Τουρκία – Ρωσία: Οι συντάκτες της εφημερίδας Duvar αξιολόγησαν τη συνάντηση Ερντογάν-Πούτιν και αν θα επηρεάσει τις σχέσεις των δύο χωρών.
Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν είχε μια κρίσιμη συνάντηση με τον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν στο Σότσι, αμέσως μετά την επίσκεψή του στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις ΗΠΑ. Ενώ ήταν αξιοσημείωτο ότι δεν έγινε καμία δήλωση Τύπου μετά τη σύνοδο κορυφής, ο Πούτιν χαρακτήρισε τη συνάντηση ως “πολύ χρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς” και ο Ερντογάν ως “παραγωγική”. Οι συντάκτες της εφημερίδας Duvar, Aydın Selcen, Sezin Öney, Musa Özuğurlu και Mühdan Sağlam αξιολόγησαν τη συνάντηση των ηγετών.
Εμμονή με τη Ρωσία, εμμονή με τον Πούτιν
Aydın Selcen
Το συμπέρασμα που έβγαλα από το Σότσι το συμπύκνωσα στον τίτλο, όμως πρέπει να να τονίσω ότι δεν υπάρχει η λέξη εξωτερική πολιτική η λέξ «εμμονή». Τονίστηκε από τον Ερντογάν ότι η συνάντηση θα είναι «πρόσωπο με πρόσωπο» με τον Πούτιν και χωρίς τη συμμετοχή αντιπροσωπειών.
Ένα άλλο στοιχείο είναι ότι ο Ερντογάν πήγε στη Ρωσία, αν και ήταν η σειρά του Πούτιν να έλθει στην Τουρκία. Να σημειωθεί ότι πριν την επίσκεψη Ερντογάν προηγήθηκαν τα εξής:
Πρώτον η επίσκεψη του Μπασάρ Ασάντ, ο οποίος κλήθηκε στη Μόσχα τα μεσάνυχτα πριν από αυτή τη συνάντηση, μετά από έξι χρόνια, και
Δεύτερον οι αεροπορικές επιθέσεις και βομβαρδισμοί από τη ρωσική πολεμική αεροπορία εναντίον στόχων γύρω από τα παρατηρητήρια του τουρκικού στρατού και εναντίον τμημάτων υποστηρίζονται από την Τουρκία, τόσο στο Ιντλίπ όσο και στο Αφρίν.
Ένα άλλο αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η επίσκεψη αυτή έγινε ενώ ο Ερντογάν γύρισε από τη Νέα Υόρκη, χωρίς να καταφέρει να φωτογραφηθεί με τον Μπάιντεν, κάτι που τον ανάγκασε να δηλώσει ότι “δεν αντιμετώπισε τέτοια συμπεριφορά με κανέναν άλλον Πρόεδρο των ΗΠΑ”. Επίσης η επίσκεψη αυτή έγινε ενώ είχε ανακοινωθεί ότι ο Ερντογάν θα συναντηθεί με τον Μπάιντεν στην Ιταλία τα τέλη του Οκτωβρίου, στη σύνοδο των G-20.
Δεν πραγματοποιήθηκε συνέντευξη Τύπου μετά τη συνάντηση στο Σότσι. Σε αντίθεση με τις προσδοκίες, αν αφαιρεθεί ο χρόνος που αφιερώνεται για τη μετάφραση, τα άλλα στοιχεία είναι ότι η διμερής συνάντηση κράτησε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.
