Τιμώντας τους ήρωές μας: Σκέψεις για την Ημέρα των Βετεράνων 2023

Ομιλητής: Στρατηγός εα Ηλίας Α Λεοντάρης

                      Επίτιμος Διοικητής 1ης ΣΤΡΑΤΙΑΣ/Ελλάδας &

                     Πρώην Αρχηγός Εθνικής Φρουράς, Κύπρος

 Πέμπτη 09 Νοε 2023

                                         Hyatt Regency Hotel, Thessaloniki

Τιμώντας τους ήρωές μας: Σκέψεις για την Ημέρα των Βετεράνων 2023

Με ιδιαίτερη χαρά αποδέχτηκα την πρόσκληση του προέδρου της American Legion Greece του κύριου Νίκου Παπαδόπουλου να είμαι σήμερα μαζί σας και να απευθύνω μια σύντομη ομιλία στο πλαίσιο του εορτασμού της ημέρας των Βετεράνων 2023.

Είναι ιδιαίτερη τιμή και μεγάλη ευθύνη αναλογιζόμενος ότι απευθύνομαι σε ένα τόσο διακεκριμένο ακροατήριο.

Η Αμερικανική λεγεώνα είναι ένας οργανισμός ο οποίος ιδρύθηκε με τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου  στις 15 Μαρτίου 1919, στο Παρίσι της Γαλλίας. Ήταν μία κίνηση πολεμιστών, αξιωματικών και οπλιτών που βρέθηκαν στα πεδία των Μαχών της Ευρώπης ως μέλη της  Αμερικανικής Εκστρατευτικής Δύναμης που έλαβε μέρος στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο(Α’ΠΠ).

Η ίδρυση του Οργανισμού επικυρώθηκε με νόμο του Κογκρέσο στις 16 Σεπτεμβρίου 1919. Στο νόμο αυτό καθορίζεται η αποστολή, το έργο, ο ρόλος και οι εν γένει δραστηριότητές του. Η Αμερικανική Λεγεώνα, κοινώς γνωστή ως Λεγεώνα, είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός, με έδρα στην Ινδιανάπολη  της Ιντιάνα.

Σ’ αυτόν περιλαμβάνονται βετεράνοι της εδαφικής επικράτειας των ΗΠΑ και των υπερπόντιων περιοχών οι οποίοι ανήκουν με τη σειρά τους στα τοπικά παραρτήματα, όπως είναι και το Τμήμα GC01 των Αθηνών.

Ο Α’ΠΠ ήταν, θα μπορούσαμε να πούμε, η γενεσιουργός αιτία ή και αφορμή για τη δημιουργία του οργανισμού αυτού και στην πράξη ήταν η αρχή για τη δημιουργία του θεσμού του «ΒΕΤΕΡΑΝΟΥ» και ταυτόχρονα ενέπλεξε ή και υποχρέωσε το κράτος να αναλάβει τις υποχρεώσεις του απέναντι στους βετεράνους τόσο στο πλαίσιο των συμβολισμών όσο και σ’ εκείνο της αντιμετώπισης των αναγκών που προκάλεσε ο πόλεμος στις οικογένειες των νεκρών και των αγνοουμένων αλλά και στους επιζώντες τραυματίες και μη.

Τι ήταν αυτός ο Α’ΠΠ; Η αλήθεια είναι ότι ο πόλεμος αυτός δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός, ή μάλλον δε θέλουν να τον θυμούνται οι Έλληνες, ίσως και δικαιολογημένα …Ας δούμε κάποια στοιχεία για τον πόλεμο αυτό.

Τα αίτια του Α΄ Παγκόσμιου πολέμου

Τα αίτια του πολέμου πρέπει να αναζητηθούν στις οικονομικές συνθήκες της εποχής, στους πολιτικούς ανταγωνισμούς και επιδιώξεις καθώς και στις επεκτατικές βλέψεις των διαφόρων κρατών, που είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός αδυσώπητου ανταγωνισμού.

Βρισκόμαστε στην Ευρώπη των αρχών του 20^ου Αιώνα και στην καρδιά της «Δεύτερης Βιομηχανικής Επανάστασης» (1900-1950) η οποία χαρακτηρίζεται, κυρίως,  από την είσοδο  των ραγδαίων τεχνολογικών εφαρμογών στην παραγωγή και στην καθημερινότητα του ανθρώπου.

Η επιθετική στάση της ταχύτατα αναπτυσσόμενης Γερμανίας και η προσπάθειά της να καλύψει τις ανάγκες της σε πρώτες ύλες, καύσιμα και νέες αγορές την έφερε γρήγορα αντιμέτωπη με τη Βρετανία και τη Γαλλία, τις χώρες που έλεγχαν τότε τις περισσότερες και πλουσιότερες αποικίες. Και αυτή η πολιτική επέκτασης των βιομηχανικά αναπτυγμένων κρατών σε βάρος άλλων κρατών θα μπορούσαμε να πούμε ότι υπήρξε η κυριότερη αιτία του πολέμου.

Ταυτόχρονα, η γαλλική πολιτική της «ρεβάνς», δηλαδή η επιθυμία της Γαλλίας να αποκαταστήσει το γόητρό της και να ανακτήσει την Αλσατία και τη Λωρραίνη (που είχε χάσει στο  Γαλλο-Γερμανικό πόλεμο του 1870-1871) είχε δημιουργήσει ένταση στις σχέσεις της με τη Γερμανία.

Την ίδια εποχή, η Αυστροουγγαρία βρισκόταν σε ανταγωνισμό με τη  Ρωσία σχετικά με την κυριαρχία στα Βαλκάνια. Τα νέα εθνικά βαλκανικά κράτη, που είχαν δημιουργηθεί μετά την παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κρατούσαν ευνοϊκή στάση απέναντι στις διεκδικήσεις των εθνικών μειονοτήτων της Αυστροουγγαρίας και απειλούσαν την ενότητά της. Ενώ εκείνη επιθυμούσε να διατηρηθεί το στάτους κβο των Βαλκανίων.

Η Ρωσία, από την άλλη πλευρά, επιθυμούσε να βρει διέξοδο στη Μεσόγειο, υποστήριζε την κίνηση του πανσλαβισμού και θεωρούσε τον εαυτό της φυσικό προστάτη των ορθόδοξων λαών των Βαλκανίων, πράγματα που έβρισκαν αντίθετες τη Γερμανία και την Αυστροουγγαρία.

