Του Αλκη Καλλιαντζίδη Οικονομολόγου [email protected] www.kalkis.eu
Με τη νίκη του στο καντόνι του Αφρίν, στη βορειοδυτική Συρία, πριν από δύο εβδομάδες, και την κατάληψη περίπου 30 χωριών μέσα στο έδαφος του βορείου Ιράκ τις τελευταίες μέρες, ο Ερντογάν έχει καταληφθεί από μια άγρια ιμπεριαλιστική δίψα, την οποία πυροδοτεί ακόμα περισσότερο η κεμαλική αντιπολίτευσή του, μαζί με τους συμμαχικούς Γκρίζους Λύκους.
Από την άλλη πλευρά οι δηλώσεις του Τραμπ την περασμένη εβδομάδα ότι επιθυμεί να αποσύρει γρήγορα τα στρατεύματά του από τη Συρία, σε συνδυασμό με το ότι το Ιράν και η Ρωσία έχουν συγκροτήσει τον ετερόδοξο θρησκευτικά άξονα συνεργασίας δημοκρατιών γιαλαντζί με την Άγκυρα εδώ και πολλούς 
μήνες, θέτουν ένα αμείλικτο ερώτημα : ποιος θα σταματήσει την Τουρκία ; Ποιος μπορεί να σταματήσει σήμερα τον «σουλτάνο» Ερντογάν ; Αναμφίβολα όχι οι Αμερικανοί
των οποίων ο υπουργός άμυνας James Mattis δήλωσε την περασμένη Τετάρτη ότι το ΡΚΚ επρόκειτο να εγκαταλείψει το Sinjar του Ιράκ. Ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump αποφάσισε να παγώσει κεφάλαια 200 εκατομμυρίων δολαρίων για ανασυγκρότηση στη Συρία, σύμφωνα με την Wall Street Journal την περασμένη Παρασκευή. Η εφημερίδα ανέφερε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος έδωσε στο υπουργείο Εξωτερικών αυτή την οδηγία όταν διάβασε ένα άρθρο που εξηγεί ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν διαθέσει κεφάλαια για να βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση της Συρίας, που έχει 
καταστραφεί από έναν επταετή εμφύλιο πόλεμο. Η απόφαση αυτή φαίνεται να εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Αυτές οι παρατηρήσεις δεν ήταν τυχαίες ή λάθος, δήλωσαν αξιωματούχοι στην Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP), επισημαίνοντας ότι για αρκετές εβδομάδες, ο πρόεδρος ήταν αντίθετος με την ιδέα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα διατηρήσουν μια μακρά ή ακόμα και μεσοπρόθεσμη δέσμευση στα ανατολικά της Συρίας, όπου έχουν αναπτύξει περίπου 2.000 στρατιώτες στο πλαίσιο της διεθνούς μάχης κατά της τρομοκρατικής οργάνωσης του Ισλαμικού Κράτους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν δαπανήσει «7000 δισεκατομμύρια δολάρια στη Μέση Ανατολή». «Και ξέρετε τι βγήκε από αυτό; Τίποτα», δήλωσε ο Donald Trump, υποσχόμενος να χρηματοδοτήσει στο εξής κατά προτεραιότητα τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τις υποδομές στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα του Arnaud Focraud στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας Le journal de dimanche στις 31-3-2018.
Μπορεί λοιπόν αυτό το διαγραφόμενο αμερικανικό στρατιωτικό κενό στη βόρεια Συρία να αναπληρωθεί με την διπλωματική υποστήριξη του Emmanuel Macron στις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις FDS, που τον επισκέφθηκαν την περασμένη εβδομάδα στο προεδρικό μέγαρο των Ηλυσίων ; Ασφαλώς και όχι. Κατά τη συνάντησή του με την αντιπροσωπεία των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων, ο Μακρόν τους επανέλαβε τη δέσμευση της Γαλλίας ενάντια στο ΡΚΚ, του κύριου δηλαδή κουρδικού κινήματος στην Τουρκία, και της δέσμευσής του για την ασφάλεια της Τουρκίας. Έχοντας την ψευδαίσθηση ότι «θα μπορούσε να καθιερωθεί διάλογος μεταξύ αυτών των Δυνάμεων και την Τουρκία με τη βοήθεια της Γαλλίας και της διεθνούς κοινότητας».
