03.08.2415:02
Γράφει ο Αλέξης Λεκάκης Κερκυραίος*
O ηγέτης της πολιτικής πτέρυγας της Χαμάς μαζί με έναν σωματοφύλακά του δολοφονήθηκαν στις 31 Ιουλίου, περίπου στις 02:00 μετά τα μεσάνυχτα τοπική ώρα, στη βόρεια Τεχεράνη, το πιο εύπορο και δυτικότροπο προάστιο της ιρανικής πρωτεύουσας, όπου εδρεύουν επίσης αρκετές πρεσβείες ξένων κρατών και κυβερνητικές εγκαταστάσεις.
Οι New York Times αναφέρουν ότι ο Ισμαήλ Χανίγιε έχασε τη ζωή του από την έκρηξη μιας βόμβας, η οποία είχε τοποθετηθεί κρυφά πριν περίπου δύο μήνες στο δωμάτιο που διέμενε. Επίσης, αποκαλύπτουν ότι η πυροδότηση του εκρηκτικού μηχανισμού έγινε εξ αποστάσεως. Ωστόσο, αυτή η είδηση δεν επιβεβαιώνεται από το Ιράν, όπου τα εγχώρια μέσα ενημέρωσης κάνουν λόγο για επίθεση με κατευθυνόμενο βλήμα αέρος-εδάφους. Επίσης, αναφέρουν ότι τη στιγμή της δολοφονικής επιχείρησης ο Χανίγιε διέμενε σε έναν ξενώνα για βετεράνους πολέμου. Υποστηρίζεται ότι οι Φρουροί της Επανάστασης διευθύνουν και φυλάσσουν τις εν λόγω υψίστης ασφαλείας ειδικές εγκαταστάσεις φιλοξενίας. Υπάρχουν, μάλιστα, ανεπιβεβαίωτες αναφορές ότι το πληγέν κτήριο βρίσκεται κοντά στην επίσημη προεδρική κατοικία. Αν κι οι έρευνες για το περιστατικό είναι ακόμη σε εξέλιξη, το Ιράν και τα υπόλοιπα μέλη του Άξονα της Αντίστασης κατηγόρησαν αμέσως το Ισραήλ για την επίθεση.
Ο Χανίγιε είχε επισκεφθεί την Τεχεράνη, για να παρευρεθεί στην ορκωμοσία του 9ου προέδρου της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, του μεταρρυθμιστή Μασούντ Πεζεσκιάν, η οποία έλαβε χώρα στις 30 Ιουλίου. Κατά τη διάρκεια της τελετής, η οποία πραγματοποιήθηκε στην ιρανική βουλή, καθόταν στην μπροστινή τιμητική σειρά των επίσημων προσκεκλημένων μαζί με άλλους σημαίνοντες αξιωματούχους οργανώσεων του Άξονα της Αντίστασης. Μάλιστα, μετά την ολοκλήρωση της ορκωμοσίας, ο επικεφαλής του πολιτικού σκέλους της Χαμάς αγκαλιάσθηκε με ιδιαίτερη εγκαρδιότητα με τον νέο Ιρανό πρόεδρο. Στη συνέχεια, έκαναν μαζί το σήμα της νίκης με τα δάκτυλά τους, ήτοι λίγες μόλις ώρες πριν την εκδημία του Χανίγιε. Προηγουμένως την ίδια ημέρα, ο Χανίγιε συναντήθηκε για συνομιλίες τόσο με τον Μασούντ Πεζεσκιάν όσο και με τον αγιατολά Αλί Χαμενεΐ, τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν.
Παράλληλα με τα καταιγιστικά τεκταινόμενα στο Ιράν, θα πρέπει ληφθεί υπόψιν το γεγονός ότι στις 30 Ιουλίου έγινε μια ισραηλινή επιχείρηση στη νότια Βηρυτό, το προπύργιο της Χεζμπολά, κατά την οποία, σύμφωνα με τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις, «εξολοθρεύθηκε» ο ανώτατος στρατιωτικός διοικητής της λιβανικής σιιτικής οργάνωσης, ο Φουάντ Σουκρ, κάτι που επιβεβαιώθηκε αργότερα κι από τη Χεζμπολά. Μεταξύ των θυμάτων της επίθεσης, συμπεριλαμβάνεται κι ένας Ιρανός στρατιωτικός σύμβουλος. Πρόκειται για την 20η επιβεβαιωμένη απώλεια μέλους των Φρουρών της Επανάστασης στη Συρία και τον Λίβανο από φερόμενες ισραηλινές επιθέσεις τους τελευταίους 8 μήνες.
