Ανανεωμένο
Σειρά λαθών «κατέρριψαν» το αζερικό αεροσκάφος; Σε λάθος μέρος τη λάθος στιγμή, ενώ δηλαδή ο εναέριος χώρος της Ρωσίας, απ’ όπου περνούσε αεροσκάφος της AZAL ήταν εμπόλεμη ζώνη, λόγω επιθέσεων ουκρανικών drones, και με σωρεία λαθών -ως όλα δείχνουν- που ακολούθησαν από τον έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας, φαίνεται ότι βρέθηκε η μοιραία πτήση, με αποτέλεσμα, σύμφωνα με τις πρώτες Δυτικές εκτιμήσεις, να καταρριφθεί από ρωσικό σύστημα αεράμυνας, εκλαμβανόμενο ως «εχθρικός στόχος».
Από τη μεριά της η Μόσχα, επισήμως δεν έχει τοποθετηθεί σε τι οφείλεται η πτώση που είχε ως αποτέλεσμα 38 νεκρούς, ούτε και εάν το αεροσκάφος επλήγη από αντιαεροπορικά όπλα. Προς το παρόν αποδίδει την αεροπορική τραγωδία στις συνθήκες πολέμου που επικρατούσαν στην περιοχή, όπου, όπως υποστηρίζουν οι αρμόδιες ρωσικές Αρχές, είχε εκδηλωθεί ουκρανική επίθεση με drones. Επιπλέον, στην πυκνή ομίχλη. Να σημειωθεί ότι το αεροσκάφος των αζερικών αερογραμμών, AZAL, εκτελούσε την πτήση Μπακού (πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν) – Γκρόζνι (πρωτεύουσα της Τσετσενίας – Καύκασος – Ρωσική Ομοσπονδία).
Ο υπουργός Μεταφορών του Αζερμπαϊτζάν, Rashad Nabiyev, ανέφερε ότι «οι αρχικές εκτιμήσεις των εμπειρογνωμόνων δείχνουν εξωτερική παρέμβαση στο αεροσκάφος, απόδειξη της οποίας αποτελούν τα συντρίμμια του και οι καταθέσεις όσων επιβίωσαν. Ο τύπος του όπλου που χρησιμοποιήθηκε, διερευνάται».
Το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters παραπέμπει σε αζερική πηγή, η οποία ανέφερε: «Κανείς δεν ισχυρίζεται ότι το αεροπλάνο καταρρίφθηκε εσκεμμένα. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τα γεγονότα, το Μπακού αναμένει από τη ρωσική πλευρά να παραδεχτεί ότι κατέρριψε το αεροπλάνο του Αζερμπαϊτζάν».
Δυτικές αντιδράσεις
Αντίθετα, στη Δύση έσπευσαν ευθέως και πολύ γρήγορα να κατηγορήσουν τη Ρωσία, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι εσκεμμένα κατέρριψε το αζερικό αεροσκάφος. Κάτι πάντως που στερείται λογικής, ειδικά εάν ληφθεί υπόψιν ότι Μόσχα και Μπακού διατηρούν πολύ καλές σχέσεις και ότι η Ρωσία ουδεμία πρόθεση θα είχε να τα «σπάσει» με το Αζερμπαϊτζάν.
Η Αθήνα, με ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών, περιορίστηκε να εκφράσει τα συλλυπητήριά της στους συγγενείς των ανθρώπων που χάθηκαν. Ωστόσο, ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, περιλαμβανομένων των Βρυξελλών, του Παρισιού, του Βερολίνου και του Λονδίνου, λέγεται ότι θα επιδιώξουν κυρώσεις κατά του Ρώσου υπουργού Άμυνας και του διοικητή των ρωσικών Αεροδιαστημικών Δυνάμεων. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, εξετάζεται ακόμα και το ενδεχόμενο προσφυγής στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) με σκοπό την έκδοση εντάλματος σύλληψης υψηλόβαθμων Ρώσων στρατιωτικών καθώς και του υπουργού Αμυνας, Μπελούσοφ.