Η αντίδραση από την Τουρκία ;
Ποταμός θρασύτητας από όλες τις πλευρές, κυβερνητικές και αντιπολιτευτικές, του στυλ «ποιος είσαι εσύ ρε ;». Πράγματι, ο Τούρκος ηγέτης επέπληξε τον Γάλλο ομόλογό του, Μακρόν, επικρίνοντάς τον ιδιαίτερα για την πρότασή του για «διαμεσολάβηση» μεταξύ των Σύριων Κούρδων και της Τουρκίας. «Ποιος είσαι εσύ που επικαλείσαι τη διαμεσολάβηση με μια τρομοκρατική οργάνωση;», ρώτησε με περισσή «ευγένεια» ο Ερντογάν, όπως έγραψαν στις 31-3-2018 στον ηλεκτρονικό LE MONDE οι δημοσιογράφοι Marie Jégo, ανταποκρίτρια στην Κωνσταντινούπολη και ο Allan Kaval. «Όσοι δεσμεύονται στην συνεργασία και την αλληλεγγύη με τις τρομοκρατικές ομάδες εναντίον της Τουρκίας (…), κινδυνεύουν να γίνουν, όπως και 
οι τρομοκράτες, ένας στόχος της Τουρκίας», έγραψε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Bekir Bozdag (δεξιά) στον λογαριασμό του στο Twitter. Η κεμαλιστική αντιπολίτευση βρίσκεται στην ίδια γραμμή πλεύσης με τους κυβερνώντες Ισλαμο-συντηρητικούς, σύμφωνα με την ίδια δημοσιογραφική πηγή. «Λέμε στη 
Γαλλία: μείνε εκεί που είσαι, δεν έχετε δουλειά στη Συρία», δήλωσε ο Engin Altay (αριστερά), βουλευτής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (κεμαλιστικού), την περασμένη Παρασκευή στην Άγκυρα.
Η Ρωσία, ο καλύτερος σύμμαχος της Τουρκίας στη Συρία
Η σημερινή επίσκεψη του Πούτιν στην Τουρκία, η εξαγορά των S 400 και η ρωσική κατασκευή πυρηνικής μονάδας δείχνουν καθαρά ότι η γείτονα βασίζεται κυρίως στη Ρωσία για να συνεχίσει ή και να επεκτείνει την παρέμβασή της στη Συρία.
Ως πότε ο Ερντογάν θα πατάει ταυτόχρονα σε δυο αντιτιθέμενες βάρκες του ΝΑΤΟ και του άξονα Ρωσίας-Ιράν είναι άγνωστο επί του παρόντος. Ο Μακρόν, που θα μπορούσε να κάνει κάτι, θεωρείται απομονωμένος. Ακόμα κι εμείς, που υφιστάμεθα άμεσα το τουρκικό νταηλίκι, δεν βρεθήκαμε στο πλευρό του, όταν την περασμένη εβδομάδα δέχθηκε στο μέγαρο των Ηλυσίων την αντιπροσωπεία των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων. Εμείς κατατρυχόμαστε καθημερινά (από ατζαμιλίκι) με τις παγίδες εγκλωβισμού που μας στήνει ο Ερντογάν συστηματικά για να ασχολείται αυτός απερίσπαστος με τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις στη Συρία και το Ιράκ.
Εξ άλλου για τον Μακρόν τώρα φαίνεται να αρχίζουν τα δύσκολα που θα του προκαλέσουν απεργίες
διαρκείας τα γαλλικά «συντεχνιακά ρετιρέ», όπως οι σιδηροδρομικοί, οι υπάλληλοι της Air France, οι οδοκαθαριστές, οι υπάλληλοι στον ενεργειακό τομέα (ρεύμα-γκάζι), οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι μεγαλο-συνταξιούχοι, τα πανεπιστήμια, κλπ.