Είναι πρόδηλο ότι οι ανωτέρω δύο εξελίξεις κλιμακώνουν μετεωρικά την περιφερειακή ένταση, με αποτέλεσμα να επικρέμεται για ακόμη μία φορά έντονα το ενδεχόμενο επέκτασης του πολέμου, παρόλο που το Ιράν κι η Χεζμπολά δεν το επιθυμούν αυτό, αφού προκρίνουν τη σταδιακή κατατριβή του αντιπάλου τους με μια στρατηγική υπομονής κι εξουθένωσης. Η «ακλόνητη υποστήριξη» των ΗΠΑ προς το Ισραήλ, ουσιαστικώς εν είδει λευκής επιταγής, έχει κινητροδοτήσει το τελευταίο να αποθρασυνθεί μετεωρικά, δηλαδή να κλιμακώνει τις επιχειρήσεις του στην ευρύτερη περιοχή σε πρωτοφανή βαθμό και κατά το δοκούν, κι άρα συνεκδοχικά να δρα ανεξέλεγκτα και τυχοδιωκτικά, αφού γνωρίζει ότι έχει εξασφαλισμένη την αμερικανική ασπίδα προστασίας σε κάθε περίπτωση και, κυρίως, ανεξαρτήτως των πεπραγμένων του. Αυτό, αναμφίβολα, συνιστά μια εξαιρετικά επικίνδυνη επικρατούσα συνθήκη στη Μέση Ανατολή με αχαρτογράφητες συνέπειες.
Επίσης, δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί το γεγονός ότι η δολοφονία του Χανίγιε συνέβη την πρώτη ημέρα της προεδρίας του μεταρρυθμιστή Μασούντ Πεζεσκιάν, ο οποίος θέλει να αναθερμάνει τις σχέσεις του Ιράν με την Ευρώπη και να δώσει μια νέα πνοή στις συνομιλίες με τις ΗΠΑ για την αναβίωση της διεθνούς συμφωνίας ελέγχου του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. Παραδοσιακά, το Ισραήλ προτιμάει αντιδυτικούς και ρητορικά σκληρούς Ιρανούς προέδρους, όπως επί παραδείγματι τον εκλιπόντα Εμπραχίμ Ραϊσί και τον Μαχμούντ Αχμαντινεζάντ, διότι τότε μπορεί πιο εύκολα να απομονώνει διεθνώς την Τεχεράνη. Απεναντίας, οι μετριοπαθείς Ιρανοί πρόεδροι, που βελτιώνουν τη διεθνή εικόνα της χώρας κι ανοίγουν διάλογο με τη Δύση, προκαλούν πονοκέφαλο στο Τελ Αβίβ. Γι’ αυτό και το Ισραήλ έχει πραγματοποιήσει κατά καιρούς προβοκάτσιες εναντίον της Ισλαμικής Δημοκρατίας, οι οποίες καταβαράθρωσαν ορισμένες προσπάθειες συνεννόησης μεταξύ του Ιράν και της Δύσης.
Το Ιράν ενώπιον μιας πολύ σοβαρής πρόκλησης
Η δολοφονία του Χανίγιε επί ιρανικού εδάφους αποτελεί ένα ιδιαιτέρως ντροπιαστικό πλήγμα και συνάμα μια σοβαρή πρόκληση ασφαλείας για την Τεχεράνη. Ειδικότερα, το Ιράν ταπεινώθηκε διεθνώς και, κυρίως, απέναντι στους συμμάχους του, καθώς το συμβάν έδειξε την αδυναμία του να προστατεύσει στο έδαφός του έναν επίσημο καλεσμένο του για μια κορυφαία πολιτειακή τελετή, και δη έναν από τους ηγέτες του Άξονα της Αντίστασης. Αναμφίλεκτα, πρόκειται για ένα μεγάλο φιάσκο των υπηρεσιών πληροφοριών κι αντικατασκοπείας της χώρας, οι οποίες έχουν μαζεμένες αποτυχίες τα τελευταία χρόνια, με σημαντικότερη την απώλεια του περιβόητου και μεγασθενούς υποστράτηγου Γασέμ Σολεϊμανί τον Ιανουάριο του 2020 από αμερικανική επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος στη Βαγδάτη.
