Π. Οικονόμου: νικητής και κερδισμένοι στον πόλεμο της Ουκρανίας

του Παντελή Οικονόμου*Α

Καθοριστικοί παράγοντες νίκης σε έναν πόλεμο είναι η “υπεροχή” ισχύος, τα κατακτημένα “πλεονεκτήματα” και η “αντοχή” της κάθε πλευράς. Λογικά, η πλευρά που υπερέχει στρατιωτικά προκαλεί  τις εξελίξεις, ελέγχει την κλιμάκωση του πολέμου και αποκτά στρατηγικά πλεονεκτήματα. Ο παράγοντας “αντοχή” είναι καθοριστικός όταν ο πόλεμος συνεχίζεται επί μακρόν.

Αυτά απορρέουν από την απλή λογική. Υπάρχουν όμως οι εξαιρέσεις.  Κι ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι μια εξαίρεση. Είναι η περίπτωση όπου η ισχυρότερη πλευρά, ΗΠΑ/ΝΑΤΟ, με την στρατηγική της απόφαση για επέκταση της Βορειο-Ατλαντικής Συμμαχίας γύρω από τη Ρωσία και με τον συνεχή αλλά περιορισμένης εμβέλειας  εξοπλισμό της Ουκρανίας,  προκαλεί  μεν τις εξελίξεις  αλλά δεν ελέγχει την κλιμάκωση του πολέμου.  Αποτέλεσμα, η αντίπαλος Ρωσία να αποκτά εδαφικά πλεονεκτήματα.

Ο πόλεμος θα συνεχίζεται, ενόσω οι όροι των αντιπάλων για τερματισμό του θα παραμένουν εκ διαμέτρου αντίθετοι: Επιστροφή της αυτόνομης και κυρίαρχης Ουκρανίας στα προ του 2014 γεωγραφικά της σύνορα και ένταξή της στο ΝΑΤΟ, είναι η θέση των  ΗΠΑ/ΝΑΤΟ και της Ουκρανίας. Αντίθετα,  μη-αποχώρηση της Ρωσίας από τα κατεχόμενα και ανακηρυχθέντα ρωσικά εδάφη και μη-προσχώρηση της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, είναι  η θέση της Ρωσίας.  Συγχρόνως, ο πρόεδρος Πούτιν δηλώνει με νόημα ότι «μια πυρηνική δύναμη δεν μπορεί να χάσει ποτέ έναν στρατηγικό πόλεμο».  Και για όσους δεν κατάλαβαν, απειλεί με  χρήση πυρηνικών όπλων «εάν η Ρωσία κινδυνέψει υπαρξιακά».

Η πυρηνική απειλή, όπως και στο παρελθόν φαίνεται να λειτουργεί αποτρεπτικά. Ο φόβος της αμερικανικής πυρηνικής υπερδύναμης για μια Αμοιβαία Εξασφαλισμένη Καταστροφή (Mutually Assured Destruction) διασφαλίζει στη Ρωσία την κυριαρχία κλιμάκωσης του πολέμου.

Νομοτελειακά, ο πόλεμος στην Ουκρανία κάποτε θα τερματιστεί. Ανεξάρτητα   του “πότε” και “πως”, φρονώ πως τελικά δεν θα  υπάρξει νικητής.  Οπωσδήποτε όμως  θα υπάρξουν κερδισμένοι  και σίγουρα, αμέτρητοι παντοτινά χαμένοι.

Ακόμη κι αν τον πόλεμο τον σταματήσει ξαφνικά η Αμερικανική Δύση –  επειδή ίσως θα έχουν εξαντληθεί οι Ουκρανικές αντοχές, ή έτσι θα επιλέξει ο ενδεχόμενος νέος Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ   –,  η Ρωσία με τα κατακτημένα εδάφη και τις δεκάδες χιλιάδες νεκρούς θα είναι ο σχετικά κερδισμένος.

Όσο για τους απόλυτα κερδισμένους, αρκεί να αναλογιστούμε τα υπέρογκα χρηματικά ποσά που ρέουν ανάμεσα στις εκατοντάδες χιλιάδες Ουκρανούς και Ρώσους νεκρούς και την απερίγραπτη δυστυχία. Αυτά παράγουν ανάλογα τεράστια παράπλευρα οικονομικά οφέλη με απόλυτα κερδισμένο, πρωτίστως, το κατά τον αείμνηστο Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, πανίσχυρο στρατιωτικό-βιομηχανικό κατεστημένο (military-industrial complex) των ΗΠΑ.  Στη  συνέχεια ακολουθούν όλοι οι εμπλεκόμενοι σε εξοπλιστικές και ενεργειακές συναλλαγές με την Ουκρανία και κυρίως με τη Ρωσία. Αρχής γενομένης από Ευρωπαϊκά κράτη, μέχρι την Τουρκία, Ιράν, Κίνα, Ινδία και Βόρεια Κορέα. Και φυσικά, οι δεκάδες ευυπόληπτοι  μεσάζοντες.

Πέρα όμως από κάθε κυνική ανάλυση,  ανέξοδες προβλέψεις και ευχολόγια για το τέλος αυτής της γεωπολιτικής εκατόμβης, δεν πρέπει να αγνοείται μια τρομακτικότατη αλήθεια.

Στον πόλεμο αυτό όπου  πρωταγωνιστούν οι δύο μεγαλύτερες πυρηνικές δυνάμεις του πλανήτη, η πυρηνική αποτροπή, όσο σοφά ή παράλογα λειτούργησε μέχρι σήμερα,  δεν αποτελεί εγγύηση για το αύριο. Για την αποφυγή του τελευταίου λάθους. Ο πυρηνικός Αρμαγεδδών μπορεί ρεαλιστικότατα να ξεπηδήσει μέσα από έναν κακό υπολογισμό,  ένα ατύχημα ή μια πράξη απόγνωσης.

Ο Δρ. Παντελής Οικονόμου είναι πρώην πυρηνικός  επιθεωρητής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), επιστημονικός συνεργάτης στο Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) και συγγραφέας του βιβλίου «Το Τελευταίο Λάθος»

ΤΑ ΝΕΑ