του κ. Γεώργιου Σκουλά, καθηγητή Πολιτικής Φιλοσοφίας Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Με αφορμή τα γεγονότα που εκτυλίσσονται και συνθέτουν το σκηνικό των νέων σε ηλικία πολιτικών στη χώρα μας και στην Ευρώπη γενικότερα, αλλά και το δημοσίευμα της Κυριακής του Πάσχα στην εφημερίδα Ελευθερία για τη Βουλή των τριαντάρηδων του Κυριάκου, θα επιχειρήσω να εκφράσω μερικές απόψεις ως αρχή ενός διαλόγου. Αναφορικά με το τι σημαίνει νέοι άνθρωποι στο ναό της δημοκρατίας αφού συσχετίσω την τριαντάχρονη εμπειρία μου ως ακαδημαϊκός δάσκαλος στο ναό της γνώσης με τους νέους, τόσο στη χώρα μας, όσο και στον Καναδά.
Φαίνεται να είναι πλέον γνωστή η τάση της τελευταίας πενταετίας στην πολιτική της Ελλάδας καθώς και απ’ ότι φαίνεται και της Ευρώπης όπου αναλαμβάνουν τα ηνία ηγεσίας είτε των κομμάτων, είτε των καίριων θέσεων κυβερνητικών ή δημόσιων υπηρεσιών και επιχειρήσεων νέοι πολιτικοί μεταξύ 25 έως 40 χρόνων. Απτά παραδείγματα, το κυβερνητικό σχήμα Σαμαρά-Βενιζέλου, το κυβερνών κόμμα της αριστεράς ΣΥΡΙΖΑ, η Ν.Δ. με τη νέα ηγεσία της που ακολουθεί και αντιγράφει, καθώς η Ιταλία, Γαλλία, Αυστρία κι άλλες χώρες οι οποίες σέρνουν τον νεανικό χορό στην πολιτική σταθερά. Αυτό έχει πολλές αναγνώσεις, αλλά δύο εξ αυτών είναι θετικές. Η πρώτη είναι η αδιαμφισβήτητη εκδοχή, το ότι οι νέοι πολιτικοί είναι άφθαρτοι κι αυτό λόγω της μικρής τους ηλικίας. Η δεύτερη είναι, ότι οι νέοι έχουν μεγάλη φαντασία και όρεξη για δράση. Πράγματι, ο κάθε νέος σε αυτή την ηλικία έχει όνειρα και φαντασία σε μεγαλύτερο βαθμό από μεγαλύτερες ηλικίες και αλίμονο αν δεν είχε. Έχει πολύ όρεξη ή ορμή για δράση να κάνει έργο χωρίς την απαιτούμενη κρίση και γνώση. Η δράση όμως αυτή, θέλει σκέψη και μάλιστα δική του ώστε να πορεύεται σε σχέδιο που ο ίδιος έχει χαράξει, διαφορετικά γίνεται όργανο άλλου που σκέπτεται γι’ αυτόν. Η δράση αυτή συνεπώς, θέλει σκέψη και μάλιστα πολύ, που όπως έλεγε ο Ερνέστο Τσε Γκουεβάρα, από αυτήν γεννιέται ο Επαναστάτης. Δηλαδή, ο επαναστάτης ο οποίος με τη σκέψη του ως συσσωρευμένη γνώση και εμπειρία μεταβάλλει συνθήκες και δομές οργάνωσης μιας κοινωνίας ώστε να υπηρετηθεί ο συλλογικός σκοπός εκείνος που συμφέρει και ωφελεί το σύνολο και την εξέλιξή του. Πάντα όμως με ειρηνικό τρόπο για αυτές τις αναγκαίες τομές, επειδή η ένοπλη αναμέτρηση ως ιδέα είναι σήμερα νεκρή και παραπέμπει σε άλλες εποχές με διαφορετικούς συσχετισμούς και ανάγκες.