Στην κοινή συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε πριν από τη συνάντηση, ο Ερντογάν μίλησε όχι μόνο για την αγορά των S-400, αλλά και για “τα βήματα που έχουμε κάνει μαζί στην αμυντική βιομηχανία”. Είναι ενδιαφέρον αυτό που είπε ότι «Στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ορισμένα άτομα ρωτούσαν συγκεκριμένα για ορισμένα θέματα. Τους έχουμε δώσει ήδη την απαραίτητη απάντηση». Εκφράζοντας ότι δεν είναι δυνατή η επιστροφή από τα βήματα που έγιναν, αναφέρθηκε έμμεσα στην αγορά των S-400. Πρόσθεσε: «Υπάρχουν μεγάλα οφέλη για εμάς να συνεχίσουμε στις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας, ενισχύοντάς τες κάθε μέρα». Δήλωσε ότι σκοπεύει να ξεκινήσει τη λειτουργία του πυρηνικού σταθμού του Akkuyu σε σύντομο χρονικό διάστημα. Δεν μπήκε στο θέμα του φυσικού αερίου. Μίλησε για τη σημασία της συνέχισης της συνεργασίας, παρά το χάσμα μεταξύ των δύο χωρών και τα αντικρουόμενα εθνικά συμφέροντα στη Συρία.
Ο Ερντογάν ήταν ήδη υπό την πίεση στο εσωτερικό λόγω του τρόπου που ασκεί την εξουσία και λόγω του ότι έρχεται δεύτερος για πρώτη φορά και στις δημοσκοπήσεις. Επίσης, έχει να αντιμετωπίσει επί πλέον τα προβλήματα της οικονομία, της τιμής του φυσικού αερίου και της διαχείρησης της πανδημίας. Ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, η κατάστασή του επιδεινώθηκε, καθότι επέστρεψε απογοητευμένος από την επίσκεψή του στη Νέα Υόρκη.
Η Ρωσία από την πλευρά της αύξησε την πίεση προς την Τουρκία στη Συρία, προκαλώντας την απώλεια ζωής μελών των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων.
Αυτή είναι η πρώτη εικόνα του προφίλ που προέκυψε από το Σότσι, με αυτόν τον θυμό και την οργή και τη διάθεση του Ερντογάν, που είπε «Θα το διαχειριστώ αυτό». Αν υπάρχει εικόνα για συζήτηση. Συνοψίζοντας, το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω και όλοι οι συνομιλητές του Ερντογάν γνωρίζουν αυτήν την τάση των πραγμάτων. Κανείς δεν στέκεται στην ουρά για να αγοράσει εισιτήριο σε πλοίο που βυθίζεται.
Μέχρι πού θα πάει το εκρεμμές μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας;
Sezin Öney
Υπάρχει μια εξίσωση που έχει γίνει κλασική: Η Τουρκία φέρνει στο προσκήνιο τις παραδοσιακές σχέσεις της με τις ΗΠΑ και τη “Δυτική Συμμαχία” όταν τον συμφέρει και τις προστατεύει και άλλες φορές προκαλεί εντάσεις και κρίσεις. Το θέμα είναι ότι χώρες όπως η Ινδία είναι σε θέση να διατηρήσουν πιο δυναμικές και συγκυριακές «στιγμιαίες» σχέσεις με τις ΗΠΑ. Για παράδειγμα, η «Ινδία προμηθεύτηκε από τη Ρωσία των αμυντικό σύστημα S-400», όμως αυτή η αγορά δεν συζητιέται τόσο στον κόσμο όσο η αγορά από πλευράς της Τουρκίας. Κι αυτό γιατί, σε σύγκριση με την Ινδία, η Τουρκία είναι πολύ πιο δυτική και πιο εγκλωβισμένη στις ΗΠΑ.
Λέγεται από διαφόρους ότι η Τουρκία «αποκόπτεται από τη Δύση», όμως αυτό δεν έχει τεθεί ποτέ στην εξωτερική πολιτική της Άγκυρας. Απλώς κάποιοι έπαιξαν ο ένας εναντίον του άλλου, κάτι που δεν είναι στην πραγματικότητα «εξωτερική πολιτική». Αν η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν στις Ηνωμένες Πολιτείες είχε εκφράσει τη συμπάθειά της για την Άγκυρα, ίσως να μην είχαμε δει μια εικόνα όπου ο Πρόεδρος Ερντογάν χαρακτήρισε τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν ως «συνάδελφό μου» και αυτά που συνέβησαν στο Σότσι. Αυτή η περίοδος μπορεί επίσης να είναι η αρχή μιας πιο τρομακτικής περιόδου στην Τουρκία όπου τα ανθρώπινα δικαιώματα αγνοούνται περαιτέρω.
