Συνέντευξη στον Μάνο Χατζηγιάννη-Μέρος Β’

ΤΟ Α! ΜΕΡΟΣ ΕΔΩ

“Η Ελλάδα διαθέτει ένα μικρό αριθμό οπλικών συστημάτων Ρωσικής προέλευσης. Δεδομένου ότι πλησιάζει και η ολοκλήρωση του κύκλου ζωής των, θεωρώ ότι θα πρέπει σταδιακά να αντικατασταθούν με συστήματα σύγχρονης γενιάς” επισημαίνει στο δεύτερο μέρος της αποκλειστικής του συνέντευξης στο ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ (Διαβάστε εδώ το πρώτο μέρος) , ο Αντιστράτηγος (εα) Ηλίας Λεοντάρης, Επίτιμος Διοικητής 1ης ΣΤΡΑΤΙΑΣ & Τέως Αρχηγός Γενικού Επιτελείου Εθνικής Φρουράς (ΓΕΕΦ).

Με αφορμή τις μνήμες των Ιμίων και τον συσχετισμό με το σήμερα σημειώνει πως “ο κίνδυνος να εξελιχθεί μια κρίση σε «θερμό» επεισόδιο υπάρχει και θα υπάρχει όσο διαρκεί η παραβατική συμπεριφορά, επιθετικότητα, δυσπιστία και καιροσκοπική τακτική της Τουρκίας”.

Συγκεκριμένα για τον “πόλεμο των τρυπανιών” εκτιμά ότι η Τουρκία θα τηρήσει μια «μετριοπαθή» στάση στο προσεχές διάστημα, χωρίς να αποποιηθεί τους μακροχρόνιους στόχους της και θα αποφύγει τη ρήξη με τις εταιρείες. Τονίζει ωστόσο πως “το «non paper» του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ για τον East Med Pipeline μπορεί να αποτελέσει μια καλή ευκαιρία για την Τουρκία, ανεξαρτήτως των πραγματικών προθέσεων των ΗΠΑ”.

Σχολιάζει τις ελληνορωσικές σχέσεις σημειώνοντας πως  η συνεργασία μας με τη Ρωσία δεν ενοχλεί τις ΗΠΑ…

Τέλος αναλύει την κατάσταση και στα Βαλκάνια εκτιμώντας πως καθίσταται “επιβεβλημένη μια περισσότερη δυναμική και πειστική ανάπτυξη των θέσεων της χώρας μας και τη διασφάλιση των προαπαιτούμενων προ κάθε δέσμευσης για την υποστήριξη της ενταξιακής πορείας των χωρών των δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση”

Ακολουθεί το δεύτερο και τελευταίο μέρος της συνέντευξης :

-Ο Ιανουάριος όμως είναι και ο μήνας των Ιμίων. Ήδη οι Τούρκοι έχουν στήσει κάποια σκηνικά στην περιοχή με αφορμή και την “μάχη της τσιπούρας”. Πιστεύετε πως η κλιμακούμενη τουρκική προκλητικότητα από στεριά, αέρα και θάλασσα, μπορεί να οδηγήσει σε κάποιου είδους θερμό επεισόδιο;

Είναι γεγονός ότι ο Ιανουάριος έχει συνδεθεί με την κρίση των Ιμίων το 1996, μια «ατυχή» στιγμή της ελληνικής διπλωματίας, η οποία δυστυχώς προσέφερε στην Τουρκία τις συνθήκες για τη δημιουργία ενός ακόμη τετελεσμένου (στην αλυσίδα της Βέρνης, του Νταβός και του Ελσίνκι) και αναφέρομαι στη δήλωση της Μαδρίτης και τον τρόπο που η Τουρκία την αξιοποιεί μέχρι σήμερα.