Παράλληλα, αναπτύσσεται και μιας ιδιαίτερης μορφής εθνικισμός ο οποίος  έπαιξε το δικό του ρόλο και διευκόλυνε τη δημιουργία των συνθηκών που οδήγησαν στον πόλεμο. Είμαστε σε μια Ευρώπη όπου η στάση και η συμπεριφορά των λαών επηρεάζουν τις απολιτικές αποφάσεις των ηγετών και παρά το γεγονός ότι δεν επιθυμούν τον πόλεμο  δείχνουν ότι προέχουν τα εθνικά τους αισθήματα και δεν θα τα θυσίαζαν για να διατηρηθεί η ειρήνη.

Ο συνδυασμός λοιπόν της Βιομηχανικής έκρηξης και του Εθνικισμού έφεραν την υπέρμετρη ανάπτυξη των στρατιωτικών εξοπλισμών και των αμυντικών δυνατοτήτων επιταχύνοντας έτσι την πορεία προς τον πόλεμο. Η ανάπτυξη της πολεμικής βιομηχανίας και η στρατιωτική ενίσχυση της Γερμανίας ώθησαν και τις άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις στην κλιμάκωση των στρατιωτικών εξοπλισμών.

Έτσι δημιουργήθηκε ένα κλίμα στο οποίο ο πόλεμος αναγνωριζόταν ή μάλλον γίνονταν αποδεκτός ως μέσο επίλυσης των διεθνών διαφορών.

Η Κατάσταση στην Ευρώπη το 1914

Το 1914 οι Μεγάλες Δυνάμεις  της Ευρώπης είναι  χωρισμένες σε δύο αντιμαχόμενες συμμαχίες.

Τις Ενωμένες Δυνάμεις, καλούμενες και Δυνάμεις της ΑΝΤΑΤ  ή “Εγκάρδια Συνεννόηση” (Entente Cordiale) όπως ονομάζεται η συμμαχία Γαλλίας και Μεγάλης Βρετανίας, η οποία έθεσε τέλος σε οκτώ αιώνες αγγλογαλλικού ανταγωνισμού και έθεσε τις βάσεις για την αγγλογαλλική συνεργασία κατά τον 20 αιώνα.

Ταυτόχρονα σήμανε και το τέλος της αγγλικής πολιτικής της “Λαμπρής Απομονώσεως” και την απευθείας ανάμιξή της στα ευρωπαϊκά θέματα.

Η ΑΝΤΑΤ αποτελούνταν από τις Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία και τη Ρωσσία, ενώ στην άλλη πλευρά οι Κεντρικές Δυνάμεις ή Τριπλή Συμμαχία  την αποτελούσαν  η Γερμανία, Αυστροουγγαρία, η Οθωμανική Αυτοκρατορία και η Ιταλία, η οποία διαχώρισε τη θέση της στη συνέχεια (και ενώ ο πόλεμος ήταν σε εξέλιξη) και στις 26 Απριλίου του 1915 υπέγραψε το μυστικό Σύμφωνο του Λονδίνου με τους συμμάχους της Αντάντ. Σύμφωνα με αυτό, θα της παραχωρείτο όλες οι ιταλόφωνες περιοχές νότια των Άλπεων, μεγάλες εκτάσεις της Σλοβενίας, της Δαλματίας, αλλά και τμήματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη Λιβύη, όπου, βέβαια, δεν υπήρχε σχεδόν καθόλου ιταλική παρουσία. Επίσημα, πλέον, οι Ιταλοί κήρυξαν τον πόλεμο στις 23 Μαΐου του 1915 και εισήλθαν στο πεδίο της μάχης στο πλευρό της Αντάντ.

Έτσι είχε η κατάσταση και στην ουσία έλειπε η αφορμή για ένα νέο πόλεμο. Η αφορμή αυτή δόθηκε με τη δολοφονία του αρχιδούκα Φραγκίσκου-Φερδινάνδου (Φραντς Φέρντιναντ), του διαδόχου της Αυστροουγγαρίας, από τον Σερβοβόσνιο Γκαβρίλο Πρίντσιπ στο Σεράγεβο στις 28 Ιουνίου του 1914.

Η ένταση στα Βαλκάνια κορυφώνεται. Η Αυστροουγγαρία κατηγόρησε τη Σερβία και οι αλληλένδετες συμμαχίες ενέπλεξαν τις δυνάμεις σε μια σειρά από διπλωματικές ανταλλαγές, γνωστές και ως “Κρίση του Ιουλίου”.

Στις 28 Ιουλίου, η Αυστροουγγαρία κήρυξε τον πόλεμο στη Σερβία. Η Ρωσία υπερασπίστηκε τη Σερβία και στις 4 Αυγούστου, η σύγκρουση είχε επεκταθεί για να συμπεριλάβει τη Γερμανία, τη Γαλλία και τη Βρετανία, μαζί με τις αντίστοιχες αποικιακές κτήσεις τους.

Το Νοέμβριο του 1914, η, Γερμανία, η Αυστροουγγαρία, η Οθωμανική Αυτοκρατορία, η Ιταλία και η Βουλγαρία σχημάτισαν τις Κεντρικές Δυνάμεις. Αξίζει να σημειώσω εδώ ότι η Ιταλία, τον Απρίλιο του 1915, όπως αναφέρθηκε νωρίτερα, άλλαξε στρατόπεδο και προσχώρησε στις Συμμαχικές Δυνάμεις της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Ρωσίας και της Σερβίας.

Η Ελλάδα στον Α’ΠΠ

Ας έρθουμε για λίγο  στα δικά μας ….ποια είναι η κατάσταση στην Ελλάδα!

Ένα χρόνο μετά τη λήξη των Βαλκανικών πολέμων η Ελλάδα έχει διπλασιάσει την έκτασή της στα σημερινά χερσαία σύνορα και υπολείπονται τα Δωδεκάνησα για να έρθει στη σημερινή της μορφή. Κάτι που έγινε με τη Συνθήκη των Παρισίων το 1947.

Η συμμετοχή της Ελλάδος στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρξε ζήτημα έντονης αντιπαράθεσης μεταξύ των δυο κορυφαίων πολιτειακών παραγόντων της Ελλάδας της εποχής εκείνης, του Βασιλιά Κωνσταντίνου Α’ και του Πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου – και των οπαδών τους.

