“Πέτυχε και τι, η επίσκεψη Τσίπρα στις ΗΠΑ”; Αυτό ήταν το θέμα της εκπομπής “Τομές στην Επικαιρότητα” της Δημοτικής Τηλεόρασης Θεσσαλονίκης TV-100 την Πέμπτη 19 Οκτωβρίου.
Την εκπομπή παρουσιάζει ο δημοσιογράφος Παντελής Σαββίδης και μεταδίδεται κάθε Πέμπτη απο τις 9μμ-10μμ και επαναλαμβάνεται το Σάββατο απο τις 5μμ ως τις 6μμ.
Προσκεκλημένοι της εκπομπής ήταν:
–Ιωάννης Πατσαντάρας, Αντιπτέραρχος ε.α. Επίτιμος Αρχηγός Τακτικής Αεροπορίας.
–Βασίλης Πολυμένης, Καθηγητής Οικονομικών Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Με αφορμή την επίσκεψη του κ πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον και τη συνάντηση του με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, μάθαμε για την αναβάθμιση των ελληνικών αεροσκαφών τύπου F16. Τις τελευταίες ημέρες ξεκίνησε στην Ελλάδα μία δημόσια συζήτηση για το εάν το τελικό κόστος θα πρέπει να είναι 1,1 δις ή 2,4 δις ή εάν η οικονομία μας δεν αντέχει κανένα από τα δύο αυτά νούμερα και τα όποια ποσά θα πρέπει να δοθούν ως κοινωνικό μέρισμα στους οικονομικά ασθενέστερους. Νομίζω πως αυτή είναι η λάθος συζήτηση.
Τις προηγούμενες δεκαετίες η πατρίδα μας έχτισε την Πολιτική για την Ασφάλεια της, στην παραδοχή ότι η Ελλάδα δεν κέρδισε την Τουρκία στρατιωτικά ποτέ όταν ήταν μόνη της. Με δεδομένη την ιστορική πραγματικότητα και το μέγεθος του αντιπάλου (οικονομικό, πληθυσμιακό, στρατιωτικό) η Ελλάδα είχε ως Πολιτική για την Ασφάλεια την αρχή του να κάνει εξοπλισμούς, που να είναι στο μέσο περίπου από αυτούς που πραγματοποιεί η Τουρκία, ώστε οποιαδήποτε πολεμική σύρραξη να έχει για τη γειτονική χώρα μεγαλύτερες ζημιές από τα προσδοκώμενα οφέλη του πολέμου.
Το 1996 στα Ίμια η χώρα μας είχε 75 αεροσκάφη τρίτης γενιάς ενώ η Τουρκία 149, η Ελλάδα είχε 8 υποβρύχια και η άλλη πλευρά 15, τα άρματα μας αριθμούσαν 1842 και των τούρκων 3701, ενώ στα αυτοκινούμενα πυροβόλα, η αναλογία ήταν πάλι ένα προς δύο, 399 πυροβόλα εμείς 810 οι τούρκοι. Η αναλογία ένα προς δύο ήταν αυτή που έδωσε τη δυνατότητα στην κυβέρνηση Σημίτη, όχι ασφαλώς να στείλει τον τουρκικό στόλο στον πάτο της θάλασσας, αλλά να υπενθυμίσει στην Τουρκία πως εάν επιλέξει το δρόμο της ολοκληρωτικής σύγκρουσης, τα προσδοκώμενα οφέλη που θα είχε θα ήταν λιγότερα από τις ζημιές. Θα συνέφερε την Τουρκία να δει τις στρατηγικές της υποδομές (διυλιστήρια, γέφυρες, κτλ) κατεστραμμένες για να πάρει ένα βράχο, τα Ίμια; ασφαλώς τις ίδιες και μεγαλύτερες καταστροφές στις υποδομές της θα είχε και η Ελλάδα.
