Για κάθε ανεξάρτητη κοινωνία που διαθέτει πόλη-κράτος δύο μεγάλα στοιχήματα είναι τα εξής: ΠΡΩΤΟΝ, οι πολίτες να σμιλεύουν τις προϋποθέσεις ούτως ώστε αδιαλειπτα να δύνανται να αγωνίζονται με σκοπό να καθίστανται ολοένα και περισσότερο εντολείς μιας εντολοδόχου και ανακλητής εξουσίας με Ιθάκη την πολιτική ελευθερία υπό συνθήκες εθνικής ανεξαρτησίας. ΔΕΥΤΕΡΟΝ, οι οποιεσδήποτε πολιτικές κατακτήσεις αυτού του είδους να επιτυγχάνονται χωρίς εμφύλιο, ο οποίος, εξ αντικειμένου, αποδυναμώνει την πνευματική και πολιτισμική συνοχή.
Όταν τα καθεστώτα είναι αυταρχικών προδιαγραφών, ή συστήματα επαναλαμβανόμενων πανομοιότυπων λίγο-πολύ ολιγαρχικών κομματικών εξουσιών, ή δεσποτικών εξουσιών ή ακόμη και Θεοκρατικών εξουσιών, στα θεμέλια των κρατικών διοικήσεων δεν υπάρχουν μύγες ή μέλισσες αλλά ανθρώπινα όντα. Το ζήτημα αυτό σε συνάρτηση με κάθε πολιτειακό γίγνεσθαι είναι ένα από κεντρικά ζητήματα του βιβλίου «Το εθνοκρατοκεντρικό σύστημα τον 21ο αιώνα». Το βιβλίο εξετάζει συγκριτικά τα στάδια του πολιτικού πολιτισμού από την αρχική αφετηριακή του φάση πριν πέντε περίπου χιλιετίες όταν οι άνθρωποι άφησαν πίσω την προπολιτική εποχή της κτηνωδίας-βαρβαρότητας και εισήλθαν στην εποχή του πολιτικού πολιτισμού. Η έμφαση, ασφαλώς, είναι το σύγχρονο κράτος και το σύγχρονο διεθνές σύστημα.
Εξετάζοντας και συγκρίνοντας τις πολλές φάσεις της διαχρονίας ένα βασικό συμπέρασμα είναι ότι, παρά το γεγονός πως δεν μπορούν να προβλέπονται χρονοδιαγράμματα, οι πολίτες «ως έλλογα ανθρώπινα όντα όταν διαθέτουν πόλη-κράτος αναπτύσσουν και εδραιώνουν ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό που ευνοεί, ευκαιρίας δοθείσης, τις αξιώσεις δημοκρατικής συγκρότησης υψηλότερων βαθμίδων» (σελ. 33 του βιβλίου). Μιας και θεμέλιο αυτής της θεώρησης είναι ο «θετικιστής» (όπως τον χαρακτηρίζουν στις αναλύσεις των σύγχρονων εσχατολογικών ιδεολογικών δογμάτων) Αριστοτέλης, διευκρινίζεται ότι, α) αυτή η θέση δεν σχετίζεται με κάποια δογματική αντίληψη κατασκευής ανθρώπων, κρατών και του κόσμου, β) δεν επιχειρεί καμιά πρόβλεψη καθότι θεωρεί κάτι τέτοιο ανέφικτο και γ) θεωρεί το πολιτειακό γίγνεσθαι υπόθεση της κάθε μιας κοινωνικής οντότητας όπως είναι, όπως διαμορφώθηκε ιστορικά και όπως εξελίσσεται. Υπό αυτό το πρίσμα η προγραμματικά «θετικιστική» ανάλυση βρίσκεται στον άλλο πόλο των ιδεολογικών εσχατολογικών θεωρήσεων, μόνο παρατηρεί και ερμηνεύει αξιολογικά ουδέτερα και κρίνεται για την εγκυρότητα των θέσεων που διατυπώνει. Κατά πόσο δηλαδή περιγράφει ορθά την παρελθούσα και την παρούσα πραγματικότητα και κατά πόσο δεν νεφελοβατεί φαντασιόπληκτα, αξιολογικά και αυθαίρετα κανονιστικά (και κατά βάση «εκτός πόλεως»).
