ τις Πακιστανικές δυνάμεις ασφαλείας κυρίως στις νυχτερινές επιχειρήσεις τους κατά των ταλιμπάν.

Το Δεκέμβρη του 2023 ο στρατηγός Ασίμ Μουνίρ επισκέφτηκε τη Φλόριντα και συναντήθηκε με τον αμερικανό στρατηγό Κουρίλα, με τον οποίο συζήτησαν (σύμφωνα με την ανακοίνωση του αρχηγείου των πακιστανικών ενόπλων δυνάμεων) για την κατάσταση στη Μέση Ανατολή, την Κεντρική και τη Νότια Ασία. Παράλληλα, συναντήθηκε και με τον υπουργό εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν . Οι δυο άντρες επικεντρώθηκαν στην πολιτική κατάσταση που επικρατεί σήμερα στο Πακιστάν, με τον Μουνίρ να προσπαθεί να πείσει τον Μπλίνκεν ότι είναι απαραίτητη η εκλογή πρωθυπουργού ο οποίος θα είναι αρεστός στην ηγεσία των πακιστανικών ενόπλων δυνάμεων, με προφανή σκοπό να τηρηθούν οι αναγκαίες ισορροπίες στο εσωτερικό της χώρας.

Παράλληλα, συζητήθηκε και η κατάσταση στο Αφγανιστάν όπου οι ΗΠΑ φυσικά εκφράζουν την δυσαρέσκειά τους για την πολιτική των ταλιμπάν. Ορισμένοι αξιωματούχοι του Πακιστανικού στρατού βλέπουν με καλό μάτι τη διεξαγωγή επιχειρήσεων εντός του Αφγανιστάν, σε επαρχίες Πακιστανικού ενδιαφέροντος (Μπαλουχιστάν).

Προσωπική άποψη : Κατά την εκτίμηση μου, ο στρατηγός Μουνίρ αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους στρατιωτικούς παράγοντες του Πακιστάν. Το ζήτημα εδώ που προκύπτει είναι αν θα μπορέσει να συμφιλιώσει όλες τις πολιτικές δυνάμεις του Πακιστάν ,πράγμα το οποίο είναι εξαιρετικά δύσκολο μετά τη φυλάκιση του Ιμράν Καν.

Η συνεργασία του Πακιστάν με άλλες χώρες

Στις 27 Φεβρουαρίου 2024 ολοκληρώθηκε η κοινή εκπαίδευση των Πακιστανικών ενόπλων δυνάμεων με στρατιωτικά τμήματα της Σαουδικής Αραβίας στην επαρχία Μουλτάν. Όπως ανακοίνωσε ο Πακιστανικός στρατός στόχος της κοινής εκπαίδευσης ήταν η ανταλλαγή γνώσεων και η ενίσχυση των δυνατοτήτων του στρατιωτικού προσωπικού των δυο χωρών.

Τον Ιούλιο του 2024 είχαμε κοινά γυμνάσια Πακιστάν ΗΠΑ πάνω σε σενάρια τρομοκρατικών απειλών. Στην άσκηση συμμετείχαν τμήμα της 17ης Πακιστανικής μεραρχίας και της 34ης μεραρχίας του αμερικανικού στρατού.

Στις 26 Αυγούστου 2024 την ίδια μέρα που έλαβε χώρα επίθεση του Λαϊκού στρατού του Μπαλουχιστάν που κόστισε την ζωή σε 14 Πακιστανούς στρατιώτες ο αρχηγός ΓΕΣ του Πακιστάν Ασίμ Μουνίρ υποδέχτηκε τον Κινέζο ομόλογο του στρατηγό Λι Κιαομίνγκ.

Οι δυο στρατηγοί συζήτησαν θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος με τον Κινέζο στρατηγό να συγχαίρει τις Πακιστανικές ένοπλες δυνάμεις για τον αγώνα τους κατά της τρομοκρατίας. Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ που μέσω του πρέσβη τους έδειξαν ιδιαίτερο βάρος στην αντιμετώπιση της Κλιματικής αλλαγής και στην οικονομική ανάπτυξη του Πακιστάν, Κίνα και Ρωσία κατανόησαν αμέσως ότι η κύρια απειλή για την ύπαρξη του Πακιστάν είναι η τρομοκρατία.

Το Πεκίνο αμέσως μετά την επίθεση στο Μπανού που κόστισε την ζωή σε 12 Πακιστανούς στρατιώτες απέστειλε ένα απόσπασμα ειδικών δυνάμεων όπου διεξάγει μέχρι και τώρα κοινά γυμνάσια με Πακιστανούς καταδρομείς. Μάλιστα τις ασκήσεις παρακολούθησε και ο αρχηγός ΓΕΣ του Πακιστάν Ασίμ Μουνίρ μαζί με το Κινέζο ομόλογο του.

