Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected] www.kalkis.eu
Να πούμε από την αρχή του «Στραβού» (της Γερμανίας δηλαδή) «το δίκαιο» : «ο εγγυητής (η αμοιβαιοποίηση δηλαδή των δανεικών) είναι και πληρωτής του χρέους», αν κάτι δεν πάει καλά ή αν ο δανεισθείς αποδειχθεί απατεώνας ή πραγματικά ανήμπορος να ξεπληρώσει. Αυτό λέει διαχρονικά η πικρή αλήθεια, ακόμα και μεταξύ συγγενών πρώτου βαθμού. Δίχως να ξεχνάμε βέβαια ότι οι Σύμμαχοι (μέσα στους οποίους και η Ελλάδα) χάρισαν το 1953 πάνω από το μισό του τότε χρέους της Γερμανίας για να μπορέσει να τα βγάλει πέρα, κι ας τους είχε «φιλοδωρήσει» με δυο καταστροφικούς και ανθρωποβόρους παγκόσμιους πολέμους τους οποίους και έχασε.
Γιατί η σημερινή στάση της Γερμανίας είναι σχιζοφρενική ;
Διότι «το Βερολίνο δεν μπορεί ταυτόχρονα να θέλει να είναι ενταγμένο στη ζώνη του ευρώ και να 
αντιτίθεται στην παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας», αναφορικά με την αγορά χρεών των κρατών-μελών της, λέει ο Frederik Ducrozet σε συνέντευξή του στις 6-5-2020 στον δημοσιογράφο Eric Albert του ηλεκτρονικού Le Monde με τίτλο : «Για το ευρώ, οι Γερμανοί είναι σχιζοφρενείς» (Sur l’euro, les Allemands sont schizophrènes). Ο Frederik Ducrozet είναι οικονομολόγος στην ιδιωτική τράπεζα Pictet. Είναι ένας από τους καλύτερους ειδικούς της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), την οποία παρακολουθεί για περισσότερο από μια δεκαετία, όπως αναφέρει ο παραπάνω δημοσιογράφος. Στο ερώτημα του δημοσιογράφου : Πώς 
αντιδράτε στην απόφαση του Γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου; Απαντάει : «Έχουμε να κάνουμε με 8 δικαστές, 5 από τους οποίους είναι γνωστοί για τις πολύ αρνητικές απόψεις τους ενάντια στην πολιτική εξαγοράς τίτλων χρέους, δηλαδή ενάντια στην Ποσοτική χαλάρωση (Quantitative Easing QE) που είχε εφαρμόσει ο Mario Draghi [πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας από το 2011 έως το 2019 ]. Θα επιτρεπόταν σε μια κεντρική τράπεζα να εκφέρει γνώμη για το έργο ενός συνταγματικού δικαστηρίου; Ποτέ. Ομοίως, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι ανεξάρτητη και δεν δίνει
λογαριασμό παρά μόνο στο Ευρωκοινοβούλιο και το Ευρωδικαστήριο. Δεν υπάρχει νομική βάση πάνω στην οποία να βασίζεται αυτή η απόφαση. Δεν είναι δυνατόν ένα εθνικό δικαστήριο να διατάζει την δράση της ΕΚΤ». Ακόμα και ο Jens Weidmann [επικεφαλής της Bundesbank], αν και είχε πάντα επικρίνει την πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης QE, δεν είπε ποτέ ότι ήταν παράνομη η απόφαση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας. «Η Γερμανία είναι η χώρα που είχε πιέσει περισσότερο για την ανεξαρτησία της ΕΚΤ. Σήμερα, είναι αυτή που προσπαθεί να την καταπατήσει. Οι Γερμανοί είναι σχιζοφρενικοί για το ευρώ. Δεν μπορούν ταυτόχρονα να θέλουν να είναι στο ευρώ, να αρνούνται την αμοιβαιοποίηση των χρεών και να αντιτάσσονται στην παρέμβαση της ΕΚΤ», δήλωσε ο Frederik Ducrozet. Ελπίζει ότι ο Μακρόν ή η Μέρκελ να καταλάβουν τη σοβαρότητα του τι συμβαίνει. Εάν τα κράτη δεν λάβουν μέτρα για την υποστήριξη της ΕΚΤ, αμοιβαιοποιώντας τα χρέη με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, το πρόβλημα δεν θα επιλυθεί. Αυτό είναι απαραίτητο για να αποφευχθεί η επιστροφή μιας νέας χρηματοοικονομικής κρίσης. Τα διακυβεύματα είναι πολύ σημαντικά.