Ανατρέχοντας στον Αριστοτέλη υπογραμμίζεται ότι, επειδή «ο άνθρωπος εκτός πόλης είναι είτε φαύλος και θηρίο είτε κάτι καλύτερο από τον άνθρωπο, δηλαδή Θεός, εντός πόλεως αργά ή γρήγορα τα εγγενώς έλλογα ανθρώπινα όντα κατανοούν ότι «σύμφωνα με τη φύση των πραγμάτων, η πόλη είναι πιο σημαντική από την οικία και τον καθένα από μας. Ότι λοιπόν ο άνθρωπος είναι ζώο κοινωνικό περισσότερο από τη μέλισσα και κάθε άλλο αγελαίο ζώο είναι φανερό. Διότι η φύση, κατά τη γνώμη μας, δεν κάνει τίποτα άσκοπα. Και απ’ όλα τα ζώα μόνον ο άνθρωπος έχει το χάρισμα του έναρθρου λόγου. Ο άναρθρος λόγος φανερώνει το λυπηρό και το ηδονικό … ο έναρθρος λόγος υπάρχει για να εκφράσει το συμφέρον και το βλαβερό και συνακόλουθα το δίκαιο και το άδικο. Διότι αυτό είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα του ανθρώπου σε σχέση με τα άλλα ζώα, δηλαδή αυτός μόνο να αντιλαμβάνεται τι είναι καλό και τι κακό, τι δίκαιο και τι άδικο και τα άλλα. Και η συμμετοχή-κοινωνία σ’ αυτά θεμελιώνει την οικία και την πόλη».
Παρά το ότι πολιτικός πολιτισμός συνεπάγεται ένα τέτοιο προσανατολισμό, αφενός για πλήθος αιτίων που συμπλέκονται με ρευστό και αστάθμητο τρόπο τα χρονοδιαγράμματα δεν ενδείκνυται, και αφετέρου, τυχαία γεγονότα, οπισθοδρομήσεις και αντιστροφές συχνά επενεργούν αντίρροπα. Είναι ενδιαφέρον, πάντως, το γεγονός πως στο σύγχρονο εξαιρετικά προβληματικό κρατοκεντρικό σύστημα όποτε λαμβάνουν χώρα εκλογές ή «εκλογές», είτε παρατηρούνται αντιστάσεις που βαίνουν αντίρροπα στις ολιγαρχίες είτε η κυριαρχεί η λογική του άβουλου και άναρθρου «προβάτου» κυριαρχεί. Ο προβληματισμός για τα αίτια τέτοιων φαινομένων δεν αγγίζει πάντα την ουσία. Δηλαδή, δεν αναλύονται, σταθμίζονται και εκτιμώνται ψύχραιμα και λογικά τα αίτια της άβουλης συνηγορίας με τις ολιγαρχικές δομές ή αντίστροφα αντίρροπες αντιστάσεις που «αιφνιδιάζουν» τις ολιγαρχικές εξουσίες.
Μείζον ζήτημα είναι λοιπόν το πως τα προγραμματικά έλλογα ανθρώπινα όντα προσανατολίζονται για να επιτυγχάνουν υψηλές βαθμίδες δημοκρατικής συγκρότησης που αναβαθμίζει τον ρόλο του πολίτη ή και τον καθιστά προσδιοριστικό.
Η μελέτη του θέματος αυτού οδηγείται σε θετικά συμπεράσματα. Όμως, έχοντας κατά νου τις κοσμοϊστορικές φάσεις και τα στάδιά τους κανείς θα πρέπει να είναι επιφυλακτικός με τις προβλέψεις για το πότε οι δημοκρατικές κατακτήσεις υπερισχύουν. Για να αναφερθεί ένα μόνο παράδειγμα, εάν κάναμε αυτή την συζήτηση τον 16ο ή 17ο αιώνα όταν οι περισσότεροι άνθρωποι στην μετά-Μεσαιωνική Ευρώπη ήταν οι μετά-Μεσαιωνικοί είλωτες και δουλοπάροικοι στα θεμέλια των ηγεμονικών διοικήσεων, δύσκολα θα προβλέπαμε την εξέλιξη των κοινωνιών μέχρι τις μέρες μας (αναμφίβολα πολλές κατακτήσεις βρίσκονται σε εκκρεμότητα).
Μονολεκτικά, η προσπάθεια ολιγαρχικών ηγεμονικών διοικήσεων μετά τον 17ο αιώνα να δημιουργήσουν αστικό κράτος επιβεβαίωσε τον Αριστοτέλη για το γεγονός ότι το έλλογο ανθρώπινο ον προσανατολίζεται και αγωνίζεται για δημοκρατικές κατακτήσεις.