Νωρίτερα το Νοέμβριο οι πακιστανικές εδικές δυνάμεις διεξήγαγαν κοινά γυμνάσια τόσο με την Ρωσία όσο και με την Νότιο Αφρική.

Προσωπική άποψη : Η Κίνα και η Ρωσία φαίνεται ότι έχουν κατανοήσει ότι η τρομοκρατία απειλεί την εδαφική ύπαρξη του Πακιστάν και για αυτό το λόγο προσπαθούν να βοηθήσουν όσο μπορούν το Ισλαμαμπάντ. Τόσο το Πεκίνο όσο και η Μόσχα θεωρούν ότι υπάρχουν περιθώρια να μετατρέψουν σταδιακά το Πακιστάν σε χώρα δορυφόρο, η οποία θα υπηρετεί τα Ρωσικά και Κινεζικά συμφέροντα.

Ινδία: Η Ινδία από το καλοκαίρι του 2023 βλέποντας την συνεχή απομάκρυνση των ΗΠΑ από την Κεντρική και Νότια Ασία άρχισε να ακολουθεί μια πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική . Σε πρώτη φάση στις 30 Αυγούστου ο αρχηγός ΓΕΣ της Βραζιλίας Τόμας Ριμπέιρο Ντε Πάιβα επισκέφτηκε την Ινδία. Η επίσκεψη διήρκησε 6 ολόκληρες μέρες. Ο Κύριος Ντε Πάιβα συναντήθηκε με τον Ινδό αρχηγό ΓΕΣ στρατηγό Μανόχ Παντέ όπου συζήτησαν θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος . Πρωταρχικός στόχος της συνάντησης είναι η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των αμυντικών βιομηχανιών των δυο χωρών .

Προσωπική άποψη; Η επίσκεψη του κυρίου Ντέ Παίβα αποτελεί την έναρξη μιας απόπειρας στρατιωτικοποίησης των Μπρίκς , σε μια προσπάθεια να καλυφθεί η απουσία των ΗΠΑ. Το εγχείρημα δεν είναι καθόλου εύκολο, με δεδομένο τις περίπλοκες και δύσκολες σχέσεις Ινδίας –Κίνας.

Ταυτόχρονα, οι ΗΠΑ τον Φθινόπωρο του 2023 σε μια προσπάθεια να δείξουν ότι έχουν ακόμα ενεργή παρουσία στην Νότια Ασία, έστειλαν αξιωματούχους τους στην Ινδία για επαφές. Αρχικά στις 26 Σεπτεμβρίου 2023 ο αρχηγός του γενικού επιτελείου στρατού των ΗΠΑ Ράντι Τζώρτζ συμμετείχε στη διάσκεψη ασφαλείας των αρχηγών ΓΕΣ των κρατών μελών του Ινδικού Ωκεανού. Τόσο ο Ράντυ Τζώρτζ όσο και ο Ινδός στρατηγός Μανόχ Παντέ τόνισαν ότι η σταθερότητα στον Ινδικό ωκεανό είναι εξαιρετικά σημαντική.

Στις 9 Νοεμβρίου 2023 ο υπουργός άμυνας των ΗΠΑ Λόιντ Όστιν επισκέπτεται την Ινδία όπου έχει συνάντηση με τον Ινδό υπουργό άμυνας Ρατζνάθ Σίνγκ. Οι δυο υπουργοί συμφώνησαν στη περαιτέρω συνεργασία ΗΠΑ –Ινδίας στο τομέα της αμυντικής βιομηχανίας και στη διεξαγωγή περαιτέρω κοινών ασκήσεων.

Η στάση της Ινδίας στον πόλεμο της Γάζας

Παράλληλα, η Ινδία τήρησε μια αρκετά φιλο Ισραηλινή στάση με αφορμή το Πόλεμο Ισραήλ Χαμάς . Αρχικά το Νέο Δελχί καταδίκασε με το πιο έντονο τρόπο την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 , και διαβεβαίωσε το Ισραήλ ότι αναγνώριση του Παλαιστινιακού κράτους δε σημαίνει αναγνώριση της Χαμάς και του καθεστώτος που εγκαταστήσει στη Γάζα. Η Ινδία επηρεάστηκε από την θερμή υποστήριξη της εβραϊκής κοινότητας της Ινδίας προς το Ισραήλ . Εδώ πρέπει να πούμε ότι τουλάχιστον 200 Ινδοί εβραίοι εντάχθηκαν στις τάξεις των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων.

Προσωπική άποψη: Αυτό και μόνο το γεγονός δείχνει δυο πράγματα : 1) Την αλληλεγγύη που υπάρχει σε όλες τις εβραϊκές κοινότητες ανα τον κόσμο, 2)Την στενή συνεργασία μεταξύ Ινδίας- Ισραήλ.