Οπαδός της ουδετερότητας ο Βασιλιάς, με φιλογερμανική διάθεση λόγω της οικογενειακής σχέσης, οπαδός της συμμαχίας με την Αντάντ ο Πρωθυπουργός, συγκρούστηκαν πολλές φορές και με διάφορες αφορμές διεκδικώντας ο ένας από τον άλλον, την πρωτοβουλία στο θέμα.

Έχει  ήδη συμπληρωθεί ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου (ο οποίος αργότερα πήρε την ονομασία Α΄ Παγκόσμιος), όταν μια βρετανική και τρεις γαλλικές μεραρχίες αποβιβάστηκαν στη Θεσσαλονίκη.

Η Ελλάδα, βέβαια, ήταν ακόμη ουδέτερη, παρά την επιθυμία του πρωθυπουργού Ε. Βενιζέλου να συμπράξει με την Εγκάρδια Συνεννόηση.

Οι μεραρχίες αυτές που προορίζονταν για το μέτωπο της Καλλίπολης έσπευσαν να βοηθήσουν τον σερβικό στρατό που, αφού επί ένα χρόνο άντεξε στην αυστροουγγρική πίεση, τώρα απειλούνταν με πλαγιοκόπηση από τη Βουλγαρία.

Η κυβέρνηση Βενιζέλου έδωσε τη σχετική άδεια για την αποβίβαση «λίγες μόνο ώρες πριν εξαναγκαστεί σε παραίτηση».

Σταδιακά κατέφθασαν στην πόλη της Θεσσαλονίκης κι άλλες συμμαχικές δυνάμεις, έτσι ώστε τον Μάιο του 1916 ο συνολικός αριθμός των αγγλογαλλικών στρατευμάτων στην ευρύτερη περιοχή έφτανε τις 300.000. Σ’ αυτούς προστέθηκαν οι 80.000 άντρες του ανασυγκροτημένου σερβικού στρατού, ενώ στις 30.7.1916 αποβιβάστηκαν δυο ρωσικές ταξιαρχίες (στις οποίες όμως από την άνοιξη του 1917 εμφανίστηκαν σοβαρά κρούσματα απειθαρχίας, με αποτέλεσμα να καταστούν ουσιαστικά ανενεργές). Στις 11.8.1916 έφτασε μια ενισχυμένη ιταλική μεραρχία και μέσα στο φθινόπωρο έφθασε μια ακόμα ιταλική ταξιαρχία. Προς το τέλος του πολέμου εμφανίστηκε και μια τσεχοσλοβακική λεγεώνα (6.000 στρατιώτες), συγκροτημένη από αιχμαλώτους πολέμου του αυστροουγγρικού στρατού από το Ανατολικό Μέτωπο.

Ενώ αυτά συμβαίνουν στη Θεσσαλονικη, το Μάιο 1916, οι  βουλγαρικές και γερμανικές δυνάμεις κατέλαβαν τα οχυρά του Ρούπελ στην ελληνοβουλγαρική μεθόριο κι έφτασαν μέχρι την Καβάλα, όπου μια ολόκληρη ελληνική μεραρχία αφοπλίστηκε και μεταφέρθηκε στο Γκαίρλιτς της Γερμανίας ως «φιλοξενούμενη», καθόσον η Ελλάδα ήταν ακόμη ουδέτερη.

Τότε διαμορφώθηκε και το Μακεδονικό Μέτωπο (ή το Μέτωπο της Θεσσαλονίκης) που ξεκινούσε από την Αλβανία κι έφτανε ως τον Στρυμόνα και τον κόλπου του Ορφανού.

Οι διαφορετικοί προσανατολισμοί ως προς τις Συμμαχίες τις οποίες έπρεπε να κάνει η Ελλάδα στον πόλεμο, προκειμένου να επωφεληθεί από αυτόν όσο το δυνατόν περισσότερο και η επιμονή των ηγετών στις απόψεις τους, οδήγησαν τη χώρα σε κρίση που κορυφώθηκε την περίοδο 1916 – 1917. Τότε η χώρα διχάστηκε μεταξύ δυο κυβερνήσεων: των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης όπου  εγκαταστάθηκε η προσωρινή επαναστατική κυβέρνηση της  Τριανδρίας (Βενιζέλος, Κουντουριώτης, Δαγκλής).

Η περίοδος αυτή ονομάστηκε  Εθνικός Διχασμός, αποδείχθηκε καταστροφική και  έληξε τυπικά, με τη νίκη του Ελευθέριου Βενιζέλου στις εκλογές του 1917 και πέτυχε με τη βοήθεια της Γαλλίας κυρίως, την εκθρόνιση του Βασιλιά, και την κυριαρχία στην πολιτική ζωή της χώρας.

Η κυβέρνηση Βενιζέλου κήρυξε και επίσημα τον πόλεμο στις Κεντρικές Αυτοκρατορίες τον Ιούνιο του ίδιου έτους.

Η ενεργός συμμετοχή της Ελλάδας στον πόλεμο, στο πλευρό των συμμάχων ήταν ουσιαστική και αυτό αποδείχθηκε με τη θριαμβευτική νίκη κατά των Γερμανοβουλγάρων στα υψώματα του ΣΚΡΑ στις 30 Μαΐου 1918 καθώς και τη συμμετοχή των Ελληνικών δυνάμεων στην τελική επίθεση και διάσπαση του μετώπου, με τη γνωστή μάχη της ΔΟΙΡΑΝΗΣ το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους.

Παρά την καθυστερημένη είσοδο της χώρας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι απώλειες του Ελληνικού Στρατού ήταν βαριές, με 496 αξιωματικούς και 23.834 οπλίτες νεκρούς και αγνοούμενους. Η στάση του ελληνικού στρατού δεν πέρασε απαρατήρητη και υποχρέωσε τον Φρανσαί ντ’ Εσπερέ, αρχιστράτηγο του Βαλκανικού Μετώπου, να σημειώσει: «Ιδιαιτέρως διά τον Ελληνικόν στρατόν τονίζω τον ζήλον, την ανδρείαν και την παροιμιώδην ορμήν, τα οποία επέδειξε κατά τον υπ‘ αυτού διαδραματισθέντα ένδοξον ρόλον επί των οχθών του Στρυμώνος και του Αξιού».

