Η Τουρκία και η Αίγυπτος μιλούν εδώ και πολύν καιρό στο παρασκήνιο για να συμφωνήσουν στους πιο καυτούς φακέλους. Η ανάλυση του Alessandro Scipione για το InsideOver
Η Τουρκία του «Προέδρου-Σουλτάνου» Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απλώνει το χέρι στην Αίγυπτο του «Στρατηγού Φαραώ» Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι και προσπαθεί να αλλάξει την ισορροπία ενός γεωπολιτικού χώρου ζωτικής σημασίας για την Ιταλία: τη λεγόμενη διευρυμένη Μεσόγειο. Εδώ και αρκετό καιρό η Άγκυρα και το Κάιρο μιλούν πίσω από τα παρασκήνια για να συμφωνήσουν για τους πιο καυτούς φακέλους: από τον πόλεμο στη Λιβύη έως την εκμετάλλευση πόρων φυσικού αερίου στον πυθμένα του Mare Nostrum, από την ασφάλεια κατά μήκος των διαδρομών της Ερυθράς Θάλασσας έως το μεγαλο-φράγμα που η Αιθιοπία χτίζει στο Νείλο.
Στις 11 Μαρτίου, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, το «περιστέρι» που χρησιμοποιεί ο Ερντογάν για να μειώσει τις εντάσεις που δημιουργεί ο ίδιος στο εξωτερικό για εσωτερικούς λόγους – μείωση της υποστήριξης στο εσωτερικό και ανάγκη να αποσπάσει την κοινή γνώμη από την οικονομική κρίση – ανακοινώνει την επανάληψη των σχέσεων με την Αίγυπτο, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της ασφάλειας και των πληροφοριών. Στις 14 Μαρτίου, ο Αιγύπτιος συνάδελφός του Σαμέχ Σούκρι επιβεβαίωσε στο κοινοβούλιο ότι το Κάιρο είναι πρόθυμο για “πραγματική αλλαγή” στην πολιτική έναντι της Τουρκίας, ενώ ζητά από την Άγκυρα συγκεκριμένα βήματα προς τα εμπρός και να στείλει μηνύματα εγκατάλειψης της πολιτικής του παρελθόντος.
Τα δέκα αιτήματα της Αιγύπτου
Όπως ανέφερε το Πρακτορείο Nova, η Αίγυπτος έχει θέσει ανεπίσημα δέκα προϋποθέσεις στην Τουρκία για να ομαλοποιήσει τις σχέσεις που διακόπηκαν το 2013.
Ορισμένα αιτήματα ακούγονται σκόπιμα προκλητικά, όπως η απαίτηση επίτευξης συμφωνίας με την Ελλάδα και την Κύπρο είναι, ειλικρινά, μη ρεαλιστική. Ωστόσο, άλλα ζητήματα, όπως το τέλος της αντι-αιγυπτιακής προπαγάνδας των μέσων ενημέρωσης και η απόσυρση μισθοφόρων από τη Λιβύη, φαίνονται πιο ρεαλιστικά και συμβατά με ορισμένα πρόσφατα γεγονότα, όπως η αποχώρηση ορισμένων δημοσιογράφων από την Κωνσταντινούπολη και μια ομάδα μισθοφόρων από τη Λιβύη. Τα δέκα αιτήματα, που δημοσιεύτηκαν στο Facebook από τον διευθυντή της φιλοκυβερνητικής εφημερίδας Al Watan, είναι τα εξής:
-οποιαδήποτε συμφωνία για τη θαλάσσια οριοθέτηση πρέπει να σέβεται το διεθνές δίκαιο: η αναφορά αφορά την επιβλητική συμφωνία μεταξύ της Άγκυρας και της Τρίπολης σχετικά με την οριοθέτηση των αντίστοιχων αποκλειστικών οικονομικών ζωνών τους στην Ανατολική Μεσόγειο ·
-οι επαφές θα παραμείνουν αποκλειστικά σε επίπεδο ασφάλειας έως ότου το Κάιρο βεβαιωθεί ότι η Τουρκία συμμορφώνεται με τις γενικές αρχές, με ιδιαίτερη αναφορά στη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας ·