Στις 21-2-2024 ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επισκέφτηκε την Ινδία . Στις πρώτες του δηλώσεις σημείωσε ότι η σχέση μεταξύ Ελλάδας και Ινδίας είναι στρατηγική . Η συνάντηση Μητσοτάκη- Μόντι διεξήχθη σε πολύ καλό κλίμα. Ελλάδα και Ινδία πορεύονται μαζί στο χώρο της ασφάλειας της οικονομίας του εμπορίου και των επενδύσεων. Ο κύριος Μητσοτάκης χαρακτήρισε το Κύριο Μόντι αληθινό φίλο της Ελλάδας. Χαρακτήρισε την Ινδία χώρα ασφάλειας και σταθερότητας στον Ειρηνικό –Ινδικό ωκεανό.

Παράλληλα, ο έλληνας αρχηγός ΓΕΕΘΑ στρατηγός Χούπης στις 8 Απριλίου 2024 ξεκίνησε την πρώτη του επίσημη επίσκεψη του στην Ινδία. Αρχικά συναντήθηκε με την Ελληνίδα πρέσβη Αλίκη Κοτσιμητοπούλου . Στη συνέχεια συναντήθηκε με τον Ινδό ομόλογο του Ανίλ Τσοαυχάν και συμφωνήθηκαν οι τελικές λεπτομέρειες για τη συμμετοχή της Ελλάδας στη μεγάλη αεροπορική άσκηση Tarang Shakti η οποία θα λάβει χώρα στα σύνορα Ινδίας –Πακιστάν.

Η Ινδία από το καλοκαίρι του 2024 ως μια χώρα που είχε καλές σχέσεις τόσο με την Ουκρανία όσο και με την Ρωσία , προσπάθησε να μεσολαβήσει για να βρεθεί μια ειρηνευτική λύση. Στις 23-8-2024 Ο πρόεδρος της Ινδίας Ναμράντ Μόντι έφτασε στην Ουκρανία και επισκέφτηκε αρχικά μαζί με το πρόεδρο Ζελένσκι το μουσείο για τα παιδιά του Κιέβου που έχασαν την ζωή τους κατά την διάρκεια της ρωσικής εισβολής.

Στην συνάντηση που είχαν οι κύριοι Μόντι και Ζελένσκι δεσμεύτηκαν να αναβαθμίσουν τις διμερείς σχέσεις μεταξύ Ινδίας και Ουκρανίας. Ο Ναμράντ Μόντι υποσχέθηκε να εργαστεί για την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.

Προσωπική άποψη: Η Ινδία αποτελεί εδώ και μερικά χρόνια την μεγαλύτερη χώρα στο κόσμο σε επίπεδο πληθυσμού. Έχοντας πυρηνικά και όντας σε μια πολύ καλή οικονομική κατάσταση αποτελεί αυτομάτως σημαντική στρατιωτική και οικονομική δύναμη. Το Νέο Δέλχι προσπαθεί να διεισδύσει οικονομικά και γεωστρατηγικά στην Ευρώπη .Παίζοντας ένα εποικοδομητικό ρόλο στην ρωσo Ουκρανική κρίση η Ινδία επιδιώκει να γίνει δορυφόρος της Ευρώπης στην ένταση με την Ρωσία . Για να γίνει όμως αυτό θα πρέπει το Νέο Δελχί να παρουσιάσει ένα εποικοδομητικό σχέδιο για την λήξη του πολέμου

Το Φθινόπωρο του 2024 στην Ινδία άρχισε να επικρατεί ανησυχία για την ασφάλεια του Ινδικού στρατιωτικού προσωπικού το οποίου υπηρετεί στο Λίβανο ως κομμάτι της UNIFIL. Το Ινδικό στρατιωτικό προσωπικό είναι εγκατεστημένο πολύ κοντά στα σύνορα Ισραήλ Λιβάνου. Τα στρατόπεδα του ΟΗΕ δεν έχουν στοχοποιηθεί ως τώρα με την διοίκηση του Ινδικού τμήματος να παρακολουθεί στενά την κατάσταση.

Στις 30 Σεπτεμβρίου 2024 λίγες ώρες πριν την έναρξη της ισραηλινής εισβολής στο Λίβανο ο πρόεδρος της Ινδίας Μόντι μίλησε τηλεφωνικά με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπεντζαμίν Νετανιάχου. O κύριος Μόντι ζήτησε από τον Ισραηλινό πρωθυπουργό να επιδείξει αυτοσυγκράτηση . Ο Ινδός πρωθυπουργός τόνισε ότι η ασφάλεια του Ινδικού στρατιωτικού προσωπικού της UNIFIL αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα. Η Ινδία θεωρεί την σχέση της με το Ισραήλ ύψιστης προτεραιότητας.

