CHRISTOPHER S. CHIVVIS
Περίληψη: Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει άπειρα σενάρια, αλλά πολλά πολεμικά παιχνίδια δείχνουν δύο πιθανούς δρόμους.
Οι πόλεμοι μερικές φορές ξεκινούν εύκολα, αλλά υπάρχει μια αρχή στρατηγικής ότι είναι πάντα απρόβλεπτοι και εξαιρετικά δύσκολο να τελειώσουν.
Ο πόλεμος της επιλογής του Πούτιν στην Ουκρανία κλιμακώνεται ήδη πιο γρήγορα από ό,τι θα φαντάζονταν οι περισσότεροι ειδικοί μόλις πριν από μια εβδομάδα.
Τώρα έχει περικυκλώσει μεγάλες πόλεις της Ουκρανίας με τον στρατό του και απειλεί να τις ισοπεδώσει με θερμοβαρικά όπλα, πυρομαχικά διασποράς και κατευθυνόμενους πυραύλους. Αυτό θα τρομοκρατήσει τον άμαχο πληθυσμό και θα μπορούσε να αποθαρρύνει την εκκολαπτόμενη ουκρανική αντίσταση.
Θα μπορούσε να κλιμακώσει τη σύγκρουση σε μια άλλη περιοχή, όπως τα Βαλκάνια, όπου οι μακροχρόνιες συγκρούσεις πυροδοτούνται και η Ρωσία διαθέτει ένα εκτεταμένο δίκτυο υπηρεσιών πληροφοριών και ασφάλειας.
Μπορεί να σβήσει τα φώτα σε μια μεγάλη πόλη των ΗΠΑ με μια επίθεση στον κυβερνοχώρο. Το πιο τρομακτικό είναι ότι έχει ανεβάσει το επίπεδο συναγερμού των ρωσικών πυρηνικών δυνάμεων και ίσως σκέφτεται να θεσπίσει στρατιωτικό νόμο.
Εν τω μεταξύ, το ΝΑΤΟ, η G7 και μια σειρά από άλλες χώρες έχουν γυρίσει τον πίνακα της οικονομικής τιμωρίας σε πρωτοφανή επίπεδα. Αρκετά ευρωπαϊκά έθνη που πριν δίσταζαν να εμπλακούν στρατιωτικά στη σύγκρουση το έχουν κάνει τώρα, στέλνοντας όπλα και χρηματοδοτώντας την αντίσταση της Ουκρανίας. Ένας αυξανόμενος αριθμός φωνών στην Ουάσιγκτον φωνάζουν για μια πιο επιθετική προσέγγιση από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ, πιέζοντας τον Λευκό Οίκο να υποστηρίξει μια ουκρανική εξέγερση με ένα ευρύ μενού όπλων ή ακόμη και ζητώντας από το ΝΑΤΟ να επιβάλει ζώνη απαγόρευσης πτήσεων πάνω από την Ουκρανία .
Εν μέσω αυτής της κλιμάκωσης, οι ειδικοί μπορούν να περιγράψουν άπειρα σενάρια διακλάδωσης για το πώς μπορεί να τελειώσει αυτό που παρατηρούμε. Όμως, πολλά πολεμικά παιχνίδια που έγιναν για τις ΗΠΑ και τις συμμαχικές κυβερνήσεις και η δική μου εμπειρία ως αξιωματικού των εθνικών πληροφοριών των ΗΠΑ για την Ευρώπη υποδηλώνουν ότι αν τα βάλουμε κάτω, υπάρχουν πραγματικά μόνο δύο δρόμοι προς τον τερματισμό του πολέμου:
ο ένας, συνεχιζόμενη κλιμάκωση, πιθανώς στο πυρηνικό κατώφλι·
ο άλλος, μια πικρή ειρήνη που επιβάλλεται σε μια ηττημένη Ουκρανία που θα είναι εξαιρετικά δύσκολο για τις Ηνωμένες Πολιτείες και πολλούς ευρωπαίους συμμάχους τους να το καταπιούν.
* * *
Ο Πούτιν σκόπιμα πλαισιώνει την επιχείρησή του στην Ουκρανία με τον ίδιο τρόπο που οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πλαισιώσει τις δικές τους επιχειρήσεις αλλαγής καθεστώτος στο Κοσσυφοπέδιο, το Ιράκ και τη Λιβύη, κατηγορώντας ότι η Ουκρανία έχει διαπράξει παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και είναι τρομοκρατικό κράτος. Επι πλέον, ο Πούτιν ρίχνει τον γελοίο ισχυρισμό ότι η Ουκρανία είναι φασιστική χώρα. Αυτά είναι διάφανα φύλλα συκής για κάτι που δεν είναι άλλο από έναν πόλεμο άγριου ιμπεριαλισμού.
Κρίνοντας από το πώς έχουν τα πράγματα τώρα, ο Πούτιν, έχοντας ήδη επενδύσει τόσα πολλά σε αυτόν τον πόλεμο, φαίνεται απίθανο να συμβιβαστεί με κάτι λιγότερο από την πλήρη υποταγή της ουκρανικής κυβέρνησης.