-οποιαδήποτε τουρκο-αιγυπτιακή συμφωνία για την εκμετάλλευση υπεράκτιων πόρων πρέπει να ακολουθεί συμφωνία της Άγκυρας με τους ευρωπαίους συμμάχους και, ιδίως, με την Ελλάδα και την Κύπρο ·
-απόσυρση μισθοφόρων από τη Λιβύη ·
-απόσυρση μισθοφόρων από τη Συρία και συμφωνία με το Ιράκ για μη επέμβαση στα εδάφη του Ιρακινού Κουρδιστάν ·
-συμπερίληψη στις διαπραγματεύσεις Σαουδάραβων και Εμιρατών και επίσημη συγνώμη για τα φερόμενα εγκλήματα που διαπράχθηκαν από την Τουρκία κατά των κρατών του Κόλπου τα τελευταία χρόνια ·
-δέσμευση της Τουρκίας να μην παρέμβει ποτέ στις υποθέσεις των αραβικών κρατών ·
-αποκλεισμός όλων των μέσων της Μουσουλμανικής Αδελφότητας που επιτίθενται στην Αίγυπτο και στα κράτη του Κόλπου και διακοπή των πολιτικών δραστηριοτήτων της Αδελφότητας ·
-Το πράσινο φως της Τουρκίας για τις δραστηριότητες της Ιντερπόλ για τη σύλληψη φυγάδων που είναι παρόντες στη χώρα.
-Υποχρέωση της Τουρκίας να συμμορφωθεί με όλους αυτούς τους όρους, προτού κληθεί να συμμετάσχει στο Φόρουμ για την Ανατολική Μεσόγειο.
Ο ενεργειακός αγώνας
Το Φόρουμ Αερίου Ανατολικής Μεσογείου (East Meditteranean Gas Forum (EMGF)) είναι ένας διεθνής οργανισμός που στοχεύει στην εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της Ανατολικής Μεσογείου και ο οποίος κατατάσσει την Ιταλία μεταξύ των ιδρυτικών χωρών. Στην πραγματικότητα, είναι μια εναλλακτική λύση για τον TurkStream, τον ρωσοτουρκικό αγωγό (πρώην Turkish Stream)) κληρονόμο του South Stream που έπρεπε να φτάσει στην Ιταλία. Το επίκεντρο του EMFG είναι η Αίγυπτος και η Αίγυπτος είναι ταυτόχρονα η ψυχή του EMFG. Όχι μόνο επειδή η γενική γραμματεία του οργανισμού εδρεύει στο Κάιρο. Στην πραγματικότητα, ολόκληρη η πρωτοβουλία περιστρέφεται γύρω από τους σταθμούς επαναεριοποίησης στις αιγυπτιακές ακτές, ακολουθώντας την ιδέα ότι η Αίγυπτος μπορεί να λειτουργήσει ως κόμβος για το εμπόριο ενέργειας στην Ευρώπη. Όμως, τα πρόσφατα σημάδια χαλάρωσης με την Τουρκία θα μπορούσαν τουλάχιστον να τροποποιήσουν εν μέρει αυτό το σχέδιο.
Στα τέλη Φεβρουαρίου, η Αίγυπτος δημοσίευσε το χάρτη ενός διαγωνισμού για εξερεύνηση υπεράκτιων υδρογονανθράκων που περιλάμβανε ένα μπλοκ εξερεύνησης ανατολικά του 28ου παραλλήλου: μια βοήθεια για την Τουρκία και μια αναστάτωση για την Ελλάδα, επειδή αυτή η λωρίδα της θάλασσας περιλαμβάνει επίσης την αμφισβητούμενη περιοχή (Catelrosso) Καστελόριζο. Μετά τις διαμαρτυρίες της Αθήνας, το Κάιρο άλλαξε τότε τον χάρτη, αλλά το μοτίβο των Αιγυπτίων εξακολουθεί να ακολουθεί τα περιγράμματα του τουρκικού «Mavi Vatan» (η αποκλειστική οικονομική ζώνη που θα περιλαμβάνει τμήματα της θάλασσας της Κύπρου και της Ελλάδας), ακόμη και χωρίς να το αναγνωρίσουν.