Πέραν τούτου, η ισραηλινή δολοφονική επιχείρηση εντός της ιρανικής επικράτειας συνιστά μια σοβαρή παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας της χώρας, κάτι που πλήττει σφόδρα το ιρανικό γόητρο και κύρος. Υπενθυμίζεται ότι η εθνική αξιοπρέπεια/τιμή αποτελεί μία από τις τρεις θεμελιώδεις αρχές της ιρανικής εξωτερικής πολιτικής, με τις άλλες δύο να είναι η σοφία κι η σκοπιμότητα. Επιπλέον, ετρώθη σημαντικά η εθνική ασφάλεια της χώρας, διότι η φερόμενη βομβιστική επίθεση πέρασε το ηχηρό μήνυμα ότι οποιοσδήποτε ανώτατος αξιωματούχος, ακόμη και με αυξημένα πρωτόκολλα ασφαλείας, μπορεί δυνητικά να στοχοποιηθεί ανά πάσα στιγμή στο Ιράν εν γένει αλλά και στην αυξημένα προστατευμένη ιρανική πρωτεύουσα ειδικότερα.
Ταυτόχρονα, το συμβάν αμφισβητεί ανοικτά τη «νέα εξίσωση» αποτροπής και κανόνων εμπλοκής που ανακοίνωσε το Ιράν την επαύριον της τολμηρής επίθεσής του στο Ισραήλ τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους, η οποία επιχείρηση ήταν η απάντηση της Τεχεράνης στην προηγηθείσα ισοπέδωση του ιρανικού προξενείου στη Δαμασκό και την κατ’ επέκταση θανάτωση επιφανών στελεχών των Φρουρών της Επανάστασης από το Τελ Αβίβ. Βάσει της προειρημένης «νέας εξίσωσης», το Ιράν οφείλει να απαντάει πλέον αυτοπροσώπως κι απευθείας στο ισραηλινό έδαφος, εάν πληγούν στόχοι στο έδαφός του ή συμφέροντα και στρατιώτες του στο εξωτερικό από το Τελ Αβίβ. Εν ολίγοις, η αξιοπιστία της ιρανικής αποτροπής βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σοβαρή δοκιμασία. Άλλωστε, ο ιστότοπος Nour News, που συνδέεται με το πανίσχυρο Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας του Ιράν, ανέφερε ότι η εξουδετέρωση του Χανίγιε συνιστά «ένα επικίνδυνο τζογάρισμα για να υπονομευθεί η αποτροπή της Τεχεράνης».