Σήμερα η Τουρκία έχει τετραπλάσιο ΑΕΠ από την Ελλάδα και τη στιγμή που εμείς αναρωτιόμαστε εάν θα πρέπει να επενδύσουμε στην άμυνα μας 1 ή 2 δισεκατομμύρια η Τουρκία θα επενδύσει πάνω από 20 δισεκατομμύρια στην άμυνα της (100 F-35, 1000 άρματα altay, S-400, 4 κορβέτες, 4 φρεγάτες, 4 αντιτορπιλικά κ.α.). Η αναλογία ένα προς δέκα ή ένα προς είκοσι δεν επιτρέπει στην Ελλάδα, σε περίπτωση κρίσης, να προβάλει στην Τουρκία το επιχείρημα πως θα έχει μεγαλύτερες ζημιές από τα προσδοκώμενα οφέλη του πολέμου, ώστε με τη βοήθεια των ΗΠΑ να επιδιώξει διπλωματική λύση. Για να διατηρήσουμε την ίδια Πολιτική για την Ασφάλεια με τις προηγούμενες δεκαετίες πρέπει να δαπανήσουμε το ποσό των 10 δις για τη διατήρηση της αναλογίας ένα προς δύο. Τα πολιτικά κόμματα θα πρέπει υπεύθυνα να μετάσχουν στο δημόσιο διάλογο και εάν δεν έχουμε χρήματα, να μας παρουσιάσουν τη νέα Πολιτική για την Ασφάλεια για τις επόμενες δεκαετίες.
Η Ελλάδα καλείται να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα, που έχει δημιουργήσει η οικονομική χρεοκοπία, που εμείς επιφέραμε στην πατρίδα μας. Αν αναλογιστούμε την αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης τα προηγούμενα χρόνια, όπου για παράδειγμα η Ελλάδα προμηθεύονταν το στεντ για την καρδιά 2500 ευρώ τη στιγμή που τα γαλλικά, γερμανικά και κυπριακά ασφαλιστικά ταμεία έδιναν 500 ευρώ, τη Siemens, αλλά και τα 100 δις ευρώ που κόστισε στην Ελλάδα η διαπραγμάτευση Τσίπρα Βαρουφάκη κατά τον επικεφαλής του ESM, Κλάους Ρέγκλινγκ. Η ανευθυνότητα του πολιτικού συστήματος μας φέρνει αντιμέτωπους, τη στιγμή που παίζεται το παιχνίδι καθορισμού της ΑΟΖ, με τα σύνορα της καρδιάς του κ Ερντογάν…
Επί της ουσίας του σχολίου του “Τρυποκάρυδου” (“νέα Πολιτική για την Ασφάλεια για τις επόμενες δεκαετίες”) συμφωνώ απολύτως.
Έχω αρκετές ενστάσεις/επισημάνσεις όμως για την παράθεση αριθμητικών συσχετισμών.
1) Το δόγμα ότι δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την Τουρκία μόνοι μας είναι παντελώς αίολο. Αντιστρέφοντας το επιχείρημα αυτό και τις φορές που ηττηθήκαμε από την Τουρκία (1922, 1974) ούτε η Τουρκία δρούσε μόνη της, αλλά είχε την (σιωπηρή ή φανερή) στήριξη μεγάλων δυνάμεων. Στην σύγχρονη πραγματικότητα είναι αδιανόητο να μιλούμε για “μονομαχίες” κρατών. Είναι αδύνατον σε οποιαδήποτε σύρραξη να μην υπάρξει εμπλοκή μεγάλων δυνάμεων για τα δικά τους συμφέροντα. Άρα οι συμμαχίες και οι ευρύτεροι συσχετισμοί είναι σταθερή παράμετρος της εξίσωσης ισορροπίας μεταξύ δύο αντιμαχομένων κρατών.
2) Η αναλογία 1:2 δεν ήταν ποτέ διακηρυγμένη πολιτική. Η μόνη κατοχυρωμένη διαχρονικά αναλογία ήταν το 7:10 της στρατιωτικής βοήθειας από τις ΗΠΑ.
