Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected], www.kalkis.eu
Αυτό προκύπτει από το έγκυρο ρεπορτάζ στις 10-4-2023 του Nicolas Bourcier, ειδικού απεσταλμένου στο Ντιγιάρμπακιρ της εφημερίδας Le Monde, με τίτλο : «ΣτηνΤουρκία, το φιλοκουρδικό αριστερό κόμμα, απειλούμενο με αποκλεισμό, παραμένει ένας ρυθμιστής» (En Turquie, menacé d’interdiction, le parti de gauche prokurde reste un faiseur de rois). Η διαδικασία απαγόρευσης που ξεκίνησε κατά του «Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών» (HDP), ενός σχηματισμού της αντιπολίτευσης, θα συνεχιστεί ενώπιον του Συνταγματικού Δικαστηρίου την Τρίτη 11 Απριλίου. Σε περίπτωση απογόρευσης, το HDP θα ενταχθεί στον κατάλογο των επτά φιλοκουρδικών σχηματισμών που έχουν απαγορευτεί ή αυτοδιαλυθεί από το 1990.
Λίγο περισσότερο από ένα μήνα πριν από τις κρίσιμες προεδρικές και βουλευτικές εκλογές, 
στις 14 Μαΐου, η τρίτη εκλογική δύναμη της Τουρκίας κινδυνεύει να απαγορευτεί να συμμετάσχει σε αυτές και όλα συμβαίνουν ωσάν η πολιτική ζωή της Τουρκίας να είναι καταδικασμένη μονίμως από μια αιώνια επανεκκίνηση. Την Τρίτη, 11 Απριλίου 2023, το Συνταγματικό Δικαστήριο αναμένεται να εκδώσει την απόφασή του για την απαγόρευση του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP), ενός αριστερού και φιλοκουρδικού σχηματισμού της αντιπολίτευσης, που κατηγορείται ότι συνδέεται «οργανικά με την τρομοκρατία», δηλαδή με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) που βρίσκεται σε πόλεμο κατά του τουρκικού κράτους. Κατηγορία που απέρριψαν οι ηγέτες του HDP. Στο στόχαστρο της διαδικασίας αυτής μπαίνουν και 451 πολιτικές προσωπικότητες που είναι μέλη ή παλαιότερα προσκείμενοι στο κόμμα.
Σε περίπτωση απαγόρευσης, το HDP θα ενταχθεί στη λίστα των επτά φιλοκουρδικών σχηματισμών που απαγορεύτηκαν ή αυτοδιαλύθηκαν πριν από την αναστολή τους
από το 1990. Όλα για τον ίδιο σχεδόν λόγο. Και, ως ατυχής συνήθεια, μπήκε για άλλη μια φορά σε εφαρμογή ένα σχέδιο Β, με την εμφάνιση ενός άλλου κόμματος, αυτή τη φορά που ονομάζεται «Πράσινο Αριστερό Κόμμα» (YSP), του οποίου η ύπαρξη ενεργοποιήθηκε εκ νέου τους τελευταίους μήνες και η εκλογιμότητά του επικυρώθηκε από τις αρμόδιες τουρκικές εκλογικές αρχές.
Στις 4 Απριλίου 2023, η συμπρόεδρος και βουλευτής του HDP Pervin Buldan ανακοίνωσε, πριν ακόμη από την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, ότι οι υποψήφιοι για τις βουλευτικές εκλογές θα κάνουν πλέον προεκλογική εκστρατεία με αυτήν την νέα σημαία. «Ήμασταν πάντα εκεί και θα συνεχίσουμε να είμαστε εκεί, αντισταθήκαμε και θα αντισταθούμε, χωρίς φόβο», είπε στους εκλεγμένους εκπροσώπους της κοινοβουλευτικής της ομάδας. Και η αξιωματούχος πρόσθεσε ότι ήλπιζε να διπλασιάσει τον αριθμό των εδρών τους στη μελλοντική Συνέλευση : από 56 αιρετούς σε περισσότερες από 100, κάτω από το χειροκρότημα του ακροατηρίου της.
«Ένα ισχυρό σήμα»
«Είναι το ίδιο κάθε φορά, με κάθε απαγόρευση υπάρχει μια εκλογική αναζωπύρωση υπέρ ημών, εξηγεί ο Mithat Sancar, βουλευτής και επίσης συμπρόεδρος του κουρδικού κόμματος HDP. Οι κύκλοι της τουρκικής εξουσίας γνωρίζουν ότι οι μεθοδεύσεις τους καταναγκασμού και ποινικοποίησης του κινήματός μας δεν λύνουν τίποτα. Το αντίθετο μάλιστα. Και όμως επιμένουν και επιδιώκουν να κερδίσουν χρόνο, με κάθε τρόπο».