Εάν ο τρέχων άνισος ρυθμός της ρωσικής στρατιωτικής προόδου δεν ολοκληρωθεί, η πιο πιθανή στρατηγική για να γίνει αυτό είναι ένα παράδειγμα μιας πόλης όπως το Χάρκοβο, την οποία θα ισοπεδώσει σαν να ήταν Γκρόζνι ή Χαλέπι, και οι δύο πόλεις τις οποίες η Ρωσία έχει βάναυσα καταστρέψει στο πρόσφατο παρελθόν και στη συνέχεια, να απειλούσε να κάψει ολοσχερώς το Κίεβο. Μπορεί να το συνοδεύσει με επιθέσεις ειδικών δυνάμεων στην πρωτεύουσα για να αναστατώσουν τον άμαχο πληθυσμό και να σπείρουν περαιτέρω σύγχυση και δυσαρέσκεια. Τελικά, θα χρειασθεί, τουλάχιστον, να εξαναγκάσει σε αποπομπή του προέδρου Volodymyr Zelensky και της κυβέρνησής του.
Σε αυτή την περίπτωση, η Ρωσία θα εγκαταστήσει μια κυβέρνηση μαριονέτα στο Κίεβο, η οποία θα υπογράψει όρους παράδοσης πολύ ευνοϊκούς για τη Ρωσία.
Οι όροι θα περιλαμβάνουν σχεδόν σίγουρα μια υπόσχεση ουκρανικής ουδετερότητας και μπορεί να προχωρήσουν περαιτέρω δεσμεύοντας, επισήμως, την Ουκρανία στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας με ένταξη στον Οργανισμό Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας της Ρωσίας ή στην Ευρασιατική Οικονομική Ένωση.
Ακόμη και στην καλύτερη περίπτωση όπου και οι δύο πλευρές βγάζουν τα δάχτυλά τους από τη σκανδάλη, το πυρηνικό ταμπού έχει σπάσει και βρισκόμαστε σε μια εντελώς νέα εποχή: δύο πυρηνικές υπερδυνάμεις έχουν χρησιμοποιήσει τα πυρηνικά τους όπλα σε έναν πόλεμο. Οι συνέπειες της διάδοσης από μόνες τους θα ήταν εκτεταμένες, καθώς άλλες χώρες επιταχύνουν τα προγράμματα πυρηνικών όπλων τους. Το ίδιο το γεγονός ότι το πυρηνικό ταμπού έχει σπάσει αυξάνει τις πιθανότητες να ξεπεραστεί ξανά το πυρηνικό όριο σε μελλοντικές συγκρούσεις, όχι μόνο μεταξύ Ρωσίας και Αμερικής, αλλά και με την Κίνα, μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, στη Μέση Ανατολή ή αλλού.
Ακόμη και με αυτό το αποτέλεσμα στο οποίο ο κόσμος «σώζεται», οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται σε πολύ χειρότερη θέση από ό,τι πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία τον περασμένο μήνα.
Ποια είναι η εναλλακτική; Για άλλη μια φορά, άπειρα σενάρια είναι πιθανά, αλλά υπάρχει ένα μόνο βασικό που βοηθά στην απλοποίηση της σκέψης.
Ξεκινά με μια προσπάθεια αποφυγής περαιτέρω κλιμάκωσης σήμερα.
Μέχρι στιγμής, η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει περιορίσει σοφά την άμεση στρατιωτική ανάμειξη των ΗΠΑ στη σύγκρουση, αλλά η συγκράτηση της αυξανόμενης χορωδίας των φωνών που πιέζουν για κλιμάκωση μπορεί να είναι δύσκολη τις επόμενες ημέρες, εάν οι ρωσικές δυνάμεις καταστρέψουν βάναυσα τις πόλεις της Ουκρανίας.
Αλλά η πιο δύσκολη πρόκληση βρίσκεται λίγο πιο κάτω με το σενάριο που περιγράφεται παραπάνω: πώς να απαντήσετε εάν η Ρωσία επιβάλει ένα καθεστώς μαριονέτας στην Ουκρανία. Αυτό θα έφερνε τις Ηνωμένες Πολιτείες στην πολύ δύσκολη θέση να πρέπει να επιλέξουν μεταξύ περαιτέρω κλιμάκωσης και συμβιβασμού στις ίδιες τις αρχές που τις οδήγησαν στον πόλεμο καταρχήν – το δικαίωμα ενός έθνους όπως η Ουκρανία να είναι ελεύθερο και ανεξάρτητο από την υποταγή στην ξένη κυριαρχία.
Σε αυτό το σενάριο, η κυβέρνηση Μπάιντεν θα πρέπει να επιδείξει εξαιρετική ηγεσία και δύναμη για να κρατήσει ενωμένο τον συνασπισμό της και να τον κατευθύνει προς την αυτοσυγκράτηση. Θα αντιμετώπιζε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα πίεσης από ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ουκρανικά λόμπι και άλλους για να απορρίψει την κυβέρνηση-μαριονέτα και να πολεμήσει, ίσως αναγνωρίζοντας μια εξόριστη ουκρανική κυβέρνηση.