Καθώς γράφονται αυτές οι γραμμές, η «μάχη της τσιπούρας» είναι σ’ εξέλιξη και η τουρκική προκλητικότητα εξακολουθεί με την ίδια ένταση. Η διαρκής παρουσία, η υψηλή ετοιμότητα και η αποφασιστική αντιμετώπιση από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές έχουν φέρει αποτέλεσμα και περιορίζουν τα τουρκικά αλιευτικά στα τουρκικά χωρικά ύδατα και διευκολύνουν τους Έλληνες αλιείς στο έργο τους.

Σ’ ότι αφορά στο «Θερμό Επεισόδιο» και παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει διεθνώς σαφής αποδεκτός ορισμός, εκτιμώ ότι ο κίνδυνος να εξελιχθεί μια κρίση σε «θερμό» επεισόδιο υπάρχει και θα υπάρχει όσο διαρκεί η παραβατική συμπεριφορά, επιθετικότητα, δυσπιστία και καιροσκοπική τακτική της Τουρκίας.

Άλλωστε θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι όταν εξελίσσεται μια κατάσταση, στην οποία εμπλέκονται πολλοί δρώντες, είναι θέμα μιας άστοχης κίνησης, ενός εσκεμμένου ή όχι λάθους, ή ακόμη και μιας μεθοδευμένης σειράς ενεργειών που μπορούν να κλιμακώσουν μια κρίση και να ξεφύγει από τον έλεγχο των υπευθύνων…

Υπό τις παρούσες συνθήκες όμως, θεωρώ την πολεμική σύρραξη με τη συμβατική της μορφή/διάσταση, ως απίθανη. Όταν όμως έχεις να αντιμετωπίσεις γείτονες τύπου «Τουρκίας» θα πρέπει να επιδιώκεις την αποτροπή, ως επιλογή, αλλά θα πρέπει ταυτόχρονα να  είσαι έτοιμος κάθε στιγμή, δηλαδή ΤΩΡΑ και όχι «αν ποτέ χρειασθεί».

Θα επαναλάβω και σε σας ότι ένας «Υβριδικός και Πολυχωρικός» πόλεμος της Τουρκίας κατά της Ελλάδος και της Κύπρου βρίσκεται σ’ εξέλιξη τα τελευταία 48 σχεδόν χρόνια. Διαρκής επιδίωξη της Τουρκίας είναι η συνεχής φθορά μας (σ’ όλους τους τομείς). Ο Ερντογάν φαίνεται να επιδιώκει την αναίμακτη, κατά το δυνατόν, υλοποίηση των στόχων και θα αποφύγει με κάθε τρόπο μια τέτοια εμπλοκή καθότι γνωρίζει ότι οι συνέπειες/το κόστος της θα είναι δυσανάλογο των «κερδών».

-Πως κρίνετε το μέλλον των ελληνορωσικών σχέσεων ιδίως και μετά το ταξίδι Μητσοτάκη στο Σότσι;

Θεωρώ την επίσκεψη ως ορθή και επιβεβλημένη κίνηση. Εκτιμώ ότι είχε και το ανάλογο περιεχόμενο.

Πιστεύω ότι η χώρα μας πρέπει με κάθε τρόπο να ακολουθήσει την τακτική της πλουραλιστικής εξωτερικής πολιτικής στο βαθμό που οι δυνατότητες και τα εθνικά συμφέροντα ή επιδιώξεις το απαιτούν.

Το γεγονός ότι η Ελλάδα ανήκει στο δυτικό στρατόπεδο είναι γνωστό και αποδεκτό από τη Ρωσία από τη Διάσκεψη της Γιάλτας και θεωρώ ότι αυτό δεν αποτελεί εμπόδιο για την ανάπτυξη παραγωγικών σχέσεων και συνεργασίας σε πολλούς άλλους τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος, πέραν αυτής-καθαυτής της Αμυντικής Συνεργασίας.

Εκτιμώ ότι κάτι ανάλογο συμβαίνει ή θα έπρεπε να συμβαίνει και από την πλευρά των ΗΠΑ. Και θεωρώ ότι συμβαίνει. Δηλαδή η συνεργασία μας με τη Ρωσία δεν ενοχλεί τις ΗΠΑ.