Το Κρεμλίνο γνωρίζει εξαιρετικά την κατάσταση που βρίσκεται ο Ερντογάν και η Τουρκία. Όταν λέμε Κρεμλίνο δεν μιλάμε μόνο για τον Πούτιν: Η Ρωσία είναι πλέον ένας συνασπισμός ομάδων εξουσίας που ισχυρίζονται ότι εκπροσωπούν μια συλλογική κρατική δομή. Το Κρεμλίνο εξετάζει επίσης τι μπορεί να πάρει από την Άγκυρα και αυτό θα συνεχίσει να είναι.
Επιπλέον, παρόλο που το Κρεμλίνο είναι σαφώς σε επαφή με τον δυτικό κόσμο, έχει μια προσέγγιση που εκφράζει την αντίθεσή του σε αυτή τη δομή. Από αυτήν την άποψη, βρίσκεται σε θέση ιδεολογικής σύγκρουσης πέρα από την Κίνα. Το Κρεμλίνο, το οποίο θα χρησιμοποιήσει την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Μέση Ανατολή το μέγιστο δυνατό, θα έχει πολύ μεγαλύτερη επιρροή σε αυτήν την περιοχή.
Το αμυντικό σύμφωνο ΗΠΑ-Βρετανίας-Αυστραλίας, AUKUS, για το οποίο η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει «παραμελήσει» το ΝΑΤΟ, θα ενισχύσει επίσης αυτό το ρήγμα (σ.τ.μ. της Μέσης Ανατολής).
Η Τουρκία, επίσης, θα συνειδητοποιήσει πώς εξελίσσεται η πολιτική επικοινωνία Μόσχας-Άγκυρας, με την κατάσταση των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας και θέρμανσης αυτό το χειμώνα.
Συμπέρασμα: Δεν είναι καιρός για καβγάδες
Musa Özuğurlu
Στα μηνύματα που δόθηκαν πριν από τη συνάντηση, η έμφαση στη διμερή συνεργασία, την οικονομία και το εμπόριο και όχι στα «κύρια θέματα», δείχνει ότι και οι δύο πλευρές προτιμούν να «παίζουν με το το σκόπο» ή τουλάχιστον θέλουν να δείχνουν κάτι τέτοιο.
Ωστόσο, υπάρχουν μερικά πολύ σημαντικά ζητήματα. Η μη αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων, υποδηλώνει ότι υπάρχουν διαφορές απόψεων σχετικά με την επίλυση ορισμένων προβλημάτων ή προτεραιοτήτων. Για παράδειγμα, η ανυπομονησία της Συρίας, η οποία είναι έμμεσα στο τραπέζι σχετικά με το Ιντλίμπ, συνεχίζεται. Η Ρωσία, από την άλλη πλευρά, γνωρίζει ότι το ζήτημα του Ιντλίμπ αποτελεί εμπόδιο στην εξομάλυνση της πολιτικής στη Συρία, στην ανάκαμψη της οικονομίας και στη λύση του Κουρδικού Προβλήματος. Ωστόσο, η παρουσία των ΗΠΑ στην ανατολική Συρία, με την οποία είναι αντίθετη η Ρωσία, όπως και η Τουρκία, κάνει τον Ερντογάν να έχει θετικές προσδοκίες.
