Του Αλκη Καλλιαντζίδη Οικονομολόγου [email protected] www.kalkis.eu
Η αλαζονεία του Ερντογάν είναι πια γνωστή παγκοσμίως από αυτά που έχει κατά καιρούς πει, από τον τρόπο που τα εκφράζει και τη φίμωση του αντιλόγου προς αυτόν που επιβάλει με πολυετείς φυλακίσεις. Ίσως όλα να τα προσεγγίζει με γνώμονα την υποτιθεμένη ή πραγματική στρατιωτική ισχύ της Τουρκίας. Όμως το πώς 
λειτουργεί η παγκοσμιοποιημένη οικονομία δεν έχει σχέση με τα «οικονομικά του Ερντογάν», δηλαδή τα Erdoganomics. Είτε συμφωνεί είτε διαφωνεί με τον τρόπο λειτουργίας της παγκόσμιας οικονομίας μέσα στην οποία λειτουργεί μέχρι σήμερα και η τουρκική, αυτό είναι μια σκληρή πραγματικότητα για τον Ερντογάν, εξ ου και οι τελευταίες υποβαθμίσεις της τουρκικής οικονομίας από τους γνωστούς Οίκους αξιολόγησης. Θεωρείται δε πια έκδηλη η αφέλειά του ότι αυτός θα εφαρμόσει νταηλίδικα στη χώρα του τα δικά του οικονομικά, δηλαδή αυτά που επιδοκιμάζει το Κοράνι, το οποίο δεν αποδέχεται τα επιτόκια και τους τόκους των παγκόσμιων αγορών Κεφαλαίου. Ενώ δηλαδή ο κεντρικός Τραπεζίτης της Τουρκίας οφείλει σήμερα να αυξήσει εκθετικά τα επιτόκια χορηγήσεων (όπως έκανε πρόσφατα η Αργεντινή που αντιμετωπίζει παρόμοια προβλήματα) για να συγκρατήσει την κατρακύλα της μαλακής τουρκικής λίρας (1 ευρώ=5,18 λίρες τον Μάιο του 2018, όταν το 2011 το 1 ευρώ ανταλλάσσονταν με 2,25 λίρες), 
να συγκρατήσει τον εισαγόμενο διψήφιο πληθωρισμό 12% (από 5% που είναι ο φετινός στόχος) και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών 47,1 δις δολάρια το 2017 από 32,6 το 2016, ο Ερντογάν τον προεκλογικό χαβά του. Όχι μόνο δεν επιτρέπει στον διοικητή μέχρι τις επικείμενες τουρκικές εκλογές να ασκήσει την δέουσα επιτοκιακή πολιτική του, αλλά υπόσχεται ότι μετά από την επανεκλογή του στην προεδρία θα αναλάβει και την ευθύνη λειτουργίας της Τράπεζας της Τουρκίας για να ελέγχει ο ίδιος το ύψος των τουρκικών επιτοκίων. Τα θέλει πολύ χαμηλά για να θερμανθεί ακόμα περισσότερο η τουρκική οικονομία η οποία έτρεξε με 7,4% οικονομική μεγέθυνση το 2017, βασισμένη στην εσωτερική κατανάλωση ιδιωτική και δημόσια.
Μου θυμίζει τους Έλληνες φωστήρες που ενώ το κράτος δεν είχε πόρους να πληρώσει τα λήγοντα γραμμάτιά του, τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, τις συντάξεις, τα νοσοκομεία, και, και, και, αυτοί πρέσβευαν στα τηλε-παράθυρα «ρίξτε λεφτά στην αγορά» από αυτά που δεν είχε ! Μα θα μου πείτε ότι ο Ερντογάν κόβει «ελεύθερα» δικό του χρήμα, τη λίρα Τουρκίας, κι έτσι το ρίχνει στην αγορά, π.χ. υποσχέθηκε να δώσει 1.000 λίρες (λιγότερα από 200 ευρώ) ανά συνταξιούχο, και την κρατάει έτσι θερμή. Εμείς δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό «διότι είμαστε εγκλωβισμένοι στο κοινό νόμισμα το ευρώ και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα». Δηλαδή «είμαστε αιχμάλωτοι» θα μας έλεγαν οι Δραχμιστές.