Η αντίδραση των ιρανικών αρχών
Οι κορυφαίοι αξιωματούχοι της χώρας υποσχέθηκαν ομόθυμα ότι θα υπάρξει άμεση, δηλαδή αυτοπρόσωπη, εκδίκηση προς το Ισραήλ. Συγκεκριμένα, τον τόνο έδωσε ο ηγέτης της χώρας, του οποίου τα λεγόμενα είναι ο πιο αξιόπιστος και κατατοπιστικός οδηγός των προθέσεων του Ιράν. Διατράνωσε ότι «το εγκληματικό και τρομοκρατικό σιωνιστικό καθεστώς μαρτύρησε τον αξιότιμο φιλοξενούμενο μας στο ίδιο μας το σπίτι, και μας προκάλεσε θλίψη, αλλά δημιούργησε επίσης το έδαφος για τη σφοδρή τιμωρία του … σε αυτό το πικρό και δύσκολο περιστατικό που συνέβη εντός των συνόρων της Ισλαμικής Δημοκρατίας, θεωρούμε καθήκον μας να εκδικηθούμε το αίμα του». Χρήζει αναφοράς το γεγονός ότι ο Αλί Χαμενεΐ στις ανωτέρω δηλώσεις του υπονόησε ότι το Ιράν θα απαντήσει αυτοπροσώπως. Επίσης, έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στο ότι ένας επίσημος καλεσμένος της χώρας του δολοφονήθηκε εντός της ιρανικής επικράτειας. Είναι ενδιαφέρον το στοιχείο ότι ο Χαμενεΐ είχε υιοθετήσει περίπου ανάλογη ρητορική μετά την πρωτοφανή ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στο ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό τον Απρίλιο, λέγοντας δηλαδή τότε ότι η εν λόγω επιχείρηση ισοδυναμούσε με επίθεση στο ιρανικό έδαφος, κι ως εκ τούτου το Ισραήλ «πρέπει να τιμωρηθεί και θα τιμωρηθεί», κάτι που λίγες ήμερες αργότερα το Ιράν όντως έπραξε. Σχολιάζοντας τις δηλώσεις του ανώτατου ηγέτη του Ιράν, ο Χασάν Νασράλα υπογράμμισε ότι «τα λόγια του Ιμάμη Χαμενεΐ μετά τη δολοφονία του Χανίγιε είναι πιο σκληρά από αυτά μετά την επίθεση στο ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό, επειδή ήταν μια επίθεση στο εσωτερικό του Ιράν. Ο Ιμάμης Χαμενεΐ το θεωρεί θέμα τιμής».
Ο νεοεκλεγείς μεταρρυθμιστής πρόεδρος του Ιράν ξεκαθάρισε ότι «η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν θα υπερασπιστεί την εδαφική της ακεραιότητα, τιμή κι αξιοπρέπεια και θα κάνει τους τρομοκράτες εισβολείς/καταπατητές να μετανιώσουν για τη δειλή τους πράξη». Σε ένα κατοπινό μήνυμά του επανέλαβε κατηγορηματικά ότι «αυτό το έγκλημα διαπράχθηκε στην Τεχεράνη, όταν ο αγαπητός αδελφός μας μάρτυρας Ισμαήλ Χανίγιε ήταν επίσημος καλεσμένος του Προέδρου και της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, κι είχε ταξιδέψει στο Ιράν για να συμμετάσχει στην προεδρική τελετή ορκωμοσίας. Η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν δεν θα αμφιταλαντευτεί στην υπεράσπιση της εδαφικής της ακεραιότητας, της εθνικής της κυριαρχίας, της τιμής της και της αξιοπρέπειάς της, και το σιωνιστικό καθεστώς θα δει σύντομα τα αποτελέσματα των δειλών και τρομοκρατικών ενεργειών του».
Ο προσωρινός υπουργός Εξωτερικών, ο Αλί Μπαγερί Κανί, είπε ότι «το σιωνιστικό καθεστώς, ξεπερνώντας όλες τις κόκκινες γραμμές και διαπράττοντας μια κραυγαλέα τρομοκρατική ενέργεια, δολοφονώντας τον Ισμαήλ Χανίγιε, επικεφαλής του πολιτικού γραφείου του Κινήματος της Παλαιστινιακής Ισλαμικής Αντίστασης, και παραβιάζοντας την εδαφική ακεραιότητα και την εθνική ασφάλεια της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, έχει θέσει σε κίνδυνο την περιφερειακή σταθερότητα κι ασφάλεια. Ως εκ τούτου, το Ιράν θα ασκήσει το εγγενές και νόμιμο δικαίωμά του να αναλάβει ανταποδοτική δράση και να επιβάλει αυστηρή τιμωρία στο σιωνιστικό καθεστώς».
