Σχόλιο του Κέντρου Προστασίας Καταναλωτών
Αύξηση τιμής ηλεκτρικού ρεύματος
Οι τιμές του φυσικού αερίου αυξήθηκαν, σημαντικά, το 2021, σε σχέση με το 2020 και αναμένεται να συνεχιστεί αυτή η τάση και το 2022. Η αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου οφείλεται, σε μεγαλύτερη ζήτηση ηλεκτρικού ρεύματος, εξαιτίας της οικονομικής ανάκαμψης, του κρύου χειμώνα και του καλοκαιρινού καύσωνα. Επίσης, οφείλεται στη σταδιακή κατάργηση του άνθρακα, ως πρώτη ύλη για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς και σε διάφορα πολιτικά «παιχνίδια».
Όμως, οι τιμές, που οι καταναλωτές πληρώνουμε για το ηλεκτρικό ρεύμα, εδώ στην Ελλάδα, είναι προκλητικά υψηλότερες, από αυτές που θα διαμορφώνονταν, αν η ελληνική αγορά ενέργειας λειτουργούσε, με διαφάνεια και διέπονταν, από υγιή ανταγωνισμό.
Κατ’ αρχάς, η αγορά της χώρας μας είναι εκτεθειμένη, σε οποιαδήποτε ληστρική και αισχροκερδή πολιτική παραγωγών φυσικού αερίου, γιατί δεν υπήρξε πρόνοια σύναψης μακροχρόνιων συμβολαίων προμήθειας αερίου, με τις χώρες παραγωγής του.
Οι τιμές που πληρώνουν οι καταναλωτές επηρεάζονται, από τις τιμές του φυσικού αερίου επειδή οι κανόνες, που ισχύουν για τη διαμόρφωση των τιμών, δεν επιτρέπουν να περάσουν, στους καταναλωτές, τα οικονομικά οφέλη, από τη φθηνότερη παραγωγή ηλιακής και αιολικής ενέργειας. Η αιτία, για αυτό, είναι ότι κάθε μέρα, στο χρηματιστήριο ενέργειας, οι προμηθευτές ενέργειας αποφασίζουν τη χοντρική τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος. Εάν η προσφορά ηλεκτρικού ρεύματος από τις φθηνότερες πηγές ενέργειας π.χ. ανανεώσιμες, αντιστοιχεί σε μικρότερα ποσοστά της ζήτησης, από αυτό που καλύπτεται από την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, από φυσικό αέριο, η τιμή του φυσικού αερίου διαμορφώνει την τιμή, στην οποία αγοράζεται το ηλεκτρικό ρεύμα, από τους παρόχους, από όλες τις μονάδες παραγωγής ενέργειας (αρχή της οριακής τιμής). Έτσι, η κερδοσκοπική, πλέον, τιμή του φυσικού αερίου, διαμορφώνει την τιμή και του ηλεκτρικού ρεύματος.
Δυστυχώς, τα αυξημένα μερίδια ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, που έχουν μικρότερα κόστη παραγωγής, δεν οδηγούν στη μείωση των τιμών χοντρικής πώλησης, εξαιτίας της πολιτικής διαμόρφωσης τιμών και την εκμετάλλευσή της από τους παρόχους. Όπως αποκάλυψε η οργάνωση καταναλωτών της Ισπανίας OCU, κάποιοι παραγωγοί ενέργειας, από ανανεώσιμες πηγές χρησιμοποιούν τις υψηλές τιμές φυσικού αερίου για να αυξήσουν τεχνητά, τις τιμές των προσφορών τους.
Επιπλέον των παραπάνω προβλημάτων, η πλημμελής εποπτεία της αγοράς ενέργειας και η έλλειψη προληπτικών μέτρων, για την προστασία του καταναλωτή, κατά τη διαδικασία απελευθέρωσης της αγοράς, επέτρεψε στους παρόχους ηλεκτρικού ρεύματος να δημιουργήσουν προσφορές «υβρίδια». Δηλαδή 6 μήνες σταθερή τιμή και 18 μήνες κυμαινόμενη. Όσοι καταναλωτές πίστεψαν τις εκπτώσεις, που υπόσχονταν οι πάροχοι, δέχτηκαν μια δυσάρεστη έκπληξη: Εάν το εξάμηνο έληγε μέσα στην ενεργειακή κρίση, οι λογαριασμοί τους «πέταξαν στον ουρανό», με την επιβολή ΟΤΣ (Οριακής Τιμής Συστήματος), δηλαδή της ρήτρας εξισορρόπησης διαφοράς λιανικής τιμής από τη χοντρική.