Είναι γεγονός και είναι γνωστό διεθνώς ότι η Ελλάδα διαθέτει ένα μικρό αριθμό οπλικών συστημάτων Ρωσικής προέλευσης. Δεδομένου ότι πλησιάζει και η ολοκλήρωση του κύκλου ζωής των, θεωρώ ότι θα πρέπει σταδιακά να αντικατασταθούν με συστήματα σύγχρονης γενιάς, με τα οποία να διασφαλίζεται η διαλειτουργικότητα αυτών με τα λοιπά μέσα των Ενόπλων Δυνάμεων στο εθνικό και συμμαχικό πλαίσιο.

-Με αφορμή των “πόλεμο των τρυπανιών” και τη γεώτρηση της Exxon Mobil στο θαλάσσιο οικόπεδο 10 της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας και στην αδειοδότηση των εργασιών έρευνας, γεωτρήσεων και εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων, τι εξελίξεις αναμένετε στην Ανατολική Μεσόγειο;

Η συνέχιση των ερευνητικών αλλά και των γεωτρητικών εργασιών στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας αποδεικνύουν την ορθότητα της απόφασης για την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αίγυπτο, το Ισραήλ και το Λίβανο (καλόν θα ήταν να είχε προχωρήσει και η Ελλάδα στην ίδια κίνηση).

Είναι εμφανές ότι η Τουρκία ενοχλείται από την εξέλιξη αυτή και για αυτό η επιθετικότητα της έχει ως επίκεντρο την Κύπρο. Θα μπορούσα να πω ότι, γεωγραφικά και όχι μόνο, η Κύπρος είναι ένα εμπόδιο στα σχέδιά της. Οι σημερινές συνθήκες και κυρίως τα ενεργειακά κοιτάσματα στη θαλάσσια περιοχή της ΑΟΖ της Κύπρου, έχουν διαμορφώσει νέα δεδομένα.

Υπό αυτές τις συνθήκες εκτιμώ ότι η Τουρκία θα τηρήσει μια «μετριοπαθή» στάση στο προσεχές διάστημα, χωρίς να αποποιηθεί τους μακροχρόνιους στόχους της, θα αποφύγει τη ρήξη με τις εταιρείες που έχουν αναλάβει τα συμβόλαια αλλά και με τις χώρες από τις οποίες προέρχονται για τους δικούς της και διαφορετικούς κατά περίπτωση λόγους (ΗΠΑ, Κατάρ, Γαλλία κλπ). Επιπλέον θα επιδιώξει την αναθέρμανση των σχέσεων της με την Αίγυπτο και το Ισραήλ προσβλέποντας σε μια νέα προσέγγιση στις διμερείς διαφορές τους αλλά και τη δημιουργία ενός νέου πλαισίου για τη διευθέτηση των διαφορών και την εκμετάλλευση προς όφελός της των ενεργειακών αποθεμάτων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Το «non paper» του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ για τον East Med Pipeline, που ανέφερα νωρίτερα, μπορεί να αποτελέσει μια καλή ευκαιρία για την Τουρκία, ανεξαρτήτως των πραγματικών προθέσεων των ΗΠΑ.

Συμπερασματικά, δεν αναμένω κάτι, στο προσεχές μέλλον, που θα σημάνει «την αλλαγή του κόσμου», όσο έχουμε να αντιμετωπίσουμε αυτό το είδος της καιροσκοπικής και αναθεωρητικής πολιτικής, που ακολουθεί η Τουρκία.