Το ωραίο δε είναι ότι το γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο που απαιτεί πειθαρχεία από την ΕΚΤ, δεν 
φαίνεται να ενοχλείται από το ότι η τελευταία δεν πρέπει να κατέχει περισσότερο από το 33% του χρέους μιας χώρας. Ωστόσο, όταν προσθέτουμε το πρόγραμμα εξαγοράς χρεών που ξεκίνησε το 2015 (PSPP) και το γερμανικό πρόγραμμα πανδημίας 750 δισεκατομμυρίων ευρώ (PEPP), πλησιάζουμε αυτό το όριο πολύ επικίνδυνα. Μέχρι το τέλος του έτους, η ΕΚΤ θα είναι πολύ κοντά στο να κατέχει πάνω από το 33% των γερμανικών χρεών. Δηλαδή δάσκαλε που δίδασκες και νόμο δεν εκράτεις.
Η νέα εθνικιστική φορεσιά της Γερμανίας
Ο έγκυρος ανταποκριτής στις Βρυξέλλες της εφημερίδας Libération, Jean Quatremer, ήταν πιο σκληρός με τη 
Γερμανία στο άρθρο του της 11ης Μαΐου 2020 με τον εύγλωττο τίτλο : «Η νέα αμφίεση του γερμανικού εθνικισμού» (Les nouveaux habits du nationalisme allemande).
«Αποφασίζοντας για τη νομισματική πολιτική της ΕΚΤ, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης αμφισβητεί την υπεροχή της ευρωπαϊκής δικαιοσύνης έναντι της γερμανικής, δηλαδή τον πυλώνα της Ένωσης χωρίς την οποία απειλείται η ενότητά της», έγραψε ο Jean Quatremer. Η ειρωνεία της ιστορίας, γράφει ο Jean Quatremer, είναι ότι δημιουργήθηκε το 1949 για να διαφυλάξει τη δημοκρατία από κάθε εθνικιστική και αυτοκρατορική εκτροπή, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης. Με την απόφαση της 5ης Μαΐου 2020, ότι το μοντέλο του απειλείται από την ΕΚΤ που δεν εφαρμόζει το γερμανικό δίκαιο, όπως το ερμηνεύει η Καρλσρούη, καταλήγει να προωθεί ένα εθνικιστικό και αυτοκρατορικό όραμα της Γερμανίας. Πράγματι, για την Καρλσρούη, είτε η Ένωση θα υποταχθεί στον γερμανικό δίκαιο, είτε η Γερμανία πρέπει να την εγκαταλείψει και να πάρει ένα μοναχικό δρόμο («Sonderweg»), τον ίδιο δηλαδή που την οδήγησε στον κατακλυσμό των δύο παγκόσμιων πολέμων!