Ποιοι και πότε θα φτάσουν στην Ιθάκη της πολιτικής ανεξαρτησίας υπό συνθήκες εθνικής ανεξαρτησίας πάντα ήταν και συνεχίζει να είναι ένα ερώτημα του οποίου η απάντηση δεν μπορεί να προβλεφθεί. Ούτε επίσης μπορεί να απαντηθεί εύκολα πότε και πως χάνουν την Ιθάκη οι κοινωνίες όταν κατορθώσουν να φτάσουν εκεί εν μέσω Κυκλώπων, Σειρήνων και Συμπληγάδων.
Ο μεγάλος και ιδιοφυής Καβάφης, πάντως, το συνόψισε. Στην συνέχεια παρατίθενται μερικά αποσπάσματα από το βιβλίο «Το εθνοκρατοκεντρικό σύστημα τον 21ο αιώνα»
Η Πόλις
Είπες· «Θα πάγω σ’ άλλη γη, θα πάγω σ’ άλλη θάλασσα.
Μια πόλις άλλη θα βρεθεί καλλίτερη από αυτή.
Κάθε προσπάθεια μου μια καταδίκη είναι γραφτή·
κ’ είν’ η καρδιά μου — σαν νεκρός — θαμένη.
Ο νους μου ως πότε μες στον μαρασμόν αυτόν θα μένει.
Όπου το μάτι μου γυρίσω, όπου κι αν δω
ερείπια μαύρα της ζωής μου βλέπω εδώ,
που τόσα χρόνια πέρασα και ρήμαξα και χάλασα.»
Καινούριους τόπους δεν θα βρεις, δεν θάβρεις άλλες θάλασσες.
Η πόλις θα σε ακολουθεί. Στους δρόμους θα γυρνάς
τους ίδιους. Και στες γειτονιές τες ίδιες θα γερνάς·
και μες στα ίδια σπίτια αυτά θ’ ασπρίζεις.
Πάντα στην πόλι αυτή θα φθάνεις. Για τα αλλού — μη ελπίζεις—
δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό.
Έτσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ
στην κώχη τούτη την μικρή, σ’ όλην την γη την χάλασες.
Ιθάκη
Σὰ βγεῖς στὸν πηγαιμὸ γιὰ τὴν Ἰθάκη,
νὰ εὔχεσαι νἆναι μακρὺς ὁ δρόμος,
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Τοὺς Λαιστρυγόνας καὶ τοὺς Κύκλωπας,
τὸν θυμωμένο Ποσειδῶνα μὴ φοβᾶσαι,
τέτοια στὸν δρόμο σου ποτέ σου δὲν θὰ βρεῖς,
ἂν μέν᾿ ἡ σκέψις σου ὑψηλή, ἂν ἐκλεκτὴ
συγκίνησις τὸ πνεῦμα καὶ τὸ σῶμα σου ἀγγίζει.
Τοὺς Λαιστρυγόνας καὶ τοὺς Κύκλωπας,
τὸν ἄγριο Ποσειδώνα δὲν θὰ συναντήσεις,
ἂν δὲν τοὺς κουβανεῖς μὲς στὴν ψυχή σου,
ἂν ἡ ψυχή σου δὲν τοὺς στήνει ἐμπρός σου.
Νὰ εὔχεσαι νά ῾ναι μακρὺς ὁ δρόμος.
Πολλὰ τὰ καλοκαιρινὰ πρωϊὰ νὰ εἶναι
ποὺ μὲ τί εὐχαρίστηση, μὲ τί χαρὰ
θὰ μπαίνεις σὲ λιμένας πρωτοειδωμένους·
νὰ σταματήσεις σ᾿ ἐμπορεῖα Φοινικικά,
καὶ τὲς καλὲς πραγμάτειες ν᾿ ἀποκτήσεις,
σεντέφια καὶ κοράλλια, κεχριμπάρια κ᾿ ἔβενους,
καὶ ἡδονικὰ μυρωδικὰ κάθε λογῆς,
ὅσο μπορεῖς πιὸ ἄφθονα ἡδονικὰ μυρωδικά.
Σὲ πόλεις Αἰγυπτιακὲς πολλὲς νὰ πᾷς,
νὰ μάθεις καὶ νὰ μάθεις ἀπ᾿ τοὺς σπουδασμένους.
Πάντα στὸ νοῦ σου νἄχῃς τὴν Ἰθάκη.
Τὸ φθάσιμον ἐκεῖ εἶν᾿ ὁ προορισμός σου.
