Αλ. Ιτιμούδης: ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙ-ΠΡΟΣΒΑΣΗ- ΑΡΝΗΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

του Αλέξανδρου Ιτιμούδη*
Πηγή Εικόνας:queensu.ca

Τα έθνη με ιστορικό βάθος είναι και αυτά τα οποία διαθέτουν την μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και αντοχή, σε κάθε χωροχρονική στιγμή, ανεξαρτήτως της δομής του διεθνούς συστήματος και των προκλήσεων ασφαλείας που αντιμετωπίζουν. Προσωπικά, σε αυτά τα έθνη κατατάσσω το ελληνικό, το εβραϊκό, το κινέζικο, το περσικό, το ρωσικό, το ιαπωνικό και το αιγυπτιακό. Βασικός πυλώνας και αυτός με την μεγαλύτερη και διαχρονικότερη ισχύ και επιρροή, είναι αυτός του Πολιτισμού/Πληροφορίας, κατά τις αρχές της Συστημικής Γεωπολιτικής Ανάλυσης, της διατυπωμένης από τον καθηγητή Ιωάννη Μάζη. Ο πυλώνας αυτός, καθορίζει εν πολλοίς, την πνευματική και νοητική συγκρότηση του εκάστοτε γεωπολιτισμικού σχηματισμού.

Η Ελλάδα τα τελευταία είκοσι χρόνια, διέρχεται μιας κατάστασης, η οποία έχει επηρεάσει σε κάποιο βαθμό την στρατηγική κουλτούρα, και κατ’επέκταση τον ρόλο που οφείλει να επιδιώκει το ελληνικό έθνος στο σύγχρονο διεθνές σύστημα. Ουσιαστικά μιλάμε για ένα μεγάλο κενό στην γενικότερη γεωπολιτική αντίληψη του ελληνικού πληθυσμού, το οποίο οφείλεται σε μια σειρά από παράγοντες, πολιτισμικής και νοητικής-πνευματικής φύσεως, οι οποίοι επιβλήθηκαν έμμεσα στην ελληνική κοινωνία ήδη από την δεκαετία του 80′ και μετά.

Τα κύρια νοητικά «εμπόδια» που κυριάρχησαν έμμεσα στην κουλτούρα του ελληνικού πληθυσμού τα διακρίνω ως εξής:

1. Τάση για εξεύρεση «κηδεμόνων» και «προστατών» σε συνδυασμό με άρνηση ανάληψης πρωτοβουλιών. Αυτό διαπνέει τόσο τις πολιτικές ελίτ, όσο και τα επιμέρους τμήματα του πληθυσμού σε κάθε έκφανση της κοινωνικής ζωής.
2. Εσωτερικευμένη απελπισία και αυτοκαταστροφικές τάσεις, εξαιτίας μιας μυστηριώδους και μεταφυσικής αρχής, η οποία έχει επιβάλλει μια συγκεκριμένη κατεύθυνση προς το ελληνικό κράτος, και πως εφόσον ισχύει αυτό, οποιαδήποτε προσπάθεια εκ μέρους μας για αλλαγή του σκηνικού είναι μάταιη.
3. Κυριαρχία του ηδονισμού και ενός υπέρμετρου εγωισμού και υπερηφάνειας, τα οποία δημιούργησαν μια αίσθηση άκρατου ατομικισμού, και πως για κάποιο λόγο η ζωή μας χρωστάει, και πως φταίνε όλοι οι άλλοι για την όποια κατάσταση μας, εκτός από εμάς τους ίδιους.

Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η ανάδυση μιας αντιπάθειας απέναντι στην υπεροχή, και η λατρεία της μετριότητας, που είναι διαθέσιμη για όλους, χωρίς κριτήρια αριστείας ή επίπονης προσπάθειας. Όλα αυτά σε συνδυασμό με την οικονομική κατάρρευση της χώρας για παραπάνω από μια δεκαετία, συνετέλεσαν στην ηττοπάθεια του πληθυσμού και σε μια τάση για αυτοπαράδοση. Εδώ να ειπωθεί πως αυτό για την ώρα δεν έχει εξαπλωθεί σε όλα τα τμήματα της ελληνικής κοινωνίας, και πως υπάρχουν εστίες αντίστασης. Παρόλα αυτά υπάρχουν διάχυτα τα σημάδια αυτής της κατάστασης, τα οποία κρίνεται απαραίτητο να καταπολεμηθούν.