Τον Οκτώβριο 2024 το ινδικό υπουργείο άμυνας ανακοίνωσε ότι το στρατιωτικό προσωπικό που υπηρετεί στην UNIFIL του Λιβάνου παραμένει στις θέσεις του παρά την ισραηλινή χερσαία επιχείρηση. Ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ της Ινδίας σε συνέντευξη του τόνισε ότι ο Ισραηλινός στρατός μπορεί να άρχισε νέα χερσαία επιχείρηση στο Λίβανο ωστόσο η συντριβή της Χαμάς εξακολουθεί να αποτελεί για αυτόν προτεραιότητα.

Η Ιερουσαλήμ άνοιξε κατά τον Ινδό αρχηγό ΓΕΕΘΑ μέτωπο στο Λίβανο , διότι θεωρεί ότι η Χαμάς έχει κατά 80-90% αποδεκατιστεί. Τόνισε επίσης ότι η επιχείρηση του Ισραήλ με τους βομβητές που σκότωσε τουλάχιστον 1.600 άτομα μεταξύ των οποίων και πολλοί αξιωματούχοι της Χεσμπολάχ, είχε προετοιμαστεί εδώ και πολλά χρόνια. Παράλληλα την ίδια μέρα είχαμε την πυραυλική επίθεση του Ιράν κατά του Ισραήλ .Η Ινδική πρεσβεία ήταν από την πρώτη στιγμή σε στενή επαφή με τις Ισραηλινές αρχές. Λίγα λεπτά πριν την επίθεση η πρεσβεία της Ινδίας ενημέρωσε την Ινδική κοινότητα για την επικείμενη Ιρανική επίθεση.

Στις 19 -11-2024 ο πόλεμος στην Ουκρανία έφτασε στις 1.000 μέρες . Σήμερα, τα ινδικά ΜΜΕ έκαναν ιδιαίτερη αναφορά στο τιτάνιο αγώνα του Ουκρανικού λαού. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο βαρύ φόρο αίματος που έχει πληρώσει η Ουκρανική κοινωνία αυτές τις 1.000 μέρες. Συνολικά 11.873 άμαχοι εκ των οποίων 589 παιδιά έχουν χάσει την ζωή τους. Οι πρόσφυγες ξεπερνάνε τα 6 εκατομμύρια .

Σύμφωνα με τον Ινδικό τύπο η απόφαση του προέδρου Μπάιντεν να επιτρέψει την χρήση από τον Ουκρανικό στρατό πυραύλων Atcams για επιδρομές βαθύτερα στο ρωσικό έδαφος αποτελεί το τελευταίο δώρο των ΗΠΑ προς το Κίεβο , λίγους μήνες πριν την ανάληψη της προεδρίας από το Ντόναλντ Τράμπ.

Αφγανιστάν : Στο Αφγανιστάν το 2023 -2024 θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα κυριότερα γεγονότα επικεντρώθηκαν στην εξεταστική επιτροπή που διεξήχθη στις ΗΠΑ για τα τραγικά γεγονότα του διαστήματος 15-30 Αυγούστου 2021 . Αλλά και στον πόλεμο μεταξύ των ταλιμπάν και του αφγανικού κινήματος αντίστασης.

Αρχικά θα ξεκινήσουμε με την εξεταστική επιτροπή για τα γεγονότα της 15-30 Αυγούστου 2021.Οι καταθέσεις ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες. Ξεκινάω με τις καταθέσεις των στρατηγών Μάρκ Μίλευ και Κένεθ Μακ Κένζι. Η κατάθεση τους διεξήχθη στις 19 Μαρτίου 2024 οι δυο στρατηγοί έπρεπε να απαντήσουν στα εξής ερωτήματα

1) Γιατί η RSM δεν επιχείρησε έξω από το αεροδρόμιο της Καμπούλ;

2) Γιατί οι 650 πεζοναύτες υπό τον ναύαρχο Βέσελί δε προβάλλαν έστω και συμβολική αντίσταση στην αμερικανική πρεσβεία έτσι ώστε να γίνει με μεγαλύτερη τάξη η επιχείρηση εκκένωσης;

3) Γιατί έκλεισε η Βάση Μπαγκράμ ; την οποία η RSM θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει μαζί με το αεροδρόμιο της Καμπούλ σε μια επιχείρηση εκκένωσης αμάχων;

Αφγανιστάν: Οι ΗΠΑ αποχωρούν και παραδίδουν την ιστορική βάση στην Μπαγκράμ

4)Γιατί τηρήθηκε κατά γράμμα το χρονοδιάγραμμα των ταλιμπάν οι οποίοι ήθελαν να λήξει η επιχείρηση στις 30 Αυγούστου 2021;

5) Γιατί είδαμε αυτές τις τραγικές εικόνες με ανθρώπους να πέφτουν από τα αεροπλάνα ; Τη στιγμή μάλιστα που τόσο η πολιτική όσο και η στρατιωτική ηγεσία διαβεβαίωνε ότι από τον Απρίλιου του 2021 υπήρχαν σχέδια για ομαλή διεξαγωγή επιχείρησης εκκένωσης αμάχων από το Αφγανιστάν.

