Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου [email protected] www.kalkis.eu
Ενώ σχεδόν παντού μαίνονται οι επικρίσεις για την καθυστέρηση έναρξης και για τον αργό ρυθμό των εφαρμοζόμενων εμβολιασμών, φαίνεται πως το Ισραήλ κατάφερε να εμβολιάσει ήδη το 13% του πληθυσμού του, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Thomas Liabot στην ηλεκτρονική Journal du dimanche στις 4-1-2020 με τίτλο : «Covid-19: Πώς το Ισραήλ έγινε το παγκόσμιο νούμερο 1 του εμβολιασμού» (Covid-19 : comment Israël est devenu le numéro un mondial de la vaccination). Να καταστεί δηλαδή η πιο αποτελεσματική χώρα στον κόσμο σε αυτόν τον τομέα.
Ιδού αυτά που εξηγούν αυτήν την επιτυχία.
Δύο εβδομάδες μετά την έναρξη της εκστρατείας εμβολιασμού, το Ισραήλ έχει ήδη ξεπεράσει το ορόσημο του
1.000.000 διενεργηθέντων εμβολίων. Παρά την επιδημική έξαρση που το οδήγησε στην καραντίνα για τρίτη φορά στις 27 Δεκεμβρίου 2020, το Ισραήλ είναι αυτό που έχει εμβολιάσει ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού του (σχεδόν το 13%), πολύ μπροστά από τις Ηνωμένες Πολιτείες (λιγότερο από το 2%) ή από τη Ρωσία (λιγότερο από το 1%) για παράδειγμα. Οι γρήγοροι εμβολιασμοί και οι καραντίνες «θα μας επιτρέψουν να βγούμε πρώτοι στον κόσμο» από την πανδημία, προέβλεψε ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ο οποίος ο ίδιος εμβολιάστηκε δημόσια.
Έξυπνες επιλογές
Τον Νοέμβριο 2020, το Ισραήλ υπέγραψε συμφωνία με την αμερικανική φαρμακευτική εταιρεία Pfizer και τον 
γερμανό συνεργάτη της BioNTech για την αγορά 8.000.000 δόσεων εμβολίων. Επί 
του παρόντος αυτές είναι που χορηγούνται στη χώρα με ρυθμό 100.000 εμβόλια την ημέρα. Το Ισραήλ εν τούτοις δεν προπορεύονταν στην υπογραφή συμφωνίας με την Pfizer, αλλά αποδέχθηκε να πληρώσει υψηλό τίμημα (καπέλο δηλαδή) για τις δόσεις που θα του παραδίδονταν γρήγορα. Σύμφωνα με ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, η κυβέρνηση πλήρωσε 25 ευρώ ανά δόση, ένα ποσό περίπου 40% υψηλότερο από αυτά που διαπραγματεύτηκαν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Benyamin Netanyahu διαβεβαίωσε ότι είχε τηλεφωνήσει προσωπικά στο αφεντικό της Pfizer, στον Albert Bourla, για να συνάψει αυτήν τη συμφωνία. «Είναι πολύ περήφανος για την ελληνική του καταγωγή και για την εβραϊκή καταγωγή του από τη Θεσσαλονίκη και είπε ότι εκτιμά πολύ τη διατήρηση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Ελλάδας που έχω διευθύνει τα τελευταία χρόνια», δήλωσε ο πρωθυπουργός. Τον περασμένο Ιούνιο, το Ισραήλ έδειξε περισσότερη βιασύνη με τη Moderna, παραγγέλνοντας 2.000.000 δόσεις, ενώ το εμβόλιό της ήταν ακόμη στην ερευνητική φάση 3. Στις αρχές Δεκεμβρίου, όταν ήταν γνωστή η αποτελεσματικότητα του ορού που ανέπτυξε η αμερικανική εταιρεία, η χώρα παράγγειλε 4.000.000 επιπλέον δόσεις. Σύμφωνα με το ισραηλινό κανάλι 
Channel 12, οι πρώτες δόσεις της Moderna θα μπορούσαν να παραδοθούν ακόμη και μέσα
στις επόμενες ημέρες, και όχι τον Μάρτιο, όπως το προέβλεπε η συμφωνία.
Συνολικά, το Ισραήλ έχει παραγγείλει 14 εκατομμύρια δόσεις, κάτι που θα του επέτρεπε να εμβολιάσει 7 εκατομμύρια άτομα (κάθε εμβολιασμός απαιτεί δύο δόσεις εμβολίου σε απόσταση λίγων εβδομάδων). Αρκετά για την κάλυψη των αναγκών εμβολιασμού των ευάλωτων πληθυσμών (περίπου 2.000.000 άτομα) σε πρώτη φάση, και τελικά να αποκτήσει τη συλλογική ανοσία, που εκτιμάται στο 60% του πληθυσμού.
