Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected] www.kalkis.eu
Καθημερινά ακούμε και βλέπουμε, στους τηλεοπτικούς μας δέκτες αλλά και στα κοινωνικά δίκτυα, την Τουρκία, ποια ; Την ιμπεριαλιστική Τουρκία που ασεβεί διαρκώς εναντίον της διεθνούς νομιμότητας, να κάνει τον τιμητή και να μας δίνει μαθήματα νομιμοφροσύνης στην αναγνωρισμένη, από τον ΟΗΕ και την Ευρωπαϊκή Ένωση (!), κυβέρνηση της Τρίπολης ή οποία την κάλεσε να επέμβει στη Λιβύη, κατά το πρότυπο του Ασαντ που κάλεσε τη Ρωσία να επέμβει στη Συρία.
Κι έτσι όποια χώρα δεν είναι σήμερα με το μέρος της Τουρκίας στον εμφύλιο της Λιβύης, στον οποίο συμβάλει καθοριστικά με τα όπλα της, τις στρατιωτικές συμβουλές της και τους μισθοφόρους της, οι Τούρκοι «δημοκράτες» την κατηγορούν ότι είναι με το μέρος ενός πραξικοπηματία και πειρατή, όπως αποκαλεί τον στρατάρχη Χαφτάρ. Ωσάν να μη γνωρίζουμε την επίφαση κοινοβουλευτικής δημοκρατίας της Τουρκίας (όπως και της Ρωσίας), όπου η δικαιοσύνη, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης που δεν υποτάσσονται στον Ερντογάν κατηγορούνται, φυλακίζονται, κλείνουν ως φίλα προσκείμενα στην «τρομοκρατία», ότι «ενσπείρουν τον φόβο στον τουρκικό λαό», κλπ., κλπ..
Αυτή η Τουρκία, η οποία διαχρονικά κυλίεται στην λάσπη όπως οι χοίροι, κουνάει το δάχτυλο στη Γαλλία 
(όπως και στην Ελλάδα), λέγοντάς της : «εσείς δεν δικαιούστε να ομιλείτε για τη Λιβύη». Γιατί ; Διότι, όπως έγραψε στις 26-6-2020 ο Piotr Smolar, στον ηλεκτρονικό Le Monde, «Η Γαλλία είναι εκτεθειμένη στην κατηγορία για μεροληψία στην κρίση της Λιβύης για τη διπλωματική της εύνοια προς τον στρατάρχη Χαφτάρ και τους ξένους υποστηρικτές του», στο άρθρο του με τίτλο «Στη Λιβύη, το χαμένο στοίχημα της Γαλλίας» (En Libye, le pari perdu de la France).
Η «Συριοποίηση της Λιβύης» : αυτή η έκφραση χρησιμοποιήθηκε στις 27 Μαΐου 2020 από τον Γάλλο υπουργό 
Εξωτερικών Jean–Yves Le Drian ενώπιον της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας. Καλωσορίζοντας τον πρόεδρο της Τυνησίας Kaïs Saïed τη Δευτέρα 22 Ιουνίου 2020, ο Μακρόν χρησιμοποίησε περίπου τα ίδια λόγια : «Σε έξι μήνες, ένα χρόνο, δύο χρόνια, δεν θέλω να διαπιστώσω ότι η Λιβύη βρίσκεται στην κατάσταση της σημερινής Συρίας». Ζητώντας μια κατάπαυση του πυρός, σύμφωνα με τη διεθνή διάσκεψη στο Βερολίνο τον Ιανουάριο 2020, ο Γάλλος πρόεδρος ζήτησε «να σταματήσουν οι ξένες επεμβάσεις και οι μονομερείς πράξεις εκείνων που ισχυρίζονται ότι κερδίζουν νέες πολεμικές θέσεις» στη Λιβύη. Μια νέα αμφισβήτηση της Τουρκίας, η οποία παίζει σύμφωνα με τον Macron «ένα επικίνδυνο παιχνίδι». Αναφορικά με το «επικίνδυνο παιχνίδι», και η Γαλλία έχει εκτεθεί σε κριτική, η οποία σήμερα εξασθενεί τις εκκλήσεις της για πολιτική λύση στον εμφύλιο της Λιβύης. Πώς να υπερασπιστεί την ιδέα της κατάπαυσης του πυρός, όταν έδωσε τόσο μεγάλη πολιτική υποστήριξη σε ένα από τα δυο μέρη της σύγκρουσης, στο πρόσωπο του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, που ξεσηκώθηκε ενάντια σε μια κυβέρνηση αναγνωρισμένη από τα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ) ; Πώς να έχει βαρύτητα σε αυτό το μείζον ζήτημα, όταν δεν αναπτύσσει ένοπλες δυνάμεις στη Λιβύη, σε αντίθεση με την Τουρκία και τη Ρωσία;