Κι άρα τι απομένει για να σταματήσει την Τουρκία ; Μήπως η διολίσθηση στη χρεοκοπία της οικονομίας της, λόγω των υπερβολικών στρατιωτικών της δαπανών για την «επανασύσταση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας» ;
Οι οικονομίες δεν πέφτουν έξω μόνο από την διαβίωση των ανθρώπων τους πάνω από τις δυνάμεις τους, όπως κάναμε εμείς. Θα μπορούσαν να πέσουν έξω και από διαρκείς πολεμικές επιχειρήσεις που μας υπόσχεται με νταηλίκι ο Ερντογάν…
Ο Άλκης Καλλιαντζίδης είναι Οικονομολόγος.
Τέλη Μαρτίου η Τουρκική Στατιστική Υπηρεσία ανακοίνωσε ότι το Τουρκικό Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ)αυξήθηκε κατά 7,4 % το 2017.
Το ποσοστό αυτό κατέστησε την Τουρκία την δεύτερη ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία στον ΟΟΣΑ, μετά την πρώτη Ιρλανδία με 7,8 % και μπροστά από την Σλοβενίας με 5%.
Το ΑΕΠ της Τουρκίας συρρικνώθηκε με όρους δολαρίου στα 851 δις από 863 δις το 2016, εξαιτίας της υποτίμησης της Τουρκικής λίρας.
Αντίστοιχα και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ μειώθηκε από τα 10.597 $ στα 10.883 $ το 2016.
Η ανάπτυξη της οικονομίας προήλθε κυρίως από την εσωτερική κατανάλωση, η οποία όμως επέφερε αύξηση του δείκτη τιμών καταναλωτή (πληθωρισμός)στο 12 % στο τέλος του 2017.
Καθώς η Τουρκική λίρα κατέρρεε το δολάριο ανέβαινε κατά 21,7 % καθιστώντας τις εισαγωγές περισσότερο ακριβές. Η αύξηση του δολαρίου σε συνδυασμό με την αύξηση των τιμών ενέργειας και των βασικών αγαθών,προκάλεσαν αύξηση κατά 15 % στο δείκτη τιμών παραγωγού.
Η ανάπτυξη με επίκεντρο την κατανάλωση τροφοδότησε τις εισαγωγές, με αποτέλεσμα, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών να φτάσει στα 47,1 δισ. δολάρια (5,5% του ΑΕΠ).
Το εξωτερικό χρέος ανήλθε στα 453,3 δισ. δολάρια (53,3% του ΑΕΠ),το 70% ανήκει στον ιδιωτικό τομέα
Το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε σταθερό στο 10,9 %,μεταξύ των νέων κυμαίνεται πάνω από 21 %. Ο συνολικός αριθμός ανέργων αυξήθηκε κατά 124.000 φτάνοντας τα 3,45 εκατομμύρια.
Οι αμοιβές των εργαζομένων περιορίστηκανστο 34,5 % του ΑΕΠ από 36,5 % το 2016.
Όταν η Τουρκική Στατιστική Υπηρεσία ανακοίνωνε την αύξηση του ΑΕΠ κατά 7,4 %, η λίρα έπεφτε σπάζοντας το ψυχολογικό φράγμα των τεσσάρων λιρών ανά δολάριο.
Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι τα πενταετή Ασφάλιστρα Κινδύνου (Credit default swaps (CDS))αυξήθηκαν στις 203 μονάδες βάσης από τις 160 στις αρχές του έτους.
Τα δεκαετή ομόλογα σκαρφάλωσαν στο 13 %
Η αύξηση των ασφάλιστρων κινδύνου οφείλεται επίσης και στην απόφαση της 7ης Μαρτίου του οίκου Moody’s να υποβαθμίσει την οικονομία της Τουρκίας στην κατηγορία BΑ2 από BΑ1.
Η τιμή του πετρελαίου είναι πιθανόν να αυξηθεί κατά την διάρκεια του έτους, με αποτέλεσμα το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών να συνεχίσει να αυξάνεται.
