ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΚΕΙΝΟ ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Η ΧΩΡΑ

του Παντελή Σαββίδη

Με αφορμή την εκλογή προέδρου

Αν και ο ρόλος του προέδρου είναι, εντελώς, άχρωμος και διακοσμητικός, το στυλ άσκησης της προεδρίας του δίνει χαρακτηριστικά. Και στίγμα.

Η απερχόμενη πρόεδρος δεν διαχειρίστηκε καλά αυτό το είδος. Μια ή ένας πρόεδρος δεν παίρνει θέση σε μείζονος σημασίας ζητήματα που διχάζουν την κοινωνία. Και αν πάρει είναι γεφυροποιός. Ούτε πηγαίνει σε μπαράκια για να γιορτάσει με το κυβερνών κόμμα την έγκριση ενός διχαστικού, επίσης, νομοσχεδίου από την βουλή. Αυτό εννοώ όταν μιλάω για στυλ.

Επίσης, εκεί που ο θεσμός δεν έχει καμιά σχεδόν αρμοδιότητα ο τρόπος ανάδειξης στον προεδρικό θώκο τον υποβαθμίζει, ακόμη, περισσότερο.

Ο υποψήφιος προτείνεται από τον πρωθυπουργό τον οποίο υποτίθεται ότι θα ελέγχει και βρίσκεται πάνω από αυτόν στην κρατική ιεραρχία. Κάτι δεν ακούγεται καλά στην όλη διαδικασία.

Επι του προκειμένου, τώρα, είναι από τις λίγες στιγμές που κατανοώ πολιτικά τον Μητσοτάκη για την επιλογή του. Ο Μητσοτάκης έχει προκαλέσει ένα συνειδητό ρήγμα στις σχέσεις του με την παραδοσιακή δεξιά πτέρυγα του κόμματός του το οποίο δεν θέλει να το καλύψει με αλλαγή πολιτικής. Επέλεξε, λοιπόν, να στηρίξει έναν συμβολικό πρόεδρο που από ό,τι λένε οι πληροφορίες ανήκει στην παραδοσιακή δεξιά της Νέας Δημοκρατίας. Οποιαδήποτε άλλη επιλογή, από όσες ακούστηκαν, θα του δημιουργούσε επιπλέον κομματικά προβλήματα. Και αυτό το στοιχείο είναι άλλη μια αδυναμία της προεδρικής εκλογής.

Ο υποψήφιος για την προεδρία επιλέγεται αναλόγως των κομματικών σκοπιμοτήτων του πρωθυπουργού.

Αν οι δημοσκοπήσεις είναι αληθείς, εκείνο που προκαλεί εντύπωση είναι η μικρή αλλά ενδιαφέρουσα ανάκαμψη του πρωθυπουργού. Από που παίρνει ψήφους όταν η παραδοσιακή δεξιά φαίνεται να τον εγκατέλειψε και η επιρροή του στους άλλους κομματικούς χώρους είχε φθάσει στα όριά της;

Η πρώτη υπόθεση που μπορεί να γίνει είναι ότι η δεξιά πτέρυγα της ΝΔ μπορεί να εκδηλώνει την διαφωνία της με ορισμένες επιλογές του κ. Μητσοτάκη αλλά δεν εγκαταλείπει το κόμμα. Η συμμετοχή σε ένα κόμμα εξουσίας σου προσπορίζει οφέλη τα οποία δεν εγκαταλείπεις εύκολα. Το αναφέρω επανειλημμένως αλλά είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Το Σχέδιο Ανάν στην Κύπρο απερρίφθη από την συντριπτική πλειοψηφία των κυπρίων οι οποίοι ψηφίζουν τα δύο μεγάλα κόμματα που το υποστήριξαν.

Υπάρχει μια ακόμη μερίδα παραδοσιακών δεξιών που μπορεί να κάνει κριτική στον κ. Μητσοτάκη για τις πολιτικές επιλογές του στα εθνικά και κοινωνικά θέματα αλλά τον υποστηρίζει διότι θεωρεί επιτυχημένη και προσοδοφόρα για τους ίδιους την οικονομική πολιτική του. Είναι, συνήθως, οικονομικοί παράγοντες με εθνικές ευαισθησίες αλλά και με οικονομικές ανησυχίες. Κατ αυτούς κανείς από το υπάρχον πολιτικό προσωπικό δεν μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα την οικονομία. Βεβαίως, σε επίπεδο κοινωνίας η οικονομική κατάσταση είναι τραγική αλλά αυτό δεν τους αφορά. Είναι μεσαίου και ανωτέρου επιπέδου επιχειρηματίες.

Υπάρχει, όμως, και ένα άλλο ζήτημα το οποίο είναι το ουσιαστικότερο της πολιτικής ζωής. Δεν πείθει η αντιπολίτευση. Ακόμη και αν θελήσει κάποιος ψηφοφόρος της ΝΔ να φύγει από το μαντρί, δεν ξέρει που να πάει.

