Τί πόλη θέλουμε; Ποιος πρέπει να αποφασίσει;

 του Δημήτρη Μακροδημόπουλου

Για την Αλεξ/πολη και όχι μόνον

Πιστέψτε με, ακόμη διερωτώμαι και απάντηση δεν βρίσκω: Γιατί στην περίπτωση του χρυσού ξεσήκωσαν ολόκληρη την πόλη και τώρα με το LNG δεν κουνιέται φύλλο, όπως λέμε; Και στην πρώτη περίπτωση απειλείτο η θάλασσα μέσω της μόλυνσης του υδροφόρου ορίζοντα αλλά και στη δεύτερη απ’ ευθείας από τη θαλάσσια διακίνηση του υγρού LNG προς την πλατφόρμα αεριοποίησης του και από εκεί μέσω θαλάσσιου αγωγού προς τους χώρους αποθήκευσης και προώθησής του. Γιατί λοιπόν η ευαισθησία για τη θάλασσά μας ξαφνικά εξαφανίστηκε; Μήπως χρειάζονται πάλι υποβολείς για να επανέλθει; Θα μου πείτε βέβαια ότι επιστήμονες βεβαιώνουν τις μηδενικές επιπτώσεις της επένδυσης για το LNG, όμως το ίδιο δεν συνέβαινε και για τον χρυσό; Και τότε κάποιοι επιστήμονες καταδίκαζαν τον χρυσό και άλλοι τον αθώωναν επικαλούμενοι τις σύγχρονες πρακτικές εξόρυξής του. Και στις δύο περιπτώσεις ισχύουν όσα έλεγε ο Κορνήλιος Καστοριάδης σε συνομιλία του με την Anne-Brigitte Kern τον Φεβρουάριο του 1991 αναφερόμενος στην τεχνικιστική αυταπάτη, την «αυταπάτη της ειδημοσύνης», όπως την χαρακτήριζε. Υποστήριζε ότι «είναι αναρίθμητες οι παράλογες αποφάσεις που πάρθηκαν από τους ειδήμονες ή πάρθηκαν με βάση τις γνώμες τους…. Όταν οι διευθύνοντες θέλουν μια “πραγματογνωμοσύνη” που να πηγαίνει προς μια ορισμένη κατεύθυνση, βρίσκουν πάντα ειδήμονες για να συντάξουν μια κατάλληλη έκθεση». Στην περίπτωση του LNG, όπως και του χρυσού, πρόκειται για επενδύσεις με μακροχρόνιες συνέπειες που αναπότρεπτα θα επηρεάσουν τη ζωή της πόλης. Πρόκειται για συνέπειες που υπερβαίνουν κατά πολύ τον τετραετή ορίζοντα μιας κυβέρνησης και τον πενταετή ενός Δημάρχου και του Δημοτικού Συμβουλίου και καθορίζουν τη ζωή μας. Εμείς θα συνεχίσουμε να ζούμε στην Αλεξ/πολη και μετά τη σημερινή κυβέρνηση που αποφάσισε την επένδυση του LNG, όπως συνέβη και με την προηγούμενη που επέμενε στην επένδυση του χρυσού, αλλά και μετά το σημερινό Δημοτικό Συμβούλιο, που τίθεται αναφανδόν υπέρ του LNG επικαλούμενο τις μονόπλευρες απόψεις των μελετητών και αγνοώντας τη γνώμη των δημοτών, σε αντίθεση με την πολιτική που υιοθέτησε στην περίπτωση της επένδυσης του χρυσού.