Οι δύο ηγέτες φαίνεται να έχουν υιοθετήσει τη «φυσική ροή των πραγμάτων» και την έμμεση λύση (όπως οι βομβαρδισμοί της Ρωσίας) αντί να προσπαθούν να επιλύσουν τις διαφορές τους άμεσα και οριστικά ή με τρόπο που να αντιμετωπίζει ο ένας τον άλλον. Φαίνεται ότι η κατάσταση του Ερντογάν θα καθορίσει το πώς θα εξελιχθεί αυτή η κατάσταση στο μέλλον. Εξάλλου, για τη Ρωσία και τη Συρία δεν υπάρχει τίποτα προς συζήτηση μαζί μας και είναι σαφές τι θέλουν να κάνουν με τη στάση τους. Από την άλλη, η προσέγγιση του Ερντογάν στη Ρωσία, η οποία έχει προβλήματα με το δυτικό μπλοκ, μπορεί να μην είναι αρκετή για τη Ρωσία.
Ο Πούτιν θα περιμένει απάντηση από τον Ερντογάν, ο οποίος χρειάζεται χρόνο στην εσωτερική και εξωτερική πολιτική. Η κατάσταση στο πεδίο απαιτεί συγκεκριμένα βήματα στο εξής.
Για το λόγο αυτό, είναι πολύ πιθανό μεταξύ Πούτιν και Ερντογάν να συζητήθηκε η εξομάλυνση των σχέσεων της Τουρκίας με τη Συρία. Επίσης, είναι πιθανόν να ζητήθηκε από την Τουρκία να τηρήσει μια πιο ήπια προσέγγιση στο ζήτημα της Ιντλίμπ, και ένα σχέδιο στο οποίο η Τουρκία θα επιχειρούσε ενάντιον της παρουσίας των Ηνωμένων Πολιτειών στην ανατολική Συρία.
Οι προσδοκίες δεν εκπληρώθηκαν
Mühdan Sağlam
Πρέπει να ειπωθεί ότι η σύνοδος κορυφής μεταξύ των δύο ηγετών διήρκεσε μικρότερο χρόνο από τον αναμενόμενο. Με βάση τη δήλωση του Πέσκοφ, προβλεπόταν ότι αυτή η συνάντηση θα διαρκούσε 4-5 ώρες. Ωστόσο, η συνάντηση, συμπεριλαμβανομένης της μετάφρασης, διήρκεσε 2 ώρες και 45 λεπτά. Με άλλα λόγια, οι δύο ηγέτες συναντήθηκαν για περίπου 1,5 ώρα. Λαμβάνοντας υπόψη την ένταση της ατζέντας, νομίζω ότι συζήτησαν μόνο εν συντομία ορισμένα θέματα. Η απουσία αντιπροσωπειών έδωσε ήδη κάποια στοιχεία για το αποτέλεσμα της συνάντησης. Το τι είπε ο Ερντογάν στον Πούτιν, τι είδους απάντηση έλαβε, είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Μόνο ο Ερντογάν έχει τις απαντήσεις. Ωστόσο, η απουσία συνέντευξης Τύπου μετά τη συνάντηση δείχνει ότι η συνάντηση δεν πήγε καλά ή ότι δεν ήταν δυνατή η επίτευξη συναίνεσης. Περιμένουμε μια σειρά συναντήσεων με την πάροδο του χρόνου, όπου είναι πολύ πιθανό ότι οι αντιπροσωπείες να εξετάσουν τα θέματα που συζητήθηκαν μεταξύ Πούτιν και Ερντογάν. Ωστόσο, μπορεί να ειπωθεί ότι η συνάντηση δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες του Ερντογάν.
Πηγή: gazeteduvar.com.tr
Τέσσερις Τούρκοι αρθρογράφοι ακτινογραφούν τη συνάντηση Πούτιν – Ερντογάν
Παρά το γεγονός ότι η Duvar αντιπολιτεύεται τον Ερντογκάν μάλλον η συνάντηση στο Σότσι δεν πήγε καλά και αυτό προκύπτει και από άλλες δημοσιεύσεις. Ο Ερντογκάν έριξε γερή μαχαιριά (η Κριμαία ανήκει στην Ουκρανία) στον Πούτιν στην ΓΣ ΟΗΕ και μετά πήγε να του ζητήσει κατανόηση! Μέχρι που θα πάει το εκκρεμές (θράσος) κανείς δεν μπορεί να προβλέψει, αλλά κάτι θα αλλάξει σύντομα. Ίσως αρχίζει να σβήνει το άστρο του Ερντογκάν και Ρωσία, ΗΠΑ μπορεί να τον βάλλουν στην άκρη.