Με βάση τα παραπάνω το ΚΕ.Π.ΚΑ. – Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών τονίζει και ζητά:
- Η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, από τον ήλιο και τον άνεμο, ήδη, σήμερα, είναι φθηνότερη, από την παραγωγή, από ορυκτά καύσιμα. Το μερίδιο της ηλιακής και αιολικής ενέργειας αυξάνεται και αυτό θα βοηθήσει στη μείωση των τιμών ηλεκτρικού ρεύματος. Μια πιο γρήγορη μετάβαση, από τη χρήση ορυκτών καυσίμων για παραγωγή ηλεκτρισμού, σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, θα βοηθήσει στη μείωση των λογαριασμών των καταναλωτών.
- Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.) πρέπει να εποπτεύει, αυστηρά, την αγορά, για να εμποδίζει αδικαιολόγητες αυξήσεις τιμών.
- Η Κυβέρνηση πρέπει να άρει όλα τα εμπόδια, που αντιμετωπίζουν οι καταναλωτές, όταν θέλουν να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια, είτε τοποθετώντας ηλιακά πάνελ στα σπίτια τους, είτε μέσω της συμμετοχής τους, σε ενεργειακές κοινότητες. Έτσι, θα μειωθούν, σημαντικά, οι λογαριασμοί των καταναλωτών.
- Ενώ η αύξηση του μεριδίου της ενέργειας, από ανανεώσιμες πηγές, μπορεί να μειώσει τις τιμές χοντρικής πώλησης, οι καταναλωτές δεν απολαμβάνουν τα οφέλη αυτής της αυξητικής τάσης. Οι τιμές χοντρικής του ηλεκτρικού ρεύματος πρέπει, λοιπόν, να διαμορφώνονται ανάλογα με το μίγμα πρώτων υλών, που χρησιμοποιείται, για την παραγωγή του, ώστε να μην χαρατσώνονται οι καταναλωτές.
- Η Ελληνική Κυβέρνηση και η Ρ.Α.Ε.- Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλία, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για να αναμορφωθεί το σημερινό σύστημα τιμών, ώστε να αντικατοπτρίζει την επιρροή των ανανεώσιμων πηγών.
- Το χρηματιστήριο ενέργειας, στην Ελλάδα, πρέπει να λειτουργεί με διαφάνεια.
Το ΚΕ.Π.ΚΑ. επισημαίνει ότι η ενεργειακή κρίση δε θα διαρκέσει όπως ισχυρίζεται ο κ. Κωνσταντίνος Σκρέκας, Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας και όχι μόνο, ένα δίμηνο. Η ενεργειακή κρίση, θα συνεχιστεί και ίσως ενταθεί το 2022. Τα ενισχυτικά ποσά, που υπόσχεται η κυβέρνηση, θα αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό. Και οι αυξήσεις της ενέργειας, θα μεταφερθούν στα καταναλωτικά αγαθά και μάλιστα στα απαραίτητα, δημιουργώντας, ένα εκρηκτικό μίγμα για τους καταναλωτές.
Απαιτούνται δραστικότερα μέτρα, όπως:
- Δυνατότητα διακανονισμού των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος, χωρίς απώλεια της έκπτωσης συνέπειας,
- Απαγόρευση της αποσύνδεσης, των καταναλωτών, που μέχρι σήμερα ήταν συνεπείς, από το δίκτυο,
- Μείωση του φόρου κατανάλωσης, στην ενέργεια,
- Μείωση του ΦΠΑ, στα απαραίτητα καταναλωτικά αγαθά,
- Να επιτραπεί, στους καταναλωτές, που έχουν υπογράψει συμβόλαια «υβρίδια», όπως τα περιγράφουμε παραπάνω, να διακόπτουν το συμβόλαιο, χωρίς ρήτρες και ποινές,
- Να υποχρεωθούν όλοι οι πάροχοι να παρέχουν τουλάχιστον μια προσφορά, με σταθερή τιμή, για 1 ή 2 χρόνια.
Επιτέλους, η κυβέρνηση, ας εκμεταλλευτεί, σωστά, την εργαλειοθήκη, για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, που ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Οκτώβριο του 2021. Οι καταναλωτές απαιτούμε έλεγχο της αγοράς και όχι παρακολούθηση.