Η Αμερική στον Α’ΠΠ

Και ενώ αυτά συμβαίνουν στην Ευρώπη στην  άλλη πλευρά του Ατλαντικού η αμερικανική πολιτική σκηνή αμφιταλαντεύεται ως προς το εάν θα έπρεπε να αναμειχθεί στα ευρωπαϊκά τεκταινόμενα ή να αποστασιοποιηθεί και να συνεχίσει τη στάση της ουδετερότητας.

Η βύθιση, από γερμανικό υποβρύχιο, του αγγλικού υπερωκεάνιου Lusitania, 31 Μαίου 1916, στο οποίο επέβαιναν πολλοί Αμερικανοί πολίτες, έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην αλλαγή στάσης, έφερε το τέλος του απομονωτισμού και την εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Wilson, όντας δημοκρατικός, έτεινε περισσότερο προς την ειρήνη, αλλά υπό τις πιέσεις από το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, καθώς και το γεγονός ότι  οι οικονομικές, πολιτικές και στρατιωτικές δυνάμεις επέμεναν σταθερά στην άποψη του παρεμβατισμού της Αμερικής, αναγκάσθηκε να προσαρμοσθεί στο κλίμα της εποχής και στις 2 Απριλίου 1917 κηρύσσει τον πόλεμο, αρχικά, μόνο στη Γερμανία και αργότερα και στην Αυστροουγγαρία, στις 7 Δεκεμβρίου 1917.

Το Αμερικανικό Εκστρατευτικό Σώμα υπό τη Δίοικηση του Στρατηγού Περσινγκ αποβιβάζεται στην Ευρώπη  και συμμετέχει με ένα εκατομμύριο Αμερικανούς στρατιώτες σε έναν Ευρωπαϊκό πόλεμο.

Αυτό είναι από μόνο του εντυπωσιακό. Όμως, το δημογραφικό των στρατιωτών είναι ακόμη πιο εντυπωσιακό. Σε ορισμένες μονάδες του στρατού του Πέρσινγκ, οι πιθανότητες να είχαν γεννηθεί οι στρατιώτες στην αλλοδαπή ήταν ίδιες με το να ήταν γεννημένοι στην Αμερική.

Οι Αμερικανοί στρατιώτες θα αποτελέσουν το ανάχωμά των Γερμανών στην πορεία τους προς το Παρίσι μέσω του δάσους Μπελό.

Έτσι πάτησαν πόδι στην Ευρώπη οι Αμερικανοί… στη μάχη του Μπελό,  που άρχισε την 1η Ιουνίου 1918, και βρήκε τους Γερμανούς να προετοιμάζονται να παρελάσουν στα Ηλύσια Πεδία, ήταν η πρώτη μεγάλη εμπλοκή του αμερικανικού στρατού στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Καθώς οι Γερμανοί προσπάθησαν να προελάσουν και να αναπτυχθούν στον ποταμό Μάρνη, βρέθηκαν απέναντι από τη 2η και 3η Μεραρχία των ΗΠΑ στο Σατό Τιερί και στο δάσος Μπελό. Τα γαλλικά στρατεύματα, όταν κατάλαβαν την υπεροχή του εχθρού και την ορμή με την οποία προήλαυνε, άρχισαν να υποχωρούν και προέτρεψαν τους Αμερικανούς να κάνουν το ίδιο.

Τότε ακούστηκε η περίφημη απάντηση από τον Λοχαγό των Αμερικανών Πεζοναυτών Λόιντ Γουίλιαμς: «Να υποχωρήσουμε; Μα, διάολε, μόλις φτάσαμε»! Αυτή η φράση είναι ακόμα το εμβληματικό σύνθημα των Πεζοναυτών των ΗΠΑ.

Οι Αμερικανοί επιτέθηκαν στις γερμανικές θέσεις μπροστά από το δάσος Μπελο στις 6 Ιουνίου, έχοντας βαριές απώλειες (τις βαρύτερες στην ιστορία του Σώματος Πεζοναυτών των ΗΠΑ μέχρι τη Μάχη της Tarawa στον Ειρηνικό Ωκεανό το 1943). Οι μάχες κράτησαν επί πολλές ημέρες και ήταν σκληρές. Μάχες σώμα με σώμα με ξιφολόγχες, μαχαίρια και με γροθιές!

Μια εβδομάδα μετά, οι Γερμανοί κατάλαβαν ότι δεν είχαν τύχη κι άρχισαν να υποχωρούν! Ένας στρατιώτης τους, μάλιστα, έγραψε: «Οι αντίπαλοί μας είναι Αμερικανοί, που έχουν αποδειχτεί εξαιρετικά παράτολμοι».

Ήταν ένα σοκαριστικό «βάπτισμα του πυρός» για τους Αμερικανούς, αλλά η επιμονή και η αποφασιστικότητα τους, εξασφάλισαν την πρώτη σημαντική νίκη στη Γαλλία. Τα πήγαν περίφημα. Παρόλο που τα «ζυμαρόπαιδα» μιλούσαν 49 διαφορετικές γλώσσες, δυσχεραίνοντας την εκπαίδευση και διοίκησή τους, οι μετανάστες πολέμησαν το ίδιο γενναία και απεγνωσμένα με τους γηγενείς Αμερικανούς. Στο άκουσμα του μείγματος των γλωσσών από το αντίπαλο χαράκωμα, οι Γερμανοί που είχαν σταλεί να πολεμήσουν εναντίον της 77ης αμερικανικής μεραρχίας στο δάσος της Αργκόν, νόμισαν ότι πολεμούσαν εναντίον Ιταλών στρατιωτών που είχαν πάει προς βορρά για να ενισχύσουν τους Γάλλους. Δεν ήταν όμως Ιταλοί, αλλά Αμερικανοί από τη συνοικία της «Μικρής Ιταλίας» του Μανχάταν.

Οι Γάλλοι σε αναγνώριση των υπηρεσιών τους και της θυσίας τους, μετονόμασαν το δάσος Belleau σε «Bois de la Brigade de Marine»: Δάσος της Ταξιαρχίας Πεζοναυτών και τους απένειμαν τον Σταυρό του Πολέμου.

Η μάχη στο δάσος Belleau, λίγους μήνες πριν ακουστεί και η τελευταία τουφεκιά του Μεγάλου Πολέμου, ήταν η σπουδαιότερη που είχαν δώσει αμερικανοί στρατιώτες απέναντι σε ξένο αντίπαλο. O στρατηγός των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη, Τζον Πέρσινγκ μετά από αυτό είπε: «Το πιο θανατηφόρο όπλο στον κόσμο είναι ένας πεζοναύτης των Ηνωμένων Πολιτειών και το τουφέκι του»…

Οι απώλειές τους έφταναν τις 9.810 με 1.811 νεκρούς και 7.999 τραυματίες. Οι γερμανικές απώλειες έφτασαν τους 9.500 νεκρούς και 1.600 αιχμαλώτους.