Τόσο ο Μάρκ Μίλευ όσο και ο Κένεθ Μακ Κένζι σημείωσαν από την πρώτη στιγμή ότι δεν ήταν σύμφωνοι με την ολοκληρωτική αποχώρηση του ΝΑΤΟ από το Αφγανιστάν. Ο Μάρκ Μίλευ επανέλαβε σε πρώτη φάση ότι η αποχώρηση της ISAF είχε ξεκινήσει από το 2011. Ο ίδιος με το που ξεκίνησε η διοίκηση Μπάιντεν εισηγήθηκε την διατήρηση 2.000 αμερικανών στρατιωτών στο Αφγανιστάν κυρίως ειδικές δυνάμεις.

Ο στρατηγός Μακένζι στην κατάθεση του σημείωσε ότι οι εντολές που έλαβε από τον πρόεδρο Μπαίντεν τον Απρίλιο του 2021 προέβλεπαν την ασφαλή εκκένωση του προσωπικού της RSM αλλά και όσων συνεργάστηκαν με το ΝΑΤΟ αυτά τα 20 χρόνια. Στην αποχώρηση δε συμπεριλαμβανόταν το κλείσιμο της αμερικανικής πρεσβείας. Παράλληλα ανέλαβε την πλήρη ευθύνη για την επίθεση της 26^ης Αυγούστου 2021 που κόστισε την ζωή σε 13 αμερικανούς στρατιώτες της RSM και τραυμάτισε άλλους 18. Ο Μακένζι προσέθεσε επίσης ότι ο πρέσβης Ρος Γούιλσον ουδέποτε διέταξε το αμερικανικό τμήμα της RSM να υπερασπιστεί την αμερικανική πρεσβεία στην Καμπούλ.

Απαντώντας στις ερωτήσεις των Ρεπουμπλικάνων και των δημοκρατικών γερουσιαστών οι στρατηγοί Μίλλευ και Μακ Κένζι τόνισαν θεωρούν ότι τόσο ο Μπάιντεν όσο και ο Τράμπ έπαιξαν καίριο ρόλο στη καταστροφική αποχώρηση της RSM από το Αφγανιστάν.

Οι δυο στρατηγοί κλήθηκαν να απαντήσουν στη κατάθεση του Τάιλερ Άντριου Βάργκας ο οποίος εντόπισε τον βομβιστή αυτοκτονίας αλλά ουδέποτε πήρε άδεια για την εξόντωση του. Ο Μάρκ Μίλλευ δήλωσε ότι ο Βάργκας έδρασε με βάση τους κανόνες εμπλοκής.

Τόσο ο Μίλλευ όσο και ο Μακ Κένζι τόνισαν ότι επικεφαλής όλων των Αμερικανών στο αεροδρόμιο της Καμπούλ ήταν ο πρέσβης Ρός Γουίλσον. Επομένως αυτός έπρεπε να δώσει το τελικό Οκ σε μια ενδεχόμενη εμπλοκή.

Οι διπλωμάτες Τζον Μπας , Τζίμι Ντε Χάρτ και Τζέινι Χαουέλ, κατέθεσαν στις 4 Απριλίου 2024 και στην ουσία υπερασπίστηκαν την πολιτική του προέδρου Μπαίντεν. Καταρχήν και οι 3 διπλωμάτες χαρακτήρισαν τεράστια επιτυχία την εκκένωση από το αμερικανικό τμήμα της RSM 124.000 Αφγανών πολιτών αμερικανικού ενδιαφέροντος. Παράλληλα τόνισαν ότι αν και υπήρχαν σχέδια εκκένωσης αυτά δε τηρήθηκαν κατά γράμμα λόγω του εξαιρετικά δύσκολου περιβάλλοντος.

Ο Μπάς παράλληλα σημείωσε ότι το μέγεθος της επιχείρησης ξεπερνούσε όλες τις προβλέψεις και συνεπώς δε μπορούσαν τα σχέδια να εφαρμοστούν. Η Χάουελ σημείωσε ότι οι ταλιμπάν δημιουργούσαν τεράστια προβλήματα στην επιχείρηση εκκένωσης.

Ο Όστιν Μίλερ, προ τελευταίος διοικητής της RSM, κατέθεσε και αυτός στην επιτροπή. Όπως είπε ουδέποτε συμφώνησε με την ολοκληρωτική αποχώρηση της RSM από το Αφγανιστάν. Η επιχείρηση εκκένωσης της RSM το διάστημα 15-30 ήταν κατά τον αμερικανό στρατηγό πολύ άσχημα οργανωμένη. Τέλος χαρακτήρισε ταπείνωση για τις ΗΠΑ την συμφωνία της Ντόχας.