Μάλιστα, στη Δύση, με τη Βρετανία σε ρόλο πρωτοστατούντος, προσπαθούν να παραλληλίσουν την περίπτωση του αζερικού αεροσκάφους με την -προ ετών- συντριβή του Boeing των μαλαισιανών αερογραμμών, το 2014, στον εναέριο χώρο του Ντόνετσκ, με αποτέλεσμα τον θάνατο 283 επιβατών. Ως γνωστόν, τότε το μεγαλύτερο μέρος του Ντονμπάς στην Α. Ουκρανία, είχε περάσει στον έλεγχο των φιλορώσων, και σήμερα της Ρωσίας. Τότε, είχαν κατηγορηθεί οι φιλορώσοι ότι το κατέρριψαν με αντιαεροπορικό πύραυλο. Ωστόσο, όλα δείχνουν ότι η τωρινή περίπτωση είναι εντελώς διαφορετική από εκείνη του 2014, και, εφόσον επιβεβαιωθεί η κατάρριψη του αεροσκάφους, πιθανώς να οφείλεται αφενός στην εμπόλεμη κατάσταση στον εναέριο χώρο πάνω από το Γκρόζνι, αφετέρου σε σειρά λαθών ενδεχομένως στον τομέα του ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας.
Εικόνα από τον τόπο συντριβής του αεροσκάφους, στο Καζακστάν
Από τη μεριά του, το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ κατηγόρησε τη Ρωσία για τη συντριβή του αεροσκάφους AZAL. Τα προκαταρκτικά στοιχεία δείχνουν ότι η αιτία της συντριβής του επιβατικού αεροσκάφους ήταν εξαιτίας πλήγματος από ρωσικά συστήματα αεράμυνας, αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο. Ο Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας έχει ήδη ανακοινώσει τη συμμετοχή του στην έρευνα για την αεροπορική τραγωδία. Η Γαλλία, με τη σειρά της, φέρεται να έχει διοχετεύσει στα ΜΜΕ στοιχεία για την τροχιά του πυραύλου που λέγεται ότι εκτοξεύτηκε από το ρωσικό σύστημα αεράμυνας.
Εμπόλεμη ζώνη
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η άποψη που κατέθεσε στα social media ο Ρώσος δημοσιογράφος και αναλυτής, Μαξίμ Σεβτσένκο. «Υπάρχουν ερωτήματα που καλό θα ήταν να απαντηθούν ξεκάθαρα (σ.σ. από τη ρωσική πλευρά). Ωστόσο, ούτε καν γίνεται μια παραδοχή έστω του είδους … «συγγνώμη, κατά τη διάρκεια του πολέμου γίνονται τρομερά λάθη», με συνέπεια να δημιουργούνται προβλήματα στις σχέσεις με το αρκετά φιλικό Αζερμπαϊτζάν.
»Ας υποθέσουμε ότι το αεροπλάνο επλήγη από τη ρωσική αεράμυνα, σε συνθήκες μάλιστα που καθημερινά η Ρωσία και η Ουκρανία στέλνουν η μια εναντίον της άλλης δεκάδες επιθετικά drones. Στην πραγματικότητα, διεξάγεται ένας ολοκληρωτικός πόλεμος. Φυσικά, οι στρατιωτικοί, βλέποντας στα ραντάρ τους έναν μεγάλο στόχο να πλησιάζει στο Γκρόζνι, εδόθη η εντολή της «εκτόξευσης». Αυτό είναι καθήκον κάθε αξιωματικού αεράμυνας. Εκανε το σωστό. Αυτοί που κατεύθυναν το αεροπλάνο στην εμπόλεμη ζώνη έκαναν το λάθος».
Και διερωτάται: «Πώς είναι δυνατόν, κατά τη διάρκεια ουκρανικής επίθεσης με drones στο Γκρόζνι, η οποία δεν ήταν αιφνιδιαστική, μια πτήση από το γειτονικό Μπακού (η πτήση από την πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν προς Γκρόζνι διαρκεί περίπου μία ώρα) να μην εκτραπεί από την αρχή σε κάποιο άλλο κοντινό αεροδρόμιο; Στο αεροδρόμιο του Γκρόζνι το αεροπλάνο δεν θα μπορούσε να προσγειωθεί, διότι στη πραγματικότητα εκεί γινόταν μάχη με τα ουκρανικά drones».