Το παράδοξο είναι καταστροφικό: οι Ευρωπαίοι δεν είχαν ποτέ τόσο μικρή επιρροή σε αυτή τη διχασμένη χώρα, όσο κι αν τελικά φαίνονται να παρουσιάζουν ένα ενωμένο μέτωπο.
Η Γαλλία και η Ιταλία, με μακρές αποκλίνουσες στρατηγικές, εξέδωσαν κοινό δελτίο τύπου με τη Γερμανία την Πέμπτη 25 Ιουνίου 2020, μετά από ένα προηγούμενο με ημερομηνία 6 Ιουνίου 2020. Σε αυτό «προτρέπουν (…) τους ξένους παίχτες να θέσουν τέρμα σε κάθε ανάμειξη». Η προσπάθεια έρχεται μετά από αρκετούς μήνες προσέγγισης μεταξύ Ρώμης και Παρισιού, αυτούς τους δύο μεγάλους καμένους της Λιβύης. Η Ιταλία είχε υποστηρίξει την ίδρυση της Εθνικής Κυβέρνησης Συμφωνίας (GAN) στην Τρίπολη, της οποίας η Γαλλία κατήγγειλε τους δεσμούς με τις ριζοσπαστικές πολιτοφυλακές. Οι δύο χώρες προσπαθούν τώρα να επιτύχουν από κοινού την ίση απόσταση, μεταξύ των αντιπάλων της Λιβύης.
Ποιοι είναι οι κερδισμένοι ; Η Τουρκία και η Ρωσία. Τα ιμπεριαλιστικά συνεταιράκια.
Δεν είναι όμως πολύ αργά ; Στα μάτια των παιχτών και των σχολιαστών αυτής της σύγκρουσης, η οποία γνώρισε διαφορετικές φάσεις από τότε που έλαβε χώρα η δυτική στρατιωτική επέμβαση του 2011 και το λιντσάρισμα του Μουαμάρ Καντάφι, το στοίχημα Haftar της Γαλλίας χάθηκε, επί του παρόντος τουλάχιστον.
Η γαλλική στρατιωτική παρουσία δεν αναγνωρίστηκε, εκτός από το επεισόδιο των τεσσάρων αντιαρματικών πυραύλων Javelin αμερικανικής κατασκευής, που ανακαλύφθηκαν στα τέλη Ιουνίου 2019 στη Gharian, 
νοτιοδυτικά της Τρίπολης, σε μια βάση ερημωμένη από τις δυνάμεις του στρατάρχη Haftar. Ο στρατός είχε εξηγήσει ότι αυτοί οι πύραυλοι, χωρίς εκτοξευτές, ανήκαν σε έναν Γάλλο αποσπασμένο, αρμόδιο για μια επιχείρηση πληροφοριών. Αυτός ο εμφύλιος της Λιβύης, πολύ χαμηλότερης έντασης από ό,τι στη Συρία, έχει ωστόσο 
πολύ σημαντικές συνέπειες για την ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή. Η Τουρκία και η Ρωσία αναδύθηκαν ενισχυμένες, ικανές να μοιράζονται στρατηγικές περιοχές σε περίπτωση της de facto διχοτόμησης της χώρας μεταξύ δυτικής και ανατολικής Λιβύης. Επίσης, η Αίγυπτος απειλεί να παρέμβει, στο όνομα της «εθνικής της ασφάλειας». Αλλά πρόκειται ειδικά για το Κάιρο, υποστηριζόμενο από το Παρίσι, να απευθύνει προειδοποίηση στην Άγκυρα, έτσι ώστε οι Τούρκοι να μην προχωρήσουν πάρα πολύ στην ανακατάληψη εδαφών που είχε κατακτήσει ο Χαφτάρ : η πόλη της Σύρτης και η βάση της Τζούφρα δεν πρέπει να ανακαταληφθούν, εκτιμάται από το Μέγαρο των Ηλυσίων καθώς και από την αιγυπτιακή προεδρία.