Στις 9 Σεπτεμβρίου 2024 βγήκε το πόρισμα της επιτροπής εξωτερικών των ΗΠΑ για την αποχώρηση του ΝΑΤΟ από το Αφγανιστάν. Στο πόρισμα που συνέταξε η ρεπουμπλικανική πλειοψηφία τονίζεται ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν ευθύνεται μέχρι κεραίας για το θάνατο των 13 αμερικανών στρατιωτών της RSM στις 26 Αυγούστου 2021.Οι ρεπουμπλικάνοι κατηγορούν τον αμερικανό πρόεδρο ότι αγνόησε τις προειδοποιήσεις της στρατιωτικής ηγεσίας για τον θανάσιμο κίνδυνο της επικείμενης νατοϊκής αποχώρησης.

Κατά τους Ρεπουμπλικανούς όλοι οι υπολογισμοί του Λευκού οίκου για την κατάληξη του πολέμου στο Αφγανιστάν ήταν λανθασμένοι. Παράλληλα στο πόρισμα ασκείται κριτική και στο Ζαλμάι Χαλιτζάιντ ο οποίος δεν συνεργάστηκε με την RSM κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με τους ταλιμπάν στη Ντόχα.

Οι δημοκρατικοί από την άλλη κάνουν λόγο για καθαρά πολιτική έρευνα. Μάλιστα έχουν βγάλει τα δικά τους συμπεράσματα με τα οποία κατηγορούν την κυβέρνηση Τράμπ για την συμφωνία της Ντόχα το 2020.Ο Λευκός οίκος μάλιστα κάνει λόγο για ανακρίβειες που περιλαμβάνονται στο πόρισμα

Το Νοέμβριο του 2024 ο διοικητής των ειδικών δυνάμεων του αφγανικού κινήματος αντίστασης στρατηγός Γιασίν Ζία ανακοίνωσε ότι το αφγανικό κίνημα αντίστασης το 2024 διεξήγαγε 78 επιχειρήσεις κατά των ταλιμπάν. Στη διάρκεια των επιχειρήσεων αυτών οι οποίες στην συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν επιτυχείς σκοτώθηκαν 230 μαχητές των ταλιμπάν. Οι απώλειες των ταλιμπάν από το 2021 μέχρι και σήμερα αγγίζουν τις 2.000 νεκρούς και τραυματίες, από αυτούς οι 229 μαχητές των ταλιμπάν σκοτώθηκαν από τον Αύγουστο του 2023 μέχρι σήμερα.

Την ίδια στιγμή ο πρόεδρος Τραμπ υποσχέθηκε τόσο προεκλογικά όσο και μετεκλογικά να αποπειραθεί να ξαναθέσει τη βάση Μπαγκράμ κοντά στην πρωτεύουσα Καμπούλ υπό αμερικανικό έλεγχο. Πιθανολογώ ότι θα υπάρξει μια διαπραγμάτευση του προέδρου Τράμπ με τους ταλιμπάν. Πιστεύω ότι ο Αμερικανός πρόεδρος για να πάρει τον έλεγχο της βάσης Μπαγκράμ θα προσφέρει αναγνώριση στη νέα κυβέρνηση των ταλιμπάν η οποία θα συνδυάζεται με την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στον αφγανικό λαό. Παράλληλα θα ζητήσει από τους ταλιμπάν να σταματήσουν τις πολεμικές επιχειρήσεις με το αφγανικό κίνημα αντίστασης , προτείνοντας στον Αμπντούλ Γκάνι Μπαραντάρ να παραχωρήσει κάποια υπουργεία στο αφγανικό κίνημα αντίστασης .

Τατζικιστάν : Στο Τατζικιστάν έχουμε ολοένα και μεγαλύτερη δραστηριότητα του 201 Ρωσικού τεθωρακισμένου σώματος. Όπως ανακοινώθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2024 , οι ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις διεξήγαγα συνολικά 300 στρατιωτικές ασκήσεις. Σε πολλές από αυτές τις ασκήσεις συμμετείχαν στρατιώτες από το Τατζικιστάν και του Κιργιζτάν.

Προσωπική εκτίμηση: Η συμμετοχή στρατιωτών από το Τατζικιστάν και του Κιργιζτάν σε γυμνάσια του ρωσικού στρατού συμβάλλει έστω και έμμεσα στην ειρήνη και τη σταθερότητα. Οι δυο χώρες βρίσκονται από το 2021 σε εμπόλεμη ζώνη έχοντας σημαντικές εδαφικές διαφορές. Η συμμετοχή των χωρών αυτών σε κοινές στρατιωτικές ασκήσεις συμβάλλει στη μείωση των εντάσεων , καθώς οι αξιωματικοί των δυο χωρών έρχονται σε επαφή και αναπτύσσουν καλές σχέσεις σε προσωπικό επίπεδο.