Μια αποτελεσματική εφοδιαστική πρακτική
Με μόνο 9 εκατομμύρια κατοίκους και με μια έκταση 25 φορές μικρότερη από αυτήν της μητροπολιτικής 
Γαλλίας (από τις πιο καθυστερημένες χώρες στους εμβολιασμούς), το Ισραήλ επωφελείται από ένα σημαντικό πλεονέκτημα στην ανάπτυξη της εκστρατείας εμβολιασμού. Αλλά βασίζεται επίσης σε μια αποτελεσματική οργάνωση, δομημένη γύρω από τα 4 ταμεία ασφάλισης υγείας, τα οποία διαθέτουν σημαντικούς ανθρώπινους και υλικούς πόρους. Το Clalit Health Services Group, το μεγαλύτερο από αυτά, απασχολεί 45.000 άτομα, για παράδειγμα. Η εκστρατεία βασίζεται επίσης στην πολύ προηγμένη μηχανογράφηση του συστήματος υγείας, η οποία καθιστά δυνατή την παρακολούθηση των εμβολιασμένων ασθενών και την αναφορά τυχόν ανεπιθύμητων παρενεργειών που παρατηρούνται. Από την έναρξη της καμπάνιας, τα ταμεία ασφάλισης υγείας έστειλαν επίσης γραπτά μηνύματα σε άτομα άνω των 60 ετών ή ευάλωτα άτομα για να τα 
ενθαρρύνουν να κλείσουν ραντεβού εμβολιασμού. Η ενθάρρυνση για εμβολιασμό συνεχίζεται και στα κέντρα εμβολιασμού, τα οποία έχουν εξαπλωθεί στα 4 σημεία της χώρας, όπως η πλατεία Yitzhak Rabin στο Τελ Αβίβ. «Ήρθα να ελέγξω την οξυγόνωσή μου. Ο γιατρός μου είπε : πήγαινε να εμβολιαστείς. Γι ‘αυτό εμβολιάστηκα. Δεν ένιωσα τίποτα. Χωρίς πόνο, τίποτα», είπε ένας Ισραηλινός που πρόσφατα εμβολιάστηκε την περασμένη εβδομάδα στο ραδιόφωνο Europe 1.
Μια στοχευμένη επικοινωνία
Η επιτυχία αυτής της εκστρατείας εμβολιασμού δεν γράφτηκε πριν από μερικές εβδομάδες. Όπως και
αλλού στον κόσμο, η δυσπιστία για τα εμβόλια Covid-19 ήταν σημαντική στο Ισραήλ. Σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο από το Ynet News, μόνο το 24% των Ισραηλινών δήλωσαν ότι ήθελαν να εμβολιαστούν γρήγορα. Επομένως, για να ενθαρρύνει τον πληθυσμό, ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου και ο Υπουργός του Υγείας
εμβολιάστηκαν δημόσια στην αρχή της εκστρατείας. Διαφημίσεις που ενθαρρύνουν τον εμβολιασμό και που καταγγέλλουν τις θεωρίες κατά των εμβολίων έχουν επίσης πολλαπλασιαστεί στην τηλεόραση, το ραδιόφωνο και τις εφημερίδες. Επιπλέον, τα ταμεία ασφάλισης υγείας έχουν ενθαρρύνει τους νέο-εμβολιασμένους να μοιραστούν μια φωτογραφία τους στα κοινωνικά δίκτυα για την προώθηση της εκστρατείας.
Τέλος, η θέση σε εφαρμογή ενός «πράσινου διαβατηρίου» θα μπορούσε επίσης να ενθαρρύνει ορισμένους Ισραηλινούς. Το Υπουργείο Υγείας έχει δηλώσει ότι όλα τα άτομα που έχουν ήδη μολυνθεί από τον ιό και έχουν θεραπευθεί, αλλά και εκείνοι που έχουν λάβει τις δύο δόσεις του εμβολίου θα μπορούν να λάβουν ένα έγγραφο που θα τους απαλλάσσει από την απομόνωση κατά την επιστροφή τους από το εξωτερικό ή από τεστ στα μέρη που το απαιτούν αυτήν τη στιγμή.
Δεν είναι όμως και όλα ρόδινα. Η χώρα θα αντιμετωπίσει σύντομα μια έλλειψη που θα την αναγκάσει να επιβραδύνει τον εμβολιασμό των πρώτων δόσεων. Οι δεύτερες δόσεις διασφαλίστηκαν. Το Υπουργείο Υγείας δημοσιεύει τώρα τον στόχο του να πραγματοποιήσει τη δεύτερη δόση σε 2.000.000 άτομα μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου. Υπάρχει πράγματι μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης καθώς επιδεινώνεται η επιδημία. Τις τελευταίες ημέρες, έχουν εντοπιστεί περισσότερες από 5.000 περιπτώσεις μόλυνσης την ημέρα.
