Τα τελευταία χρόνια ευδοκιμεί ένας μεγάλος αριθμός πρωτοβουλιών σε διεθνές επίπεδο από διεθνείς οργανισμούς, εθνικούς και τοπικούς φορείς, όπως και εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών με θέμα τα ανθρώπινα δικαιώματα και την καλλιέργεια του δημοκρατικού πολιτισμού στο σχολικό περιβάλλον. Η όχι και τόσο πρόσφατη αυτή τάση σύνδεσης της εκπαίδευσης με τα ανθρώπινα δικαιώματα περιγράφει μια στροφή στον τρόπο που βλέπουμε την δημοκρατικά οργανωμένη πολιτεία, μια στροφή προς την κατεύθυνση να αντιμετωπίσουμε ορισμένες δύσκολα διαχειρίσιμες πραγματικότητες, που όλες μαζί οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η δημοκρατία είναι πολύ πιο εύθραυστη απ’ ότι συχνά τείνουμε να πιστεύουμε.

Στα σχολεία μας, από την άλλη μεριά, φοιτούν νέοι άνθρωποι οι οποίοι είναι ιδιαίτερα σημαντικό να μάθουν να αποδέχονται ο ένας τον άλλο, να ζουν αρμονικά με τις διαφορές τους  και κυρίως να νοιάζονται ο ένας για τον άλλο. Με δυο λόγια, να επιδεικνύουν ενσυναίσθηση και αλληλοκατανόηση, αντιλαμβανόμενοι την πολλαπλότητα και την ετερογένεια των πολιτισμικών μορφών. Είναι ακριβώς τα δύο αυτά στοιχεία της ενσυναίσθησης και της αλληλοκατανόησης που βρίσκονται στον αντίποδα των αντιδημοκρατικών στάσεων, νοηματικός και πρακτικός πυρήνας των οποίων είναι η πρόσληψη του ‘άλλου’ ως απειλής για τον εαυτό.

Στην Ελλάδα οι παραπάνω ιδέες βρήκαν εφαρμογή μέσα από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ‘Human Rights for Beginners’ που υλοποιήθηκε κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά. Επρόκειτο για ένα φιλόδοξο εγχείρημα που έφερε σε επαφή εκπαιδευτικούς της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με παιδαγωγικό υλικό του Συμβουλίου της Ευρώπης πάνω στο δημοκρατικό πολιτισμό, επιχειρώντας τη διάχυσή του στα σχολεία ως απτή συμπεριφορά και σύνολο αντιλήψεων.

Η πλούσια αυτή δραστηριότητα, που ξεδιπλώθηκε για πάνω από 6 μήνες, φανερώνει κάτι που έχει έρθει πια η στιγμή να συνειδητοποιήσουμε. Αν θέλουμε να φανταστούμε και να κινηθούμε μέσα από πρακτικά βήματα προς το σχολείο του μέλλοντος, προς το σχολείο που από τη μια μεριά, καταπολεμά τις διακρίσεις και εδράζεται στις αρχές της ισότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και από την άλλη, εξασφαλίζει το ενδιαφέρον για συμμετοχή σε μια δημόσια σφαίρα με την οποία συνδέεται στενά η ζωή μας, πρέπει φορείς και οργανισμοί πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους να συνεργάζονται και να ανταλλάσσουν σκεπτικά, ώστε να γίνει κοινή γνώση και βίωμα ότι αναπόσπαστο στοιχείο του νοήματος της δημοκρατίας είναι η συνεργασία μεταξύ ίσων και όχι ομοίων.

*Στέφανος Νόλλας, Κοινωνικός επιχειρηματίας, Πρόεδρος των οργανώσεων Άγονη Γραμμή Γόνιμη και New Wrinkle

Καθημερινή