Καθοριστικής σημασίας εξέλιξη θα είναι οι επιχειρήσεις στο Ιλντίμπ της Συρίας και γενικότερα το Συριακό μετά και την εκλογή Μπάιντεν και την επιθυμία των ΗΠΑ να επαναδραστηριοποιηθούν επιχειρησιακά μέσω των Κούρδων.
Οι ανιχνεύσεις έχουν εξαιρετικούς αναλυτές (κ. Καλεντερίδης) και η ενημέρωση των αναγνωστών με την τωρινή κατάσταση στο θέμα του Ιλντίμπ και για το Συριακό θα ήταν χρήσιμη. Ο συνδυασμός 3,5 εκ. Σύριων προσφύγων στην Τουρκία που έχει αρνητική επίπτωση στην Τουρκική κοινή γνώμη, με ένα πιθανό τσαλάκωμα των Τούρκων στο Ιλντίμπ θα έχει καταλυτική επίδραση στο εσωτερικό της Τουρκίας και ο Μπαχτσελί δεν συγχωρεί.
Οι ΗΠΑ πιστεύουν ότι το πρόβλημα είναι ο Ερντογκάν και έμμεσα θα υποστηρίξουν την αντιπολίτευση στις επόμενες εκλογές. Οι προθέσεις του Πούτιν δεν είναι ξεκάθαρες αν και φαίνεται προς το παρόν τουλάχιστον να προτιμά τον Ερντογκάν διότι συνεχώς έστω και αργά τον τραβά από την Δύση και τον φέρνει κοντά στα Ρωσικά συμφέροντα.
Δεν μπορεί όμως να αφήσει τις μαχαιριές στην Ουκρανία αναπάντητες και τον Ερντογκάν να εξοπλίζει τον Ζελένσκι εναντίον των Ρώσων του Ντονέτσκ. Ο Πούτιν έχει δείξει ότι στη γειτονιά του δεν είναι καθόλου ευέλικτος και ανεκτικός, γι’ αυτό ανάγκασε τον Μπάιντεν να τραπεί σε φυγή από την Ουκρανία. Τώρα θα αφήσει τον Ερντογκάν να του κάνει τη ζημιά; Δύσκολη εξίσωση στην οποία θα κερδίσει ο περισσότερο ψύχραιμος και αυτός δεν είναι ο Ερντογκάν.
Εξάλλου ο Ερντογκάν ξεμένει από φίλους / υποστηρικτές (Τράμπ, Μέργκελ) και έρχεται νέος ΓΓ ΝΑΤΟ οπότε χάνει και τον Στόλτεμπεργκ. Ψάχνει για φίλους αλλά βλέπει αρνητικό ή επιφυλακτικό κλίμα (Αίγυπτος, Ισραήλ, Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ, Αφγανιστάν). Στις διεθνείς σχέσεις μετρά πολύ η εμπιστοσύνη και την έχει απωλέσει προ πολλού.
Εκτός και εάν γίνει το μεγάλο μπαμ και τα βρει εν μία νυχτί με τον Μπάιντεν. Αυτό δεν θα βόλευε καθόλου την Ελλάδα και θα ήταν η δυσμενέστατη εξέλιξη (έστω και με χαμηλές πιθανότητες). Δηλ. οι ΗΠΑ εφαρμόσουν την γνωστή Αγγλοσαξονική κουλτούρα “τα πάντα ρει” και υποστηρίξουν τον Ερντογκάν με ανταλλάγματα;