Ο υποστράτηγος Μοχαμάντ Μπαγερί, ο αρχηγός του γενικού επιτελείου των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων, δήλωσε ότι «ο τρόπος με τον οποίο ο Άξονας της Αντίστασης κι εμείς θα αναζητήσουμε δικαιοσύνη για το μαρτύριο της Χανίγιε είναι υπό εξέταση… Αυτό θα συμβεί σίγουρα. Πρέπει να ληφθούν διάφορες ενέργειες, κι οι Σιωνιστές σίγουρα θα το μετανιώσουν». Από τη μεριά τους, οι Φρουροί της Επανάστασης ανακοίνωσαν ότι «αναμφίβολα, αυτή η αποτρόπαια πράξη του σιωνιστικού καθεστώτος θα αντιμετωπιστεί με μια σφοδρή κι οδυνηρή απάντηση από το ισχυρό και μεγάλο μέτωπο της αντίστασης, ειδικά από το Ισλαμικό Ιράν». Ο, δε, επικεφαλής τους, ο υποστράτηγος Χοσεΐν Σαλαμί, απείλησε το Ισραήλ ότι «θα πρέπει να περιμένει την ιερή οργή, τη σκληρή εκδίκηση και την εκδίκηση από την πλευρά των αφοσιωμένων, ανένδοτων κι αποφασισμένων μουτζαχεντίν των [διάφορων] μετώπων της περιφερειακής αντίστασης». Επίσης, ο πρόεδρος της ιρανικής βουλής και πρώην ανώτατος αξιωματικός των Φρουρών της Επανάστασης, ο Μοχαμάντ Μπαγέρ Γαλιμπάφ, επισήμανε ότι «το Ιράν και το μέτωπο της αντίστασης θα εκδικηθούν το αίμα του μαρτυρήσαντος αδελφού τους». Ο γραμματέας του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, ο υποναύαρχος Αλί Ακμπάρ Αχμαντιάν, σημείωσε ότι «όλα τα μέτωπα της αντίστασης θα πάρουν εκδίκηση για το αίμα του Χανίγιε». Επίσης, υπογράμμισε ότι «η αντίσταση θα εκδικηθεί σίγουρα, κι η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν θα έχει σίγουρα σοβαρή παρουσία σε αυτό το πεδίο». Κοινό στοιχείο των ανωτέρω δηλώσεων είναι ότι ομιλούν ξεκάθαρα για μια συνδυασμένη και συντονισμένη απάντηση όλων των μελών του Άξονα της Αντίστασης εναντίον του Ισραήλ.
Συν τοις άλλοις, ο πανίσχυρος διοικητής της αεροδιαστημικής δύναμης των Φρουρών της Επανάστασης, o ταξίαρχος Αμίρ Αλί Χατζιζαντέ, επισήμανε ότι «να είστε έτοιμοι να κάνετε τους Σιωνιστές να καταλάβουν ποια τιμωρία τους περιμένει για το αίμα ενός προσκεκλημένου μας που έχυσαν στο σπίτι μας». Κι εκείνος με τη σειρά του εστίασε στο απαράδεκτο της εξόντωσης του Χανίγιε στο ιρανικό έδαφος, δηλαδή στην καταπάτηση της εθνικής κυριαρχίας. Έχουν σημασία τα λόγια του Χατζιζαντέ, καθότι διαχειρίζεται το ευμέγεθες ιρανικό πυραυλικό οπλοστάσιο και διεύθυνε την προ μηνών ιρανική επιχείρηση ονόματι «Αληθινή Υπόσχεση» εναντίον του Ισραήλ. Μάλιστα, τον Απρίλιο είχε προοικονομήσει την τότε ιρανική επιχείρηση κατά του εβραϊκού κράτους με ένα γεμάτο νόημα πονηρό υπομειδίαμα σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση. Επίσης, πριν ένα μήνα, είχε πει ότι «οι συνάδελφοί μου στρατιώτες κι εγώ λαχταρούμε την ευκαιρία να ξεκινήσουμε την Επιχείρηση Αληθινή Υπόσχεση 2 [κατά του Ισραήλ]. Δεν ξέρω ποιο θα είναι το μέγεθος αυτής της επιχείρησης».
Τέλος, ο υποστράτηγος Μοχσέν Ρεζαΐ, πρώην μακροχρόνιος διοικητής των Φρουρών της Επανάστασης (1980-1997), απείλησε ότι «το Ισραήλ θα πληρώσει βαρύ τίμημα».