Για να συμβεί αυτό, πρέπει να υιοθετηθεί ένα νοητικό/πνευματικό δόγμα Αντι-Πρόσβασης/Άρνησης Περιοχής (A2/AD),κατά το ομώνυμο στρατιωτικό δόγμα, όπου με πολύ απλά λόγια, δεν επιτρέπεται στον αντίπαλο να εισχωρήσει και να διεξάγει επιχειρήσεις σε μια δικιά μας περιοχή ελέγχου, αλλά και να εισχωρήσει δεν του παρέχεται ο κατάλληλος χώρος για την πραγματοποίηση ελιγμών. Το δόγμα αυτό θα πρέπει να στηρίζεται σε ένα νέο μοντέλο παιδείας και σε δεύτερο επίπεδο, ανώτερης εκπαίδευσης, το οποίο θα διαποτίζεται από την κυριαρχία της ελληνικής σκέψης, βασισμένης σε τρεις βασικούς κλάδους: Μαθηματικά, Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, Ελληνική Φιλοσοφία (έμφαση σε Ηράκλειτο,Αριστοτέλη,Πλάτων,Σωκράτη).

Η εισαγωγή ενός ελληνικού τρόπου βλέψης των πραγμάτων στο εκπαιδευτικό σύστημα θα έχει ως άμεσο αποτέλεσμα τον εκτοπισμό του ηδονιστικού τρόπου ζωής, την μείωση της επήρειας του ατομικισμού, καθώς και την διεύρυνση της σκέψης, μέσω της άμεσης δράσης. Σε γεωπολιτικό επίπεδο, αυτό θα σημάνει τον εξοβελισμό της στρατηγικής της «μικρής,πλην τίμας, Ελλάδας η οποία δεν διεκδικεί τίποτα, και δεν απειλεί κανέναν».

Χαρακτηριστικό είναι πως τα πλέον ισχυρά έθνη της εποχής μας, έχουν εσωτερικεύσει νοοτροπίες οι οποίες διακρίνονται από δυναμισμό, επιθετικότητα, και επιθυμία για δράση. Το εβραϊκό έθνος, αποτελεί πρότυπο δυναμικού και διεκδικητικού κράτους, καθώς ενσωμάτωσε τόσο την άσχημη εμπειρία του Ολοκαυτώματος, όσο και την συσωρευμένη πολιτισμική και ιστορική του εμπειρία, προκειμένου να δομήσει ένα κράτος-φρούριο, και ταυτόχρονα σύγχρονο και βιώσιμο. Το κινεζικό έθνος, ενσωματώνει όλα αυτά τα αυτοκρατορικά στοιχεία τα οποία επέτρεψαν στον πληθυσμό του να θεωρεί την Κίνα ως το κέντρο του κόσμου, και πως ως τέτοιο, οφείλει και πρέπει να είναι ισχυρό προκειμένου να ελκύει προς αυτό όλα τα περιφερειακά κέντρα του. Το ρωσικό έθνος επίσης διαπνέεται από μια αίσθηση αυτοκρατορικού μεγαλείου και υπερηφάνειας, με αποτέλεσμα να κινητοποιεί όλους τους εθνικούς πόρους του προς την κατεύθυνση αυτή.

Η Ελλάδα σαφώς, ως ενταγμένη στους δυτικούς θεσμούς ασφαλείας και πολιτικής οργάνωσης, δεν θα έχει σκοπό την κυριαρχία, υπό όρους ιμπεριαλιστικούς. Όμως, ως γεωπολιτισμική ενότητα, αποτελεί τον κληρονόμο δύο αυτοκρατοριών (Ελληνική και Βυζαντινή) καθώς και τον πνευματικό και πολιτισμικό κληρονόμο των αρχαίων ελληνικών πόλεων-κρατών. Επομένως αποτελεί έγκλημα, ο αυτο-υποβιβασμός της Ελλάδας, ως ένα κράτος μηδαμινής κινητικότητας και ως κομπάρσου των διεθνών εξελίξεων.