Το ερώτημα που αβίαστα εγείρεται εδώ ωστόσο, είναι για ποιο λόγο να μελετούμε να αποκτούμε γνώση, σοφία και κρίση ώστε με τέτοια εφόδια να γινόμαστε ενάρετοι πολίτες αφού στην ουσία δεν τα χρειαζόμαστε; Μήπως η πολλή σκέψη οδηγεί σε πολλή γνώση, κρίση και σοφία όπου θα γεννήσει τους μελλοντικούς πιθανούς επαναστάτες; Για φανταστείτε την πολιτική ως ενέργεια και δράση μόνο χωρίς το όπλο της σκέψης. Σίγουρα θα απουσιάζει η γνώση εκείνη που αποκτάται από την επιστημονική αναζήτηση και την έρευνα. Θα απουσιάζει η σοφία η σύγκριση και η κρίση. Η προσπάθεια η δική μου στην εκπαίδευση, όσο και πολλών άλλων συναδέλφων μου ήταν και είναι όχι μόνο να διδάξουμε τους νέους να γράφουν αφού συγκρίνουν και επικρίνουν τα διάφορα κείμενα και όχι να αντιγράφουν, αλλά να μάθουν να σκέπτονται ως σκεπτόμενοι άνθρωποι μακριά από τη μέθοδο της αποστήθισης. Να μάθουν τόσο σε προπτυχιακό, όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο να ερευνούν, να σκέπτονται, να συγκρίνουν και να κρίνουν αλλά και να γράφουν ως καταστάλαγμα των μελετών τους. Πόσοι όμως στα 25 τους χρόνια γνωρίζουν όχι μόνο να γράφουν αλλά να ερμηνεύουν το κάθε ξαφνικό συμβάν που συμβαίνει γύρω τους από μόνοι τους; Θα έλεγα ελάχιστοι. Η γνώση θέλει πολύ χρόνο και πολλή δουλειά. Συμπληρώνω και κάτι εδώ του Πλάτωνα ότι το καλύτερο έργο του “Οι Νόμοι” το έγραψε στο τέλος της ζωής του όταν ήταν δηλ. στα 77 με 79 χρόνων, ενώ πέθανε μετά από ένα χρόνο. Πρόλαβε όμως και είπε, ότι ένα τέτοιο έργο δεν θα μπορούσε αναμφίβολα να το γράψει νέος, επειδή δεν θα είχε το όπλο της σοφίας που απαιτούσε. Εάν καλούνται επομένως στην πολιτική οι νέοι σε ηλικία άνθρωποι που έχουν φαντασία και ορμή για δράση είναι περισσότερο για να δρουν σε σχέδιο που σχηματίζουν και σκέπτονται άλλοι, είτε είναι οι ολίγοι της μιας ή της άλλης παράταξης σαφώς και όχι των πολλών ή του συνόλου. Η προβολή των τριαντάρηδων συνεπώς, δεν είναι η ανάδειξη μιας νέας τάσης που υπόσχεται πολλά στην πολιτική σκηνή, πέρα από τη δράση και τη φαντασία τους, αλλά η φτώχεια της σοφίας και της σοβαρής πολιτικής σκέψης που έχουν οι μεγαλύτερες ηλικίες.
Γιώργος Ε. Σκουλάς,
Καθηγητής Πολιτικής Θεωρίας,
Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Δεν ξερω αν ειναι η φτώχια της Σοφίας και σοβαρής πολιτικής σκέψης των μεγαλύτερων γενεών, ´Η η πλήρης παράδοση τους στον νεοφιλελευθερισμό και όλα τα παρεπόμενα (έλλειψη ηθικής, ιδεολογίας, ατομισμός κλπ). Οποτε, θεωρώ οτι βάζουν νέους πολιτικούς, με ορμή και χωρις γνώση οπως αφήνει να διαφανεί ο αρθρογράφος, να παρασύρουν τους πολλούς σε μια εικονική πραγματικότητα, οτι τα πραγματα θα αλλάξουν με την σκέψη και δράση των νέων γενεών που εξ αντικειμένου ειναι τολμηρές και άρα επαναστατικές. Μόνο που αυτοι που επιλέγονται ειναι υβρίδια, κλώνοι. Και μάλιστα χωρις καμία πρωτότυπη σκέψη, έστω και για να υπηρετήσουν αυτο το ίδιο το σύστημα.
Οποτε ελάχιστη σημασία εχει αν κάποιος ειναι 20 ´Η 40, ´Η 80 ετών. Ίσως μάλιστα ο 80αρης ναναι λίγο πιο συμπονετικός προς τους ανθρώπους.