Γιατί; Όπως γράφει ο Marco Florian στο Cybernaua.it, η Αίγυπτος μπορεί να ενδιαφέρεται να πουλήσει Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο στην Τουρκία.
«Η Αίγυπτος διαθέτει στην πραγματικότητα τις μόνες δύο μονάδες υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ η Άγκυρα έχει τη μεγαλύτερη ικανότητα επαναεριοποίησης στην περιοχή και σημαντικές υποδομές (αγωγούς) τόσο για την εγχώρια όσο και για την ευρωπαϊκή αγορά. Εν ολίγοις, μια συμφωνία δισεκατομμυρίων. Αξίζει επίσης να θυμηθούμε ότι η Τουρκία εξακολουθεί να είναι η τρίτη εξαγωγική αγορά για την Αίγυπτο (πρώτα η Ιταλία) και ότι, μαζί με την πρόσφατη απόψυξη των σχέσεων μεταξύ Αιγύπτου και Κατάρ, είναι ένα ακόμη θετικό στοιχείο για λιγότερο τεταμένες σχέσεις μεταξύ Καΐρου και Άγκυρας “.
Η επανένωση του σουνητικού Ισλάμ
Μετά από προσεκτικότερη εξέταση, η προσέγγιση Τουρκίας-Αιγύπτου αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης και πιο πρόσφατης γεωπολιτικής αναδιάταξης.
Η εγκατάσταση της νέας διοίκησης με επικεφαλής τον Τζο Μπάιντεν επιτάχυνε τη δυναμική που έχει ήδη ξεκινήσει τους τελευταίους μήνες, δηλαδή την ανασύνθεση του ρήγματος στο σουνιτικό Ισλάμ: από τη μια πλευρά η Τουρκία και το Κατάρ, υποστηρικτές της κυριαρχίας της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στο Μαρόκο, στην Τυνησία και στο δυτικό τμήμα της Λιβύης · Από την άλλη πλευρά, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Αίγυπτος και οι μικροί σύμμαχοι, όπως το Μπαχρέιν και η Κυρηναϊκή του στρατηγού Khalifa Haftar. Τα σημάδια αυτής της προσέγγισης είναι πολυάριθμα και πολύ προφανή:
Τον Ιανουάριο στην Αλ Ουλά, οι Σαουδάραβες και οι σύμμαχοί τους τερματίζουν το εμπάργκο κατά του Κατάρ.
Τον Φεβρουάριο, ο Εμίρης της Ντόχα, Τάμιν μπιν Χαμάντ αλ Τάνι, στέκεται αλληλέγγυος με τον κληρονόμο του Σαουδαραβικού θρόνου, Μωχάμεντ μπιν Σαλμάν, μετά από μια έκθεση πληροφοριών των ΗΠΑ για τη δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι.
Τον Μάρτιο, μια νέα κυβέρνηση εθνικής ενότητας εγκαθίσταται επίσημα στη Λιβύη μετά από ομόφωνη απόφαση από το κοινοβούλιο του Torbuk.
Η επανένωση πιθανώς ήταν το αποτέλεσμα του φόβου ότι ο Μπάιντεν θα μπορούσε να ξαναρχίσει διάλογο με το Ιράν, σε μια προσπάθεια να σταματήσει το πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου της Τεχεράνης και να πετύχει την επανένταξη της Δημοκρατίας των Αγιατολάχ στη διεθνή κοινότητα. Μια τάση που αντιστοιχεί με ένα πάγωμα των αναγεννηθέντων σχέσεων μεταξύ των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Ισραήλ. Δεν διέφυγε τους πιο προσεκτικούς παρατηρητές, στην πραγματικότητα, ότι στις 17 Μαρτίου το Αμπού Ντάμπι απέρριψε – για τέταρτη συνεχόμενη φορά – την απόπειρα του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου να επισκεφθεί την αραβική χώρα.
Η γεωπολιτική σκακιέρα, επομένως, βρίσκεται σε πλήρη «αναπροσαρμογή» μετά τον Τραμπ και η Τουρκία μετακινεί τα πιόνια της σε ένα τεταρτημόριο όπου η Ιταλία έχει επίσης έντονα συμφέροντα.
Μετάφραση: Ανιχνεύσεις