Η υπεροχή του ευρωπαϊκού δικαίου αμφισβητείται
Η απόφαση έχει αφήσει άφωνες όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Οι μόνες που χάρηκαν ήταν οι «υπόδικες» Ουγγαρία και η Πολωνία που θεωρούν την Ευρωπαϊκή Ένωση ως ένα «σουπερμάρκετ». Παίρνουν δηλαδή από αυτήν ό,τι τους αρέσει (τα λεφτά). Ό,τι δεν τους αρέσει (η ανεξάρτητη δικαιοσύνη και η δημοσιογραφία), το αφήνουν στα ράφια της Ευρώπης. Κανείς δεν θα φανταζόταν ποτέ ότι ένα τέτοιο πλήγμα θα προερχόταν από τη χώρα που επωφελήθηκε περισσότερο από την οικοδόμηση της Ε.Ε.. Γιατί δεν πρέπει να κάνουμε λάθος: είναι ένα θανατηφόρο πλήγμα, δεδομένου ότι οι Γερμανοί δικαστές αντικρούουν την υπεροχή του ευρωπαϊκού δικαίου έναντι του εθνικού δικαίου και την υπεροχή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου έναντι των εθνικών δικαστηρίων κατά την ερμηνεία του Ευρωπαϊκού δικαίου. Ωστόσο, είναι ένας πυλώνας της Ένωσης χωρίς τον οποίο θα διαλυθεί η ενότητά της. Αρκεί να φανταστεί κανείς τι θα συνέβαινε στη Γαλλία π.χ., εάν κάθε περιφέρειά της είχε την εξουσία να αποφασίζει για κανόνες αντίθετους με εκείνους που ενέκρινε το Κοινοβούλιο …
Για τους δικαστές της Καρλσρούης, το ευρωπαϊκό δίκαιο δεν πρέπει να έρχεται σε αντίθεση με τα γερμανικά 
εθνικά συμφέροντα, όπως αυτοί τα ερμηνεύουν. Σε αυτήν την περίπτωση, ήταν θέμα εκδίκασης της νομιμότητας της νομισματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Για την Καρλσρούη, αυτή μπορεί να συμβαίνει μόνο αν είναι σύμφωνη με τα συμφέροντα των Γερμανών πολιτών, κάτι που δεν φαίνεται να ισχύει, καθώς οι αποταμιευτές υποφέρουν από τις μαζικές εξαγορές δημόσιων ομολόγων που έχουν επιφέρει μηδενικά επιτόκια. Εφόσον δεν μπορεί να εμποδίσει την ΕΚΤ να συνεχίσει την 
πολιτική της, το Δικαστήριο της Καρλσρούης απειλεί να απαγορεύσει τη συμμετοχή της Bundesbank, εάν η γερμανική κυβέρνηση δεν της δώσει επαρκείς εξηγήσεις εντός τριών μηνών, κι ας αγοράζει η εν λόγω Κεντρική Τράπεζα μόνο γερμανικά χρέη, όπως είπε ο κ. Στουρνάρας προχθές στον e-Κύκλο. Σε μια απόφασή τους, οι Γερμανοί δικαστές αμφισβήτησαν συνεπώς τα δύο μοναδικά ομοσπονδιακά θεσμικά όργανα της Ένωσης, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στο Λουξεμβούργο και την ΕΚΤ, κάτι που απειλεί μια κατάρρευση της Ένωσης. Αν δεν έχει ήδη γραφτεί προκαταβολικά η σχετική τραγωδία…
Αυτοκρατορική Γερμανία
Η ΕΚΤ αντέδρασε ψυχρά με ένα δελτίο τύπου που υιοθετήθηκε ομόφωνα από τους 19 διοικητές των κεντρικών τραπεζών, συμπεριλαμβανομένου και του Jens Weidmann, του προέδρου της Buba: το μόνο δικαστή που αναγνωρίζει είναι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο το οποίο έκρινε σύμφωνη με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία τη νομισματική πολιτική της.
Το Δικαστήριο του Λουξεμβούργου σημείωσε ότι χωρίς μια ομοιόμορφη ερμηνεία του ευρωπαϊκού 
δικαίου, δεν θα υπάρχει πλέον Ευρώπη, εξ ου και η σημασία αυτής της αρχής. Επομένως, πρόκειται για μια ανελέητη δήλωση πολέμου που αρχίζει, αφού αυτά τα δύο θεσμικά όργανα απορρίπτουν το τελεσίγραφο της Καρλσρούης.
Η Γερμανία δεν έκανε λάθος για τη σοβαρότητα της κατάστασης. Tα μέσα ενημέρωσης, όλων των τάσεών της, καταφέρθηκαν εναντίον της Καρλσρούης, κάτι που είναι εξαιρετικά σπάνιο, όπως και οι κύριοι αξιωματούχοι των κυβερνητικών κομμάτων, π.χ. ο 
Wolfgang Schäuble, πρόεδρος του Bundestag και πρώην Υπουργός Οικονομικών.