Η ιρανική απάντηση στο Ισραήλ είναι αναπόφευκτη
Στον θόλο του τζαμιού τού Τζαμκαράν, που βρίσκεται στα περίχωρα της ιερής πόλης Γομ, ανυψώθηκε η παλαίφατη κόκκινη σημαία της εκδίκησης. Όπως καταδείχθηκε ανωτέρω, οι κορυφαίοι αξιωματούχοι του Ιράν ερμηνεύουν τη δολοφονία του Χανίγιε στην Τεχεράνη ως μια σοβαρή παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας, της εθνικής ασφάλειας και της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας. Επίσης, την αντιμετωπίζουν ως ένα σοβαρό και ταπεινωτικό πλήγμα στο γόητρο της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Ενδεικτική είναι μια δήλωση του ηγέτη της Χεζμπολά, όπου διευκρινίζει ότι «το Ιράν θεωρεί την κατάσταση ως επίθεση στην κυριαρχία του, το κύρος του και την τιμή του, επειδή ο Χανίγιε ήταν φιλοξενούμενος εκεί. Το μόνο που έχω να πω στους Ισραηλινούς είναι να γελάσετε λίγο τώρα, γιατί θα κλάψετε πολύ αργότερα». Ως εκ τούτου, η Τεχεράνη θεωρεί επιβεβλημένη κι αναπόφευκτη την τιμωρία του Τελ Αβίβ, για να επαναφέρει την αξιοπιστία της ιρανικής αποτροπής, την αίσθηση ασφαλείας στο εσωτερικό της χώρας και το γόητρό του στην περιοχή. Ειδάλλως, δηλαδή αν αφεθεί αναπάντητη αυτή η σοβαρή ισραηλινή πρόκληση, θα υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να δολοφονηθούν μελλοντικά ανώτατοι Ιρανοί ιθύνοντες μέσα στην ίδια τους τη χώρα. Παρενθετικά, σημειώνεται ότι κατά το παρελθόν έχουν δολοφονηθεί Ιρανοί πυρηνικοί επιστήμονες εντός τις ιρανικής επικράτειας. Με άλλα λόγια, το Ιράν νιώθει υποχρεωμένο να υπενθυμίσει με κατηγορηματικό και δυναμικό τρόπο τις κόκκινες γραμμές του στο Ισραήλ.
Συμφώνα με δημοσίευμα των New York Times, σε έκτακτη διάσκεψη του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Ιράν μετά τη δολοφονία του Χανίγιε, ο ανώτατος ηγέτης διέταξε να κτυπηθεί αυτοπροσώπως το εβραϊκό κράτος.
Μάλιστα, ο ίδιος ο Νετανιάου προετοιμάζει τον λαό του για ένα τέτοιο σενάριο, αφού σε τηλεοπτικό διάγγελμά του ανέφερε δραματικά: «Πολίτες του Ισραήλ, έρχονται δύσκολες μέρες. Από τότε που έγινε το κτύπημα στη Βηρυτό ακούγονται απειλές από όλες τις κατευθύνσεις. Είμαστε έτοιμοι για οποιοδήποτε σενάριο και θα σταθούμε ενωμένοι κι αποφασισμένοι απέναντι σε κάθε απειλή. Το Ισραήλ θα επιβάλει βαρύ τίμημα για οποιαδήποτε επιθετικότητα εναντίον μας από οποιαδήποτε αρένα».
Επίσης, ο ιστότοπος Axios, επικαλούμενος πληροφορίες από 3 Αμερικανούς αξιωματούχους, αποκαλύπτει ότι η διοίκηση Μπάιντεν θεωρεί ότι το Ιράν θα πλήξει πράγματι το εβραϊκό κράτος.
Το, δε, αμερικανικό Υπουργείο Αμύνης ανακοίνωσε ότι θα μεταφέρει επιπλέον αμυντικές δυνάμεις και δυνατότητες στη Μέση Ανατολή με σκοπό την προστασία του Ισραήλ και τον σταθμευμένων στην ευρύτερη περιοχή αμερικανικών στρατευμάτων.
