Κάποιες επιπτώσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης στην άσκηση πολιτικής : η περίπτωση του Ρουμάνου πρωθυπουργού
Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected], www.kalkis.eu
Είστε απαισιόδοξοι ή αισιόδοξοι για την Τεχνητή Νοημοσύνη (IΑ); Πιστεύετε ότι η 
Τεχνητή Νοημοσύνη αποτελεί απειλή για την επιβίωση της ανθρωπότητας ή, αντίθετα, ότι αυτή η τεχνολογία μπορεί να φέρει τεράστια πρόοδο; Σε αυτήν την δειλληματική πόλωση συχνά δομούνται δημόσιες θέσεις, ως αντίδραση στην επιτυχία του λογισμικού τεχνητής νοημοσύνης, ικανού να δημιουργεί κείμενα ή εικόνες, όπως το ChatGPT ή το Midjourney (δεξιό εικονίδιο) αντίστοιχα,. Μην περιμένετε βέβαια να βρείτε σχετικές απαντήσεις στους κουραστικούς και ανούσιους «διαλόγους» των υποψηφίων όλων των κομμάτων μας.Και των δήθεν αντισυστημικών. Αυτή η αντίθεση είναι απλουστευτική, ακόμη και επικίνδυνη, προειδοποιούν ορισμένοι ειδικοί. Πίσω από αυτήν τη συζήτηση που γίνεται διεθνώς (όχι στα ελληνικά προεκλογικά πάνελ),κρύβεται ένα πολιτικό ζήτημα, επισημαίνουν. Προσωπικά, ως μη ειδικού, το ποιο είναι το πολιτικό ζήτημα με ξεπερνάει, επί του παρόντος. Για αυτό και επιχειρώ να βρω κάποια συγκεκριμένα παραδείγματα τα οποία να δείχνουν την επίπτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης στην άσκηση πολιτικής, όπως αυτό του Ρουμάνου πρωθυπουργού που ακολουθεί.
Περί τίνος πρόκειται ;
Στο ενδιαφέρον ρεπορτάζ της Marine Leduc στις 3-5-2023 στην ηλεκτρονική έκδοση της 
Libération, με τίτλο : «Στη Ρουμανία προσλήφθηκε μια τεχνητή νοημοσύνη για να συμβουλεύει τον Πρωθυπουργό» (En Roumanie, une IA embauchée pour “conseiller” le Premier minister), η είδηση λέει ότι : «η ρουμανική κυβέρνηση ξεκίνησε το “Ion”, ένα ρομπότ που χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη για να συλλέγει τις απόψεις και τις ανάγκες του πληθυσμού. Στην αρχή χλευάστηκε αυτό το φιλόδοξο Σχέδιο σε μια χώρα δυο ψηφιακών ταχυτήτων, όπου συνυπάρχουν οι θαυματουργοί προγραμματιστές με μια καθυστερημένη ψηφιακή μετάβαση της κοινωνίας».
Στο κέντρο της αίθουσας, σε έναν ευρύχωρο ανοιχτό χώρο στο κέντρο του Βουκουρεστίου βρίσκεται ένας καθρέφτης ύψους 2 μέτρων, με οβάλ σχήμα και με εκλεπτυσμένο σχέδιο, όπως δείχνει το παραπάνω εικονίδιο. Στα πόδια του, τριγωνικές γυάλινες πλάκες αποκαλύπτουν επεξεργαστές με μπλε φώτα. Διότι αυτός ο καθρέφτης είναι στην πραγματικότητα ένα ρομπότ. Το όνομά του είναι «Ion», δηλαδή ένα κοινό μικρό όνομα στη Ρουμανία, που ισοδυναμεί με το Γιάννης. Η λέξη «Ion αντεστραμμένη, γίνεται noi, δηλαδή «εμείς» στα ρουμανικά, γιατί θέλει να δείξει ότι είναι ο καθρέφτης της ρουμανικής κοινωνίας», λέει η Mihaela Becheru, υπεύθυνης Σχεδίου και δημοσίων σχέσεων στην Humans.ai, μια από τις εταιρείες τεχνολογίας που συμμετείχαν στη δημιουργία του.
Αντιμετωπίζοντας τη δική της αντανάκλαση, η Mihaela πιάνει συζήτηση με το ρομπότ για το τοπικό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης. Προτείνει «την κατασκευή νέων
νοσοκομείων». Μια βαθιά φωνή της απαντά και το υπαγορευμένο κείμενο εμφανίζεται σταδιακά στην επιφάνεια του εν λόγω καθρέφτη. Σύμφωνα με τον Ion, το θέμα απασχολεί τους Ρουμάνους και πολλά ήδη υπάρχοντα νοσοκομεία ζητούν να εκσυγχρονιστούν. «Ποιες είναι όμως οι ιδέες σας για τον εκσυγχρονισμό τους ;» ρωτάει η τεχνητή νοημοσύνη. «Και ούτω καθεξής, ο Ίων κάνει πιο ακριβείς ερωτήσεις για να συγκεντρώσει τις προτάσεις των πολιτών», προσθέτει η Μιχαέλα.