Οχι μονο η προβολη ,αλλα και η αναδειξη των 30νταρηδων στις ηγετικες πολιτικες θεσεις , με τετοια μαλιστα επιμονη και μεταδοτικοτητα του φαινομενου στην Ευρωπαικη μας Ενωση- (σε αλλες Ηπειρους δεν τους προτιμουν), την οποιαν Ενωση μας , ολοι οι αλλοι γεωπολιτικοι ανταγωνιστες της την αγκαλιαζουν σφιχτα απο αγαπη , για να την λιποθυμισουν αν δεν την εξοντωσουν- φρονω , πως ειναι επιλογη του αορατου, αλλα υπαρκτου παγκοσμιου Συστηματος, για να ποδηγετουν ευκολωτερα τους φιλοδοξους ,αλλα σιγουρα ανεπαρκεις 30νταρηδες πολιτικους, οι οποιοι αντιμετωπιζουν τα κρατη και τις πασης φυσεως επιχειρησεις ,αλλα και τους εκλογεις τους με την οιηση της μετεφηβικης ηλικιας και το παθος του νεοφωτιστου, υποτιμωντας και με μεγαλη δοση ραστσισμου τους γεννητορες τους και τους πρεσβυτερους τους ,και κατα μια 10ετια ακομη. Ηζωη και κατ’επεκτασιν η Ιστορια αποδεικνυει, οτι οι 30νταρηδες εχουν καλυτερες και-ενιοτε- αρχηγικες επιδοσεις μονο σε τρεις περιπτωσεις .ΠΡΩΤΗ . Στις πολεμικες επιχειρησεις, οταν ο νεαρος υπαξ/κος οδηγει στην καταληψη του στοχου απο την μικροτερη στρατιωτικη μοναδα -την διμοιρια- μετα τον θανατο του Ανθ/γου της.ΔΕΥΤΕΡΗ Στις πασης φυσεως συγκεντρωσεις και διαδηλωσεις -οπως και χθες με τα επεισοδια στον τελικο του κυπελου Ελλαδος, οπου αναδεικνυονται οι αμοραλιστες ”καπετανιοι” και ΤΡΙΤΗ- απολογουμαι για το παραδειγμα – στις ερωτικες επιδοσεις , οταν -και εκει- δεν κανουν τις γνωστες καταχρησεις . ΔΥΟ μονο ιστορικες προσωπικοτητες 30νταρηδων δικαιωνουν τις ηλικιες αυτη της δεκαετιας, για τους συνανθρωπους τους. Ο Ιησους Χριστος , που -ασχετως τι πιστευουμε -αλλαξε την ζωωδη πορεια της τοτε ανθρωποτητος και ο Μεγας Αλεξανδρος ΜΑΣ ,που υπερωριμασε με τον σοφο δασκαλο του Αριστοτελη ΜΑΣ , ΓΙΑΤΙ καταφερε να πεισει και να οδηγησει (30000) κυριως Μακεδονες , αλλα και τους αλλους -πλην Λακεδαιμονιων-Ελληνες (πολλοι απο τους οποιους ηταν πανεπιστημονες) οχι μονο να διαλυσουν την Εχθρικη Περσικη Αυτοκρατορια σε μια 10ετια , αλλα και να εξελληνισει ολη την σημερινη Μεση Ανατολη και μεχρι την Ινδια, μαζι και την Ανατολικη Μεσογειο. Στις αλλες ιστορικες περιπτωσεις ,οπου επεκρατησαν οι 30νταρηδες ,αν δεν κατεστρεψαν τις χωρες τους και τις επιχειρησεις τους απετελεσαν τις χειροτερες επιλογες και σταματησαν την με σταθερα και αποφασιστικα βηματα προοδο τους . Εμεις στην σημερινη Ελλαδα μας , που θα ψηφιζουν πια και οι 16χρονοι,δεν αποκλειεται να δουμε μελλοντικα και 20αρηδες εκλεγμενους ηγετες. Τι παραγει στην νεοτητα η τηλεοπτικη σειρα ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ,-το γνωστο το Σουρβαιβερ- με τοση τηλεθεαση;;; Μετα απ’αυτα να μη ευχηθουμε καλο κουραγιο στους Γαλλους , που θα εκλεξουν σημερα τον 39χρονο κ. Μακρον ως Προεδρο της Δημοκρατιας τους, οταν αλλοτε εξελεγαν τους αειμνηστους ΝΤΕ ΓΚΩΛ και Μιτεραν;;; . Υ.Γ 1) Φυσικα υπαρχουν και 50ρηδες και 60ρηδες , με τις ανεπαρκειες των 30νταρηδων , αλλα μη ξεχναμε πως υπαρχει και ο ορος παλιμπαιδισμος στην επιστημη της ψυχολογιας.2) Ευχαριστουμε τον καθηγητη κ. Σκουλα-να ειναι καλα- για το εμπεριστατωμενο κειμενο του και γιατι μας εδωσε την ευκαιρια του συγκεκριμενου σχολιασμου.