Το χρέος που η Τουρκία έχει να αντιμετωπίσει τους επόμενους 12 μήνες είναι περίπου 180 δισεκατομμύρια δολάρια, πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να δανειστεί από 220 έως 230 δισεκατομμύρια δολάρια (το 25% του ΑΕΠ). Καθώς οι ροές ξένων κεφαλαίων προς τις αναδυόμενες οικονομίες μειώνονται,το βάρος αυτού του μεγέθους δεν θα είναι εύκολο να το διαχειριστεί με ευκολία. Δεδομένου επίσης ότι τα συναλλαγματικά της αποθέματα δεν είναι μεγάλα, η πίεση στην συναλλαγματική ισοτιμία θα συνεχιστεί.
Η πολιτική αβεβαιότητα είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο οι ξένοι επενδυτές διστάζουν να επενδύσουν κεφάλαια στην Τουρκία. Ένας κρίσιμος κύκλος εκλογών ξεκινάει το 2019. Αυτοί οι λόγοι και μόνο θα μπορούσαν να επισπεύσουν τις εκλογές.
Όπως πολύ σωστά επισημαίνεται στο άρθρο ο πόλεμος κοστίζει πολύ ακριβά. Ακόμα ο πόλεμος αποστρέφει τις προτιμήσεις των τουριστών,από όπου η Τουρκία προσδοκά να εξοικονομήσει περισσότερα από 50 δισ, σύμφωνα με πρόσφατη δήλωση του Υπουργού Τουρισμού της στην DW, χωρίς προφανώς να έχει λάβει υπόψη του τις συνέπειες ενός πολέμου με την Ελλάδα τον οποίο συχνά πυκνά ο Ερτογάν υπαινίσσεται. Εκτιμώ ότι Κουρτουλμούς δεν θέλει καν να σκέφτεται τον πόλεμο ή καλύτερα τον έχει αποκλείσει.
Αν λάβουμε υπόψη μας επίσης ότι:
α.Η Τουρκία βρίσκεται σε πόλεμο στην Συρία όπου έχει εμπλέξει τους καλύτερους σχηματισμούς της, ακόμα και από την Αν Θράκη
β. Την ποιοτική υπεροχή των ελληνικών οπλικών συστημάτων (Μirage 2000-5 με βλήματα SCALP ακτίνας 550 χλμ, Ε/Π Apache, PzH -2000GR,Υποβρύχια Type-214,S-300, Leopard 2A6, την καλύτερη αντιαεροπορική άμυνα στην Ευρώπη, κλπ…),
γ. Τους φόβους του Ερτογάν για την απώλεια της ζωής του σε περίπτωση οποιασδήποτε αποτυχίας,
Έχω την άποψη ότι οι απειλές εναντίον της Τουρκίας εναντίον της Ελλάδας είναι υπαρκτές για την εκμετάλλευση και διεύρυνση κάθε ανοικτού πολιτικού παράθυρου στην Κύπρο και το Αιγαίο, χωρίς να είναι όμως επί του παρόντος πολεμικές.
Δυστυχώς στην Ελλάδα αποβάλαμε από την πολιτική μας σκέψη τις έννοιες της πολεμικής αποτρεπτικότητας και της παραγωγικής διάστασης της οικονομίας, με συνέπεια να πληρώνουμε το κόστος των μνημονίων και της τουρκικής επιθετικότητας.
Στο υποθετικό σενάριο ότι η Ελλάδα θα κήρυττε τον πόλεμο στην Τουρκία, δεν θα απέκλεια το ενδεχόμενο της αναζήτησης ασύλου από τον Ερτογκάν στην Ελλάδα. Την σημερινή ισσοροπία στο σοζύγιο ένοπλης ισχύος θα ανατρέψουν σύντομα οι πευρετώδεις πολεμικές επενδύσεις της Τοτρκίας, για τον λόγο αυτό οφείλουμε πολύ σοβαρά να δούμε τι θα κάνουμε !!!
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την αριθμητική τεκμηρίωση της πρόβλεψης μου. Ο κ. Σαββίδης προγραμματίζει να κάνει μια ωριαία τηλεοπτική εκπομπή στην δημοτική τηλεόραση TV 100 για την τουρκική οικονομία. Αν μου στέλνατε στο παραπάνω E-mail μου ta στοιχεία σας, θα μπορούσε να σας καλέσει να συμμετάσχετε στην εκπομπή του, έστω κι αν βρίσκεσθε στο εξωτερικό, μέσω Skype.