Εμείς όμως δεν έχουμε πρόβλημα συναλλαγματικών αποθεμάτων που έχει σήμερα η Τουρκία αλλά και όλες οι 
αποκαλούμενες αναδυόμενες αγορές, μετά την τελευταία άνοδο του δολαρίου και των αμερικανικών επιτοκίων και τη φυγή των κεφαλαίων από αυτές. Εμείς διαθέτουμε το ισχυρότερο όπλο έναντι της Τουρκίας. Το ευρώ κι όχι την καταρρέουσα τουρκική λίρα, ευτυχώς. Για αυτό και σφαδάζει ο Ερντογάν, όταν οι Οίκοι αξιολόγησης κατατάσσουν τα τουρκικά ομόλογα στα «σκουπίδια» (με αποδόσεις πάνω από το 13,60% για τα δεκαετή), ενώ υποτίθεται ότι η τουρκική οικονομία είναι υγιέστερη της ελληνικής.
Ο μόνος ωφελημένος από την υποτίμηση της λίρας Τουρκίας είναι κυρίως η τουριστική της βιομηχανία. Έχει γίνει πιο ελκυστική σήμερα. Όμως και αυτή χρησιμοποιεί σειρά εισαγόμενων πρώτων και βοηθητικών υλών που ακρίβυναν (το πετρέλαιο π.χ.), όπως και των λοιπών εξαγωγικών της επιχειρήσεων, γιατί κανείς δεν είναι αυτάρκης. Πολλές εκ των επιχειρήσεων αυτών έχουν δάνεια σε σκληρό νόμισμα (δολάριο, ευρώ, φράγκο, κλπ) και κινδυνεύουν να καταστραφούν μόνο από την διόγκωσή τους λόγω της υποτίμησης.
Ο διψήφιος πληθωρισμός, η ευθραυστότητα του τουρκικού νομίσματος, το χρέος των ιδιωτικών εταιρειών (65% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος), το εξωτερικό τουρκικό χρέος στο 53,3% του ΑΕΠ, το αυξημένο έλλειμμα των τρεχουσών συναλλαγών 5,6% του ΑΕΠ αποτελούν τους λόγους εκτροπής της τουρκικής οικονομίας η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη. Αυτοί οι λόγοι τον έσυραν στις πρόωρες εκλογές. Άσχετα, αν επιχειρεί να κοροϊδέψει τους Τούρκους ψηφοφόρους, με πολεμικές κατακτήσεις και φαραωνικά έργα, για να υφαρπάξει την ψήφο τους.
Αν κερδίσει τις εκλογές ο Ερντογάν, ή όποιος τις κερδίσει τέλος πάντων, τολμώ να προβλέψω ότι θα παρατήσει πάραυτα τα νταηλίκια του (χαμηλά επιτόκια) και θα σπεύσει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκλιπαρώντας συμφωνία στήριξης της τουρκικής οικονομίας στις αγορές. Διαφορετικά θα συναγελάζεται με τους ιρανούς Μουλάδες που έχουν χειρότερα οικονομικά προβλήματα, έχουν τις απειλές του Τραμπ για οικονομικό αποκλεισμό και το μαλακό τους νόμισμα ριάλ με το οποίο θα πληρώνουν τις όποιες τουρκικές εξαγωγές.
Ενθυμούμαι τα εν Ελλάδι Baroufanomics του 1ου εξαμήνου του 2015. Τα γνωρίσαμε, θα τα πληρώνουμε για 
χρόνια και απερρίφθησαν με σπαρταριστά γέλια από αυτούς που ρυθμίζουν την παγκόσμια λειτουργία των Αγορών. Όπως και στην περίπτωσή μας υπήρχε τότε σφοδρή πιθανότητα οι κουζουλοί του «ενός νόμου με ένα άρθρο» να μας ρίξουν στα βράχια, έτσι και στην περίπτωση της Τουρκίας υπάρχει παρά ταύτα η αμυδρή πιθανότητα ο Ερντογάν να κάνει την αποκοτιά του. Να επιχειρήσει δηλαδή να εφαρμόσει τα ανεφάρμοστα Erdoganomics του και να οδηγήσει έτσι την Τουρκία στη χρεοκοπία της.
Μακάρι να το κάνει. Είναι ίσως ο μόνος δρόμος να σταματήσει η ξέφρενη τουρκική επιθετικότητα, όπως έγραφα με ερωτηματικό στις Ανιχνεύσεις στις 3-4-2018 : https://www.anixneuseis.gr/?p=187563