Στην πραγματικότητα, το διακύβευμα είναι μεγάλο. Το κόμμα επιτυγχάνει, από τη συμμετοχή του στις βουλευτικές εκλογές από το 2015, μεταξύ 10% και 13% των 
ψήφων. Το εκλογικό του σώμα, σύμφωνα με όλους τους δημοσκόπους, χαρακτηρίζεται από ισχυρή πολιτική συνειδητοποίηση, ανεβάζοντάς το στη βαθμίδα του δυνητικού «ρυθμιστή» των εκλογικών αναμετρήσεων. Σύμφωνα με τις έρευνες του Reha Ruhavioglu, του Ινστιτούτου Rawest, που εδρεύει στην πρωτεύουσα της κουρδικής περιοχής της Τουρκίας, Ντιγιάρμπακιρ, μεταξύ 80% και 90% των Κούρδων ψηφοφόρων λένε ότι θα κάνουν ό,τι τους συστήσουν οι ηγέτες του κινήματος.
«Αυτή η δικαστική διαδικασία που στοχεύει στην απαγόρευση του κουρδικού κόμματος HDP αναβάλλεται συνεχώς για λίγο περισσότερο από ένα χρόνο, λες και οι αρχές έπαιζαν
το τελευταίο όπλο εναντίον τους», υπογραμμίζει ο ερευνητής και πολιτικός επιστήμονας Berk Esen. Φυσικά αυτό δημιουργεί αβεβαιότητα, προφανώς έχει σκοπό να το αποδυναμώσει : το HDP είναι γνωστό, το κόμμα YSP λιγότερο. Όμως, ειδικά σε περίπτωση αμφισβήτησης των καλπών ή εάν το αποτέλεσμα είναι οριακό, αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα».
Σε περίπτωση απαγόρευσης του HDP, η απουσία ή μη αντικατάσταση εκλογικών παρατηρητών από αυτό το κόμμα σε ορισμένα εκλογικά τμήματα στα ανατολικά και νοτιοανατολικά της Τουρκίας, τα οποία είναι κατά κύριο λόγο Κούρδοι και όπου το κόμμα είναι στις περισσότερες φορές μόνο του εναντίον του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν, αποτελούν πιθανή πηγή ενστάσεων. «Αντίθετα, συνεχίζει ο Μπερκ Έσεν, σε περίπτωση απαγόρευσης, το μήνυμα θα ερμηνευτεί ως ένα ισχυρό σήμα προς το κουρδικό εκλογικό σώμα, το οποίο θα καταψηφίσει ακόμη πιο μαζικά αυτούς που βρίσκονται σήμερα στην εξουσία».
«Να τεθεί τέλος στη βασιλεία του Ερντογάν»
Επί του πεδίου, τα σήματα βρίσκονται ήδη εκεί και είναι πολλά. Η ανακοίνωση στις 22 Μαρτίου, με μια φωνή των δύο συμπροέδρων του κόμματος, να μην κατεβάσουν έναν προεδρικό υποψήφιο θεωρήθηκε ως σαφής χειρονομία υποστήριξης προς τον Kemal Kiliçdaroglu, τον πρόεδρο του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, του κόμματος «Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό» (CHP), που ορίστηκε επικεφαλής ενός ευρέος συνασπισμού έξι κομμάτων που κυμαίνονται από την κεντροαριστερά έως την πιο εθνικιστική δεξιά.
Δύο ημέρες νωρίτερα, ο υποψήφιος του συνασπισμού είχε μεταβεί στα κεντρικά γραφεία του HDP στην πρωτεύουσα. Εκεί έδωσε συνέντευξη Τύπου στην οποία μίλησε εκτενώς για την υπεράσπιση των δημοκρατικών αρχών, τις αδικαιολόγητες καθαιρέσεις Κούρδων δημάρχων, για τον αγώνα για το κράτος δικαίου και τα δικαιώματα των γυναικών, αλλά και κυρίως για «το κουρδικό πρόβλημα» και για την απαραίτητη επίλυσή του στη Βουλή. «Το μόνο μέρος» για να προχωρήσει αυτό το θέμα. Λόγια σίγουρα μετρημένα και προσεκτικά, αλλά αναμενόμενα εδώ και καιρό από τα στελέχη του κουρδικού κόμματος HDP. Όταν ξεκίνησε η εκστρατεία του συνασπισμού στις 30 Ιανουαρίου 2023, το πρόγραμμα των 240 σελίδων που παρουσιάστηκε εκείνη την ημέρα δεν ανέφερε ούτε μία φορά το κουρδικό ζήτημα!