Ἀλλὰ μὴ βιάζῃς τὸ ταξείδι διόλου.
Καλλίτερα χρόνια πολλὰ νὰ διαρκέσει.
Καὶ γέρος πιὰ ν᾿ ἀράξῃς στὸ νησί,
πλούσιος μὲ ὅσα κέρδισες στὸν δρόμο,
μὴ προσδοκώντας πλούτη νὰ σὲ δώσῃ ἡ Ἰθάκη.
Ἡ Ἰθάκη σ᾿ ἔδωσε τ᾿ ὡραῖο ταξίδι.
Χωρὶς αὐτὴν δὲν θἄβγαινες στὸν δρόμο.
Ἄλλα δὲν ἔχει νὰ σὲ δώσει πιά.
Κι ἂν πτωχικὴ τὴν βρῇς, ἡ Ἰθάκη δὲν σὲ γέλασε.
Ἔτσι σοφὸς ποὺ ἔγινες, μὲ τόση πείρα,
ἤδη θὰ τὸ κατάλαβες ᾑ Ἰθάκες τί σημαίνουν.
| Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον Σαν έξαφνα, ώρα μεσάνυχτ’, ακουσθεί αόρατος θίασος να περνά με μουσικές εξαίσιες, με φωνές— την τύχη σου που ενδίδει πια, τα έργα σου που απέτυχαν, τα σχέδια της ζωής σου που βγήκαν όλα πλάνες, μη ανωφέλετα θρηνήσεις. Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος, αποχαιρέτα την, την Aλεξάνδρεια που φεύγει. Προ πάντων να μη γελασθείς, μην πεις πως ήταν ένα όνειρο, πως απατήθηκεν η ακοή σου· μάταιες ελπίδες τέτοιες μην καταδεχθείς. Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος, σαν που ταιριάζει σε που αξιώθηκες μια τέτοια πόλι, πλησίασε σταθερά προς το παράθυρο, κι άκουσε με συγκίνησιν, αλλ’ όχι με των δειλών τα παρακάλια και παράπονα, ως τελευταία απόλαυσι τους ήχους, τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου, κι αποχαιρέτα την, την Aλεξάνδρεια που χάνεις. |
Θερμοπύλες
Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των
ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.
Ποτέ από το χρέος μη κινούντες·
δίκαιοι κ’ ίσιοι σ’ όλες των τες πράξεις,
αλλά με λύπη κιόλας κ’ ευσπλαχνία·
γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν
είναι πτωχοί, πάλ’ εις μικρόν γενναίοι,
πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε·
πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες,
πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους.
Και περισσότερη τιμή τούς πρέπει
όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)
πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,
κ’ οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε.
Κωνσταντίνος Π. Καβάφης
Μερικά αποσπάσματα από το βιβλίο «Το εθνοκρατοκεντρικό σύστημα τον 21ο αιώνα»
Σελ. 33
«… Παρά την κυριαρχία μετακρατικών διεθνιστικών ιδεολογιών, τονίζεται ακόμη μια φορά, το μεγάλο παράδοξο είναι ότι αλλόκοτα και αντιφατικά δημιουργήθηκαν οι διεθνείς θεσμοί της κρατικής κυριαρχίας. Οι ποικίλων εκδοχών και αποχρώσεων ανυπόστατοι μετακρατικοί οικουμενισμοί του 19ου και 20ου αιώνα πέραν της μεταμφίεσης των ηγεμονικών αξιώσεων ισχύος με διαχρονικά πασίγνωστο τρόπο, επηρέασαν εκατοντάδες εκατομμύρια εάν όχι δισεκατομμύρια ανθρώπους λόγω χειμάρρων εσχατολογικών δογμάτων που προκάλεσαν πολιτικό και πνευματικό ανορθολογισμό και που συνεχίζουν να επηρεάζουν το κρατικό και διακρατικό γίγνεσθαι. Η δική μας ερμηνεία για αυτές τις αντιφάσεις είναι ότι το κατά τα άλλα πρωτοφανούς ακρότητας φαινόμενο εσχατολογικών ιδεολογικών δογμάτων βρισκόταν πάντα και συνεχίζει να βρίσκεται σε αντίθεση με τους πολίτες οι οποίοι –παρά το γεγονός ότι πολλοί από αυτούς πείθονται και παρασύρονται σε ιδεολογικές αντιμαχίες ή και σε εμφύλιες διενέξεις–, ως έλλογα ανθρώπινα όντα όταν διαθέτουν πόλη-κράτος αναπτύσσουν και εδραιώνουν ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό που ευνοεί, ευκαιρίας δοθείσης, αξιώσεις δημοκρατικής συγκρότησης υψηλότερων βαθμίδων. Εάν αυτή η εκτίμηση ευσταθεί, τότε η αναντιστοιχία των δομών με τις υποκείμενες ανθρωπολογικές προϋποθέσεις ενδέχεται να αποτελεί το κύριο μείζον ζήτημα των ανθρώπων, των κρατών και του κόσμου τις δεκαετίες και αιώνες που έπονται.