Η κυβέρνηση αντιμετωπίζει ήδη εκκλήσεις από γεράκια της Ουάσιγκτον να προλάβει οποιαδήποτε διευθέτηση αυτού του πολέμου κατόπιν διαπραγματεύσεων. Τα συναισθήματα είναι πιθανό να έχουν πολύ μεγαλύτερη επίδραση στις ελεύθερες δημοκρατίες που αγωνίζονται για την Ουκρανία παρά στον αυταρχικό που κάθεται στο Κρεμλίνο, αλλά θα επηρεάσουν και τις δύο πλευρές.
Καθώς οι συγκρούσεις κλιμακώνονται, οι προοπτικές διαπραγμάτευσης μειώνονται περαιτέρω.
Θα παρέμενε ανοιχτή η πόρτα του ΝΑΤΟ σε μια Ρωσοκρατούμενη Ουκρανία; Πιθανώς, αλλά θα ήταν παρόμοιο με τον ισχυρισμό ότι η πόρτα του ΝΑΤΟ είναι ανοιχτή για τη Βόρεια Κορέα ή το Ιράν (που θεωρητικά είναι). Όλες οι συνέπειες που είναι πιθανές από αυτή τη σύγκρουση – αυξανόμενη συσσώρευση συμβατικών δυνάμεων στα σύνορα ΝΑΤΟ-Ρωσίας, υψηλότερα επίπεδα αμυντικών δαπανών στις Ηνωμένες Πολιτείες εις βάρος των εγχώριων προγραμμάτων, τέλος στις προσπάθειες για μείωση της στρατιωτικής στάσης των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή και λιγότεροι πόροι για στρατηγικό ανταγωνισμό με την Κίνα—θα εξακολουθούσαν να είναι καλύτερο αποτέλεσμα από την εναλλακτική, στην οποία θα έχουν χρησιμοποιηθεί πυρηνικά όπλα.
Οι πόλεμοι μπορούν να ξεκινήσουν γρήγορα ή αργά, αλλά είναι μια πρόταση στρατηγικής ότι μόλις ξεκινήσουν, παίρνουν μια δική τους λογική. Δεν είναι πολύ νωρίς για να σκεφτούμε πώς θα τελειώσει αυτός ο πόλεμος. Οι πιθανότητες ο Πούτιν να αναδειχθεί στρατηγικά αδύναμος είναι πραγματικές. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να κερδίσουν. Θα πρέπει να συμβιβαστεί με μια εικόνα που είναι πολύ πιο άσχημη από ό,τι ήταν πριν από τον πόλεμο, και όσο πιο γρήγορα το αποδεχθεί η Ουάσιγκτον, τόσο το καλύτερο.
Το Carnegie δεν παίρνει θεσμικές θέσεις σε θέματα δημόσιας πολιτικής. οι απόψεις που εκπροσωπούνται εδώ είναι αυτές του συγγραφέα ή των συγγραφέων και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα τις απόψεις του Carnegie, του προσωπικού του ή των διαχειριστών του.
Christopher S. Chivvis
Ο Christopher S. Chivvis είναι ο διευθυντής του American Statecraft Program στο Carnegie Endowment.
Μετάφραση: “Ανιχνεύσεις”
Ο Πούτιν αρχίζει και δείχνει σημάδια υποχώρησης και ψάχνει διέξοδο. Την Πέμπτη τηλεφώνησε στον Μακρόν και την Παρασκευή στον Σολτς με δική του πρωτοβουλία. Μετά δήλωσε πρόθυμος για τρίτο γύρο συνομιλιών, έκανε κατάπαυση του πυρός στη Μαριούπολη και έβαλε τους Τούρκους να ζητήσουν συνάντηση των ΥΠΕΞ.
Ο λόγος υποχώρησης του Πούτιν είναι η γενναία αντίσταση των Ουκρανών, παρά την ύπουλη και προδοτική συμπεριφορά των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ.
Το Κίεβο θα γίνει το Βατερλώ του Πούτιν και το συνειδητοποιεί μέρα με την ημέρα. Χιλιάδες Ουκρανοί με επ’ ώμου τα αντιαρματικά περιμένουν την Ρωσική φάλαγγα. Τα κρεματόρια δεν θα λειτουργήσουν γιατί οι Ουκρανοί θα περισυλλέξουν τους νεκρούς Ρώσους και θα τους παραδώσουν στους συγγενείς τους.
Οι λαοί γράφουν ιστορία με το αίμα τους και σε λίγο όλος ο κόσμος θα μιλάει με θαυμασμό για τον Ουκρανικό λαό.
Η ανθρωπότητα δεν χρειάζεται νέους Χίτλερ, ας το καταλάβουν καλά οι ανιστόρητοι Αμερικανοί. Η Ευρώπη θα πρέπει να ξυπνήσει και να μην αφεθεί στα χέρια των γιάπηδων.