Σε κάθε περίπτωση δεν επιτρέπεται εφησυχασμός από την πλευρά μας. Αντίθετα είναι επιτακτική ανάγκη τόσο η Ελλάδα όσο και η Κυπριακή Δημοκρατία να ανακτήσουν την πρωτοβουλία των κινήσεων για να ισοσκελισθεί η απώλεια του χρόνου, σε σχέση με τις χρονικές στιγμές που έπρεπε να έχουν γίνει κάποιες ενέργειες στο παρελθόν. προέλαση της Κίνας και …της Ρωσίας

-Σας ανησυχούν όσα διαδραματίζονται το τελευταίο διάστημα στα Βαλκάνια, σε Αλβανία-Κόσοβο, Σερβία, Βοσνία και Σκόπια;

Η αστάθεια σε κάθε χώρα αποτελεί αναμφισβήτητα εσωτερικό της θέμα, ωστόσο είναι αντιληπτό ότι κάθε αρνητική εξέλιξη επηρεάζει τις γειτονικές χώρες, αλλά θέτει και σε κίνδυνο την ασφάλεια και τη σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής, με ότι αυτό συνεπάγεται.

Τα Βαλκάνια στην περίπτωση μας αποκτούν ένα επιπρόσθετο ενδιαφέρον λόγω των «ανοικτών» θεμάτων που υπάρχουν τόσο στο εσωτερικό των χωρών (Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Κόσοβο, Αλβανία, Σκόπια) όσο και στις διακρατικές τους σχέσεις.

Η περίπτωση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης χρήζει ιδιαίτερου ενδιαφέροντος καθόσον το πολυσύνθετο σύστημα διοίκησης που επέβαλλε η Συμφωνία του Dayton (1995) φαίνεται ότι δεν αποδίδει. Είκοσι επτά χρόνια μετά τη συμφωνία υπάρχει ανησυχία ότι οι εθνοτικές και πολιτικές διαφορές μπορεί να βάλουν ξανά φωτιά στη χώρα και στα Βαλκάνια.

Η περίπτωση του Κοσόβου είναι επίσης ανησυχητική. Είναι δύσκολο να εξηγηθεί που στηρίζεται η οικονομία της χώρας αυτής και τι θα συμβεί αν για κάποιο λόγο αποχωρήσει η διεθνής κοινότητα από την περιοχή. Η κατάσταση περιπλέκεται περισσότερο καθόσον δε φαίνεται να υπάρχει χώρος αλλά ούτε και διάθεση για συνεννόηση μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας. Λογικό θα μπορούσε να υποστηρίξει κάποιος αν λάβει υπόψη τις συνθήκες υπό τις οποίες φθάσαμε στη σημερινή κατάσταση. Θεωρώ δε ότι στη θέση της Σερβίας κάθε χώρα με τον ίδιο τρόπο θα ενεργούσε. Αν σ’ αυτά προστεθεί και η συνεχιζόμενη φλυαρία για τη δημιουργία της Μεγάλης Αλβανίας τότε τα πράγματα γίνονται περισσότερο περίπλοκα.

Ανησυχητική είναι επίσης και η εφαρμοζόμενη πολιτική της Τουρκίας στην περιοχή. Δυστυχώς με διαφορετικό τρόπο για κάθε περίπτωση/χώρα έχει επιβάλλει μια σχέση με μορφή υποτέλειας των χωρών αυτών προς την Τουρκία και αυτό καθιστά από μόνο του δύσκολη την ανάπτυξη της εμπιστοσύνης και των σχέσεων αμοιβαίας κατανόησης και συνεργασίας με την Ελλάδα.

Στο πλαίσιο αυτό θεωρώ επιβεβλημένη μια περισσότερη δυναμική και πειστική ανάπτυξη των θέσεων της χώρας μας και τη διασφάλιση των προαπαιτούμενων προ κάθε δέσμευσης για την υποστήριξη της ενταξιακής πορείας των χωρών των δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η πολιτική που ακολουθήθηκε στην περίπτωση της ένταξης της Αλβανίας και των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ, φαίνεται πως δεν απέδωσε.

Τελικά καταλήγεις στα λόγια του του βρετανού πρωθυπουργού Ουίνστον Τσόρτσιλ «Τα Βαλκάνια έχουν την τάση να παράγουν περισσότερη ιστορία από αυτήν που μπορούν να καταναλώσουν». Μια φράση, η οποία έμεινε στην ιστορία και ίσως δεν απέχει και από την πραγματικότητα.