Πώς ενδέχεται η Τεχεράνη να ανταποδώσει;
Στο Ιράν γίνεται λόγος για αποτελεσματικά και σκληρά αντίποινα, που θα αποσοβήσουν μελλοντικά ανάλογες δολοφονίες στο έδαφός του. Μάλιστα, εκφράζεται η άποψη ότι τα τιμωρητικά μέτρα θα είναι σφοδρότερα από εκείνα της ιρανικής επίθεσης του Απριλίου εναντίον του Ισραήλ. Συγκεκριμένα, ο Σεγιέντ Μοχαμάντ Μαραντί, ένας καθηγητής του Πανεπιστημίου της Τεχεράνης που συνδέεται στενά με το γραφείο του Ανώτατου Ηγέτη, προειδοποίησε ότι η ιρανική απάντηση «θα είναι πιο σφοδρή, πιο οδυνηρή για το ισραηλινό καθεστώς από αυτό που βίωσε το Τελ Αβίβ μετά την επίθεση στο ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό». Υπό το ίδιο πνεύμα, ο Εσμαΐλ Κοσαρί, νυν βουλευτής και πρώην αξιωματικός των Φρουρών της Επανάστασης, σημείωσε ότι «η απάντηση του Ιράν στη δολοφονία του μάρτυρα Χανίγιε θα είναι ισχυρότερη από πριν». Η, δε, μόνιμη αντιπροσωπεία του Ιράν στα Ηνωμένα Έθνη ξεκαθάρισε ότι «η απάντηση σε μια δολοφονία θα είναι πράγματι ειδικές επιχειρήσεις — πιο σκληρές (από προηγούμενες απαντήσεις) και θα έχουν σκοπό να ενσταλάξουν μια βαθιά μετάνοια στον δράστη». Σημειωτέον, η ιρανική επίθεση στο Ισραήλ τον Απρίλιο είχε χαρακτηρισθεί επισήμως ως ειδική επιχείρηση. Πέραν τούτων, ένας Ιρανός ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής προέβλεψε στους Tehran Times, την αγγλόγλωσση εφημερίδα που συνδέεται με την ιρανική κυβέρνηση, ότι «το Ιράν θα κάνει κάτι παρόμοιο με αυτό που έκανε κατά την Επιχείρηση Αληθινή Υπόσχεση στις 14 Απριλίου, αλλά η απάντηση θα είναι πιο σκληρή και καταστροφική. Αυτό οφείλεται στο ότι, τον Απρίλιο, είχαμε απλώς στόχο να επιδείξουμε τις δυνατότητές μας και δεν θέλαμε να προκαλέσουμε σοβαρή ζημιά στο καθεστώς». Ακόμη κι ο Χασάν Νασράλα, ο ηγέτης της λιβανικής Χεζμπολά, διαμήνυσε ανοικτά ότι «επιδιώκουμε μια γνήσια και καλά μελετημένη απάντηση, όχι απλώς συμβολική, και αναζητούμε πραγματικές ευκαιρίες».
Όσον αφορά τους πιθανούς στόχους της επίθεσης, εκτιμάται ότι η ιρανική απάντηση δεν θα περιλαμβάνει επιθέσεις στις αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις στην περιοχή και δεν «θα περιλαμβάνει τις ίδιες τακτικές δολοφονίας που χρησιμοποιεί το Ισραήλ εδώ και χρόνια».
Απεναντίας, Ιρανοί αξιωματούχοι, τους οποίους επικαλούνται ανώνυμα οι New York Times, αναφέρουν ότι η στρατιωτική ηγεσία της χώρας εξετάζει το ενδεχόμενο να πληγούν κοντά στη Χάιφα και το Τελ Αβίβ στρατιωτικές θέσεις, κι όχι αστικές περιοχές, με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Επίσης, όπως προαναφέρθηκε, οι δηλώσεις κορυφαίων Ιρανών ιθυνόντων προεξοφλούν μια από κοινού επιχείρηση του Άξονα της Αντίστασης κατά του Ισραήλ από πολλά μέτωπα. Αυτό φαίνεται, επίσης, από την πληροφόρηση ότι εκπρόσωποι της Χεζμπολά, των Χούθι και σιιτικών ιρακινών πολιτοφυλακών θα προσέλθουν στην ιρανική πρωτεύουσα, για να διαβουλευθούν με την ιρανική ηγεσία στο πώς θα αντιδράσει συλλογικά ο Άξονα της Αντίστασης.