Επιτρέψτε μου σ αυτό το σημείο να αναφερθώ για λίγο στο Στρατηγό John Joseph “Black Jack” Pershing (13 Σεπτεμβρίου 1860 – 15 Ιουλίου 1948).

Ένας Αξιωματικός του Στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών, απόφοιτος της Στρατιωτικής Ακαδημίας West Point.

Ο Πέρσινγκ είναι ο μόνος άνθρωπος που προήχθη εν ζωή στον υψηλότερο βαθμό που κατέλαβε ποτέ ο στρατός των Ηνωμένων Πολιτειών.  The General of The Armies

Καθώς δεν υπήρχε κανένα προβλεπόμενο διακριτικό για τον βαθμό αυτό, ο στρατηγός Πέρσινγκ επέλεξε τα τέσσερα αστέρια ενός πλήρους στρατηγού, μόνο που ήταν χρυσά. Έχει υποστηριχθεί ότι ο βαθμός αυτός ισοδυναμεί με στρατηγό “6 αστέρων”. O Στρατηγός Πέρσινγκ δεν έφερε ποτέ τον βαθμό αυτό στη στολή του.

Τέλος θεωρήθηκε μέντορας από τη γενιά των Αμερικανών στρατηγών που ηγήθηκαν του στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και σ’ αυτούς περιλαμβάνονται οι George C. Marshall, Dwight Eisenhower, Omar N. Bradley και George S. Patton.

Με ένα αναδρομικό διάταγμα του Κογκρέσου που ψηφίστηκε το 1976 προήγαγε και τον Τζορτζ Ουάσινγκτον στον ίδιο βαθμό καθιστώντας τον και αρχαιότερο του Πέρσινγκ

Καθώς οι ηγετικές του ικανότητες αναδείχθηκαν στον Α ́ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Pershing αφιέρωσε τη μετέπειτα καριέρα του στο να τιμήσει τη μνήμη εκείνων που υπηρέτησαν μαζί του.

Το 1920, κατέθεσε ενώπιον του Κογκρέσου για να υποστηρίξει τη δημιουργία ενός τάφου και την επιλογή ενός μόνο άγνωστου στρατιώτη για να εκπροσωπήσει τους Αμερικανούς νεκρούς πολέμου.

Στις 11 Νοεμβρίου 1921, ο Pershing βάδισε με τον Πρόεδρο Warren Harding στην κεφαλή της νεκρικής πομπής του Άγνωστου Στρατιώτη.

Η 11 Νοεμβρίου καθιερώθηκε έκτοτε ως η «ΗΜΕΡΑ των ΒΕΤΕΡΑΝΩΝ/VETERANS DAY”, όπως είναι γνωστή. Και ασφαλώς δεν πρέπει να συγχέεται με την ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗΣ/MEMORIAL DAY, η οποία τιμάται την τελευτά Δευτέρα του μήνα Μάιου κάθε έτους.

Γιατί όμως η 11 Νοεμβρίου;

Διότι η 11^η Ώρα, της 11^ης Ημέρας, του 11^ου Μήνα του 1918 ήταν η στιγμή που υπογράφηκε η κατάπαυση του πυρός και στην ουσία σηματοδότησε τη λήξη του Πολέμου η οποία σφραγίστηκε με τη Σύνοδο Ειρήνης του Παρισίου και τις επί μέρους συνθήκες που προέκυψαν από αυτή.

Κατά τη διάρκεια της τελετής, κατέθεσε ένα στεφάνι και ράντιζε με χώμα από τη Γαλλία το φέρετρο καθώς κατέβαινε στην κρύπτη.

Τα επόμενα χρόνια, ο Pershing συνέχισε τις προσπάθειές του στην ίδια κατεύθυνση ώστε να διατηρηθεί η μνήμη και να τιμώνται  οι αμερικανικές θυσίες στον Α ‘Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το 1923, έγινε πρόεδρος της Αμερικανικής Επιτροπής Μνημείων Πεδίου Μάχης, η οποία επέβλεπε τα στρατιωτικά νεκροταφεία και μνημεία των ΗΠΑ στην Ευρώπη.

Πριν από το θάνατό του, στις 15 Ιουλίου 1948, ο Pershing ζήτησε να ταφεί στο Εθνικό Κοιμητήριο του Arlington, σε ένα τμήμα όπου θα περιβαλλόταν από στρατιώτες του Α ‘Παγκοσμίου Πολέμου.

Παρά την υψηλή του θέση, ο Pershing ζήτησε να στηθεί στον τάφο του μια απλή, κοινή ταφόπλακα, όπως εκείνες των ανδρών που ξεκουράζονταν γύρω του.

Ο τάφος του στρατηγού John J. Pershing βρίσκεται στο τμήμα 34 του κοιμητηρίου.

Εκεί στον τάφο του στρατηγού John J. Pershing είχα την πρώτη μου επίσημη επαφή με τον Α’ΠΠ, ως Ακόλουθος Άμυνας της Ελλάδος στις ΗΠΑ και στο πλαίσιο μιας λιτής τελετής εμείς οι εκπρόσωποι των χωρών που συμμετείχαν στον Α’ΠΠ με την ΑΝΤΑΤ και όπως αυτή διευρύνθηκε στη συνέχεια, καταθέταμε στέφανο τιμώντας τη μνήμη των πεσόντων του Μεγάλου Πολέμου όπως αποκαλείται ο Α’ΠΠ.

Εκεί στον ίδιο χώρο είχα την τύχη και την ευλογία, θα μπορούσα να πω, να συναντήσω και να σφίξω το χέρι ενός βετεράνου του Α’ΠΠ.

Ήτα 11 Νοεμβρίου του 2006  και μπροστά μας είχαμε, τον Frank Woodruff Buckles στην ηλικία των 105 χρόνων.

Ο Buckles ήταν ο νεότερος στρατιώτης που συμμετείχε στον Α’ ΠΠ πόλεμο με το Εκστρατευτικό Σώμα των ΗΠΑ.