Σελ. 68
«… δύσκολα μπορεί να αμφισβητηθεί η μεγάλη κοσμοϊστορική εικόνα και η σύγχρονη εθνοκρατοκεντρική οντολογία. Την ενσαρκώνουν ολοφάνερα και καταμαρτυρούμενα οι ίδιοι οι άνθρωποι, οι απτοί κρατικοί και διεθνείς θεσμοί και οι ολοζώντανοι, εξελισσόμενοι, συμπλεκόμενοι και ταυτόχρονα διακριτοί εθνικοί πολιτισμοί και τα διακριτά κοινωνικά-πολιτικά γεγονότα που εδραιώνουν και διαρκώς αναπτύσσουν τις επιμέρους εθνοκρατικές ηθικοκανονιστικές δομές που συγκροτούν ένα κοινωνικοπολιτικά εξαιρετικά διαφοροποιημένο πλανήτη….»
Σελ. 178
«… εν μέσω αποικιοκρατίας, σχεδόν όλες οι κοινωνικές οντότητες με εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες κατέκτησαν την εθνική τους ανεξαρτησία και όπως συχνά υποστηρίζουμε εδώ τα κυρίαρχα εθνοκράτη αναπτύσσονται, ωριμάζουν ανθρωπολογικά και εδραιώνουν τους εθνικούς τους πολιτισμούς και τις εθνικές τους ταυτότητες. Οι πολίτες τους ως έλλογα όντα διαθέτουν ένστικτα αυτοσυντήρησης και η συντριπτική πλειονότητα δεν γνωρίζει ή δεν ενδιαφέρεται για τα προπολιτικά εθνομηδενιστικά παραμιλητά. Το τελευταίο ισχύει πολύ περισσότερο για τα δισεκατομμύρια των ανατολικών εθνών. Το γεγονός ότι όλα τα κράτη και όλες οι κοινωνίες εξελίσσονται με διαφορετικές ταχύτητες, ενίοτε κάνουν άλματα προόδου αλλά και άλματα οπισθοδρομικά, δεν αλλάζει κάτι όσον αφορά το κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι: Πάντα Οδύσσεια ήταν και πάντα Οδύσσεια θα είναι. Το μείζον είναι κατά πόσο διαχρονικά κυριαρχεί ο προσανατολισμός προς την Ιθάκη εντός της οποίας το πολιτικό γίγνεσθαι επιτυγχάνει υψηλές βαθμίδες δημοκρατικής συγκρότησης και ύπαρξης συντελεστών προϋποθέσεων που εκπληρώνουν αυτόν τον σκοπό. Όσες παραδοχές είναι ανυπόστατες και στερούνται επιχειρημάτων συμβατών με το έλλογο ανθρώπινο ον, βλάπτουν το πολιτικό γίγνεσθαι αλλά κατά βάση κινούνται στα περιθώρια της πολιτικής. Αργά ή γρήγορα είναι λογικό και ορθολογιστικό να κυριαρχήσει η παραδοχή ότι η ιδιωτεία και η τεχνολογία απαιτείται να θεσπίζονται κοινωνικοπολιτικά. Πρόβλημα θα έχουν, όπως συχνά τονίζουμε, απρόσεκτα ή άτυχα κράτη που γίνονται έρμαια αποδόμησης του πολιτισμού τους και των πολιτών τους. Αυτά γράφοντας δεν κάνουμε την παραμικρή πρόβλεψη παρά μόνο καταγράφεται τι
είναι λογικό, ορθολογιστικό και σύμφωνο με τις εγγενείς ιδιότητες των έλλογων ανθρώπινων όντων, προσπαθώντας ταυτόχρονα να περιγράψουμε τον προσανατολισμό προς την Ιθάκη της δημοκρατίας, της ελευθερίας και τις προϋποθέσεις εντός αυτού του προσανατολισμού».