Τα αντιπαραδείγματα πολλά. Ενδεικτικά μόνον:
– Την δεκαετία του 2000 η αναλογία αεροσκαφών ήταν σχεδόν 1:1 (και στο σύνολο και στα σύγχρονα).
– Η αναλογία αρματικού δυναμικού πρέπει να συσχετιστεί και με την έκταση των χερσαίων μετώπων. Ενώ το συντριπτικά μεγαλύτερο και ποιοτικότερο μέρος του ελληνικού αρματικού δυναμικού είναι παρατετεγμάνο στην Θράκη, η Τουρκία έχει το μεγαλύτερο μέρος των δυνάμεών της στα νοτιοανατολικά της σύνορα (ας θυμηθούμε και το τουρκικό δόγμα των 2,5 πολέμων – Ελλάδα, Συρία και Κούρδοι).
3) Στην αντιπαράθεση αριθμών δεν πρέπει να αγνοείται η ποιότητα και η διαθεσιμότητα του υλικού. Για παράδειγμα, από τα 15 αναφερόμενα τουρκικά υποβρύχια, κατά την κρίση των Ιμίων, τα μισά περίπου ήταν απηρχαιωμένα τύπου GUPPY (χρονολογούνται από την δεκαετία του ’50). Όπως, επίσης, σήμερα, η Τουρκία έχει σοβαρό πρόβλημα διαθεσιμότητας πιλότων εξαιτίας των προγραφών στις οποίες προέβη το καθεστώς Ερντογάν, γι’ αυτό και ζήτησε ενίσχυση σε ιπτάμενο προσωπικό από το Πακιστάν (σχετική είδηση στο http://www.kathimerini.gr/924285/article/epikairothta/politikh/h-toyrkia-eisagei-pilotoys-apo-to-pakistan)!
4) Η Τουρκία διαχρονικά ακολουθεί πολιτική μεγαλοποίησης και υπερπροβολής των εξοπλιστικών της προγραμμάτων, αφ’ ενός στα πλαίσια προσέλκυσης καλύτερων οικονομοτεχνικών προσφορών, αφ’ ετέρου στα πλαίσια ενός είδους ψυχολογικού πολέμου. Το πρόγραμμα ναυπηγήσεων σύγχρονων φρεγατών (TF-2000), για παράδειγμα, διακηρύσσεται από τα τέλη της δεκαετίας του ’90, χωρίς ακόμη να έχει ευοδωθεί.
5) Η προσπάθεια ανάπτυξης εγχώριας πολεμικής βιομηχανίας, στην οποία πρόκειται να δαπανηθούν τα 20 και πλέον δις, δεν είναι βέβαιον κατά πόσον θα έχει αίσιο τέλος, σίγουρα δεν θα έχει ανάλογο αποτέλεσμα της επένδυσης. Και αυτό διότι μεγάλο μέρος των χρημάτων αυτών πρόκειται να δαπανηθεί όχι στα ίδια τα οπλικά συστήματα, αλλά στην διαδικασία έρευνας και ανάπτυξης. Αυτό που επιδιώκει η Τουρκία είναι να είναι αυτάρκης από σφαίρες μέχρι αεροπλάνα. Είναι εξαιρετικώς απίθανο να το πετύχει μέσα σε 15-20 χρόνια, όταν δεν το έχουν καταφέρει χώρες πολύ ισχυρότερες, με απείρως μεγαλύτερη βιομηχανική/ερευνητική παράδοση και υποδομές. Αν ψάχνουμε για επιτυχημένο παράδειγμα ανάτπυξης πολεμικής βιομηχανίας, ας κοιτάξουμε προς το Ισραήλ.