Παράλληλα, το Ιράν θα προσπαθήσει να βρει μια σταθμισμένη φόρμουλα αντεπίθεσης που δεν θα προκαλέσει ένοπλη αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ, δηλαδή να αποφύγει την αποκαλούμενη, εντός του Ιράν, παγίδα του Νετανιάου. Ενδεικτικά, ένας Ιρανός αναλυτής ανέφερε στον ιστότοπο που συνδέεται με το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας, το κορυφαίο θεσμικό όργανο λήψεις αποφάσεων στα κρισιμότερα ζητήματα της χώρας, ότι «το Ιράν ασχολείται με τον Νετανιάου εδώ κι αρκετά χρόνια. Δεν θα πέσει στην παγίδα του. Η απάντησή μας θα είναι σκληρή, αλλά δεν θα διεξαχθεί με τρόπο που θα έδινε στην Ουάσιγκτον τον λόγο να μπει σε πόλεμο μαζί μας. Οι ΗΠΑ, επίσης, δεν επιζητούν νέο πόλεμο στη Δυτική Ασία. Έχουν ήδη βαλτώσει στην Ουκρανία, και πρέπει να επικεντρώσουν τους πόρους τους στην αντιμετώπιση σημαντικά μεγαλύτερων απειλών όπως η Κίνα».
Τούτων δοθέντων, φαίνεται ότι Ιράν θα απαντήσει με τρόπο αρκετά παρεμφερή με εκείνο του Απριλίου, ήτοι απευθείας κι αυτοπροσώπως σε συνεργασία με φίλιες παραστρατιωτικές οργανώσεις της περιοχής, με διαφορά όμως ότι είναι αρκετά πιθανό να επιδιώξει τούτη τη φορά περισσότερη ουσία κι αποτελεσματικότητα στα πλήγματά του, μη αρκούμενο μόνο σε μια επίδειξη ισχύος, προκειμένου να περάσει ένας λυσιτελές μήνυμα αποτροπής. Ωστόσο, αν το Ισραήλ συνεχίσει να κάνει επιχειρήσεις εντός της ιρανικής επικράτειας, τότε δεν θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο το Ιράν να προχωρήσει εν καιρώ στην αλλαγή του πυρηνικού του δόγματος, ήτοι στο ύστατο μέσο αποτροπής, για να εξασφαλίσει την εθνική του ασφάλεια. Αυτό, άλλωστε, έχει υποστηριχθεί ευθαρσώς τους τελευταίους μήνες από κορυφαίους αξιωματούχους της χώρας. Μπορεί να υπάρχει η φάτουα (ιερονομική ρήτρα) του Χαμενεΐ, η οποία απαγορεύει για λόγους ανθρωπιστικούς και θεολογικούς την παραγωγή και χρήση πυρηνικών όπλων, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να την αλλάξει, όποτε το κρίνει σκόπιμο, δηλαδή εάν υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για την ασφάλεια της χώρας. Υπενθυμίζεται ότι οι νομοκανονολόγοι του σιιτικού Ισλάμ έχουν την ευελιξία να ασκούν Ιζτιχάντ, δηλαδή να ερμηνεύουν τις ισλαμικές πηγές ανάλογα με τις αναγκαιότητες και τις συνθήκες της εποχής. Άλλωστε, η υπέρτατη αρχή της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν είναι το «μασλαχάτ», που σημαίνει σκοπιμότητα, και κατ’ επέκταση το συμφέρον του συστήματος πάνω από οποιαδήποτε άλλη δέσμευση.
* Ο Αλέξης Λεκάκης Κερκυραίος είναι υποψήφιος διδάκτωρ Ιρανικής Εξωτερικής Πολιτικής στο τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου. Στο πλαίσιο της υπό εκπόνηση διατριβής του, έχει πραγματοποιήσει επιτόπια έρευνα στην Τεχεράνη. Μελέτες του έχουν δημοσιευθεί σε διάφορα επιστημονικά περιοδικά.