Οι μνήμες από τον Συριζα είναι νωπές και δεν είναι οι καλύτερες. Στο ΠΑΣΟΚ έγιναν εκλογές, εξελέγη η νέα ηγεσία αλλά δεν πείθει ευρύτερα στρώματα πέραν των κομματικών που παρέμειναν στον χώρο ακόμη και με την μεγάλη κρίση που πέρασε η χώρα. Και το ερώτημα είναι γιατί; Φταίει η προσωπικότητα του αρχηγού; Ή κάτι άλλο;

Το πιθανότερο είναι το κάτι άλλο. Το ερώτημα του καθημερινού ανθρώπου που αγωνιά για την ύπαρξή του είναι τι ακριβώς πρεσβεύει το ΠΑΣΟΚ. Τι θα κάνει αν του εμπιστευθεί την ψήφο του;

Η απάντηση στο ερώτημα είναι πως ούτε το ίδιο ξέρει. Οπότε λογικό επακόλουθο είναι η αμφισβήτησή του.

Γιατί κάποιος ψηφοφόρος να φύγει από έναν χώρο που τον γνωρίζει (με όλες τις αρνητικές συνέπειες που υφίσταται από την υποστήριξή του) και να περάσει κάπου αλλού όπου η αβεβαιότητα και η απειρία είναι τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά;

Άρα για να τραβήξει την προσοχή των πολιτών το ΠΑΣΟΚ πρέπει να αποκτήσει πολιτική. Και για να αποκτήσεις διακριτή πολιτική πρέπει να έχεις ιδεολογία.

Ιδεολογία δεν είναι η εντύπωση που σχηματίσθηκε στην κοινή γνώμη ότι όποιος την έχει είναι αριστερός. Ιδεολογία είναι το σύνολο των πιστεύω σου. Αυτά που πιστεύεις και θέλεις να υλοποιήσεις. Και το ΠΑΣΟΚ σήμερα στερείται ιδεολογίας και από ό,τι φαίνεται στερείται και προσωπικοτήτων που θα μπορούσαν να του την διαμορφώσουν.

Ο τελευταίος πολιτικός ηγέτης του ΠΑΣΟΚ που είχε ιδεολογία ήταν ο αποθανών Κώστας Σημίτης. Συμμερίστηκε το ιδεολογικό ρεύμα που διαμορφώθηκε από τον βρετανό κοινωνιολόγο Άντονυ Γκίντενς, καθηγητή στο London School of Economics. Το συμμερίστηκαν, επίσης, ο Τόνυ Μπλέρ στη Βρετανία, ο Γκέρχαρντ Σρέντερ στην Γερμανία, ο Κλίντον στις ΗΠΑ και ο Σημίτης στην Ελλάδα.

Ήταν η εποχή που τα καθεστώτα του Ανατολικού Συνασπισμού είχαν καταρρεύσει και το δυτικό σύστημα δεν είχε ανάγκη μια σοσιαλδημοκρατία για να προβάλλει κοινωνικό πρόσωπο ως αντιστάθμισμα στην κοινωνική πολιτική των σοσιαλιστικών χωρών. Η, τότε, σοσιαλδημοκρατία έπρεπε να κινηθεί δεξιότερα για να επιβιώσει. Και ο Γκίντενς έδωσε το ιδεολογικό υπόβαθρο γι αυτήν την μετακίνηση.

Μετά τον Σημίτη κανείς εκ των διαδόχων του δεν μπήκε στον κόπο να αναζητήσει νέες ιδεολογικές αναφορές για έναν πολιτικό χώρο που έφθινε. Με το σημερινό αποτέλεσμα. Να μην γνωρίζουν τι είναι. Τι είναι το ΠΑΣΟΚ σήμερα; Κανείς δεν γνωρίζει. Ούτε το ίδιο. Διότι δεν έχει ιδεολογία. Δεν έχει και διανόηση που θα το βοηθήσει να την αποκτήσει.

Η συντηρητική Νέα Δημοκρατία έχει μείνει στο Πατρίς Θρησκεία Οικογένεια, η Μητσοτακική Νέα Δημοκρατία είναι ένας παραλλαγμένος σημιτισμός, ο Συριζα η προβολή στο σήμερα μερικών σεχτών της μεταπολιτευτικής αριστεράς και το ΠΑΣΟΚ; Τίποτα. Η αναφορά στο κυβερνητικό παρελθόν η οποία πολλές φορές κρίνεται και ως αρνητική δεν αποτελεί ιδεολογία.

Ο μόνος πολιτικός με συγκρότηση που θα μπορούσε να δώσει ιδεολογικό στίγμα σε πολιτικό χώρο φαίνεται να είναι ο Βαρουφάκης. Το τελευταίο άρθρο του στη Le Monde δείχνει να έχει δυνατότητες να ψελλίσει ένα νέο ιδεολογικό πλαίσιο. Φαίνεται, όμως, να είναι μια ιδιόμορφη, ανθρωποδιώκτρα προσωπικότητα με πολλά συμπλέγματα. Και το τελικό του δια ταύτα είναι περισσότερο ριζοσπαστικό από ό,τι αντέχει η ελληνική κοινωνία. Είναι, όμως, μια χρήσιμη προσωπικότητα.

Το τελικό δια ταύτα είναι πως στο πολιτικό φάσμα η εναλλακτική λύση στην μονοκρατορία Μητσοτάκη θα μπορούσε να είναι το ΠΑΣΟΚ. Αλλά ένα ΠΑΣΟΚ που θα αποκτήσει ιδεολογία, πολιτική και όραμα. Αυτό το ΠΑΣΟΚ δεν τα έχει. Και ο κόσμος δεν θα το εμπιστευτεί.

Κάτι άλλο χρειάζεται η χώρα αλλά δεν διακρίνεται στον ορίζοντα.