Δημοσκοπεί τους Ρουμάνους
Την 1η Μαρτίου, ο Ρουμάνος πρωθυπουργός Nicolae Ciuca παρουσίασε το ρομπότ του στο κοινό, το οποίο αποκαλεί τον νέο του κυβερνητικό «σύμβουλο». Ο πρώτος
πρωθυπουργός στον κόσμο που βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη. Σύμβολο της εισόδου της Ρουμανίας στην κούρσα για την τεχνητή νοημοσύνη (ΙΑ). Το νέο το υποδέχτηκαν με σκεπτικισμό και χλευασμούς, άλλοι μιλώντας για μια επιχείρηση επικοινωνίας, κι άλλοι για ένα ανόητο Σχέδιο, ενώ οι κάτοικοι δεν έχουν ακόμη πρόσβαση στο πώσιμο νερό!
Για τη δημιουργία αυτού του ρομπότ έχουν συνεργαστεί δεκάδες εταιρείες τεχνολογίας και ερευνητές. «Δεν είναι απλώς ένα ρομπότ, αλλά και ένα ερευνητικό
Σχέδιο, με ένα ολόκληρο σύστημα που στοχεύει να συλλέγει, να ταξινομεί και να εξάγει τις απόψεις των Ρουμάνων πολιτών», λέει ο Nicu Sebe, συντονιστής του Σχεδίου και καθηγητής της επιστήμης υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο του Trento στην Ιταλία. Ο στόχος του Ion είναι : να παράγει εκθέσεις που αποστέλλονται στις ρουμανικές αρχές για να μαθαίνουν τις ανάγκες του πληθυσμού και να δημοσκοπούν τους πολίτες σε πραγματικό χρόνο για σημαντικά θέματα.
Για αυτόν τον λόγο, οι Ρουμάνοι ανεβάζουν (ποστάρουν) τις απόψεις και τις προτάσεις τους στα δίκτυα με το hashtag #NoiSuntemIon («είμαστε ο Ion»).
Δηλαδή ένας αποκλειστικός ιστότοπος που αναπαράγει την ίδια αλληλεπίδραση με το εν λόγω ρομπότ. «Μετά, το τι κάνει η κυβέρνηση με αυτές τις απόψεις και προτάσεις είναι μια άλλη ιστορία», παραδέχεται ο ερευνητής. Το εν λόγω ρομπότ-καθρέφτης θα μετακινηθεί για να συλλέξει προτάσεις σε σχολεία ή και σε πιο απομονωμένες περιοχές, στο πλαίσιο εκπαιδευτικών εργαστηρίων πάνω στην τεχνητή νοημοσύνη (IΑ).
«Υπερβολικά εξελιγμένη»
Ένα μήνα μετά την δρομολόγησή του, το Ion έχει συγκεντρώσει σχεδόν ένα εκατομμύριο μηνύματα, με ανησυχίες ιδίως σχετικά με την εκπαίδευση και το περιβάλλον. Ακόμα στο δοκιμαστικό της στάδιο, «Η τεχνητή νοημοσύνη μαθαίνει και όσο περισσότερο χρησιμοποιείται, τόσο περισσότερο βελτιώνεται», εξηγεί η Mihaela Becheru. Για τα ηθικά ζητήματα, το Ion δεν συλλέγει δεδομένα και δεν δίνει απαντήσεις, όπως το κάνει το ChatGPT «γιατί υπάρχουν κίνδυνοι παραπληροφόρησης και προπαγάνδας», διαβεβαιώνει η αρμόδια του Σχεδίου. «Θέλουμε να παραμείνουμε απολιτικοί και ουδέτεροι». Προσθέτει ότι η τεχνητή νοημοσύνη ξέρει πώς να διαφοροποιεί τα σημαντικά μηνύματα από άλλα ασήμαντα και να προσδιορίζει αυτά που αποστέλλονται από τα bots ή από τα trolls. Το εν λόγω Σχέδιο ήταν μέχρι στιγμής εθελοντικό και έχει «προσφερθεί» στην ρουμανική κυβέρνηση : «Δεν θέλουμε να χρηματοδοτηθούμε από αυτήν ή από κάποιο κόμμα». Στο μέλλον, οι δημιουργοί ελπίζουν ότι το Ion θα μπορεί να προτείνει λύσεις προς στις αρχές για την επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτων που θέτουν οι πολίτες.
Παρά τις καλές προθέσεις όμως, άλλοι ειδήμονες παραμένουν δύσπιστοι. Αν η 
Ρουμανία έχει το παρατσούκλι «η Κοιλάδα Silicone Valley της Ανατολής» για τις εταιρείες της τεχνολογίας και τους αναγνωρισμένους προγραμματιστές της, «η ψηφιακή της μετάβαση είναι χαοτική και δεν έχει πραγματική στρατηγική», οδύρεται η Olivia Vereha, συνιδρύτρια της Code4Romania, της μεγαλύτερης δηλαδή Tech ΜΚΟ στη Ρουμανία. «Είναι υπέροχο να έχουμε ερευνητές που συνεργάζονται και κάνουν πραγματικότητα ένα Σχέδιο τεχνητής νοημοσύνης όπως το Ion. Δυστυχώς, δεν είμαι σίγουρη ότι ο ρουμανικός πληθυσμός είναι έτοιμος για μια τόσο εξελιγμένη τεχνολογία».
Ημείς πέρα βρέχει ;