Για να ικανοποιήσει την επιθυμία του και να ζήσει το όνειρό του υποχρεώθηκε να πει αρκετές φορές ψέματα κατά τη διαδικασία της στρατολόγησης για να κρύψει την ηλικία του.

Η ζωή και η μετέπειτα καριέρα του Frank Buckles έχει το δικό της ενδιαφέρον επίσης και μπορεί κανείς να την αναζητήσει στο διαδίκτυο.

Ο Frank Buckles πέθανε την Κυριακή 27 Φεβρουαρίου 2011 από φυσικά αίτια. Ήταν 110 ετών και ο τελευταίος επιζών Αμερικανός βετεράνος του Α ‘Παγκοσμίου Πολέμου.

Η λήξη του πολέμου

Επανέρχομαι στον πόλεμο καθώς όπως ανέφερα νωρίτερα τα γεγονότα δείχνουν ότι πλησιάζει το τέλος του.

Στις 30 Οκτωβρίου 1918, υπογράφεται η πρώτη ανακωχή του πολέμου, η Συνθήκη Ανακωχής του Μούδρου, μεταξύ του Άγγλου ναυάρχου Κάλθορπ, πληρεξούσιου των Συμμάχων της ΑΝΤΑΤ αφενός και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αφετέρου.

Αυτή η συνθήκη απετέλεσε και την απαρχή της λήξης του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου καθώς την  11^η Ώρα, της 11^ης Ημέρας, του 11^ου Μήνα του 1918 υπογράφηκε και η δεύτερη και ουσιαστικότερη επί της κεντρικής Ευρώπης ανακωχή, σε ένα σιδηροδρομικό βαγόνι, που είχε εγκαταστήσει ο Γάλλος Στρατάρχης  (Ferdinand Foch) το στρατηγείο του, κοντά στην Κομπιέν.

Η «άνευ όρων» συνθηκολόγηση της Γερμανίας αποτέλεσε τη βάση των συνθηκών ειρήνης, που συντάχθηκαν από τη Διεθνή Διάσκεψη Ειρήνης, η οποία συνήλθε στο Παρίσι τον Ιανουάριο του 1919 και στην οποία συμμετείχαν ο πρόεδρος των ΗΠΑ (Woodrow Wilson), ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας  Ζωρζ Κλεμανσώ, ο πρωθυπουργός της Αγγλίας Λοιντ Τζώρτζ, ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Ορλάντο και αντιπροσωπείες 32 συνολικά κρατών.

Στο πλαίσιο των συνομιλιών έχει καταγραφεί στην ιστορία το διάγγελμα του Προέδρου των ΗΠΑ (Woodrow Wilson) και ιδιαίτερα «τα δεκατέσσερα σημεία» του που αναφέρονταν σε θέματα ή και όρους αφορούσαν στα ακόλουθα:

1. Ανάπτυξη ειρηνικών συμφωνιών και κατάργηση της μυστικής διπλωματίας.
2. Απόλυτη ελευθερία της ναυσιπλοΐας στις ανοικτές θάλασσες, εκτός των χωρικών υδάτων, τόσο σε ειρήνη όσο και σε πόλεμο, εκτός από τις θάλασσες που μπορεί να κλείσουν εν όλω ή εν μέρει από τη διεθνή δράση για την εφαρμογή διεθνών συμφώνων.
3. Κατάργηση όλων των οικονομικών εμποδίων και τη δημιουργία της ισότητας των εμπορικών συνθηκών σε όλα τα έθνη.
4. Επαρκείς εγγυήσεις για μείωση εθνικών εξοπλισμών για κάλυψη μόνο της εγχώριας ασφάλειας.
5. Ελεύθερη και αμερόληπτη ρύθμιση όλων των απαιτήσεων της αποικιοκρατίας, με βάση το συμφέρον των γηγενών πληθυσμών.
6. Εκκένωση όλων των ξένων δυνάμεων από το ρωσικό έδαφος και η επίλυση των όποιων ζητημάτων που αφορούν στη Ρωσία να εξασφαλιστεί με την ελεύθερη συνεργασία των άλλων εθνών του κόσμου, καθώς και παροχή βοήθειας σε οτιδήποτε θα μπορούσε να χρειαστεί. Η διακρατική μεταχείριση που επιφυλάσσεται στη Ρωσία από τα αδελφά έθνη της στους επόμενους μήνες θα είναι η δοκιμή της καλής τους θέλησης.
7. Εκκένωση όλων των ξένων δυνάμεων από το Βέλγιο, προκειμένου οι κάτοικοί του ν‘ απολαύσουν πλήρη κυριαρχία με μία κοινή κυβέρνηση για όλους τους νομούς του.
8. Αποκατάσταση των λαθών που έγιναν με τις προσαρτήσεις των εδαφών Αλσατίας – Λωρραίνηςπου ξεκίνησε από το 1871 μεταξύ Γαλλίας και Πρωσίας, γεγονός που είχε προκαλέσει γενική αναστάτωση για 50 χρόνια προκειμένου έτσι η ειρήνη ν‘ αποβεί ασφαλής προς το συμφέρον όλων.
9. Αναπροσαρμογή των συνόρων της Ιταλίας με σαφώς αναγνωρίσιμες γραμμές της ιθαγένειας.
10. Οι κάτοικοι της Αυστροουγγαρίας, της οποίας η θέση μεταξύ των εθνών θα πρέπει να διασφαλιστεί ειδικότερα, θα πρέπει να τύχουν πιο ελεύθερης ευκαιρίας για αυτόνομη ανάπτυξη.
11. Οι χώρες Ρουμανία, Σερβία και Μαυροβούνιο θα πρέπει να εκκενωθούν από ξένα στρατεύματα με αποκατάσταση κατεχόμενων εδαφών. Η Σερβία αναγνωρίζεται ελεύθερη με ασφαλή πρόσβαση προς τη θάλασσα, καθώς και οι σχέσεις μεταξύ των διαφόρων βαλκανικών κρατών να καθορίζεται με φιλικές συνεννοήσεις, τα δε σύνορα να καθιερωθούν με τις ιστορικά γραμμές υποταγής και της ιθαγένειας, παρέχοντας σε αυτές διεθνείς εγγυήσεις επί της πολιτικής και οικονομικής ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητάς των.
12. Το τουρκικό τμήμα της παρούσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας θα πρέπει να εξασφαλίζεται ως ασφαλές και κυρίαρχο, ενώ στις εθνικότητες οι οποίες βρίσκονται σήμερα υπό τουρκική κυριαρχία θα πρέπει να εξασφαλιστεί μια αδιαμφισβήτητη ασφάλεια της ζωής και μια απολύτως ανενόχλητη ευκαιρία για αυτόνομη ανάπτυξη. Τα δε Δαρδανέλια θα πρέπει να ανοίξουν οριστικά, και η ελεύθερη διέλευση των πλοίων και του δι‘ αυτών εμπορίου, με όφελος όλων των εθνών θα πρέπει να καλύπτεται με διεθνείς εγγυήσεις.
13. Αναγνώριση ανεξάρτητου πολωνικού κράτους το οποίο θα πρέπει να περιλαμβάνει τα εδάφη που κατοικούνται από αναμφισβήτητα πολωνικούς πληθυσμούς, με εξασφάλιση ελεύθερης και ασφαλούς πρόσβασης στη θάλασσα, και των οποίων η πολιτική και οικονομική ανεξαρτησία και η εδαφική ακεραιότητα θα πρέπει να διασφαλίζονται από το διεθνές δίκαιο.
14. Μια γενική ένωση των εθνών πρέπει να διαμορφωθεί κάτω από συγκεκριμένες ρήτρες για τον σκοπό της παροχής αμοιβαίων εγγυήσεων της πολιτικής ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας εξίσου τόσο σε μεγάλες όσο και σε μικρές χώρες προκειμένου να εξασφαλίζεται η Διεθνής Ειρήνη.