Να σημειωθεί ότι το τελευταίο διάστημα έχουν ενταθεί οι ουκρανικές επιθέσεις με drones εναντίον της Τσετσενίας. Κι’ αυτό, διότι οι δυνάμεις που στέλνει ο πρόεδρός της, Καντίροφ, στο ουκρανικό μέτωπο παίζουν καίριο ρόλο στις μάχες.
Οπως και να’ χει, εάν πράγματι ο εναέριος χώρος του Γκρόζνι ήταν εμπόλεμη ζώνη και η πόλη δεχόταν επίθεση με ουκρανικά drones -κάτι που δεν είναι δύσκολο να διαπιστωθεί- ήταν εγκληματικό λάθος να επιτραπεί στο αεροσκάφος να πραγματοποιήσει την πτήση Μπακού – Γκρόζνι.
Να σημειωθεί ότι το τελευταίο διάστημα έχουν ενταθεί οι ουκρανικές επιθέσεις με drones εναντίον της Τσετσενίας. Κι’ αυτό, διότι οι δυνάμεις που στέλνει ο πρόεδρός της, Καντίροφ, στο ουκρανικό μέτωπο παίζουν καίριο ρόλο στις μάχες.
Οπως και να’ χει, εάν πράγματι ο εναέριος χώρος του Γκρόζνι ήταν εμπόλεμη ζώνη και η πόλη δεχόταν επίθεση με ουκρανικά drones -κάτι που δεν είναι δύσκολο να διαπιστωθεί- ήταν εγκληματικό λάθος να επιτραπεί στο αεροσκάφος να πραγματοποιήσει την πτήση Μπακού – Γκρόζνι. Εξάλλου, βασικός κανόνας αεροπλοΐας διεθνώς, βάσει του κανονισμού του ICAO, είναι η ρητή απαγόρευση πολιτικών πτήσεων κοντά -και πολύ περισσότερο μέσα- σε εμπόλεμες περιοχές. Ως γνωστόν, ακόμα και στην περίπτωση των προκλήσεων τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών, με την παραβίαση του ελληνικού FIR και του ελληνικού εναέριου χώρου, συχνά γίνονταν ακόμα και αλλαγές πορείας στις πολιτικές πτήσεις. Ως εκ τούτου, άλλωστε, η Ελλάδα επιμένει ότι οι προκλήσεις των τουρκικών μαχητικών απειλούν την ασφάλεια της πολιτικής αεροπορίας.
Η πορεία της πτήσης του αζέρικου αεροσκάφους
Οι επιβαίνοντες ήταν κυρίως υπήκοοι του Αζερμπαϊτζάν, αλλά υπήρχαν και επιβάτες από τη Ρωσία, το Καζακστάν και το Κιργιστάν. Στο αεροσκάφος επέβαιναν 62 επιβάτες και πέντε μέλη του πληρώματος. Σύμφωνα με το υπουργείο Πολιτικής Προστασίας του Καζακστάν, 29 άνθρωποι επέζησαν, ενώ η ρωσική πρεσβεία ανέφερε ότι οι εννέα από αυτούς είναι Ρώσοι. Συνολικά, σύμφωνα με τη λίστα επιβατών, επέβαιναν 16 Ρώσοι πολίτες.
Ερωτηματικά
Το Reuters, επικαλούμενο τέσσερις πηγές στο Αζερμπαϊτζάν που παρακολουθούν τις έρευνες, αναφέρει ότι το αεροσκάφος τύπου Embraer, το οποίο τελικώς συνετρίβη στο Καζακστάν, καταρρίφθηκε από τη ρωσική αεράμυνα. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, επλήγη από πύραυλο αντιαεροπορικού συστήματος τύπου Pantsir-S. Παράλληλα, υποστηρίζουν, οι επικοινωνίες του αεροπλάνου νέκρωσαν από ρωσικά συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου κατά την προσέγγισή του στο Γκρόζνι.