Η επίθεση του στρατάρχη Χαφτάρ τον Απρίλιο του 2019 που ξεκίνησε από τον Εθνικό Στρατό της Λιβύης (LNA) κατέληξε σε αποτυχία. Το Παρίσι ισχυρίζεται ότι δεν ενθάρρυνε ούτε υποστήριξε τον εν λόγω στρατό σε αυτήν την επιχείρηση. Υπενθυμίζουμε ότι, κατά τη συνάντηση μεταξύ του επικεφαλής του στρατού (GAN) του Faïez Sarraj και του Haftar στο La Celle–Saint–Cloud, τον Ιούλιο του 2017, υπό το βλέμμα του Macron, η κοινή δήλωση ανέφερε : «Η λύση στην κρίση της Λιβύης δεν μπορεί παρά να 
είναι μόνο πολιτική». Ωστόσο, πριν από λίγους μήνες, η Γαλλία επέμεινε στην αναντικατάστατη θέση του στρατάρχη Haftar. «Ελέγχει το 80% της επικράτειας, αλλά μόνο το 20% του πληθυσμού», δήλωνε το Μέγαρο των Ηλυσίων τον Ιανουάριο του 2020. Τι εξέλιξη ; Λίγους μήνες αργότερα. Η εμφάνιση του στρατάρχη με πολιτική αμφίεση, δίπλα στον Αιγύπτιο πρόεδρο Abdel–Fattah Al–Sissi, στο Κάιρο στις αρχές Ιουνίου 2020, συμβόλισε την περιθωριοποίησή του. Η στρατιωτική του αποτυχία απέναντι στις δυνάμεις που απέκτησε ο στρατός GAN του Faïez Sarraj, υποστηριζόμενος ισχυρά από την Τουρκία, έφερε στο προσκήνιο τον Aguila Salah (αριστερά στη φωτο), τον εξορισμένο στο Tobruk πρόεδρο του κοινοβουλίου της Λιβύης, ως νέο προνομιούχο και πιο ευέλικτο συνομιλητή. «Το Παρίσι δεν έχει πλέον αξιοπιστία», δήλωσε ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης. Η Γαλλία υπογραμμίζει, από τα παρασκήνια, ότι αυτή η εμφάνιση στο Κάιρο ήταν επίσης το αποτέλεσμα της επιρροής της στον στρατάρχη, που κλήθηκε να αποδεχτεί αυτήν τη δημόσια ταπείνωση, αφού ονειρεύθηκε τη δόξα.
Θεαματική αύξηση της γαλλο-τουρκικής έντασης
Από την ανάληψη των καθηκόντων του στο Μέγαρο των Ηλυσίων, ο Macron ανακάλυψε σημαντικές διαφορές
ευαισθησίας στη Λιβύη μεταξύ του Υπουργείου Εξωτερικών, του Υπουργείου Άμυνας και της Γενικής Διεύθυνσης Εξωτερικής Ασφάλειας (DGSE).