188
«Αναμφίβολα, όπως ήδη υποστηρίχθηκε, κατά κανόνα όπως πάντα συμβαίνει, οι κοινωνίες εξελίσσονται. Ανεξαρτήτως δυσχερειών ενισχύουν και εδραιώνουν τον πολιτισμό τους, τις ταυτότητές τους και την οικονομία τους. Με διαφορετικά λόγια, η πρόοδος νοούμενη ως ανοδική τροχιά του πολιτικού πολιτισμού είναι φυσικό επακόλουθο εγγενών ιδιοτήτων του έλλογου ανθρώπινου όντος ως άτομο και ως μέλος μιας κοινωνικής οντότητας. Αντιστροφές και οπισθοδρομήσεις, τονίζεται ξανά, δεν λείπουν. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο, όπως τονίζουμε εδώ ένθεν και ένθεν, παρά τους υλισμούς-μηδενισμούς, τα ελλείμματα, τις παλινωδίες και τις αντιφάσεις του διαφωτισμού οι μετα-Μεσαιωνικοί άνθρωποι της Ευρώπης –βεβαίως και όλου του υπόλοιπου πλανήτη– σταδιακά εξελίχθηκαν και συνεχίζουν να εξελίσσονται. Κανείς για να αποκτήσει θέαση της μεγάλης νεοτερικής εικόνας δεν έχει παρά να αναλογιστεί, μεταξύ άλλων, τα εξής κύρια και πολύ γνωστά …»
437
«Ο Όμηρος, ο Θουκυδίδης και ο Αριστοτέλης αναφέρονται κατά προτεραιότητα επειδή εκτιμάται πως με συμπληρωματικό τρόπο προσφέρουν μια διαχρονικά αναλλοίωτης σημασίας ολιστική περιγραφή των προαναφερθέντων τριών συμπλεκόμενων επιπέδων και συγκροτούν μια συνολική περιγραφή και ερμηνεία κάθε κρατοκεντρικού συστήματος. Συγκροτούν Παράδειγμα επιστημονικών προδιαγραφών για το πώς συνδυάζονται, συμπλέκονται και διακρίνονται τα τρία προαναφερθέντα επίπεδα και εδραιώνουν τα αξιώματα αυτού του παραδείγματος. Οτιδήποτε είναι ασύμβατο με αυτά τα αξιώματα είναι, το λιγότερο, εγγενώς λανθασμένο και επιστημονικά ανυπόστατο. Θεωρία διεθνών σχέσεων, για παράδειγμα, δεν υφίσταται εάν …. Η εξέλιξη του κόσμου μετά την κλασική εποχή εδραίωσε εμπειρίες για τους προσανατολισμούς και τις προϋ-
ποθέσεις ενός μετακρατοκεντρικού συστήματος. Ένθεν και ένθεν στα κεφάλαια που προηγήθηκαν διατυπώθηκε η θέση ότι ο ανθρωποκεντρικός πολιτικός πολιτισμός κορυφώθηκε κατά τη διάρκεια της χιλιετούς Βυζαντινής κοσμοπολιτείας. Εδραίωσε μια κοσμοπολιτειακή δομή και παρήγαγε πολιτικό στοχασμό ως προς το τι συνίσταται, πώς προσανατολίζεται και ποιες είναι οι προϋποθέσεις μιας μετακρατοκεντρικής πολυπολιτειακής δομής. Η γνώση για το Βυζάντιο είναι κορυφαίας σημασίας, γιατί διδάσκει το πώς το ανθρωποκεντρικό πολιτικό γίγνεσθαι εισέρχεται στην τελική ευθεία που κορυφώνει τη δημοκρατία σε όλα τα επίπεδα. Στα σημαίνονται αυτά πεδία και όπως εξηγήσαμε εντός κεφαλαίων και στο παράρτημα IV θεωρούμε τη γνωσιολογία του Γιώργου Κοντογιώργη σημαίνουσα και από όσο γνωρίζουμε τη μόνη που εδραιώνει γνώση σχεδόν ολιστική για τις προϋποθέσεις που ίσχυσαν στο παρελθόν όσον αφορά τις φάσεις και τα στάδια μετάβασης από τον κρατοκεντρισμό σε μετακρατοκεντρικές δομές. … Κάθε κείμενο στοιχειωδών ποιοτικών προδιαγραφών απαιτεί αξιολογικά ουδέτερη περιγραφή και ερμηνεία της πραγματικότητας. Εξετάζοντας συγκεκριμένες περιπτώσεις του παρελθόντος ή του παρόντος επιτυγχάνει υψηλές προδιαγραφές μόνο εάν τα συμπεράσματα είναι έγκυρα και