Του Αλκη Καλλιαντζίδη, Οικονομολόγου, [email protected] www.kalkis.eu
Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες αποσύρουν τα τελευταία στρατεύματά τους από το Αφγανιστάν, οι Ταλιμπάν ανακτούν έδαφος και συνεχίζουν επιτυχώς την προέλασή τους.
Στις 11 Σεπτεμβρίου 2021, ο στρατός των ΗΠΑ δεν θα είναι πλέον παρών στο Αφγανιστάν, όπως οι ίδιες μας έχουν ανακοινώσει. Καθώς όμως οι Ηνωμένες Πολιτείες αποσύρουν τα τελευταία στρατεύματά τους, οι Ταλιμπάν, που έχουν πολεμήσει επί 20 χρόνια, έχουν καταλάβει πολλά στρατηγικά φυλάκια και πόλεις στη χώρα.
Ποιοι είναι αυτοί οι Ταλιμπάν ;
Οι Ταλιμπάν είναι μουσουλμάνοι φονταμενταλιστές, οι οποίοι κυβέρνησαν το Αφγανιστάν μεταξύ του 1996 και του 2001. Αλλά στη δεκαετία του 1980, ήταν αρχικά πακιστανοί και αφγανοί φοιτητές, προερχόμενοι από πακιστανικές θρησκευτικές σχολές (τις madrasas) υπό την επιρροή του φονταμενταλιστικού κόμματος Jamiat al–ulema. Η λέξη Ταλιμπάν σημαίνει άλλωστε φοιτητής-μαθητής.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, εκπαιδεύτηκαν σταδιακά για πόλεμο. Ο στόχος τους είναι να καθιερώσουν ένα «καθαρό» Ισλάμ και να εφαρμόσουν τη Σαρία (δηλαδή τον ισλαμικό κανονιστικό νόμο). Σύμφωνα με την Wikipédia, η Σαρία αντιπροσωπεύει στο Ισλάμ διάφορους δογματικούς, κοινωνικούς, θρησκευτικούς και σχεσιακούς κανόνες που καθορίζονται από την αποκάλυψη. Ο όρος που χρησιμοποιείται στα αραβικά, στο θρησκευτικό πλαίσιο, σημαίνει «τρόπος τήρησης του νόμου [του Θεού]».
Η κατάκτηση της εξουσίας, η πτώση στη συνέχεια
Η ισλαμιστική ιδεολογία τους είναι ένα μείγμα διαφορετικών ρευμάτων : οι συνηθισμένοι κανόνες Pashtun (συνοριακές φυλές του Αφγανιστάν και του Πακιστάν) που περιορίζουν τα δικαιώματα των γυναικών, η μουσουλμανική σχολή σκέψης Deobandi που απορρίπτει τον εκσυγχρονισμό ή το ρεύμα του Wahhabism που προέρχεται από το Ισλάμ που αντιτίθεται σε οποιαδήποτε εικονιστική παράσταση του ιερού.
Ήταν ο Μουλάς Ομάρ που συσπείρωσε αυτούς τους φοιτητές για να δημιουργήσουν το κίνημα των Ταλιμπάν. Κατέλαβαν την αφγανική επαρχία Κανταχάρ το 1994 και έπειτα την πρωτεύουσα της χώρας, την Καμπούλ, το 1996. Έμειναν στην εξουσία για 5 χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων επέβαλαν το νόμο της Σαρίας.
Σύμφωνα με τον ισλαμικό νόμο, οι γυναίκες πρέπει να φορούν tchadri (παραδοσιακό ρούχο που καλύπτει ολόκληρο το σώμα και το κεφάλι), δεν μπορούν να εργαστούν ή να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους μόνες τους. Απαγορεύονται η μουσική, ο χορός και η τηλεόραση, όπως και τα περισσότερα αθλήματα και κάθε ανθρώπινη παράσταση.
Το 2001, η παρέμβαση του διεθνούς συνασπισμού υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών και υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών ανατρέπει το καθεστώς των Ταλιμπάν. Το τελευταίο κατηγορείται ότι υποστήριξε την Αλ Κάιντα, την τρομοκρατική ομάδα που ήταν υπεύθυνη για τις επιθέσεις στους πύργους της 11ης Σεπτεμβρίου.
Οι Ταλιμπάν ανακτούν έδαφος
Αλλά παρά ταύτα οι Ταλιμπάν δεν εξαφανίστηκαν. «Είναι σε μια λογική μονοπωλίου της εξουσίας. Είτε θα κερδίσουν είτε ο πόλεμος συνεχίζεται», σύμφωνα με τον πολιτικό επιστήμονα και ειδικό για το Αφγανιστάν και την Τουρκία, Gilles Dorronsoro, που ρωτήθηκε σχετικά την περασμένη εβδομάδα από την TV Franceinfo.
Εγκλωβισμένοι στα βουνά που σηματοδοτούν τα σύνορα μεταξύ Αφγανιστάν και Πακιστάν, οι Ταλιμπάν συνεχίζουν να διεξάγουν επιθέσεις εδαφικής κατάκτησης ενάντια στην αφγανική κυβέρνηση. Επιταχύνθηκαν το 2014, μετά την απόσυρση των στρατευμάτων του ΝΑΤΟ και, στη συνέχεια, τους τελευταίους μήνες, με τη σταδιακή απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από το αφγανικό έδαφος.
Μέχρι σήμερα, το μουσουλμανικό φονταμενταλιστικό κίνημα ισχυρίζεται ότι έχει ανακτήσει τον έλεγχο 90 από τις 400 περίπου περιοχές της χώρας. Πληροφορίες βέβαια που αμφισβητήθηκαν από την κυβέρνηση του Αφγανιστάν. Και είναι δύσκολο να επαληθευτούν επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν παρέχουν πλέον στοιχεία για αυτό το θέμα.