6) Δεδομένου ότι σε πολλές τουρκικές εταιρείες που ασχολούνται με εξοπλικά προγράμματα είναι εμπλεγμένοι άνθρωποι του στενού περιβάλλοντος Ερντογάν, υπάρχουν έντονες οσμές σκανδάλων. Όπως ακριβώς τα ιλιγγιώδη ποσά που σπαταλήθηκαν στην Ελλάδα την περίοδο 1997-2003 δεν είχαν το ανάλογο αποτέλεσμα, επειδή αξιοποιήθηκαν προς ικανοποίηση “ημετέρων” μεσαζόντων και όχι βάσει επιτελικών σχεδίων, το ίδιο πιθανότατα θα συμβεί και με τους “απέναντι”. Η διαφορά είναι ότι μάλλον θα καταφέρουν να δημιουργήσουν ως υποθήκη κάποιες βασικές υποδομές έρευνας/βιομηχανίας, πάντως όχι στον βαθμό που φαντάζονται/διαφημίζουν.
7) Η δυσαναλογία αμυντικών επενδύσεων δεν συνεπάγεται την ίδια δυσαναλογία πολεμικών δυνατοτήτων. Για παράδειγμα ένας αντιαρματικός πύραυλος μπορεί να θέσει εκτός μάχης άρμα, κοστίζοντας υποπολλαπλάσια. Όπως ακριβώς και στον αθλητισμό, δεν υπερισχύουν τα “μπάτζετ”.
8) Η αναλογία δυνάμεων Ελλάδος-Ιταλίας το 1940 προδίκαζε το τελικό αποτέλεσμα του πολέμου; Η αναλογία δυνάμεων ΗΠΑ-Βιετνάμ;
Συμπερασματικά και προς αποφυγήν παρεξηγήσεων. Δεν υπερασπίζομαι επ’ ουδενί την αμυντική/εξοπλιστική πολιτική που ασκήθηκε στην Ελλάδα από το 1980 και έπειτα, το αντίθετο. Αλλά δεν δέχομαι και την ολοένα και περισσότερο διάχυτη τα τελευταία χρόνια ηττοπάθεια και μεμψιμοιρία έναντι της Τουρκίας. Προσπαθώ να δω την Τουρκία στις πραγματικές της διαστάσεις, ούτε υποτιμητικά, αλλά ούτε και υπερτιμητικά.
Και φυσικά δεν συμμερίζομαι την άποψη ότι άλλοι θα εκπροσωπήσουν τα συμφέροντά μας, ανθ’ ημών. Η άμυνα έχει κόστος το οποίο επιβάλλεται να αποδεχθούμε. Το ζητούμενο δεν πρέπει να είναι η “τζαμπατζίδικη” λογική του “δεν πληρώνω για όπλα” και περιμένω από τους συμμάχους μου να με υπερασπισθούν, αλλά η βέλτιστη αξιοποίηση των όποιων επενδύσεων στην άμυνα και η οσυσιαστική εφαρμογή της στρατιωτικής αρχής “μεγίστη αξιοποίησις διαθεσίμων πόρων”.
Χωρις καμια ηττοπαθεια εναντι της Τουρκιας,-την οποιαν παντως ουδεποτε νικησαμε απο το 1830, που γιναμε το νεο κρατος των Ελληνορθοδοξων – αισθανομαι την αναγκη να σχολιασω με τεσσερα (4) ερωτηματα την φραση του σχετικου με τα στρατιωτικα θεματα, προηγουμενου συνανιχνευτη. Γραφει . ” Το ….ζητουμενο πρεπει να ειναι η βελτιστη αξιοποιηση των όποιων επενδυσεων στην αμυνα και η ουσιαστικη εφαρμογη της στρατιωτικης αρχης-μεγιστη αξιοποιησις διαθεσιμων πορων-”σε συνδυασμο με την ογδοη παραγραφο του σχολιου του ”Η αναλογια δυναμεων Ελλαδος – Ιταλιας το 1940 προδικαζε το τελικο αποτελεσμα του πολεμου;. Η αναλογια δυναμεων ΗΠΑ -Βιετναμ;”. ΠΡΩΤΟΝ. Εχουμε ,η, προβλεπεται να εχουμε την τριπλετα της ηγεσιας του Εθνους του 1940 (Βασιλεα Γεωργιο, πρωθυπουργο τον αριστο στρατηγο ε.