Σήμερα, η επίσημη εκδοχή έχει ως εξής: ο στρατάρχης Χαφτάρ θεωρήθηκε ως ένας σύμμαχος σε μια μόνο επιχείρηση. Στον αγώνα ενάντια στον ισλαμικό τζιχαντισμό. Η επίθεσή του στην Τρίπολη, με την υποστήριξη του ιδιωτικού ρωσικού παραστρατιωτικού ομίλου Wagner, τον οδήγησε να υπερεκτιμήσει τις δυνάμεις του. Η Ρωσία δεν παρενέβη για να τον σώσει, αποφεύγοντας μια κλιμάκωση με την Τουρκία. Σε αυτό, το Παρίσι λέει την αλήθεια : καμία στρατιωτική νίκη δεν είναι εφικτή σε αυτή την χώρα που είναι κατακερματισμένη σε περιοχές και σε φυλές. Όμως, στην πυρετώδη υποχώρηση τους, οι φιλικές προς τον Χαφτάρ ομάδες εγκατέλειψαν εντυπωσιακές αποθήκες όπλων, οι οποίες έχουν πέσει στα χέρια των πολιτοφυλακών που αποτελούνται κυρίως από βίαιους, ριζοσπάστες Σύριους πολεμιστές. Άρα ο αρχικός στόχος του Παρισιού, που ήταν η μείωση των δυνατοτήτων των εξτρεμιστών, είναι κάτι περισσότερο από αποτυχημένος.
Το δεύτερο αποτέλεσμα της ήττας του Haftar είναι η αυξανόμενη ένταση μεταξύ Γαλλίας και Τουρκίας. Το Παρίσι θεωρεί την Άγκυρα υπεύθυνη για τη «Συριοποίηση» της σύγκρουσης λόγω των παραδόσεων όπλων στην Τρίπολη και της μεταφοράς μισθοφόρων, για να μην αναφέρουμε τις προβοκάτσιες στη Μεσόγειο. Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν εμπλέκεται επίσης στον εκβιασμό των μεταναστευτικών ροών, πριν από την κρίση του Covid-19.
Αλλά αυτό το κατηγορητήριο εναντίον της Τουρκίας από το Παρίσι, που έγινε στο ΝΑΤΟ αλλά και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, συνοδεύεται από μια εξίσου διακριτική και θεαματική υποστήριξη των 
δραστηριοτήτων των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, πολύ ενεργών στην υποστήριξη του στρατού του Χαφτάρ. Τα Εμιράτα δεν σεβάστηκαν ποτέ το εμπάργκο όπλων. Προνομιούχος εταίρος της Γαλλίας στον Κόλπο, αποτελούν μέρος μιας γεωπολιτικής λογικής περιορισμού της Τουρκίας και της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Έτσι, το Παρίσι εκτίθεται σε κριτική για διγλωσσία.
Κατά τη διάρκεια μιας επίσημης επίσκεψης στην Τυνησία τον Φεβρουάριο του 2018, ο Μακρόν επέκρινε ωστόσο έντονα τη στρατιωτική επιχείρηση του 2011 για να βοηθήσει τον λαό της Βεγγάζης. «Η Ευρώπη, οι Ηνωμένες Πολιτείες και μερικοί άλλοι έχουν μια ευθύνη για την τρέχουσα κατάσταση στη Λιβύη», έλεγε εκείνη την εποχή. «Δεν ξεχνώ ότι πολλοί αποφάσισαν ότι έπρεπε να τελειώσουμε με τον ηγέτη της Λιβύης χωρίς να υπάρχει σχέδιο για τη συνέχεια», πρόσθετε ο Macron. Πέρα από τη σημαντική συζήτηση για τη νομιμότητα ή όχι αυτού του πολέμου του 2011, ο τελευταίος είχε προσφέρει μεγάλη αξιοπιστία στη Γαλλία στη λιβυκή χώρα.
Σήμερα, αυτή η αξιοπιστία έχει εξαφανιστεί και το αποτέλεσμα της σύγκρουσης δεν είναι ορατό.
