Εννέα μήνες μετά τη συντριπτική ήττα του Ερντογάν στις δημοτικές εκλογές, ένα από τα σοβαρότερα πλήγματα που έχει δεχθεί στα 22 χρόνια κυριαρχίας του, η πτώση του Ασαντ ήρθε σαν δώρο, καθιστώντας την Αγκυρα τον πιο ισχυρό ξένο παράγοντα στην περιοχή. «Ο Ερντογάν βρίσκεται σε πολύ καλύτερη θέση τώρα από ό,τι στα τέλη Μαρτίου. Διεκδίκησε ξανά την πρωτοβουλία των κινήσεων και πλέον την έχει», αναφέρει ο Αϊντίν Σελτσέν, αναλυτής εξωτερικής πολιτικής και πρώην διπλωμάτης. Σύμφωνα με την Γκάλια Λιντενστράους, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Μελετών Εθνικής Ασφαλείας (INSS) του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, η Συρία έθεσε την Τουρκία σε θέση ισχύος απέναντι σε διάφορους παράγοντες στη διεθνή σκηνή. «Εάν η Αγκυρα παίξει σωστά τα χαρτιά της, αυτό θα μπορούσε να ενισχύσει σημαντικά τη θέση της στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο», αναφέρει. Ωστόσο, προσθέτει, «καθώς η Τουρκία δεν είναι πλέον παράγοντας του status quo, οι πολιτικές της μπορεί να προκαλέσουν ανησυχίες σε άλλα κράτη και να οδηγήσουν σε προσπάθειες εξισορρόπησης, γεγονός που θα καταστήσει πιο δύσκολο για την Τουρκία να λειτουργήσει όπως επιθυμεί».
Η ανασυγκρότηση της Συρίας και η επιρροή της Αγκυρας στη Δαμασκό πιθανόν να προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες για τις τουρκικές επιχειρήσεις, ιδίως για τους στενούς συμμάχους του Τούρκου προέδρου στον κατασκευαστικό τομέα. Η Αγκυρα μπορεί ακόμη να αποκτήσει σημαντική επιρροή στο διπλωματικό μέτωπο, δεδομένου του ότι συνομιλεί και με τη Μόσχα και με την Τεχεράνη, που έχουν βγει σημαντικά αποδυναμωμένες. Στο εσωτερικό της χώρας «η κοινή γνώμη είναι ευτυχής που βλέπει τον Ασαντ να φεύγει. Ο Ερντογάν κέρδισε λίγους πόντους και κατάφερε να ισορροπήσει την απώλεια μονάδων που είχε λόγω της ανακοίνωσης χαμηλότερης της αναμενόμενης αύξησης του κατώτατου μισθού», αναφέρει ο Σελτσέν.
Οπως αναφέρει η Πινάρ Ντοστ, εξωτερική συνεργάτιδα του Atlantic Council στα προγράμματα Τουρκίας, ο πόλεμος στη Συρία ήταν αναπόσπαστο μέρος της ζωής των Τούρκων εδώ και 14 χρόνια. «Ακόμη και ένας απλός Τούρκος πολίτης γνωρίζει τα ονόματα των διαφόρων πόλεων στη Συρία. Βλέπαμε αυτόν τον χάρτη κάθε μέρα στην τηλεόραση, χάσαμε στρατιώτες, έχουμε υποφέρει από τις επιθέσεις του ISIS και ζούμε με περίπου 4 εκατομμύρια Σύρους για περισσότερο από μια δεκαετία, που δεν ήταν περιορισμένοι σε ένα στρατόπεδο προσφύγων, αλλά μέρος της ζωής μας».
«Για πολλά χρόνια η πολιτική της Τουρκίας για υποστήριξη των ανταρτικών ομάδων στη Συρία θεωρούνταν μια αποτυχημένη προσπάθεια», αναφέρει η Λιντενστράους. «Το γεγονός ότι αυτή η αντίληψη έχει πλέον αντιστραφεί παρέχει μεγαλύτερη υποστήριξη στην κυβέρνηση και μεγαλύτερο περιθώριο ελιγμών. Ωστόσο, η οικονομική κατάσταση παραμένει δύσκολη με υψηλό πληθωρισμό και υψηλά επιτόκια».
