Η γεωπολιτική πραγματικότητα και οι αυξανόμενες απειλές και προκλήσεις φαίνεται πως οδηγούν την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) στην αναγκαία αμυντική της «ενηλικίωση».
Για την ΕΕ, η έναρξη της δεύτερης θητείας Τραμπ συνοδεύεται από προειδοποιήσεις για φαραωνικούς εμπορικούς δασμούς, απειλές για εξαγορά ή κατάληψη (του ευρωπαϊκού εδάφους) της Γροιλανδίας αλλά και το ενδεχόμενο απαίτησης να ξοδεύουν οι νατοϊκές χώρες το 5% του ΑΕΠ τους στην άμυνα.
Ταυτόχρονα, οι πόλεμοι σε Ουκρανία και Γάζα μαίνονται, η κατάσταση στη Συρία είναι ρευστή, η Ρωσία συνεχίζει να ασκεί κακόβουλη επιρροή σε χώρες της γηραιάς ηπείρου, ενώ οι «ευρωπαϊκές ατμομηχανές», Γαλλία και Γερμανία, βρίσκονται σε ασταθή πολιτικά κατάσταση.
Υπό το πρίσμα αυτό, στις 3 Φεβρουαρίου αναμένεται να πραγματοποιηθεί το προγραμματισμένο άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με αντικείμενο αποκλειστικά και μόνο την ευρωπαϊκή άμυνα.
Η συνεδρίαση, που θα πραγματοποιηθεί σε ένα κάστρο εκτός Βρυξελλών, θα εκκινήσει το πρωί και στη συνέχεια οι 27 ηγέτες των κρατών-μελών της ΕΕ θα δειπνήσουν δύο φορές: αρχικά με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε και εν συνεχεία με τον Βρετανό πρωθυπουργό, Κιρ Στάρμερ.
Στη Σύνοδο Κορυφής του περασμένου Δεκεμβρίου, η Ελλάδα, διά στόματος του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, είχε επισημάνει την ανάγκη για μια Σύνοδο με μόνη θεματική την άμυνα της Ένωσης.
Στην επιστολή του προς τους «27», ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, σημείωσε ότι η Ευρώπη «χρειάζεται να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη σε σχέση με την άμυνά της», ξεκαθαρίζοντας ταυτόχρονα ότι τα κράτη-μέλη «θα έχουν πάντα την ευθύνη των ενόπλων δυνάμεών τους».
Έμπειροι παρατηρητές του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι υπογράμμιζαν στο «Μανιφέστο» ότι η εν λόγω Σύνοδος προσφέρεται για μια παραγωγική ανταλλαγή ιδεών (brainstorming) μεταξύ των ηγετών, στη διάρκεια της οποίας θα τεθούν και τα ουσιώδη ζητήματα όπως η ανάγκη για επιπρόσθετες αμυντικές επενδύσεις, το σχέδιο για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας και άλλα ζητήματα που συνδέονται με την άμυνα.
Σημειώνεται ότι την 1η Ιανουαρίου 2025, η Πολωνία ανέλαβε την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ. Το μότο της πολωνικής προεδρίας είναι η ασφάλεια (security) και τους επόμενους μήνες αναμένεται να αναλυθούν οι επτά διαστάσεις της: εξωτερική, εσωτερική, οικονομική, ενεργειακή, υγειονομική, διατροφική και πληροφοριακή.
Τόσο αυτοτελώς, όσο και σε συντονισμό με τη Βαρσοβία, η Αθήνα έχει βγει «μπροστά» στα ζητήματα της άμυνας, τονίζοντας την ανάγκη μιας πιο «ενεργού αμυντικής πολιτικής της ΕΕ».
Τον περασμένο Μάιο, οι πρωθυπουργοί Ελλάδος και Πολωνίας, Κυριάκος Μητσοτάκης και Ντόναλντ Τουσκ, έστειλαν κοινή επιστολή στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τονίζοντας την ανάγκη για μια ευρωπαϊκή ασπίδα αεράμυνας, «ένα ολοκληρωμένο σύστημα αεράμυνας για την προστασία του κοινού εναέριου χώρου της ΕΕ απ’ όλες τις εισερχόμενες απειλές – συμπεριλαμβανομένων αεροσκαφών, πυραύλων, μη επανδρωμένων αεροσκαφών και άλλων».
Ειδικότερα, οι δύο ηγέτες υποστήριζαν ότι η ευρωπαϊκή ασπίδα αεράμυνας «πρέπει να είναι ένα πρόγραμμα που θα αντιμετωπίζει αυτό το μείζον τρωτό σημείο της ασφάλειάς μας».
Επιπλέον, επισημάνθηκε ότι αυτό το πρόγραμμα θα ενισχύσει τις συνολικές αμυντικές δυνατότητες της ΕΕ και θα δώσει κίνητρα στις ευρωπαϊκές αμυντικές εταιρίες να γίνουν «παγκόσμιοι ηγέτες» στον τομέα τους.
«Σε αυτήν τη νέα γεωπολιτική εποχή, η οικονομική και νομισματική μας ένωση πρέπει να συνοδεύεται από μια ισχυρή αμυντική ένωση», κατέληγε η επιστολή Μητσοτάκη και Τουσκ. Το πόσο σοβαρά υπόψη της έλαβε η Κομισιόν την επιστολή θα φανεί (και) στις 3 Φεβρουαρίου.
Πάντως, μοιάζει πιο ξεκάθαρο από κάθε άλλη φορά το ότι η ΕΕ και τα κράτη της πρέπει να κάνουν περισσότερα για την ασφάλεια και την άμυνά τους.