αξιόπιστα και αυτό προϋποθέτει συμβατότητα με τα αξιώματα του Παραδείγματος. Στην υποθετική περίπτωση που μια ανάλυση ανατρέπει αυτά τα αξιώματα τότε έχουμε τόσο επιβεβαίωση αλλαγής του κόσμου όπως τον γνωρίζουμε επί πέντε περίπου χιλιετίες όσο και «επιστημονική επανάσταση» που ερμηνεύει τους νέους προσανατολισμούς και τις νέες προϋποθέσεις. Εύλογα υποστηρίζεται ότι κάτι τέτοιο δεν διαφαίνεται ενόσω ο κόσμος συντίθεται από πολλές κοινωνικές οντότητες διαφορετικής εθνικής ιδιοσυστασίας. Ακόμη και εάν υπάρξει μετάβαση σε μετακρατοκεντρικές κοσμοπολιτειακές δομές για τις οποίες διαθέτουμε μια μεγάλη δεξαμενή γνώσης και εμπειριών του χιλιετούς Βυζαντινού παραδείγματος, και πάλι οι αναλύσεις των προαναφερθέντων θα είναι πολύτιμες καθότι στα θεμέλια είναι η πολιτειακή συγκρότηση των επιμέρους αυτεξούσιων και αυτοθεσπιζόμενων κοινωνιών και ο τρόπος που σχετίζονται και συμπλέκονται ή διακρίνονται. Οι τρεις κλασικοί και διαχρονικής αξίας στοχαστές, με το να συγκροτήσουν ένα ολιστικό Παράδειγμα για τα τρία επίπεδα, καθιστούν εφικτή την καθαρή θέαση του πως προσανατολίστηκαν οι άνθρωποι πριν πέντε περίπου χιλιετίες, όταν κάποια νοερή «στιγμή» εξερχόμενοι από την προπολιτική ιστορική φάση εισήλθαν στην πολιτική εποχή που σημαίνει αρχικά στοιχειώδη οργάνωση των διακριτών οντοτήτων και στοιχειώδη πρωτόλειο πολικό γίγνεσθαι που τους επόμενους αιώνες και χιλιετίες μέχρι και σήμερα διαρκώς εξελισσόταν. Σε άλλο σημείο εντός κεφαλαίων (βλ. κυρίως το πρώτο κεφάλαιο) υπογραμμίστηκε ότι μια μεγάλη ειδοποιός διαφορά είναι το γεγονός ότι στον ελληνικό κόσμο ήδη από την προκλασική εποχή ο προσανατολισμός ήταν ανθρωποκεντρικός με Ιθάκη υψηλότερες δημοκρατικές βαθμίδες. Έκτοτε, βασικά, είχαμε και συνεχίζουμε να έχουμε κοινωνικές οντότητες οι οποίες «κάποια στιγμή» για εγγενείς λόγους που αφορούν τα έλλογα ανθρώπινα όντα άρχισαν να συγκροτούν κοινωνικοπολιτικό γεγονός σύμφωνα με τη συλλογική ιδιοσυστασία μιας εκάστης και να εδραιώνουν την εσωτερική και εξωτερική πολιτική κυριαρχία της οικείας πόλης-κράτους. Να διαχειρίζονται, επίσης, τις εξ αντικειμένου αθέσπιστες σχέσεις τους με άλλες πολιτικά κυρίαρχες κοινωνικές οντότητες. Αυτός βασικά ήταν ο διαχρονικός προσανατολισμός του πολιτειακού- κρατικού και διεθνούς γίγνεσθαι και για τους εγγενείς λόγους που προαναφέρθηκαν αυτός θα είναι ενόσω το διεθνές σύστημα θα είναι κρατοκεντρικό και τα μέλη του κράτη με κοινωνικές οντότητες διακριτής πολιτισμικής ιδιοσυστασίας στα θεμέλιά τους. Μια ακόμη ειδοποιός διαφορά που φωτίζει εγγενή και διηνεκώς επαναλαμβανόμενα φαινόμενα, είναι το γεγονός ότι όταν μια συγκροτημένη κοινωνική οντότητα έχανε την πολιτική της κυριαρχία, για παράδειγμα, λόγω κατάκτησης,36 καταμαρτυρείται ότι στον πυρήνα της κόχλαζαν αξιώσεις εθνικής ανεξαρτησίας και ευκαιρίας δοθείσης εκδηλωνόταν επανάσταση με αξίωση την εθνική ανεξαρτησία που επιτρέπει αυτεξούσιο και αυτοθεσπιζόμενο συλλογικό βίο. Τα ιστορικά παραδείγματα είναι αναρίθμητα, αναφέρονται εδώ μόνο