«Εάν η Αγκυρα παίξει σωστά τα χαρτιά της, αυτό θα μπορούσε να ενισχύσει σημαντικά τη θέση της στη Μέση Ανατολή και στην Ανατολική Μεσόγειο», αναφέρει η Γκάλια Λιντενστράους, ερευνήτρια του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, ωστόσο επισημαίνει ότι «η Τουρκία δεν είναι πλέον παράγοντας του status quo».
Η επιστροφή των Σύρων
Μια μεγάλη ελπίδα για τον Ερντογάν –την οποία μοιράζεται με την Ευρώπη– είναι ότι η πτώση Ασαντ θα επιτρέψει στους Σύρους πρόσφυγες που φιλοξενεί η Τουρκία να επιστρέψουν. Η συνεχιζόμενη παρουσία τόσων εκατομμυρίων προσφύγων είναι βαθιά αντιδημοφιλής και μεγάλη πολιτική πληγή. «Δεδομένης της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας και των άσχημων συνθηκών διαβίωσης στη Συρία, είναι προφανές ότι πολλοί Σύροι θα διστάσουν να επιστρέψουν», τονίζει η Λιντενστράους.
Οι Κούρδοι
Ενας κρίσιμος στόχος της Τουρκίας είναι να αποδυναμώσει ή να εξαλείψει πλήρως τον κουρδικό θύλακο στη βόρεια Συρία. Την Πέμπτη ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν ζήτησε να εγκαταλείψουν τη Συρία οι Κούρδοι μαχητές, ειδικά όσοι βρίσκονται στις τάξεις του ΡΚΚ.
Η Τουρκία είναι πλέον σε θέση να αποδυναμώσει σημαντικά την κουρδική πολιτοφυλακή YPG, αναφέρει η Λιντενστράους. «Ωστόσο, είναι σαφές για τους Κούρδους της Συρίας ότι η παραίτηση από τα όπλα τους μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια πολλών από τα δικαιώματά τους, διαμορφώνοντας έτσι μια μάχη επιβίωσης και πιθανότατα θα αντισταθούν σε αυτό».
Επιπλέον, η Τουρκία φαίνεται να επιχειρεί μια περίπλοκη πράξη εξισορρόπησης σ’ αυτό το θέμα, καθώς ο Τούρκος πρόεδρος στοχεύει στην κουρδική ψήφο στο εσωτερικό της χώρας για να διευκολύνει τις συνταγματικές αλλαγές που θέλει να προχωρήσει και τυχόν σκληρές ενέργειες κατά των YPG θα μπορούσαν να προκαλέσουν αντιδράσεις.
Ο Ερντογάν επιδιώκει να απομακρύνει τo (φιλοκουρδικό κόμμα) DEM από την αξιωματική αντιπολίτευση CHP, προκειμένου να διατηρήσει το πάνω χέρι είτε για τροποποίηση του συντάγματος είτε για προκήρυξη πρόωρων εκλογών. Ούτως ή άλλως, τώρα έχει το πάνω χέρι για την επιλογή του χρόνου», τονίζει ο Αϊντίν Σελτσέν. Ερώτημα παραμένει και αν οι ΗΠΑ θα διατηρήσουν τις δυνάμεις τους στη Συρία. Οπως τονίζει η Λιντενστράους, «θα πρέπει να υπάρχει αμερικανικό συμφέρον για τη διατήρηση αυτής της δύναμης ώστε να αποτραπεί η αναζωπύρωση του ISIS» και προσθέτει πως το Ισραήλ θα προτιμούσε επίσης να παραμείνουν οι ΗΠΑ στη Συρία.
https://www.kathimerini.gr/world/563402089/ta-koyrdika-dilimmata-gia-ton-erntogan/