«Περιμέναμε περισσότερο από ένα χρόνο, η πόρτα μας ήταν συνεχώς ανοιχτή, είχε 
ακόμη δημιουργηθεί μια ομάδα επαφής, αλλά δεν ήρθε τίποτα όλο αυτό το διάστημα, θυμάται ο Tayip Temel, πρώην δημοσιογράφος και βουλευτής του HDP από το Van. Πάντα λέγαμε ότι στόχος μας είναι να τερματίσουμε τη βασιλεία του Ερντογάν και ότι θα υποστηρίξουμε οποιονδήποτε υποψήφιο συσπείρωσης μπορεί να το κάνει, αλλά υπό την προϋπόθεση ότι αυτός ο υποψήφιος θα μιλήσει μαζί μας».
Με τον Kemal Kiliçdaroglu, ο συνασπισμός της αντιπολίτευσης επέλεξε τον πιο «αποδεκτό» υποψήφιο από το εκλογικό σώμα του HDP, λέει ο ερευνητής Reha Ruhavioglu. «Στα μάτια πολλών Κούρδων, διευκρινίζει, η προσωπικότητά του θεωρείται πιο αξιόπιστη από το κόμμα του, το οποίο εξακολουθεί να είναι πολύ βουτηγμένο σε εθνικιστικά ρεύματα. Εδώ, οι Κούρδοι πολιτικοί παράγοντες είναι υπέρ του, όχι για την κουρδική του καταγωγή, στην οποία δίνει ελάχιστη προσοχή, αλλά γιατί συμβολίζει πραγματικά ένα διάλειμμα και μια αλλαγή που θα μπορούσε να είναι σημαντική».
«Κίνδυνος του “déjà-vu”(πάλι τα ίδια) »
Στο Ντιγιαρμπακίρ, το 2018, το AKP έλαβε το 21,5% των ψήφων και το HDP το 65,5%. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, το κόμμα του Ερντογάν δεν θα υπερβεί τώρα το όριο του 10%. Γενικότερα, η ψήφος των Κούρδων υπέρ του ΑΚΡ, η οποία το 2018 ήταν μεταξύ 32% και 35%, έχει πλέον μειωθεί σε λιγότερο από 20% έως 25%. Το Ινστιτούτο δημοσκοπήσεων Rawest επισημαίνει επίσης μια αύξηση του κόμματος CHP του Κιλιντζάρογλου στις ανατολικές και νοτιοανατολικές περιοχές της χώρας, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων.
Τώρα το 45% με 50% δηλώνει ότι είναι κυρίως προς όφελος του CHP, διευκρινίζει ο Ρεχά Ρουχαβίογλου. Αυτό οφείλεται στη μικρότερη πολιτικοποίηση των νέων γενεών, μια κουρδική ταυτότητα, επίσης, λίγο λιγότερο σημαντική από ό,τι για τους μεγαλύτερους, στην οποία προστίθεται μια ανανεωμένη έκκληση του CHP, με τον υποψήφιο Kiliçdaroglu και επίσης τον Ekrem Imamoglu, τον πολύ δημοφιλή δήμαρχο. της Κωνσταντινούπολης».
Σύμφωνα με τον Mesut Azizoglu, πρόεδρο του κέντρου κοινωνικών ερευνών Ditam, ο 
Ερντογάν γνωρίζει ότι έχει χάσει την ψήφο των Κούρδων. «Η μόνη του λύση για να κερδίσει απαραίτητες ψήφους έναντι των αντιπάλων του είναι : να εξουδετερώσει την ψήφο των Κούρδων όσο το δυνατόν περισσότερο ή να ενθαρρύνει την αποχή τους, και προφανώς εργάζεται πάνω σε αυτό».
Όσον αφορά την πολιτική ατζέντα, ο δημοσιογράφος Γιαβούζ Μπαϊντάρ, εξόριστος από το 2016 στη Γαλλία, προειδοποιεί για υπερβολική αισιοδοξία από την πλευρά της
αντιπολίτευσης. «Τα κόμματα του συνασπισμού παρέμειναν αχάριστα έναντι στο HDP μέχρι σήμερα, έχοντας θεωρήσει δεδομένη την κουρδική συμφωνία. Και αυτή τη φορά, υπάρχει κίνδυνος του «πάλι για τα ίδια-déjà vu» για τους Κούρδους ψηφοφόρους : το κόμμα τους φαίνεται να έχει αποφασίσει ότι οι ψήφοι θα πάνε στον Kiliçdaroglu, χωρίς καμία συγκεκριμένη απαίτηση ή προϋπόθεση ως αντάλλαγμα. Με άλλα λόγια, μπορούν να θυσιάσουν ξανά την ψήφο τους για να αγνοηθούν αργότερα.
Μια παλιά και σταθερή συνήθεια των Τούρκων.
Μακάρι αυτήν φορά να αποδειχθούν διαφορετικά τα πράγματα.
Η αφέλεια όμως πληρώνεται στη ζωή…