οι εθνικοαπελευθερωτικοί αγώνες του 19ου και 20ού αιώνα που αύξησαν τα κράτη του διεθνούς συστήματος σε δύο εκατοντάδες. Αυτός είναι ο κοσμοϊστορικός προσανατολισμός των συγκροτημένων και γι’ αυτό βιώσιμων κοινωνικών οντοτήτων και ενώ λίγο-πολύ γνωρίζουμε τι συνέβη στο παρελθόν, για το μέλλον μόνο εξαιρετικά ευδιάκριτες διαχρονικές τάσεις μπορούν να προβληθούν χωρίς προβλέψεις και χωρίς χρονοδιαγράμματα. Ως προς αυτό μια σταθερά του σύγχρονου κρατοκεντρισμού που προσδιορίζει και τον προσανατολισμό του είναι το γεγονός ότι αποτελείται από πολλές κοινωνικές οντότητες διαφορετικής όπως ήδη τονίστηκε πολιτισμικής ιδιοσυστασίας. Οι δογματικές και φαντασιόπληκτες εσχατολογίες περί «κατασκευής ανθρώπων» και συνολικά κατασκευής ενός εξομοιωμένου και εξισωμένου πλανήτη δεν συνιστώνται ως βάση ανάλυσης, επειδή καταμαρτυρούμενα είναι εξωπραγματικές και εξ αντικειμένου ακραία. …»
Π. Ήφαιστος – P. Ifestos
www.ifestos.edu.gr www.ifestosedu.gr [email protected]
Twitter https://twitter.com/ifestosedu
Linkedin https://www.linkedin.com/in/panayiotis-ifestos-0b9382131/
Instagram https://www.instagram.com/p.ifestos/
Προσωπικό προφίλ https://www.facebook.com/panayiotis.ifestos
Στρατηγική Θεωρία–Κρατική Θεωρία https://www.facebook.com/groups/StrategyStateTheory/
Θουκυδίδης–Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/thucydides.politikos.stoxasmos/
«Κοσμοθεωρία των Εθνών» https://www.facebook.com/kosmothewria.ifestos
««Το εθνοκρατοκεντρικό σύστημα τον 21ο αιώνα. Παθογένειες, αδιέξοδα, αίτια, πολιτικός στοχασμός, μεταμοντέρνος εθνομηδενισμός versus Έθνος και Πολιτισμός» https://piotita.gr/?p=41774
Φιλοπατρία, Δημοκρατία, Ελευθερία https://www.facebook.com/groups/philopatria/
Προσωπική σελίδα https://www.facebook.com/p.ifestos
Πολιτισμός, Περιβάλλον, Φύση, Ψάρεμα https://www.facebook.com/Ifestos.DimotisBBB
Διεθνής πολιτική 21ος αιώνας https://www.facebook.com/groups/InternationalPolitics21century/
ΗΠΑ: Ιστορία, Διπλωματία, Στρατηγική https://www.facebook.com/groups/USAHistDiplStrat/
Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος: Ανισόρροπο τρίγωνο https://www.facebook.com/groups/GreeceTurkeyCyprusImbalance/
Διαχρονική Ελληνικότητα https://www.facebook.com/groups/Ellinikotita/
Άνθρωπος, Κράτος, Κόσμος–Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/Ifestos.political.thought/
Παναγιώτης Κονδύλης – https://www.facebook.com/groups/Kondylis.Panagiotis/
Θολό βασίλειο της ΕΕ https://www.facebook.com/groups/TholoVasileioEU/
Μέγας Αλέξανδρος–Ιδιοφυής Στρατηγός και Στρατηλάτης https://www.facebook.com/groups/M.Alexandros/
Εκλεκτά βιβλία που αξίζουν να διαβαστούν https://www.facebook.com/groups/eklektavivlia/
Ειρηνική πολιτική επανάσταση https://www.facebook.com/groups/PolitPeacefulRevolution/
Τίτλοι-σύνδεσμοι αναρτημένων δοκιμίων, άρθρων https://wp.me/p3OqMa-26x
Πίνακες διαλέξεων και σημειώσεις διαλέξεων – πίνακες συντομογραφικής απεικόνισης πτυχών του διεθνούς συστήματος https://wp.me/p3OqMa-1GG