Σαφώς υπάρχει και η γεωπολιτική πίεση της άμεσης γειτονιάς της Ελλάδας, η οποία επιβάλλει τον επανακαθορισμό της γεωστρατηγικής της, τουλάχιστον σε πνευματικό και νοητικό επίπεδο. Την πνευματική αυτή καθίζηση εκμεταλλεύτηκαν κράτη, πολύ χαμηλής δυναμικότητας, όπως η Αλβανία και το κράτος των Σκοπίων, προκειμένου να ασκήσουν πίεση στην Ελλάδα, και να διεκδικούν ανταλλάγματα κυρίως στο πολιτισμικό επίπεδο. Έτσι γίναμε μάρτυρες της διεκδίκησης του ονόματος και της ιστορίας της Μακεδονίας, από το σλαβικό μόρφωμα των σκοπιανών, την συνεχιζόμενη διεκδίκηση ελληνικών ιστορικών εδαφών από τους Αλβανούς και καταπίεση της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία, την διαστροφή της ιστορίας από τους Τούρκους μέσω της οικειοποίησης ελληνικών ιστορικών προσώπων, συμβόλων, ονομάτων και πιθανώς στο μέλλον να έχουμε παρόμοιες διεκδικήσεις και από τους ιστορικά αντίπαλους Βουλγάρους.

Γίνεται αντιληπτό, πως η χρόνια αναβλητικότητα και η αδιαφορία για τα ζητήματα πολιτισμικού κεφαλαίου, δημιουργεί μακροπρόθεσμα τετελεσμένα σε επίπεδο νοοτροπίας και αυτοαναφοράς του εκάστοτε πληθυσμού. Έτσι η Ελλάδα σε επίπεδο στρατηγικής κουλτούρας επέλεξε να μην αντιμετωπίζει αποφασιστικά τις προκλήσεις, με αποτέλεσμα αυτό να συσωρεύεται χρόνο με τον χρόνο, την στιγμή μάλιστα που βρίσκεται περικυκλωμένη από κράτη τα οποία σε κάθε τόνο και με κάθε τρόπο δηλώνουν πως εχθρεύονται τον Ελληνισμό, και συμμαχούν είτε έμμεσα, είτε άμεσα με την Τουρκία.

Το βασικό είναι πως η αποτροπή ξεκινάει από την συλλογική ταυτοτική αναφορά η οποία με την σειρά της τροφοδοτεί την στρατηγική κουλτούρα ενός έθνους, προκειμένου να κινητοποιήσει πόρους και μέσα, ώστε να διοχετεύσει αυτή την δυναμική προς την επίτευξη στόχων. Το σύνδρομο της εξεύρεσης κηδεμόνων προκειμένου να επιλύσουν αυτοί τα προβλήματα της χώρας, οδήγησε πλέον σε μια κατάσταση όπου η Ελλάδα καλείται πλέον να επαναπροσδιορίσει την γεωπολιτική της θέση και να λειτουργήσει ως μεσαίου βεληνεκούς δύναμη ή γεωπολιτικός άξονας.

Το θετικό της υπόθεσης είναι πως διαθέτει όλα εκείνα τα εργαλεία προκειμένου να πετύχει σε σχετικά μικρό βάθος χρόνου τον επανακαθορισμό της νοητικής συγκρότησης του πληθυσμού. Κλειδί σε όλο αυτό θα είναι η αυτοαναφορά της χώρας όχι με τα στενά εδαφικά της όρια, τα οποία ιστορικά τουλάχιστον επεκτείνονταν σε πολύ ευρύτερη περιοχή, αλλά με όρους παγκόσμιου Ελληνισμού, του οποίου το εθνικό κέντρο θα συντονίζει τα υπόλοιπα μέλη, με την προσπάθεια όμως να ξεπερνάει τα στενά εθνικά κρατικά όρια.

*Ο Αλέξανδρος Ιτιμούδης, είναι μεταπτυχιακός φοιτητής Γεωπολιτικής Ανάλυσης, Γεωστρατηγικής Σύνθεσης και Σπουδών Άμυνας και Ασφάλειας.