Η μεγαλύτερη στρατιωτική άσκηση που έλαβε χώρα ήταν η Rubezh 2024. Στην άσκηση να τονίσω εδώ ότι έλαβαν δυνάμεις από την Λευκορωσία, τη Ρωσία το Καζακστάν το Κιργιζτάν και το Τατζικιστάν. Οι στρατιώτες του οργανισμού συλλογικής ασφάλειας όλες αυτές τις μέρες εκπαιδεύτηκαν ως προς την αποτελεσματική αντιμετώπιση επίθεσης εναντίον κράτους μέλους τους.

Την τελική φάση της άσκησης παρακολούθησε ο υπουργός άμυνας του Τατζικιστάν στρατηγός Σεράλι Μιρζό. Ο Κύριος Μιρζό τόνισε ότι η περιοχή της νότιας και κεντρικής Ασίας αντιμετωπίζει πάρα πολλές προκλήσεις με κορυφαία όλων το πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Όπως είπε ο Τατζίκος υπουργός άμυνας η άσκηση αυτή στέλνει μήνυμα σε όλες τις τρομοκρατικές ομάδες ότι οποιαδήποτε επίθεση εναντίον μέλους του οργανισμού συλλογικής ασφάλειας δε θα γίνει ανεκτή.

Προσωπική άποψη: Παράλληλα η πετυχημένη διεξαγωγή της άσκησης και η στενότητα της συμμαχίας των κρατών μελών του οργανισμού συλλογική ασφάλειας αποτελεί και πρόσκληση για ένταξη και άλλων κρατών στη συγκεκριμένη συμμαχία.

Στις 11 Δεκεμβρίου 2024 ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν κατέθεσε στην Επιτροπή Εξωτερικών της αμερικανικής γερουσίας για τα γεγονότα στο Αφγανιστάν . Αρχικά ο αμερικανός διπλωμάτης απέδωσε τιμή και αναγνώριση στους 2.474 αμερικανούς στρατιώτες που σκοτώθηκαν στο Αφγανιστάν καθώς και στους 20.728 που τραυματίστηκαν. Ο κύριος Μπλίνκεν απευθυνόμενος στις οικογένειες των 13 αυτών ‘’ηρώων’’ που σκοτώθηκαν στο Άμπι Γκέιτ εξέφρασε την βαθιά του λύπη για το γεγονός ότι η αμερικανική πολιτεία δεν κατάφερε να τους προστατέψει.

Ο αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών τόνισε ότι μόλις ανέλαβε τα καθήκοντα του είχε κληρονομήσει μια πραγματικά κακή συμφωνία που υπέγραψε η κυβέρνηση Τράμπ με τους ταλιμπάν. Να θυμίσω εδώ ότι η συμφωνία αυτή προέβλεπε την αποχώρηση των δυνάμεων του ΝΑΤΟ μέχρι την 1^η Μαΐου 2021. Ο Κύριος Μπλίνκεν υπενθύμισε ότι η συμφωνία προέβλεπε την απελευθέρωση 5.000 μαχητών των ταλιμπάν συμπεριλαμβανομένων και υψηλόβαθμων αξιωματικών της οργάνωσης. Το αμερικανικό τμήμα της RSM μέχρι το Δεκέμβριο του 2020 είχε μειωθεί από 14.000 σε 2.500 άτομα προσωπικό. Ο πρόεδρος Μπάιντεν επέλεξε δυστυχώς να εφαρμόσει την συμφωνία παρά το γεγονός ότι μπορούσε να κάνει τροποποιήσεις.

Παραδέχτηκε επίσης ότι κανείς στην αμερικανική κυβέρνηση δεν περίμενε ότι η αφγανική κυβέρνηση θα κατέρρεε μόλις σε διάστημα 3 μηνών. Στην συνέχεια ο αμερικανός διπλωμάτης σημείωσε ότι η εκκένωση 159.460 πολιτών εκ των οποίων οι 124.000 πολίτες αμερικανικού ενδιαφέροντος σε διάστημα μόλις 15 ημερών αποτελεί ένα πραγματικό κατόρθωμα. Από τον Αύγουστο του 2021 μέχρι σήμερα ο αμερικανικός λαός είναι πιο ασφαλής. Από τους 124.000 πολίτες που διασώθηκαν τον Αύγουστο του 2021 έχουν εγκατασταθεί στις ΗΠΑ 68.000. Οι υπόλοιποι παραμένουν σε σύμμαχες χώρες, κάτω από την προστασία των ΗΠΑ.

Ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ δέχτηκε βροχή ερωτήσεων από τους ρεπουμπλικάνους βουλευτές. Αρχικά ρωτήθηκε από τον Κόρυ Μιλς έναν γερουσιαστή του Ρεπουμπλικανικού κόμματος που έβγαλε 1 γυναίκα και τα 3της παιδιά από την κόλαση του Αφγανιστάν. Ο κύριος Μίλς υποστήριξε ότι υπάρχουν πολλοί αμερικανοί ακόμα στο Αφγανιστάν. Ο Μπλίνκεν υποστήριξε ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να εργάζονται σκληρά μέχρις ότου απομακρυνθεί με ασφάλεια και ο τελευταίος αφγανός πολίτης αμερικανικού ενδιαφέροντος. Ο Άντι Μπάρ ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής ρώτησε τον Μπλίνκεν γιατί δεν εισηγήθηκε στον πρόεδρο Μπάιντεν να επιβάλλει κυρώσεις στους ταλιμπάν λόγω της παραβίασης της συμφωνίας της Ντόχας. Ο κύριος Μπάρ κατηγόρησε επίσης τον Μπλίνκεν ότι η αποχώρηση του ΝΑΤΟ από το Αφγανιστάν ήταν μια από τις κύριες αιτίες της Ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Ο Μπράιαν Μάστ, βετεράνος του αμερικανικού τμήματος της ISAF που έχασε τα δυο του πόδια στην επαρχία Κανταχάρ το 2010, άσκησε δριμεία κριτική στον Άντονι Μπλίνκεν για το κλείσιμο της αμερικανικής πρεσβείας στην Καμπούλ . Ο κύριος Μάστ ρώτησε γιατί κάθε εβδομάδα από τον Σεπτέμβριο του 2021 η κυβέρνηση των ΗΠΑ δίνει 87 εκατομμύρια δολάρια στους ταλιμπάν. Ο κύριος Μπλίνκεν τόνισε ότι τα χρήματα που δίνουν οι ΗΠΑ στο Αφγανιστάν μετά την εκκένωση έχουν συμβάλλει στην αντιμετώπιση της επισιτιστικής κρίσης που αντιμετωπίζει η χώρα προστατεύοντας το σύστημα υγεία από την ολοκληρωτική κατάρρευση

Επίλογος:

Η κατάσταση στην Κεντρική και Νότια Ασία όπως βλέπουμε από την ροή των γεγονότων είναι ιδιαίτερα περίπλοκη. Η άνοδος των ταλιμπάν στην εξουσία στο Αφγανιστάν έχει αλλάξει δραματικά τις γεωπολιτικές ισορροπίες. Κατά την εκτίμηση μου, η Ινδία αυτή την στιγμή είναι η πιο σταθερή χώρα και η πιο ισχυρή οικονομικά, τηρουμένων των αναλογιών. Η κύρια πρόκληση είναι αν θα καταφέρει να επιβάλλει την πολιτική της στην περιοχή και να επιβληθεί της Κίνας η οποία έχει στενή σχέση τόσο με το Πακιστάν όσο και με το Αφγανιστάν. Παράλληλα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Ινδία, χάρις και στην στενή σχέση που έχει με την Ελλάδα, επιθυμεί να διεισδύσει στην Μεσόγειο. Κάτι που όμως θα την φέρει σε σύγκρουση με την Κίνα, και λόγω του γεγονότος ότι οι Κινέζοι ελέγχουν το λιμάνι του ΟΛΠ από το 2012.

Το Πακιστάν από την άλλη είναι η πιο εξασθενημένη χώρα λόγω του πολέμου με τους ταλιμπάν και με το Λαικό στρατό του Μπαλουχιστάν , και μέχρι στιγμής μπορεί να βασιστεί μόνο στην συμμαχία με την Ρωσία και την Κίνα. Παράλληλα στο Αφγανιστάν κανείς δε μπορεί να προβλέψει ποιος τελικά θα επικρατήσει στον πόλεμο των ταλιμπάν με το αφγανικό κίνημα αντίστασης. Σε όλη αυτή την κατάσταση, η Δύση έχει πολύ περιορισμένη παρουσία, αντιμετωπίζοντας τις δικές της μεγάλες προκλήσεις (επιβράδυνση οικονομικής ανάπτυξης, συνέχιση πολέμου στην Ουκρανία, ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή, μεταναστευτικό…). Συνεπώς , την δεδομένη στιγμή τουλάχιστον, δεν φαίνεται άμεσα ορατό το ενδεχόμενο ύπαρξης ενός σταθερού και ειρηνικού περιβάλλοντος.

https://ispr.gov.pk/press-release-detail?id=7096

https://ispr.gov.pk/press-release-detail?id=7087

https://ispr.gov.pk/press-release-detail?id=7085

https://ispr.gov.pk/press-release-detail?id=7081

https://www.mei.edu/publications/pakistans-military-and-foreign-policy-under-gen-asim-munir

https://www.dawn.com/news/1705151

https://www.aa.com.tr/en/americas/pakistan-s-army-chief-us-centcom-commander-discuss-regional-security/3086625

https://www.geo.tv/latest/454445-a-brief-look-at-lt-gen-asim-munirs-career

https://theprint.in/opinion/army-chief-general-asim-munir-us-trip-pakistan-money-ties/1891491/

https://ispr.gov.pk/press-release-detail?id=7078

https://ispr.gov.pk/press-release-detail?id=7060

https://ispr.gov.pk/press-release-detail?id=7023