Η χθεσινή κίνηση της Τουρκίας να βγάλει ανοικτά της Κάσου και της Καρπάθου πέντε πολεμικά πλοία, την ώρα που ιταλικό πλοίο πραγματοποιούσε έρευνες -βυθομετρήσεις για τις ανάγκες της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Κρήτης, προκάλεσε μεγάλη ανησυχία σε Ελλάδα και Κύπρο.
Αν τα τουρκικά πολεμικά κινητοποιήθηκαν, έστω με τον ρόλο του παρατηρητή, για τις βυθομετρήσεις, τι μπορεί να γίνει όταν θα αρχίσει η πόντιση του καλωδίου σε θαλάσσιες περιοχές για τις οποίες η Τουρκία θέτει αξιώσεις; Πόσο σοβαρός είναι τελικά ο γεωπολιτικός κίνδυνος που απειλεί το καλώδιο;
Γράφει επίσης ότι «η Τουρκία αντιδρά σε κάθε μεγάλο ενεργειακό έργο που την παρακάμπτει, καθώς η στρατηγική επιδίωξη του Ταγίπ Ερντογάν είναι η χώρα του να αποτελέσει τον βασικό, αν όχι και τον μοναδικό κόμβο για τη μεταφορά ενέργειας προς την Ευρώπη, όπως είχε επιχείρησε να κάνει με το φυσικό αέριο του Ισραήλ, προτού διαρρήξει εντελώς τις σχέσεις του μαζί του».
Τι αποφάσισε η ΡΑΕΚ από το ’23
Η ιστοσελίδα γράφει πως ο ΑΔΜΗΕ ζήτησε ανάλογη απόφαση και από τη ΡΑΕΚ. Στην πραγματικότητα, όμως, υπάρχει ήδη στη ρυθμιστική απόφαση ΡΑΕΚ 22/2023 σχετική πρόνοια, η οποία δεν ικανοποιεί πλήρως τον ΑΔΜΗΕ.
Στο άρθρο 25 της ρυθμιστικής απόφασης (με τίτλο «Ρυθμίσεις σε περίπτωση που το Έργο δεν προχωρήσει στην ολοκλήρωση» γράφει μεταξύ πολλών άλλων τα εξής:
«2. Σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στην παρ. 1 του παρόντος άρθρου και στην παρ. 3 του άρθρου 17 του Κανονισμού (ΕΕ) 2022/869, σε περίπτωση που ανακύψουν παράγοντες οι οποίοι καθιστούν αδύνατη την ολοκλήρωση της ανάπτυξης και κατασκευής της ΓΔ (σ.σ. της διασύνδεσης), και οι οποίοι είναι εξωτερικοί και εκτός του ελέγχου του Ιδιοκτήτη, τότε οι εύλογες και αποδοτικές δαπάνες που έχουν προκύψει έως εκείνη τη χρονική στιγμή ενδέχεται να ανακτώνται, κατόπιν απόφασης της ΡΑΕΚ και στη βάση των μεθοδολογιών που εκδίδονται σε σχέση με το άρθρο 17 του Κανονισμού (ΕΕ) 2022/869, από τους χρήστες του εθνικού συστήματος μεταφοράς (σ.σ. τους Κύπριους καταναλωτές ρεύματος) μέσω των τιμολογίων πρόσβασης στα δίκτυα και αποδίδονται στον Ιδιοκτήτη σε εύλογο χρονικό διάστημα».
Συνεπώς, υπάρχει ήδη σχετική ρύθμιση στην απόφαση της ΡΑΕΚ. Τι είναι λοιπόν αυτό που ζητά ο ΑΔΜΗΕ να αλλάξει; Ζητά, όπως πληροφορείται ο Φιλελεύθερος, να διαγραφεί η λέξη «ενδέχεται». Δηλαδή, να μην είναι στη διακριτική ευχέρεια της ΡΑΕΚ να εγκρίνει ή να μην εγκρίνει ένα τέτοιο αίτημα του ΑΔΜΗΕ ή όποιου φορέα υλοποίησης για ανάκτηση των εξόδων που έκανε έστω και αν το έργο δεν θα υλοποιηθεί λόγω εξωτερικού παράγοντα (π.χ. Τουρκία). Ο ΑΔΜΗΕ θέλει να είναι ξεκάθαρη και δεσμευτική για τη ΡΑΕΚ και την Κύπρο η υποχρέωση των καταναλωτών ρεύματος να πληρώσουν όλο το κόστος ενός έργου που θα ναυαγήσει για γεωπολιτικούς ή και άλλους παράγοντες.
Αυτό που προφανώς αποκτά πλέον άλλη διάσταση (μετά το χθεσινό τροχιοδεικτικό συμβάν στην Κάσο) είναι η ανάγκη να εξεταστούν έστω και σήμερα οι όποιοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι για το έργο της διασύνδεσης και οι δυνατότητες αποφυγής τους, πριν τη λήψη τελικών και δεσμευτικών αποφάσεων από τον φορέα υλοποίησης, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από τις ρυθμιστικές αρχές και από τις δύο Κυβερνήσεις.