Ωστόσο, δεν έχει διευκρινιστεί έως τώρα γιατί το αεροπλάνο στη συνέχεια, αντί να «πιάσει» σε κάποιο γειτονικό αεροδρόμιο στον Καύκασο, εντός της Ρωσίας, διέσχισε την Κασπία θάλασσα για το Καζακστάν, διανύοντας δηλαδή απόσταση άνω των 300 χιλιομέτρων από εκεί που βρισκόταν. Δεν αποκλείεται, βέβαια, και άλλα γειτονικά αεροδρόμια να ήταν κλειστά. Ετσι, πέταξε πάνω από την Κασπία, με προορισμό το κοντινότερο αεροδρόμιο στο Καζακστάν, όπου και συνετρίβη, στην προσπάθεια του πιλότου του να το προσγειώσει. Οπως και να’ χει, μένει να ξεκαθαριστούν αυτές οι τραγικές «λεπτομέρειες» που οδήγησαν στον θάνατο τόσους ανθρώπους, να βρεθούν οι υπεύθυνοι και να τιμωρηθούν.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της Ομοσπονδιακής Υπηρεσία Αεροπορικών Μεταφορών της Ρωσίας, η ρωσική πλευρά υποστηρίζει ότι προτάθηκαν στον πιλότο άλλα αεροδρόμια για να προσγειωθεί, αλλά αυτός επέλεξε να πετάξει προς το Καζακστάν. Χαρακτηριστικά, οι ρωσικές Αρχές αναφέρουν: «Την ημέρα της καταστροφής, η κατάσταση στην περιοχή του αεροδρομίου του Γκρόζνι ήταν πολύ δύσκολη. Ουκρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη εξαπέλυαν τρομοκρατικές επιθέσεις σε πολιτικές υποδομές του Γκρόζνι και του Βλαδικαυκάζ. Γι’ αυτό αποφασίστηκε να εφαρμοστεί το σχέδιο «Χαλί», που προβλέπει την άμεση απομάκρυνση όλων των αεροσκαφών από την καθορισμένη περιοχή. Επιπλέον, υπήρχε πυκνή ομίχλη στην περιοχή του αεροδρομίου μέχρι ύψους 500 μέτρων, ενώ δεν υπήρχε ορατότητα. Ο κυβερνήτης του αεροσκάφους έκανε δύο προσπάθειες να προσγειώσει το αεροπλάνο στο Γκρόζνι, οι οποίες απέτυχαν. Του προσφέρθηκαν άλλα αεροδρόμια για να οδηγήσει το αεροσκάφος. Αποφάσισε να πάει στο αεροδρόμιο του Ακτάου (σ.σ. Καζακστάν).
Ο υπουργός Μεταφορών του Αζερμπαϊτζάν Rashad Nabiyev είπε ότι το αροσκάφος «κατευθυνόταν προς το Ακτάου (σ.σ. Καζακστάν) μέσω της Μαχάτσκαλα (σ.σ. πρωτεύουσα του Νταγκεστάν, γειτονική της Τσετσενίας – Καύκασος – Ρωσική Ομοσπονδία). Η έρευνα θα δείξει γιατί ο πιλότος πήρε αυτή την πορεία (σ.σ. προς Καζακστάν). Επίσης, το θέμα της απενεργοποίησης του GPS θα ξεκαθαριστεί μόλις δοθούν στοιχεία».
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι επιζώντες επιβάτες και μέλη του πληρώματος ανέφεραν ότι άκουσαν ήχο έκρηξης ενώ το αεροσκάφος πετούσε πάνω από το Γκρόζνι. «Τραυματισμένοι Ρώσοι επιβάτες ανέφεραν ότι άκουσαν τρεις εκρήξεις πάνω από το Γκρόζνι. Μια αεροσυνοδός τραυματίστηκε στο χέρι, ενώ από βίντεο της πτήσης που κυκλοφόρησαν στα στα κοινωνικά δίκτυα φαίνεται ότι μια γυναίκα τραυματίστηκε στο χέρι και στο πόδι της. Υπάρχουν ζημιές στην άτρακτο και σημάδια από διάφορα κοφτερά αντικείμενα».