Η Γερμανίδα πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, σχεδιάζει ακόμη και να μηνύσει τη Γερμανία ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για παραβίαση των ευρωπαϊκών συνθηκών… Όλοι γνωρίζουν καλά ότι η γερμανική Ευρώπη που 
επιθυμούσαν οι δικαστές της Καρλσρούης δεν έχει καμία πιθανότητα να γίνει πραγματικότητα και ότι μια Γερμανία που ωθεί την Ευρώπη στον γκρεμό, όπως έκανε δύο φορές τον περασμένο αιώνα, θα το πλήρωνε με ένα αφόρητο πολιτικό και οικονομικό τίμημα. Η Γερμανία λοιπόν έχει ένα τεράστιο πρόβλημα το οποίο θα πρέπει να επιλύσει μόνη της, έγραψε ο Jean Quatremer.
Νομικός εθνικισμός και αλαζονεία του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καρλσρούης
Από την πλευρά του ο Γερμανο-γάλλος Daniel Cohn–Bendit , σε συνέντευξη που παραχώρησε στις 12-5-2020 
στον Jean Quatremer δήλωσε, αναφορικά με την τελευταία απόφαση του συνταγματικού δικαστηρίου της Καρλσρούης : «Αυτή η απόφαση αποτυπώνει τον νομικό εθνικισμό».
Για τον πρώην ευρωβουλευτή και μια από τις πιο εμβληματικές φιγούρες του Μάη του 1968 στο Παρίσι, οι «ερασιτέχνες οικονομολόγοι» του Δικαστηρίου της Καρλσρούης έδειξαν μια επικίνδυνη «αλαζονεία», κοντράροντας την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Υπέρμαχος μιας μεγαλύτερης ευρωπαϊκής αλληλεγγύης για την αντιμετώπιση της κρίσης του κορωνοϊού, ο πρώην οικολόγος ευρωβουλευτής Daniel Cohn–Bendit αποδοκίμασε τη «αλαζονεία» του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καρλσρούης, το οποίο αποσκοπεί στην υπεροχή του γερμανικού 
δικαίου έναντι του ευρωπαϊκού δικαίου. Κάτι που θα «σήμαινε άμεση αύξηση των επιτοκίων δανεισμού στην Ιταλία, την Ισπανία, την Ελλάδα, ακόμη και στη Γαλλία. Τουτέστιν, το ευρώ δεν θα επιβιώσει», όπως έγραψε ο Γάλλος πρώην καθηγητής οικονομικών του δικαίου. Philippe Simonnot, στον ηλεκτρονικό Le Monde στις 13-5-2020, υπό τον τίτλο : «Η Γερμανία θα ήταν καλύτερα, αν είχε διατηρήσει το deutschemark της» ( L’Allemagne se serait mieux portée si elle avait conservé son deutschemark). Ο τελευταίος έγραψε : «ας σταματήσουμε να λέμε ότι η Γερμανία εκμεταλλεύτηκε το ευρώ. Θα ήταν καλύτερα αν είχε κρατήσει το Deutschmark της και θα επιστρέψει σε αυτό, αν δεν ακούγεται η φωνή της». Προτείνει δε για τώρα ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης από κράτος σε κράτος.
Ποιες θα είναι οι εξελίξεις σε αυτήν την υπόθεση, δύσκολο να προβλεφθούν σήμερα.
Οι ρέκτες των ρήξεων προβλέπουν ήδη την τραγωδία και τρίβουν τα χέρια τους.
Οι άνθρωποι των δημιουργικών συναινέσεων είναι πιο αισιόδοξοι, ιδιαίτερα σήμερα που η δαμόκλειος σπάθη της τεράστιας παγκόσμιας ύφεσης είναι ήδη εδώ και δεν χωράει επαναστατική γυμναστική.