Γιαυτό, επειδή ο εναπομείναν χρόνος να αντιδράσουμε στις αποφάσεις οι οποίες ελήφθησαν ερήμην μας εξαντλείται, διότι το έργο για το LNG πρόκειται να ξεκινήσει και σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της εταιρείας Gastrade θα τεθεί σε λειτουργία μέχρι το 2019 (Καθημερινή 19/2/2017), πρέπει έγκαιρα να απαντήσουμε στο ερώτημα: Τι πόλη θέλουμε για εμάς και τα παιδιά μας; Διότι η απάντηση θα καθορίσει και το είδος των ανθρώπων που θα κατοικούν σε αυτή την πόλη, αφού οι συνθήκες διαβίωσης διαμορφώνουν τους ανθρώπους, πρόκειται δηλαδή για απάντηση που θα ανατρέψει ή θα διασώσει την καθημερινότητά μας.. Γράφει ο David Harvey σχετικά: « Το είδος της πόλης την οποία θέλουμε δεν μπορεί να διαχωριστεί από το είδος ανθρώπου που θέλουμε να είμαστε, από το είδος των κοινωνικών σχέσεων τις οποίες επιδιώκουμε, από τις σχέσεις με τη φύση τις οποίες εκτιμούμε, από το είδος της ζωής που επιθυμούμε, από τις αισθητικές αξίες τις οποίες έχουμε… Ως εκ τούτου το δικαίωμα στην πόλη είναι το δικαίωμα να την αλλάξουμε και να την επανεφεύρουμε σύμφωνα με τις επιθυμίες μας…. Είναι δικαίωμα περισσότερο συλλογικό παρά ατομικό, εφόσον η επανεφεύρεση της πόλης μοιραία εξαρτάται από την άσκηση συλλογικής εξουσίας στις διαδικασίες αστικοποίησης. Η ελευθερία να δημιουργούμε και να επανδημιουργούμε τον εαυτό μας και την πόλη μας είναι ένα από τα πολυτιμότερα και ταυτόχρονα ένα από τα πιο παραμελημένα ανθρώπινα δικαιώματα». Για να προσθέσει ο διακεκριμένος κοινωνιολόγος της πόλης Robert Park: «Η πόλη είναι η πιο συνεπής και, συνολικά, η πιο επιτυχημένη προσπάθεια του ανθρώπου να ανασκευάσει τον κόσμο στον οποίο ζει ώστε να συμφωνεί με τις επιθυμίες του. Αλλά αν η πόλη είναι ο κόσμος που δημιούργησε ο άνθρωπος, είναι ο κόσμος στον οποίο είναι καταδικασμένος να ζει. Έτσι έμμεσα, και χωρίς καμία σαφή αίσθηση της φύσης της αποστολής του, φτιάχνοντας την πόλη ο άνθρωπος ξαναέφτιαξε τον εαυτό του». Για να μη θεωρηθούν όλα αυτά απλά φιλοσοφίες και όχι συμπεράσματα από τη μακρόχρονη ιστορία των πόλεων, ας ανακαλέσουμε στη μνήμη μας έναν μόνον συντελεστή, η αύξηση του οποίου σε χρόνο ανύποπτο άλλαξε τη ζωή όλων των Ελλήνων, κατέστρεψε τις πόλεις και εξαφάνισε τη νεοκλασική ιστορία τους προκειμένου να τονώσει την οικονομία της χώρας, ως διέξοδο στην ανικανότητά της να παράγει: Ο συντελεστής δόμησης, λειτούργησε ως κίνητρο για την αντιπαροχή και κατέστρεψε τις πόλεις σε αντίθεση με τις ευρωπαϊκές πόλεις που δεν υπέκυψαν σε αυτό το δέλεαρ παρότι εξήλθαν κατεστραμμένες από τον τελευταίο πόλεμο, διατηρώντας την πολιτιστική τους κληρονομιά. Περπατάς εκεί και βλέποντας την πόλη διαβάζεις την ιστορία της. Δεν άλλαξε, λοιπόν, ο συντελεστής δόμησης τη ζωή όλων μας, την καθημερινότητά μας και παρά τις θριαμβολογίες στην αρχή για τα οικονομικά οφέλη που έκαστος προσδοκούσε, οι πόλεις μας δεν παρουσιάζουν σήμερα απαράδεκτη εικόνα υποβαθμίζοντας τη ζωή μας και οδηγώντας τους πολίτες στην κοινωνική απομόνωση και στην εξατομίκευση; Γιαυτό, αναπόφευκτα, και το LNG, όπως κάθε σοβαρή παρέμβαση στην πόλη, θα διαφοροποιήσει τη ζωή μας.  Η θέα μόνον του τερματικού σταθμού επαναεροποίησης ανοιχτά της ακτής της Αγίας Παρασκευής και η γνώση για την ύπαρξη αγωγού φυσικού αερίου εντός της θαλάσσης, από τον τερματικό σταθμό μέχρι την περιοχή του λιμένος όπου θα αποθηκεύεται, χωρίς να λάβουμε υπόψη καμιά άλλη επίπτωση από τη λειτουργία τους, θα απαξιώσει το σύνολο των παράκτιων ιδιοκτησιών, θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στον τουρισμό, με καταλυτικές επιπτώσεις στα συναφή επαγγέλματα, θα εκτοπίσει τους αλιείς κ.ο.κ. Διότι τι άλλο έχει να προβάλει η Αλεξ/πολη πέραν της θαλάσσης;