Οι συνθήκες ειρήνης που υπογράφηκαν τότε κατά ημερολογιακή σειρά είναι οι παρακάτω:

1. Συνθήκη των Βερσαλλιών, την 28 Ιουνίου 1919. Υπογράφηκε μεταξύ των Συμμάχων και της Γερμανίας. Σύμφωνα με αυτή, ηΓερμανία υποχρεώθηκε να πληρώσει αποζημιώσεις 226 δισεκατομ. χρυσών μάρκων για τις καταστροφές που προκάλεσε στη διάρκεια του πολέμου, να μειώσει το στρατό της σε 100.000 άνδρες και το στόλο της σε δυναμικό 108.000 τόνων. Υποχρεώθηκε επίσης σε μεγάλες εδαφικές παραχωρήσεις: έχασε περίπου 75.000 τ.χλμ. του εδάφους της με πληθυσμό 7.000.000 κατοίκων (το μεγαλύτερο μέρος παραχωρήθηκε στην Πολωνία και στη Γαλλία) και όλες τις αποικίες της, από τις οποίες τη μερίδα του λέοντος (73% του εδάφους και 47% του πληθυσμού) πήρε η Αγγλία. Οι υπόλοιποι όροι της συνθήκης αφορούσαν τη διεθνοποίηση των ποταμών της Γερμανίας, την αποστρατικοποίηση της περιοχής της Ρηνανίας για 15 χρόνια, τη δήμευση των κάθε είδους γερμανικών αξιών στο εξωτερικό, την παράδοση του 90% του γερμανικού εμπορικού στόλου στους Συμμάχους σε αντάλλαγμα για τις ζημιές που προκλήθηκαν στα συμμαχικά εμπορικά πλοία στη διάρκεια του πολέμου, την ακύρωση της συμφωνίας του Μπρεστ-Λιτόφσκ (με την ΕΣΣΔ το 1918). Επιπλέον, η Γερμανία περιορίστηκε αυστηρά τόσο σε θέματα διεθνούς εμπορίου όσο και σε στρατιωτικές δυνάμεις και οργάνωση. Η Συνθήκη αυτή αποτέλεσε μια από τις αιτίες του Β’ΠΠ.
2. Συνθήκη του Σεν Ζερμαίν (ήΣυνθήκη Αγίου Γερμανού), στις  10 Σεπ Σεπτεμβρίου 1919. Υπογράφηκε μεταξύ των Συμμάχων και της Αυστρίας. Η Αυστρία υποχρεώθηκε να παραχωρήσει εδάφη με συνολική έκταση 220.000 τ.χλμ. και πληθυσμό 22.000.000 κατοίκων, από τα οποία το μεγαλύτερο μέρος στην Πολωνία, στην Τσεχοσλοβακία και στην Ιταλία.
3. Συνθήκη του Νεϊγύ, την 27 Νοεμβρίου 1919. Υπογράφηκε μεταξύ των Συμμάχων και της Βουλγαρίας. Με αυτήν αποσπάστηκαν από τη Βουλγαρία εδάφη συνολικής έκτασης 9.000τχλμκαι πληθυσμό 500.000 κατοίκων, που παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα (Κομοτηνή, Αλεξανδρούπολη) και στη Γιουγκοσλαβία.
4. Συνθήκη του Τριανόν, την4^η Ιουνίου 1920. Υπογράφηκε μεταξύ των Συμμάχων και της Ουγγαρίας. Με αυτήν η Ουγγαρία έχασε τα 3/4 του εδάφους της και το 65% του πληθυσμού της. Το μεγαλύτερο μέρος παραχωρήθηκε στη Ρουμανία, στη Γιουγκοσλαβία και στην Τσεχοσλοβακία.
5. Συνθήκη των Σεβρών, τη10^η Αυγούστου 1920. Υπογράφηκε μεταξύ των Συμμάχων και της Τουρκίας. Σύμφωνα μ’ αυτήν, η Τουρκία περιορίστηκε στο μικρασιατικό της τμήμα, η Συρία δινόταν στη Γαλλία, η Μεσοποταμία, η Αραβία, η Παλαιστίνη στην Αγγλία, τα Δωδεκάνησα και η Μεγίστη (το Καστελόριζο) στην Ιταλία, αναγνωρίστηκε η προσάρτηση της Κύπρου στην Αγγλία  και δόθηκαν στην Ελλάδα η Ανατολική Θράκη (μέχρι τα υψώματα της Τσατάλτζας στα δυτικά της  Κωνσταντινούπολης) και τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος, καθώς και η δυνατότητα άσκησης κυριαρχικών δικαιωμάτων στην περιοχή της Σμύρνης.

Η Συμφωνία αυτή όπως γνωρίζετε δεν εφαρμόστηκε ποτέ και δύο χρόνια αργότερα και ενώ είχε μεσολαβήσει η Μικρασιατική Καταστροφή, η Συνθήκη της Λωζάνης (23 Ιουλίου 1923) επέβαλε τελείως διαφορετικό ελληνοτουρκικό καθεστώς τόσο εδαφικά όσο και πληθυσμιακά.