α Ιωαννη Μεταξα και αρχηγο του ΓΕΣ τον στρατηγο Αλεξανδρο Παπαγο,τον μετα το 1949 στραταρχη;;;. ΔΕΥΤΕΡΟΝ .Εχουμε στρατευμενους Ελληνες εν θητεια -που θα μειωθει ενοψει εκλογων- και εν εφεδρεια με το ηθικο του 1940 ;;;ΤΡΙΤΟΝ. Σε τυχον πολεμικη συρραξη εχουμε διαβεβαιωσεις οτι οι φιλοι και συμμαχοι μας δεν θα βοηθησουν την Τουρκια -οπως το 1922 και 1974- και θα μας αφησουν ”να παλαιψουμε στα μαρμαρενια αλωνια μονοι μας, σαν τους πεχληβανηδες, οποτε εχουμε πολλες πιθανοτητες να κερδισουμε στους πρωτους γυρους , αλλα στον τελικο γυρο ,λογω των μειωμενων εφεδρειων και υλικων , να βρεθουμε στο καναβατσο με το μισο Αιγαιο χαμενο, γιατι οι πολεμοι δεν ειναι αγωνες ταχυτητος εκατο μετρων, αλλα τουλαχιστον ημιμαραθωνιοι.;;;.ΤΕΤΑΡΤΟΝ και τελευταιον . Θα υπαρξει Ελληνικη πολιτικοστρατιωτικη ηγεσια , που θα διαταξει πολεμικες επιχειρησεις μετα την εκτελεση των εξι (6),πεντε ανωτατων πολιτικων και του αρχιστρατηγου στο Γουδι το 1922;;;. Δεν μασς προιδεαζουν κατι τα Ιμια το 1996;;;. Επομενως ,επειδη θελουμε ειρηνη προετοιμαζομαστε -και πρεπει – για ελληνοτουρκικο πολεμο και θα τους περιμενουμε στην γωνια να δοκιμασουν πρωτοι, αλλα αυτο δεν φαινεται να συμβει στο εγγυς μελλον, γιατι δεν εχουν ακομη οι Τουρκοι τον υπερφιαλο Μουσολινι τους ,οπως οι Ιταλοι στις 28 Οκτωβριου του 1940-ειμαστε και συμμαχοι στο ΝΑΤΟ-. Μηπως ομως εγκαταλειψαμε την προετοιμασια του ηθικου τοσον των στρατευμενων, οσο και ολου του ελληνικου λαου , που τον ”τυρανναμε” τελευταια και με ολες τις πολυτελεις ιδιαιτεροτητες των λαων,κυριως της Δυσης (αυτοματη αλλαγη φυλου μετα τα 18, νομιμοποιηση του χασις , θρησκευτικα για τραλαλα και τα λοιπα ,και τα λοιπα, τα οποια -περιεργως -δεν προβληματιζουν την στρατιωτικη ηγεσια ,η, επειδη ειναι βεβαια οτι δεν θα συμβει το απροοπτον στην 2ετη περιπου θητεια της ,η, επειδη δεν θελει να διαφοροποιηθει απο τους ”παντογνωστες” πολιτικους , που ανα 3ετια περιπου αλλαζουν , ενω το Εθνος εχει ηλικιαν 3000 ετων και το νεο κρατος περιπου 200 ετων και θελει να μη χαθει απο τον χαρτη, καθως λεμε. Ακουει κανεις αυτα ,η, εχει κατεβασει τα στορια στο μοναχικο δωματιο του;;;. Τελος στο Βιετναμ -που αναφερθηκε ως παραδειγμα ,φρονω πως εχασαν οι Αμερικανοι, λογω του εδαφους του Βιετναμ ,αλλα και των εκατονταδων φερετρων που επεστρεφαν καθημερινως στις ΗΠΑ ,μαζι με τις καθημερινες πορειες των παιδιων των λουλουδιων και των ”φιλειρηνικων” οργανωσεων.