Τι μας εμποδίζει να διαμορφώσουμε την πόλη και τη ζωή μας σύμφωνα με τις επιθυμίες μας, ποιο είναι το εμπόδιο που δεν μας αφήνει να πάρουμε τη ζωή στα χέρια μας; Είναι το θεσμικό έλλειμμα δημοκρατίας που χαρακτηρίζει πανελλαδικά τη λειτουργία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με αποτέλεσμα η ψήφος, ανά πενταετία πλέον, να ερμηνεύεται ως λευκή επιταγή προς τους εκλεγμένους και οι αποφάσεις που θα καθορίσουν το υπόλοιπο της ζωής μας και τις επερχόμενες γενιές να λαμβάνονται ερήμην μας. Οποιαδήποτε δημοτική παράταξη επικρατήσει στις δημοτικές εκλογές, αποκτά θεσμικά κατοχυρωμένη ευρύτατη πλειοψηφία και έτσι το μέλλον της πόλης εναπόκειται στις αποφάσεις του ενός, του εκάστοτε Δημάρχου. Αυτή η επισήμανση δεν αφορά, στην προκειμένη περίπτωση του LNG στην Αλεξ/πολη, μία μόνον δημοτική παράταξη αλλά όλες, αφού καμία δεν έθεσε το θέμα των δημοκρατικών διαδικασιών στην απόφαση για το LNG, ίσως διότι αδημονούν να ανέλθουν στη δημοτική εξουσία και να εφαρμόσουν την ίδια πολιτική.  Μία μόνον παράταξη που έθεσε εξ αρχής τις αντιρρήσεις της, για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του LNG και όχι για τον απολυταρχικό χαρακτήρα της απόφασης, απέσυρε τελικά τις ενστάσεις της ώστε να είναι συμβατή με την κυβερνητική πολιτική. Όμως όπως διαπιστώνει ο Αndrew Sancton: «Οι δήμοι δεν είναι απλώς πάροχοι υπηρεσιών. Είναι δημοκρατικοί μηχανισμοί μέσω των οποίων κοινότητες ανθρώπων με κοινή εδαφική βάση κυβερνούν τον εαυτό τους σε τοπικό επίπεδο». Ας μη το ξεχνάμε αυτό! Γιαυτό, με αφετηρία το Πόρτο Αλέγκρε, επεκτείνεται από το 1988 σε παγκόσμιο επίπεδο ο «συμμετοχικός προϋπολογισμός», «ένας μηχανισμός που επέτρεπε στους απλούς πολίτες να αποφασίζουν ποιες έπρεπε να είναι οι δημοσιονομικές προτεραιότητες της πόλης». «Ένας μηχανισμός που θα μετατρεπόταν σε παγκόσμιο μοντέλο για την ανταπόκριση των τοπικών αρχών στις ανάγκες των πολιτών» (1,2).

Ας μη ξεχνάμε ότι στην Ευρώπη οι αποφάσεις για σοβαρά θέματα των πόλεων λαμβάνονται κατά κανόνα με τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος (Βερολίνο, Αμβούργο, Μόναχο, Όσλο, Γενεύη, κ.ο.κ.). Διότι μόνον ένα δημοψήφισμα μπορεί να συνθέσει όλες τις αντιτιθέμενες απόψεις ώστε η τελική απόφαση να είναι αποδεκτή και σεβαστή από όλους στο διηνεκές μέλλον.  Ό,τι δηλαδή πρέπει να γίνει έγκαιρα από το Δήμο μας για την περίπτωση του LNG και όχι μόνον γιαυτό. Θα αποτελεί και την κορυφαία ενέργεια σεβασμού της Δημοτικής Αρχής προς όλους εμάς, τους δημότες του.

• Ντέιβιντ Χάρβεϊ, «Εξεγερμένες πόλεις», εκδόσεις ΚΨΜ, σελ. 25
• Τζέιμς Ρόμπινσον & Ντάρον Ατζέμογλου, «Γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη», εκδ. Λιβάνης, σ. 474

Μακροδημόπουλος Δημήτρης

Αλεξ/πολη – κιν. 6947-771412

28-2-2017