Επίλογος

Τα νέα όπλα, όπως τα πολυβόλα, και το πυροβολικό μεγάλου βεληνεκούς είχαν αυξημένο ρυθμό πυρός που επέφεραν μεγάλο αριθμό νεκρών κατά τη διάρκεια μαζικών επιθέσεων.

Οι άνδρες και στις δύο πλευρές έπαιρναν φτυάρια και έσκαβαν τρύπες, επειδή δεν ήθελαν να σκοτωθούν. Οι τρύπες ενώνονταν σε χαρακώματα, για αυτό αποκαλείται από κάποιους και ως ο πόλεμος των χαρακωμάτων, και οι γραμμές των χαρακωμάτων έφταναν από την Ελβετία μέχρι τη Βόρεια Θάλασσα. Μπροστά από τα χαρακώματα υπήρχαν συρματοπλέγματα που έκοβαν όποιον προσπαθούσε να τα υπερπηδήσει και νάρκες που ανατίναζαν όποιον προσπαθούσε να τα διασχίσει. Στα τέλη του πολέμου, τα δηλητηριώδη αέρια ήταν επίσης ένα σημαντικό όπλο.

Στα τέλη του πολέμου οι Βρετανοί και οι Γάλλοι εφηύραν  τα άρματα μάχης και τα χρησιμοποίησαν για να επιτεθούν στους οχυρωμένους Γερμανούς, αλλά δεν μπόρεσαν να φτιάξουν αρκετά από αυτά για να κάνουν μεγάλη διαφορά. Οι Γερμανοί επινόησαν ειδικές τακτικές Sturmabteilung για να διεισδύσουν στις εχθρικές θέσεις, αλλά και αυτές ήταν πολύ λίγες και πολύ αργά.

Τα αεροπλάνα χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά εκτενώς στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά για αναγνώριση, για να τραβήξουν φωτογραφίες του εχθρικού εδάφους και για να κατευθύνουν το πυροβολικό. Οι στρατηγοί, οι στρατιωτικοί ηγέτες, χρησιμοποιούσαν τα αεροπλάνα ως σημαντικό μέρος των σχεδίων επίθεσης στο τέλος του πολέμου. Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος έδειξε ότι τα αεροπλάνα μπορούσαν να αποτελέσουν σημαντικά πολεμικά όπλα.

Ας δούμε και τους αριθμούς του πολέμου σ΄ ότι αφορά στο ανθρώπινο στοιχείο.

Ανέφερα στην αρχή της ομιλίας μου ότι ο πόλεμος αυτός δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός, ή μάλλον δε θέλουν να τον θυμούνται οι Έλληνες, ίσως και δικαιολογημένα …

Γιατί να θέλουν να τον θυμούνται

Τότε χάθηκε ,λόγω των πολιτικών διαφορών, μια ευκαιρία για την παραχώρηση της Κύπρου στην Ελλάδα.

Η διαφορά της Πολιτειακής και Πολιτικής Ηγεσίας έφερε τον Εθνικό Διχασμό, στον οποίο αποδίδονται και οι μετέπειτα αρνητικές εξελίξεις για τη χώρα μας.

Ο πόλεμος έληξε και η Ελλάδα βρέθηκε στην πλευρά των νικητών. Οι συμφωνίες του Νεϊγύ και των Σεβρών έφεραν κάποια χαμόγελα και διαφάνηκαν κάποιες ελπίδες αναζωογόνησης της Μεγάλης Ιδέας. Η δεύτερη όπως ανέφερα ουδέποτε υλοποιήθηκε. Αν είχε υπογραφεί νωρίτερα ίσως οι εξελίξεις να ήταν διαφορετικές.

Ο Α’ΠΠ συνεχίστηκε με την εκστρατεία στην Ουκρανία, στην οποία συμμετείχε η Ελλάδα και η οποία όχι μόνο υπήρξε ατυχής, γεγονός που διαφαινόταν εξ αρχής, εκ της περιορισμένης δύναμης σε μια ευρύτατη έκταση επιχειρήσεων, αλλά και πολύ καταστροφική για τον ελληνογενή πληθυσμό της ευρύτερης περιοχής, από τα αντίποινα που ακολούθησαν στη συνέχεια σε βάρος του, από τους Μπολσεβίκους, με  δολοφονίες, καταστροφές, διωγμούς, εκτοπίσεις κλπ.

Βέβαια το αντίδωρο σ αυτή τη συμμετοχή ήταν η εντολή για την αποβίβαση του Ελληνικού Στρατού στη Σμύρνη που κατέληξε στη Μικρασιατική καταστροφή και στη Συνθήκη της Λωζάνης η οποία παρά το γεγονός ότι δεν ικανοποιούσε τις ελληνικές επιδιώξεις κρίθηκε ως η πλέον θετική εξέλιξη υπό τις συνθήκες που διαμορφώθηκαν.

Κλείνοντας λοιπόν την ομιλία μου επιτρέψτε μου να ευχαριστήσω για άλλη μια φορά τον Πρόεδρο του παραρτήματος GC01 της Αμερικανικής Λεγεώνας για την ιδιαίτερα τιμητική αυτή πρόσκληση, να συγχαρώ τους συνεχιστές του έργου και του οράματος του Στρατηγού Πέρσινγκ και της Αμερικανικής Λεγεώνας.

Οι επιφανείς προσωπικότητες, μεταξύ αυτών 11 Πρόεδροι των ΗΠΑ, Στρατηγοί, Πολιτικοί και απλοί πολίτες σήμερα, αναδεικνύουν το σημαντικό ρόλο και έργο του οργανισμού και δικαιολογούν την αποδοχή και την ανταπόκριση της αμερικανικής Πολιτείας και κοινωνίας προς τους Βετεράνους.

Εδώ θα μπορούσα να καταχραστώ την ευκαιρία και το βήμα για να εκφράσω το παράπονό μου. Δεν είδαμε και δε βλέπουμε στη χώρα μας κάτι αντίστοιχο συμβαίνει ούτε προς ανθρώπους, τους βετεράνους δηλαδή των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά ούτε και στο πεδίο των συμβολισμών, και αναφέρομαι στα Ηρώα, τα Μνημεία και τα κοιμητήρια των πεσόντων στους αγώνες του του Έθνους μας.

Σας ευχαριστώ